2007'den Bugüne 92,260 Tavsiye, 28,210 Uzman ve 19,973 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Kedi İdrar Yolları Taşı Enfeksiyon Belitiler Yeni Tedavi Yöntemleri ve Korunma Yolları
MAKALE #4509 © Yazan Vet.Hek.Tolgay AYTAR | Yayın Şubat 2010 | 68,712 Okuyucu ÇOK OKUNUYOR
Kedi İdrar Yolları Taşı Enfeksiyon Belirtileri Yeni Tedavi Yöntemleri ve Korunma Yolları
Kedilerde veteriner hekime başvurmaya sebep olan, en sık nedenlerden biri kedi alt idrar yolları hastalığı ve idrar yolları taşlarıdır. Bu hastalık feline ürolojik sendrom (FUS) – Feline alt üriner sistem hastalığı (FLUTD) olarak da bilinir. Hastalığın en önemli özelliği uretral tıkanma sonucu azoteminin gelişmesidir.Bu durum erkek kedilerde, dişilere oranla daha sık görülür.Bazı kedilerde tıkanma olmadan alt üriner kanalın yangısı görülebilir, bu form dişi ve erkek kedilerde eşit oranda ortaya çıkarken kısırlaştırılmış kedilerde bu risk biraz daha fazladır.Kedilerde ölümcül seyretmektedir.
Uretra mineral çöküntü veya mukoz plakla tıkanmıştır.Bu tıkaç birden fazla farklı kristalden veya birbiriyle birleşmiş kristallerden meydana gelir. Kedilerde küçük boyutlardaki taşlar da tıkanmaya neden olabilir.
Örneğin kalitesiz mamalar; yağ oranı, sindirebilirdiği ve enerjisi düşük, bol lifli gıdalar ; dışkı ile atılan su miktarını arttırıp idrarı azaltarak idrar yolları taşlarının oluşumu için ortam hazırlar. Ayrıca kalitesiz mamalarda aromayı arttırmak için kullanılan yüksek orandaki minareller idrarda kristal oluşumunu artırır. Yaşlı ve yetişkin kedilerde kronik böbrek yetmezliği oldukça sık görülür ve buna bağlı olarak idrarla üre daha az atılır. Bu durum ürenin kandaki miktarını arttırmaktadır.
Kedi idrar yolları enfeksiyonları ve taşlarının oluşumunda birçok faktör rol oynamaktadır.Verilecek günlük yiyecek miktarı, verilen bu yiyeceklerin sağladığı enerji miktarına göre belirlenmelidir. Düzensiz öğünler, ihtiyacından azını veya fazlasını vermek, tek yönlü besleme, içeriğinin nasıl olduğunu bilinmeyen ucuz hazır mamaların verilmesi, özellikle erkek kedilerde alt üriner sistem hastalıklarına zemin hazırlamaktadır.
Kedinin fazla su içme ihtiyacı, normalden fazla işemeye, vücuttan mineral madde kaybına neden olur. Kanda üre arttıkça sindirim sistemi bozukluğu, ishal, kusma görülür. Ayrıca bağırsaklardan gıda emilimi azalır. Sık idrar yapma, ishal ve kusma da mineral madde dengesini bozar. En sık görülen kristal tipi struvit; magnezyum ve fosfattan oluşur. Bu yüzden kedinizin mamasındaki magnezyum ve fosfor miktarı mümkün olduğunca düşük tutulmalııdır. Kullandığınız mama kedinizin idrar asiditesini (pH) arttırıp azaltabilir. Bu yüzden kristal oluşumunu engelleyecek şekilde pH oluşturan mamalar tercih edilmelidir. Yetersiz egzersiz, az su tüketimi, kısırlaştırma, sürekli evde yaşama, kirli tuvalet kapları, şişmanlık idrar yolu taşları ve enfeksiyonu oluşumunu tetikleyen faktörlerdir. Erkek kedilerde daha sık görülme nedeni üretral kanalın daha dar olmasıdır. Kedi idrar yolu taşlarınının nadir görülen diğer sebepleri ise parazitik enfestasyonlar, mantar enfeksiyonları,anatomik bozukluklar, nörolojik bozuluklar , koruyucu mukozal glycosaminoglycan yetersizliği ve strestir.
