2007'den Bugüne 92,260 Tavsiye, 28,210 Uzman ve 19,973 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



İnfertilite (Kısırlık) ve Nedenleri
MAKALE #418 © Yazan Dr.Numan BAYAZIT | Yayın Kasım 2007 | 6,664 Okuyucu
1 yıl korunmadan girilen düzenli ilişkiye rağmen gebelik oluşmaması şeklinde tanımlanır. Bu tanım genç çiftlerin her ay %25’ inin 1 yıl içinde de %85’ inin gebe kalacağını gösteren istatistiklere dayanılarak yapılmıştır. Buna göre çiftlerin % 15 i infertil kabul edilir.

Son yıllarda infertilite konusuna yoğun ilginin başlıca 3 nedeni vardır:
  • Tüp bebek ve benzeri uygulamalarla çok iyi sonuçlar alınmaya başlanması.
  • Halkın konu hakkında aydınlanıp tıbbi yardım için daha kolay başvurmaya başlaması.
  • Kariyer,eğitim ve maddi nedenlerle daha geç yaşta çocuk sahibi olma eğilimi.
Otuzbeş yaşından sonra doğum yapmak isteyen kadınların yaklaşık yarısı infertilite uzmanlarına başvurmak zorunda kalmaktadırlar.

İnfertilitede ilk görüşme ve muayene

Çiftin öyküsü alınır. Kaç yıldır çocuk sahibi olamadıkları,bugüne kadar uygulanan tedaviler,kadının yaşı gibi veriler kararda önem taşır.Eski tahliller gözden geçirilir.Ultrasonografi ile yumurtalıkların ve rahmin değerlendirilmesi ve sperm analizi 2 temel tetkikdir.Biz kadında tiroid ve prolaktin hormonlarını da muhakkak değerlendirmekteyiz.Bunun dışındaki tetkikler(Adetin 3. günündeki hormonlar,rahim filmi-HSG,histeroskopi,laparoskopi,kromozom analizi) gerekli görüldüğünde yapılır.Sperm antikorları,endometrial biopsi,postkoital test(ilişki sonrası) faydası sınırlı çoğu kere gereksiz yapılan testlerdir.Buradan da anlaşılabileceği gibi bir tüp bebek uygulaması hemen başlatılacağı gibi bazen aylar süren hazırlıklar da gerekebilir.Fazla kiloların verilmesi,şeker ,guatr gibi sorunların düzeltilmesi,polikistik hastaların tedaviye hazırlanması,gerekli görüldüğünde polip,hidrosalpenks gibi problemlerin ameliyat edilmesi tüp bebeğe başlama sürecini uzatır.

Erkek Faktörü:

Spermiogram testi ile tanı konur. Sperm 2-5 gün dinlendikten sonra genellikle masturbasyonla verilir.Toksik olmayan özel prezervatifler kullanarak ilişkiyle verilmesi de mümkündür. Laboratuvarda veya evde verilen spermin 1 saat içinde değerlendirilmesi gerekir.

Normal değerler:

Volum…………...1,5-5 ml
Konsantrasyon…..> 20 milyon/ml
Toplam sperm…..> 40 milyon/ ejakulat
Hareketlilik……...>%50
Şekil……………..>14 normal (Strict kriter)

Şekil değerlendirmesi kruger’in strict kriterlerine göre yapıldığında %4’ün altı mikroenjeksiyonu zorunlu kılacak ölçüde ciddi şekil bozukluğu anlamına gelir.Ancak pratikde kendiliğinden gebelikler bile olabilmektedir.Bu muhtemelen değerlendiren kişilerin eğitimsizliğine bazen de sperm miktarının yetersiz olmasına bağlıdır.

Sperm,beyinden gelen hormonal uyarılarla testisde yapılıp kanallar vasıtası ile dışarıya taşınır.Buna göre erkek faktörüne bağlı problemleri 3 ana bölümde düşünebiliriz.

1)Hormonal bozukluklar.
2)Testislerde sperm yapımının bozuk olması.
3)Yapılan spermin taşınamaması,kanallardaki tıkanıklıklar.

-Hormonal bozukluklara çok sık rastlamayız. “Hypogonadotropik Hypogonadizm” adını verdiğimiz tabloda hipofiz bezinden salgılanması gereken FSH ve LH hormonları çok düşük düzeydedir. Bu erkeklerin hemen hemen tamamında 6 ay 1 yıl gibi uzun sürelerle kullanılan iğnelerle mikroenjeksiyon yapacak kadar sperm üretilebilmektedir.

Vücut geliştirmek veya doping amacı ile dışardan alınan ve testesteron içeren ilaçlar da sperm yapımını hormonal yollarla bozar. Bu etki uzun süreli veya kalıcı olabilir.

-Testisde sperm yapımı genetik bozuklarlar,inmemiş testis (kriptoorşidizm), enfeksiyon(kabakulak orşiti), ağır esrar-alkol-sigara kullanımı,radyasyon,kemoterapi-radyoterapi,uzun süreli ısıya maruz kalma ve çeşitli ilaçlarla bozulabilir.

İnfertil erkeklerde kromozomal anomali sıklığı %7’dir. Normal sperm parametreleri olan erkeklerde bu oran %1 den azdır. Sperm miktarı azaldıkça oran artar. Mililitrede 5 milyondan az spermi olan erkeklerde genetik analiz önermekteyiz.

