Kanatlı Hayvanlarda Sıcak Stresi ve Etkilerinden Korunma Yöntemleri
Kanatlılarda Sıcak Stresi Nedenleri ve Etkilerinden Korunma Yöntemleri
Ozon Tabakasındaki delik, fosil yakıtların sanayide çok kullanılması ve sera etkisi ile atmosferimiz yıldan yıla daha sıcak bir hal almaktadır.Kanatlı hayvanlarda ısı stresi nedeniyle lokal şartlara göre değişmekle beraber ölüm oranları %3 – 15 arasında değişmektedir. Kanatlı yetiştiriciliğinde % 0.1’lerin dahi hesaplandığı düşünülürse sıcak geçen 1 – 2 ay içerisindeki kayıpların ne kadar ciddi olduğu ortadır. Yüksek performanslı ticari broilerler sıcaklık stresine daha hassastırlar. Bu ırklara verilen rasyon daha farklıdır ve bu ırkların bağışıklık sistemleri de daha zayıftır. Sıcak stresinden dolayı meydana gelen kayıplar; yem tüketiminin azalmasından dolayı canlı ağırlık artışının azalması, hastalıklara karşı direncin azalması ve son hafta (kesime gitmeden önceki) ölümlerinin artışı ile karakterizedir.
Sıcak stresinin etkilerini azaltmaya yönelik uygulamaları aşağıdaki şekilde özetleyebiliriz:
1. Isı Dengesini Sağlamak.
Isı dengesini kümes içi ısı dengesinin sağlanması ısı üretimi ve ısı kayıpları arasındaki dengenin korunmasıdır. Bu iki şekilde yapılabilir.
§ Evaporatif Yöntem
Buharlaşma yoluyla ortam ısısının düşürülerek solunumun artırılması esasına dayanır. Bu sayede vücut içindeki ısının kullanımı artmaktadır. Isı artışı azalmaktadır. (Serinletme cihazları ... )
§ Evaporatif Olmayan Yöntem.
Bu yöntem ise daha çok düşük vücut ağırlıklarında kullanılmaktadır. Oluşturulan hava akımı ile hayvan vücudunun hava ile daha çok temas etmesi sağlanır. Böylelikle kan akışı hızlandırılır. Kan akışının hızlanması sonucunda ise sindirim ve diğer metabolik faaliyetler artar. Vücut enerjisi daha çok bu faaliyetler için kullanılır ve ısı artışının önüne geçilmiş olunur. (Kümesteki hayvan sayısının azaltılması, tavandan aşağıya sarkan vantilatörler.)
2. Yönetim Teknikleri
§ Kümesin Yapısı
o Kümesin konumu,
o İzolasyonun durumu,
o Çatının yansıtıcı bir materyal ile kaplı olup olmadığı,
o Kümes içinin direk güneş ışığından korunması,
o Çatı yüksekliği ve izolasyonu,
§ Yemleme Teknikleri: Ekonomik kayıpların en büyüğü yem tüketiminin azalması ile ortaya çıkar;
o Otomatik yemlikleri sık sık çalıştırmak,
o Askılı yemlikleri sık sık sallamak,
o Yemi pelet formda vermek,
o Devamlı ışık vermek,
o İlave yağ kullanarak yemin enerji içeriğini arttırmak
o Vitamin mineral seviyesini yükseltmek.
o Yem tüketiminin artması hayvanlarda vücut ısısının artışına neden olabileceğinden ölüm oranını da arttırabilir bu sebeple sık aralıklarla az miktarda yem verme yoluna gidilmeli ve sindirim kanalının ısı yükü azaltılmış olur.
§ Asit-Baz Dengesi: Solunum hızının artması ile beraber karbondioksit kaybı olur ve asit-baz dengesi bozulur. Bu dengeyi tekrar sağlamak için;
o Amonyum klorür,
o Hidroklorik asit,
o Potasyum klorür,
o Sodyum klorür,
o Sodyum bikarbonat,
o Potasyum sülfat gibi elektrolitler yem veya su ile verilebilir.
§ Su yönetimi: Isı stresi altındaki kanatlılarda doğal olarak vucutlarında su kaybı çok fazla olur. Bu kaybolan su ile beraber suda eriyen vitamin ve mineral maddelerin kaybı da çok fazla olur.
o İçme suyuna su tüketimini artıran potasyum klorür gibi tuzlar ilave edilebilir. Bu sayede hayvanların su tüketimi artacaktır.
o Suyun sıcaklık derecesi de önemlidir. Çok sıcak zamanlarda su soğutucular kullanılabilir veya suya buz kalıpları ilave ederek içme suyu sıcaklığı azaltılabilir.
§ Rasyon Kompozisyonu
o Yemde ilave yağ kullanarak enerji düzeyini arttırmak,
o Aminoasitleri sabit tutarak protein seviyesinin düşürülmesi,
o Vitamin ve mineral seviyesini artırılması,
o Yemle veya su ile organik asitler, probiyotikler vermek sıcaklık stresini azaltıcı yönde etki yapar.
o Broylerlerin kesim öncesi yemlerindeki vitaminler çıkarılmamalı ve ilave olarak 200 g / 1000 Lt su hesabı ile içme sularına C vitamini verilebilir.