Kinik Belirtiler
İdrar kesesi enfeksiyonu, idrar yolları enfeksiyonu, böbrek iltihapları,idrarda kan ve amonyak kokusu görülebilir. Uretral tıkanmaya en sık 2-6 yaşlı erkek kedilerde rastlanır. Hasta kediler kendini zorlayarak, azar azar, baş önde ağlayarak, belini kamburlaştırarak ve ağrılı bir şekilde idrarlarını yaparlar. Sık sık genital bölgelerini yalarlar, kuytu yerlere saklanma, sık aralıklarla kuma gitme, huysuzluk, karın bölgesine elletmeme dikkat çekicidir. Karın bölgesinin muayenesinde idrar kesesi büyümüş olarak hissedilir. Çiftleşme organı ve çevresi kızarırtır .
Tıkanma varsa tıkanmanın oluşmasından 24-48 saat sonra depresyon, iştahsızlık, kusma, yavaşlaması) veya ani ölüm ortaya çıkabilir. Tıkanma tam ise karın bölgesindeki dolgunluk çok belirgindir, kimi zaman idrar kesesi yırtılır, karın zarı iltihaplanmasına ve idrarın kana karışmasına neden olur.Beslenme dışında, stresli kedilerde immun sistemin zayıf olması kedi idrar yolu enfeksiyonları ve taşları riskini yükseltir.
Diyabetik kedilerde idrar yolu enfeksiyonları ve taşlarına neden olan bakterilerin üremesi için, idrardaki şeker oranı, bakterilerin üremesi için ortam hazırlamaktadır.
Kastrasyon yapılmış kedilerin eksersiz yapmaması, aşırı ve dengesiz beslenmesi, tuvalet kabının kirli olmasının yarattığı stres, idrarını uzun tutmasına neden olmaktadır.
Oluşan ürolitler (idrar yolu taşları) ve kese içindeki birikintiler, idrar kesesinin iç duvarında irritasyonuna(tahribata) ve kesenin yangılaşmasına (sistitis ) neden olur.
Normal erişkin kediler günde 2-3 kez açık renkli, su kıvamında, keskin kokulu ve akışkan idrar yaparlar.
Sistitli olanlar da sık sık idrar yapma ihtiyacı duyarlar. İşeme pozisyonu alarak damla damla ve kimi zaman kanlı idrar yapmaya başlar.
Kedinin genel durumu bozulur ve iştahı kaybolur
Bir yaşın altındaki kedilerde idrar pH’sı daha asidik olduğu için kedi üriner sistem hastalığı ve idrar yolu taşlarının görülme sıklığı çok daha azdır. Son zamanlarda yapılan çalışmalarda kedilerde görülen idrar yolu enfeksiyonlarının ve taşlarının %65’inin sebebinin bilinmeyen sistitis olduğu kanıtlanmıştır.Ürolitlerin idrar kesesinden ve kanalından fizyolojik olarak uzaklaştırılması, idrarın asidik olmasıyla sağlanmaktadır.
Bunun için kalori yoğunluğu yüksek, magnezyum ve fosfor miktarı az olan mamalar tercih edilmelidir. Bu durum ürolitlerin oluşmasını kontrol altına alacaktır.
İdrar pH’sının 6.5’un üzerinde olması sitrüvit kristallerinin oluşumunda bir risk faktörü oluşturur. pH kalsiyum okzalat kristallerinin oluşumunda daha az önem taşır. Böbreklerde görülen taşlar genelde kalsiyum okzalattır ve herhangi bir klinik semptom göstermeden uzun süre vücutta kalabilirler.
Kedilerde görülen idrar yolu tıkanmalarının büyük nedeni sitruvit kristalleridir. Bu kristaller protein bir kılıfın içinde çeşitli hücrelerle birlikte bulunur.Eğer bu kontrol sağlanılamazsa idrar alkali(bazik) hale geçer ve idrar kesesindeki hücre artıkları ve kristallerinin çökmesiyle ürolit oluşmaya başlar.
Kedilerin idrar yolları enfeksiyonlarında ve idrar yolları taşlarında; kedi kendini zorlayarak azar azar ve ağrılı idrar yapar. Sık sık genital bölgelerini yalar ve kuytu yerlere saklanma eğilimi vardır. Cinsel organ kimi zaman şişkin ve kızarmıştır.Böyle durumlarda, kediler sürekli penisini yalamaya isteklidir ve sık sık idrar yapma pozisyonu almaya çalışır.
Bazen penisten damla damla idrar geldiği gibi bazen de hiç gelmediği görülür.
