Kedi ve Köpeklerde Aşılamanın Önemi
Yavrular süt emme döneminde hastalıklara karşı doğal olarak korunurlar.
Bu korunma anne sütündeki bir takım bağışıklık maddelerinden
kaynaklanmadır.Halk arasında AĞIZ SÜTÜ de olarak bilinen
klostrum içeriğindeki imminoglobülünlerle (bağışıklık maddeleri)
sayesinde ölümcül birçok hastalığa karşı tam bir koruma sağlar.
Kedi ve köpek yavruları yaklaşık 45-55 gün arasında süt emmeyi
bırakırlar.Viral aşılara bu dönemi takiben başlanır.Çünkü,yavru
hastalıklara karşı savunmasızdır.Ana sütünden kaynaklanan o
doğal koruma kalkanı ortadan kalkmıştır.Aşılamanın önemi
burada başlıyor.
Aşılamaya başlanmadan önce,yavrunun iç parazitlerden arınmış
olması gereklidir.Genellikle kist aşısı ifadesi kullanılan kist iğnesi,
bir aşı değildir.Yada tüy aşısı ifadeleri de kullanılır.(yanlış da olsa)
Kistin yanı sıra,mide,barsak kıl kurtları,çeşitli solucanların gibi…
iç parazitlerinin temizlenmesi gereklidir.Aksi durumda,yavrunun
gelişmesinde gerilik,zayıflık(iştahlı yemesine karşın),ağızdan
salya akışı,göbekli bir görünüm,ağız kokusu,diş gıcırdatma gibi
istenmeyen belirtiler gözlenir.
AŞILAMA KURALLARI
KEDİLERDE;
(PANLÖKOPENİ)=PANLEUCOPENİA:parvoviruslar tarafından oluşturulan,akut seyirli,kanlı ishal ve kusmayla karakterize öldürücü ve bulaşıcı bir kedi hastalığıdır.
(ENZOOTİK KORİZA)=RHİNOTRACHEİTİS):kedi herpes virusu tarafından oluşturulan,akut seyirli,kojuktivitis,gözyaşı akıntısı,burun akıntısı ve aksırıkla karakterize kedilerin en önemli bulaşıcı solunum sistemi hastalığıdır.
(KEDİ ENFEKSİYÖZ PERİTONİTİSİ)=FELİN İNFECTİOUSE PERİTONİTİS=FIP):
Corona viruslar tarafından oluşturulan,çoğunlukla 6aylıkla 5yaş arasındaki kedileri etkileyen,genelde karın boşluğunda sıvı toplanması(ascites), halsizlik,lenfopeni ve iç organlarda granülomatöz değişiklerle karakterize,subakut ve kronik seyirli bir kedi hastalığıdır.
(KEDİ LÖSEMİSİ)=FELİNE LEUKOSİS): Oncorna viruslar tarafından oluşturulan,lenf bezlerinde tümör oluşumuna ve kanda lenfosit artışına neden olan kronik seyirli bir kedi hastalığıdır.
CALİCİ VİRUS ENFEKSİYONU: Calici virus tarafından oluşturulan,özellikle genç kedileri etkileyen,akur seyirli,üst solunum yollarında,akciğerlerde bozukluklar,ağızda ülseratif lezyonlar, ishal ve eklemlerde yangı oluşturan viral bir hastalıktır.
(KLAMİDİA ENFEKSİYONU)=PSİTTACOSİS:Chlamidia psittaci tarafından oluşturulan,akut seyirli,burun akıntısı,gözyaşı akıntısı gözkapaklarında şişlik,solunum güçlüğü,sarı-yeşil ishal ve sinirsel bozukluklarla karakterize bulaşıcı bakteriyel bir hastalıktır.
KUDUZ : Tüm sıcak kanlı hayvanları etkileyen,akut seyirli,bilinç kaybı,huzursuzluk,salya akıntısı,yutkunma güçlüğü ve felçlerle karakterize öldürücü viral bir hastalıktır.
KÖPEKLERDE;
(KANLI ISHAL)=PARVOVİRAL ENTERİTİS: Parvovirus tip-2tarafından oluşturulan,akut seyirli,ani ölüm,kan ishal ve kusmayla karakterize bulaşıcı ve öldürücü bir hastalıktır.
(KÖPEK GENÇLİK HASTALIĞI)=DİSTEMPER:Köpekler başta olmak üzere çoğu etçilleri etkileyen,akut ve subakut seyir gösteren,solunum sisteminde bozukluklar oluşturan bulaşıcı viral bir hastalıktır
(KÖPEK KARACİĞER HASTALIĞI)=HEPATİTİS CONTAGİOSA CANİS): Köpek adenovirusu tip-1tarafından oluşturulan,başta karaciğer olmak üzere sindirim sistemi,solunum sistemi ve sinir sistemini etkileyen,akut,ateşli ve bulaşıcı viral hastalıktır.