Ozon Tabakasındaki delik, fosil yakıtların sanayide çok kullanılması ve sera etkisi ile atmosferimiz yıldan yıla daha sıcak bir hal almaktadır.Kanatlı hayvanlarda ısı stresi nedeniyle lokal şartlara göre değişmekle beraber ölüm oranları %3 – 15 arasında değişmektedir. Kanatlı yetiştiriciliğinde % 0.1’lerin dahi hesaplandığı düşünülürse sıcak geçen 1 – 2 ay içerisindeki kayıpların ne kadar ciddi olduğu ortadır. Yüksek performanslı ticari broilerler sıcaklık stresine daha hassastırlar. Bu ırklara verilen rasyon daha farklıdır ve bu ırkların bağışıklık sistemleri de daha zayıftır. Sıcak stresinden dolayı meydana gelen kayıplar; yem tüketiminin azalmasından dolayı canlı ağırlık artışının azalması, hastalıklara karşı direncin azalması ve son hafta (kesime gitmeden önceki) ölümlerinin artışı ile karakterizedir.
Sıcak stresinin etkilerini azaltmaya yönelik uygulamaları aşağıdaki şekilde özetleyebiliriz:
1. Isı Dengesini Sağlamak.
Isı dengesini kümes içi ısı dengesinin sağlanması ısı üretimi ve ısı kayıpları arasındaki dengenin korunmasıdır. Bu iki şekilde yapılabilir.
§ Evaporatif Yöntem
Buharlaşma yoluyla ortam ısısının düşürülerek solunumun artırılması esasına dayanır. Bu sayede vücut içindeki ısının kullanımı artmaktadır. Isı artışı azalmaktadır. (Serinletme cihazları ... )
§ Evaporatif Olmayan Yöntem.
Bu yöntem ise daha çok düşük vücut ağırlıklarında kullanılmaktadır. Oluşturulan hava akımı ile hayvan vücudunun hava ile daha çok temas etmesi sağlanır. Böylelikle kan akışı hızlandırılır. Kan akışının hızlanması sonucunda ise sindirim ve diğer metabolik faaliyetler artar. Vücut enerjisi daha çok bu faaliyetler için kullanılır ve ısı artışının önüne geçilmiş olunur. (Kümesteki hayvan sayısının azaltılması, tavandan aşağıya sarkan vantilatörler.)
2. Yönetim Teknikleri
§ Kümesin Yapısı
o Kümesin konumu,
o İzolasyonun durumu,
o Çatının yansıtıcı bir materyal ile kaplı olup olmadığı,
o Kümes içinin direk güneş ışığından korunması,
o Çatı yüksekliği ve izolasyonu,
§ Yemleme Teknikleri: Ekonomik kayıpların en büyüğü yem tüketiminin azalması ile ortaya çıkar;
o Otomatik yemlikleri sık sık çalıştırmak,
o Askılı yemlikleri sık sık sallamak,
o Yemi pelet formda vermek,
o Devamlı ışık vermek,
o İlave yağ kullanarak yemin enerji içeriğini arttırmak
o Vitamin mineral seviyesini yükseltmek.
o Yem tüketiminin artması hayvanlarda vücut ısısının artışına neden olabileceğinden ölüm oranını da arttırabilir bu sebeple sık aralıklarla az miktarda yem verme yoluna gidilmeli ve sindirim kanalının ısı yükü azaltılmış olur.
§ Asit-Baz Dengesi: Solunum hızının artması ile beraber karbondioksit kaybı olur ve asit-baz dengesi bozulur. Bu dengeyi tekrar sağlamak için;
o Amonyum klorür,
o Hidroklorik asit,
o Potasyum klorür,
o Sodyum klorür,
o Sodyum bikarbonat,
o Potasyum sülfat gibi elektrolitler yem veya su ile verilebilir.
§ Su yönetimi: Isı stresi altındaki kanatlılarda doğal olarak vucutlarında su kaybı çok fazla olur. Bu kaybolan su ile beraber suda eriyen vitamin ve mineral maddelerin kaybı da çok fazla olur.
o İçme suyuna su tüketimini artıran potasyum klorür gibi tuzlar ilave edilebilir. Bu sayede hayvanların su tüketimi artacaktır.
o Suyun sıcaklık derecesi de önemlidir. Çok sıcak zamanlarda su soğutucular kullanılabilir veya suya buz kalıpları ilave ederek içme suyu sıcaklığı azaltılabilir.
§ Rasyon Kompozisyonu
o Yemde ilave yağ kullanarak enerji düzeyini arttırmak,
o Aminoasitleri sabit tutarak protein seviyesinin düşürülmesi,
o Vitamin ve mineral seviyesini artırılması,
o Yemle veya su ile organik asitler, probiyotikler vermek sıcaklık stresini azaltıcı yönde etki yapar.
o Broylerlerin kesim öncesi yemlerindeki vitaminler çıkarılmamalı ve ilave olarak 200 g / 1000 Lt su hesabı ile içme sularına C vitamini verilebilir.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Kanatlı Hayvanlarda Sıcak Stresi ve Etkilerinden Korunma Yöntemleri" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Vet.Hek.Oğuz SEYFİ'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Vet.Hek.Oğuz SEYFİ'nin izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin 
Yazan Uzman
|
| Makale Kütüphanemizden | ||||
|
sıcak stresi, sıcak, kanatlı, broiler sıcak stresi, kanatlılarda sıcak stresi, sıcak stresinden korunma, kanatlılarda sıcak stresi ve korunma, kanatlı sıcak, stres, tavuk, kanatlı hayvan
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