Azoospermik erkeklerde genetik anormallik olasılığı %10-15’dir. En sık rastlananı kleinfelter sendromudur.Y kromozomu delesyonu, translokasyon, inversiyon infertil erkeklerde rastlanabilen diğer kromozomal anomalilerdir. Kleinfelterli azoospermik erkeklerin yarısında TESE ile sperm bulabilmekteyiz.Bu tabloda sperm kalitesi normale yakındır.Translokasyonlu olgularda sperm sayı ve hareketi ciddi oranda etkilenmemesine rağmen embriyoların genetik yapısı bozuk olmaktadır.Bu olgularda PGT(Preimplantasyon Genetk Tanı) ile sağlam embryo seçmekteyiz. İnversiyonda PGT faydasızdır.Düşük olasılığı yükselmekle birlikte canlı doğum olasılığı vardır.

Varikosel infertil erkeklerin %40 kadarında rastlanan bir durumdur. Normal erkeklerdeki sıklığı da % 15 dir. İnfertilitede varikosel oparasyonlarının faydası tartışmalıdır ve önceden kestirmek zordur.Bu nedenle kime yapılacağına dikkatli karar vermek gerekir.Sperm parametreleri çok bozuk değilse,kadında bir problem yoksa,çift gençse ve evlilik süreleri çok uzun değilse denenebilir.

-Sperm yollarındaki tıkanıklık doğumsal veya kazanılmış olabilir. Operasyonla kanalları açma girişimi genellikle başarılı olmadığından TESE-MESA gibi yöntemlerle sperm elde edilip mikroenjeksiyon uygulanır.

Erkek faktörünü genel olarak değerlendirirsek olguların büyük çoğunluğunda bir sebep bulunamadığını görürüz.Sebebi tespit edilenlerin ancak %10 dan daha az bir kısmı ilaçla veya operasyonla düzebilir.Bu nedenle genellikle eldeki mevcut spermle ne yapabileceğimize karar vermek zorunda kalırız.Bu da sorunun ciddiyetine göre aşılama veya mikroenjeksiyon olmaktadır.


Kadın Faktörü:

-%40 ovulatuvar(yumurtlama problemi- en sık polikistik over sendromu)
-%40 tubal ( kanal tıkanıklığı)
-%10 açıklanamayan
-%10 diğer (endometrium,rahim ağzı vb) nedenlerden kaynaklanır.

Ovaryan faktör(Yumurtlama ile ilgili):

Seyrek adet görme veya hiç adet görememe şeklinde olabileceği gibi sık adet görme şeklinde de kendini gösterebilir.
En sık karşımıza çıkan şekli PCOS ( polikistik over sendromu ) dur.Yumurtlama düzensizliğine yol açan diğer problemler;
-Tiroid hastalıkları
-Yeme bozuklukları(anorexia)
-Aşırı kilo kaybetmek veya almak
-Obesite
-Hiperprolaktinemi
-Hipofiz tümörleridir.

Bu hastalıkların tanısının konulması infertilite probleminin çözülmesi kadar kadının genel sağlık durumunun düzeltilmesi ve uzun süreli olumsuz etkilerden korunması açısından da gereklidir.

Yumurtlama problemi yaşanabilen diğer durumlar erken menopoz ve hypogonadotropik hypogonadizmdir.Bu ikisi FSH –E2 testi ile kolayca ayırt edilir.Hypogonadotropik hastalar beyinden gerekli hormonlar salgılanmadığı ve dolayısı ile yumurtlama olmadığı için adet görmezler.Kandaki FSH düzeyi çok düşüktür.Bu durumda dışardan verilen menogon ve benzeri ilaçlarla yumurtlama sağlanır.

Tubal Faktör:

Enfeksiyon, endometriosis, appendisit,kronik iltihabi bağırsak hastalıkları (Chron,ülseratif kolit), geçirilmiş operasyonlara bağlı olarak kanallar tıkanabilir.

Histerosalpingografi (HSG) geleneksel ve standart tanı yöntemidir. Jinekolog veya radyolog tarafından çekilebilen bu röntgen filmi her zaman doğru sonuç vermez.Açık olan tüpler kanallardaki kasılmaya bağlı olarak kapalı görünebileceği gibi normal olmayan tüpler açık gibi de görünebilir.İhtiyaç duyulduğunda Laporoskopi yapılabilir.

Diğer faktörler:

Rahim içindeki polip,myom ve yapışıklıklar(iltihabi veya kürtaja bağlı),rahim ağzındaki doğumsal veya sonradan operasyonlara bağlı gelişen anormallikler gebeliği engelleyebilir.Bu sorunların büyük kısmı histeroskopik operasyonlarla giderilir.
Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"İnfertilite (Kısırlık) ve Nedenleri" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Dr.Numan BAYAZIT'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Dr.Numan BAYAZIT'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     Beğenin    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Yazan Uzman
Numan BAYAZIT Fotoğraf
Dr.Numan BAYAZIT
İstanbul
Doktor "Kadın Hastalıkları ve Doğum - Jinekoloji"
TavsiyeEdiyorum.com Üyesi9 kez tavsiye edildiİş Adresi Kayıtlı
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Dr.Numan BAYAZIT'ın Makaleleri
► Kısırlık (İnfertilite) ve Nedenleri Prof.Dr.Alparslan BAKSU
► Kısırlık (İnfertilite) Nedenleri Dr.H.Yeşim YERÇOK
► İnfertilite(Kısırlık) Dr.Derya Zerrin GÖKAY
► İnfertilite(Kısırlık) Doç.Dr.Esra Ayşin TONGUÇ
► İnfertilite-Kısırlık Op.Dr.Kutlugül YÜKSEL
► İnfertilite (Kısırlık) Op.Dr.Müjde KOYUNCU
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,973 uzman makalesi arasında 'İnfertilite (Kısırlık) ve Nedenleri' başlığıyla benzeşen toplam 56 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


19:00
Top