(ENFEKSİYÖZ LARİNGOTRACHEİTİS): Köpek adenovirus tip-2 tarafından oluşturulan bulaşıcı viral bir hastalıktır.
(LEPTOSPİROZİS):Akut,subakut ve kronik seyirli,birçok memeli hayvan türünü etkileyen,hemoglobinuri, kanlı ishal,sarılık ve böbrek bozukluğu oluşturan,bulaşıcı bakteriyel bir hastalıktır.
(KÖPEK BOĞMACASI)=CENEL COUGH: Köpeklerde üst solunum yollarında enfeksiyon oluşturan,kronik bir öksürükle karakterize,Bordotella bronchoceptica tarafından oluşturulan bakteriyel bulaşıcı bir hastalıktır.
(KORONA VİRUS HASTALIĞI)=CORONA VİRUS ENFECTİON): İştahsızlık,kanlı-mukus ishal,kusma ve mental depresyonla karakterize bulaşıcı bir hastalıktır.
(KÖPEK HERPES VİRUS ENFEKSİYONU):Her yaştaki köpekleri etkileyen,yeni doğan yavrularda perakut veya akut hemorajik nekrozlarla ölümlere,ergin köpeklerde solunum sisteminde subklinik veya klinik enfeksiyon oluşturan,bulaşıcı viral bir hastalıktır.
KUDUZ: Akut seyirli bilinç kaybı,huzursuzluk,salya akıntısı ve yutkunma güçlüğü ve çeşitli felçlerle karakterize,ölümle sonuçlanan viral bir hastalıktır.
KEDİLERDE AŞILAMA PROĞRAMI
Panluecopenia,rhinotracheitis,felineenfeksiyöz peritonitis,calici virus,chlamidiasis (ilk aşılama zamanı 7haftalık yaşta)tekrarı 21 gün sonra daha sonra yılda bir…
Feline leukosis(ilk aşılama zamanı 9haftalık yaşta)tekrarı 21 gün sonra daha sonra yılda bir…
Kuduz (ilk aşılama zamanı 3aylık yaşta)tekrarı yılda bir
KÖPEKLERDE AŞILAMA PROGRAMI
Parvovirus,distemper,hepatitis,herpes virus,corona virus,laringotracheitis,köpek boğmaca,(ilk aşılama zamanı 7haftalık yaşta)tekrarı 21 gün sonra daha sonra yılda bir…
Kuduz,aşı tekrarı 12 haftalık yaşta daha sonra yılda bir…
Aşı programından da anlaşılacağı gibi,yılda 1 kez tekrarları
yapılması gereklidir.Yavruların aşılarına gösterilen özen
büyüdüğünde de gösterilmelidir.Hiç bir aşı ömür boyu koruma
sağlamaz.Adana veteriner hekimleri en ekonomik olan aşılama
programını uygulamaktadırlar.Buna karşın,kuduz aşısı kadar
elzem bir aşıyı bile ihmal edilmesi düşündürücüdür.Hastanelere
gelen ısırılma vakalarının yaklaşık % 80’i sahipli köpeklerden
ve kuduz aşısı yapılmamış sahipli köpeklerden geldiği gerçeğini
vurgulamak istiyorum.Hayvan sevgisinin yalnızca hayvanın
karnını doyurmak olmadığı,düzenli aşılarının da yapılması
gerekmektedir. Kist ve parazit mücadelesinin 3 ay arayla
yapılmalıdır.Özellikle kistin insan sağlığı için 1.derecede
önemli olduğu bilinmelidir.Kuduz aşısı gibi zoonoz hastalıklardan aşılamanın dışında koruyucu başka bir yöntem yoktur. Aşılamaları veteriner hekim tarafından yapılan hayvanlar ınsan sağlığı için bir tehlike oluşturmaz.
İ.Serdar Sayar
Bu korunma anne sütündeki bir takım bağışıklık maddelerinden
kaynaklanmadır.Halk arasında AĞIZ SÜTÜ de olarak bilinen
klostrum içeriğindeki imminoglobülünlerle (bağışıklık maddeleri)
sayesinde ölümcül birçok hastalığa karşı tam bir koruma sağlar.
Kedi ve köpek yavruları yaklaşık 45-55 gün arasında süt emmeyi
bırakırlar.Viral aşılara bu dönemi takiben başlanır.Çünkü,yavru
hastalıklara karşı savunmasızdır.Ana sütünden kaynaklanan o
doğal koruma kalkanı ortadan kalkmıştır.Aşılamanın önemi
burada başlıyor.
Aşılamaya başlanmadan önce,yavrunun iç parazitlerden arınmış
olması gereklidir.Genellikle kist aşısı ifadesi kullanılan kist iğnesi,
bir aşı değildir.Yada tüy aşısı ifadeleri de kullanılır.(yanlış da olsa)
Kistin yanı sıra,mide,barsak kıl kurtları,çeşitli solucanların gibi…
iç parazitlerinin temizlenmesi gereklidir.Aksi durumda,yavrunun
gelişmesinde gerilik,zayıflık(iştahlı yemesine karşın),ağızdan
salya akışı,göbekli bir görünüm,ağız kokusu,diş gıcırdatma gibi
istenmeyen belirtiler gözlenir.
AŞILAMA KURALLARI
- Aşılanacak hayvan en az 7 haftalık yaşta olmalı,
- Hayvanlar parazitlerden arındırılmış olmalı,
- Vücut sıcaklıkları normal(38.5-39.5 Co)sınırlar içinde olmalı,
- Nabız sayısı köpeklerde 90-110/dak,kedilerde 110-130/dak sınırları içinde olmalı,
- Solunumsayısı15-30/dak sınırları içinde olmalı,
- Aşılanacak hayvanlar stres oluşturacak etkenlerden uzak tutulmuş olmalı,
- Hayvana en az bir hafta öncesinde kortikosteroid türü ilaçlardan birisi yapılmış olmalı,
- Aşılanacak hayvan ileri gebe olmamalı,
- Hastalık geçirmiş hayvanlar nekahat döneminde olmamalı,
- İki aşılama arasındaki süre üç haftadan az olmamalı,
- Üç aylıktan küçük yaştaki hayvanlar en az iki defa aşılanmalı,bundan sonra yılda bir tekrarlanmalı,
- Kullanılan aşılan +2-+8 C’de muhafaza edilmiş olmalı,
- Aşıların kullanma süreleri geçmemiş olmalı,
- Aşılar prospektüslerinde belirtilen uygulama yollarına (sc.,im.,iv.)göre uygulanmalı,
- Aşılamada kullanılan enjektörler steril olmalı ve kullanıldıktan sonra imha edilmeli,
- Hayvan sahibine;aşılanan hayvana ait bilgileri,yapılan aşıların yapılma tarihini ve etiketlerini,aşıyı uygulayan Veteriner Hekimin veya kurumun onayını içeren bir aşı kartı verilmelidir.
KEDİLERDE;
(PANLÖKOPENİ)=PANLEUCOPENİA:parvoviruslar tarafından oluşturulan,akut seyirli,kanlı ishal ve kusmayla karakterize öldürücü ve bulaşıcı bir kedi hastalığıdır.
(ENZOOTİK KORİZA)=RHİNOTRACHEİTİS):kedi herpes virusu tarafından oluşturulan,akut seyirli,kojuktivitis,gözyaşı akıntısı,burun akıntısı ve aksırıkla karakterize kedilerin en önemli bulaşıcı solunum sistemi hastalığıdır.
(KEDİ ENFEKSİYÖZ PERİTONİTİSİ)=FELİN İNFECTİOUSE PERİTONİTİS=FIP):
Corona viruslar tarafından oluşturulan,çoğunlukla 6aylıkla 5yaş arasındaki kedileri etkileyen,genelde karın boşluğunda sıvı toplanması(ascites), halsizlik,lenfopeni ve iç organlarda granülomatöz değişiklerle karakterize,subakut ve kronik seyirli bir kedi hastalığıdır.
(KEDİ LÖSEMİSİ)=FELİNE LEUKOSİS): Oncorna viruslar tarafından oluşturulan,lenf bezlerinde tümör oluşumuna ve kanda lenfosit artışına neden olan kronik seyirli bir kedi hastalığıdır.
CALİCİ VİRUS ENFEKSİYONU: Calici virus tarafından oluşturulan,özellikle genç kedileri etkileyen,akur seyirli,üst solunum yollarında,akciğerlerde bozukluklar,ağızda ülseratif lezyonlar, ishal ve eklemlerde yangı oluşturan viral bir hastalıktır.
(KLAMİDİA ENFEKSİYONU)=PSİTTACOSİS:Chlamidia psittaci tarafından oluşturulan,akut seyirli,burun akıntısı,gözyaşı akıntısı gözkapaklarında şişlik,solunum güçlüğü,sarı-yeşil ishal ve sinirsel bozukluklarla karakterize bulaşıcı bakteriyel bir hastalıktır.
KUDUZ : Tüm sıcak kanlı hayvanları etkileyen,akut seyirli,bilinç kaybı,huzursuzluk,salya akıntısı,yutkunma güçlüğü ve felçlerle karakterize öldürücü viral bir hastalıktır.
KÖPEKLERDE;
(KANLI ISHAL)=PARVOVİRAL ENTERİTİS: Parvovirus tip-2tarafından oluşturulan,akut seyirli,ani ölüm,kan ishal ve kusmayla karakterize bulaşıcı ve öldürücü bir hastalıktır.
(KÖPEK GENÇLİK HASTALIĞI)=DİSTEMPER:Köpekler başta olmak üzere çoğu etçilleri etkileyen,akut ve subakut seyir gösteren,solunum sisteminde bozukluklar oluşturan bulaşıcı viral bir hastalıktır
(KÖPEK KARACİĞER HASTALIĞI)=HEPATİTİS CONTAGİOSA CANİS): Köpek adenovirusu tip-1tarafından oluşturulan,başta karaciğer olmak üzere sindirim sistemi,solunum sistemi ve sinir sistemini etkileyen,akut,ateşli ve bulaşıcı viral hastalıktır.
(ENFEKSİYÖZ LARİNGOTRACHEİTİS): Köpek adenovirus tip-2 tarafından oluşturulan bulaşıcı viral bir hastalıktır.
(LEPTOSPİROZİS):Akut,subakut ve kronik seyirli,birçok memeli hayvan türünü etkileyen,hemoglobinuri, kanlı ishal,sarılık ve böbrek bozukluğu oluşturan,bulaşıcı bakteriyel bir hastalıktır.
(KÖPEK BOĞMACASI)=CENEL COUGH: Köpeklerde üst solunum yollarında enfeksiyon oluşturan,kronik bir öksürükle karakterize,Bordotella bronchoceptica tarafından oluşturulan bakteriyel bulaşıcı bir hastalıktır.
(KORONA VİRUS HASTALIĞI)=CORONA VİRUS ENFECTİON): İştahsızlık,kanlı-mukus ishal,kusma ve mental depresyonla karakterize bulaşıcı bir hastalıktır.
(KÖPEK HERPES VİRUS ENFEKSİYONU):Her yaştaki köpekleri etkileyen,yeni doğan yavrularda perakut veya akut hemorajik nekrozlarla ölümlere,ergin köpeklerde solunum sisteminde subklinik veya klinik enfeksiyon oluşturan,bulaşıcı viral bir hastalıktır.
KUDUZ: Akut seyirli bilinç kaybı,huzursuzluk,salya akıntısı ve yutkunma güçlüğü ve çeşitli felçlerle karakterize,ölümle sonuçlanan viral bir hastalıktır.
KEDİLERDE AŞILAMA PROĞRAMI
Panluecopenia,rhinotracheitis,felineenfeksiyöz peritonitis,calici virus,chlamidiasis (ilk aşılama zamanı 7haftalık yaşta)tekrarı 21 gün sonra daha sonra yılda bir…
Feline leukosis(ilk aşılama zamanı 9haftalık yaşta)tekrarı 21 gün sonra daha sonra yılda bir…
Kuduz (ilk aşılama zamanı 3aylık yaşta)tekrarı yılda bir
KÖPEKLERDE AŞILAMA PROGRAMI
Parvovirus,distemper,hepatitis,herpes virus,corona virus,laringotracheitis,köpek boğmaca,(ilk aşılama zamanı 7haftalık yaşta)tekrarı 21 gün sonra daha sonra yılda bir…
Kuduz,aşı tekrarı 12 haftalık yaşta daha sonra yılda bir…
Aşı programından da anlaşılacağı gibi,yılda 1 kez tekrarları
yapılması gereklidir.Yavruların aşılarına gösterilen özen
büyüdüğünde de gösterilmelidir.Hiç bir aşı ömür boyu koruma
sağlamaz.Adana veteriner hekimleri en ekonomik olan aşılama
programını uygulamaktadırlar.Buna karşın,kuduz aşısı kadar
elzem bir aşıyı bile ihmal edilmesi düşündürücüdür.Hastanelere
gelen ısırılma vakalarının yaklaşık % 80’i sahipli köpeklerden
ve kuduz aşısı yapılmamış sahipli köpeklerden geldiği gerçeğini
vurgulamak istiyorum.Hayvan sevgisinin yalnızca hayvanın
karnını doyurmak olmadığı,düzenli aşılarının da yapılması
gerekmektedir. Kist ve parazit mücadelesinin 3 ay arayla
yapılmalıdır.Özellikle kistin insan sağlığı için 1.derecede
önemli olduğu bilinmelidir.Kuduz aşısı gibi zoonoz hastalıklardan aşılamanın dışında koruyucu başka bir yöntem yoktur. Aşılamaları veteriner hekim tarafından yapılan hayvanlar ınsan sağlığı için bir tehlike oluşturmaz.
İ.Serdar Sayar
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Kedi ve Köpeklerde Aşılamanın Önemi" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Vet.Hek.İ.Serdar SAYAR'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Vet.Hek.İ.Serdar SAYAR'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin 
Yazan Uzman
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