Üreterde tıkanma varsa; sistosentezis(idrar kesesine karın boşluğundan ulaşılıp boşaltılması) , tıkanma yoksa idrar kesesine elle masajla idrar örneği alınır, bu örnekten idrarın pH’sına, kristal olup olmadığına, idrar kültürüne bakılır. BUN(kandaki üre miktarı) ve kreatinin düzeylerinin ölçülmesi; azoteminin derecesi hakkında, EKG çekilmesi; hiperkalemiye bağlı kalp kası hasarının gelişip gelişmediği hakkında bilgi verir.
Karın bölgesinin direkt radyografisinde kese içindeki radyoopak kristaller (3mm’den büyük calcium oxalat) görülür. Direkt radyografide parlaklık göstermeyen idrar yolu taşları için çift kontrast sistografi ve ultrasonografik muayene gerekir.
Hasta kedilerde çok dikkatli olunmalıdır. Su kaybı ve bitkinlik varsa en kısa zamanda sıvı sağaltımı hiperkalemi ve asidoz varsa buna yönelik tedavi uygulamak gereklidir.
Tıkanmanın üzerinden 24saat geçmişse, depresyon gelişir.
Üretral kanaldaki total tıkanıklık, ya yaşam ya da ölüm demektir.
Tıkanmayı gidermek için masaj yapılarak idrar kanalı açılmaya çalışılır. Bu şekilde açılamazsa uretraya kateter konulmalıdır. Uretral kateterizasyon sırasında hastanın hareket etmesini ve uretral travma oluşmasını azaltmak için sakinleştirici yapmak gerekirebilir.
Komplikeli tıkanıklarda anestezi çok ciddidir. Gerekirse doz ½ azaltılmalıdır.
Vücud ısısı düşmektedir(hipotermi) Normal ısıya çıkıncaya kadar gerekli tedbirler alınmalıdır.
İdrarı asitleyen ve Nefrotoksik Antibiyotiklerden (Aminoglikozit)kaçınılmalıdır.Üretraya kayganlaştırıcı sürülmüş katater uygulanır,katater üretra içinde ilerletilmeye çalışılırken içeriye basınçlı sıvı verilerek üretra genişletilerek açılmaya çalışılmalıdır .Bu şekilde idrar yolları taşları keseye düşürülmeye çalışılır.Üretranın kataterle açılması imkansızsa sistosentezis yöntemi ile 20-30 ml idrar alınır ve idrar kesesinin gerginliği azaltılır.Kimi durumlarda üretrayı tıkayan materyal uzaklaştırılsada üretradaki travma yüzünden üretra daralır ve spazm oluşur.Bu spazm sonucu üretra tıkanabilir.Kalıcı idrar katateri kedi üzerinde en fazla 24-48 saat süreyle bırakılabilir bu arada unutulmaması gereken idrar konsantrasyonunun kontrol edilmesi gerektiğidir. Kedilerde tıkanma giderildikten sonra özellikle 3-4 gün serum verilmeye devam edilmelidir.Kedilerde üretra tıkanmasına neden olan kristal ve idrar yolu taşları genellikle struvite yapısında olmasına karşın, çıkarılan ürolit veya kristallerin analizi yapılarak, analiz sonuçlarına göre tedavi yapılmalı ve uygun diyet programına başlanmalıdır.Bu sayede nüksler önlenebilir.Tedaviden sonra veteriner hekiminizin önerdiği diyetle beslenmeye devam edilmelidir,bu konuda piyasada uygun diet mamalar bulunmaktadır.veteriner hekiminizin tavsiye ettiği beslenme yöntemini bırakmamanızı öneririm.Kliniğimize gelen idrar yolları enfeksiyonlu ve taş olan vakalar gecikmeli gelmektedir.kedi sahipleri bu tür hastalığı başlanğıçta önemsememktedir ama deneyimli veteriner hekimin en çok çekindiği vaka idrar yolunun tıkanmasıdır.Bu yüzden kedi sahiplerinin özellikle kedilerinin tuvalete gidip gelip bağırmaları durumunda çok dikkatlice kumuna idrarını yapıp yapmadığına bakarsa ve bu arada karın bölgesine baskı yapıldığında müsaade etmediğinde hemen ilk işiniz bir veteriner kliniğe gitmek olmalıdır.
Tüm bu uygulamalara rağmen, idrar yolları taşlarının çıkartılamadığı durumlarda operasyon gerekir. Bu en son seçenek olarak uygulanmalıdır. Sebebi bilinmeyen idrar yolları enfeksiyonarının etiyolijisinde stresin rolü büyüktür. Stres omuriliği uyarır.Omurilik tarafından stres sonucunda serbest bırakılan kimyasal maddeler, sinir hücrelerini aktive eder , bunun sonucunda yangı maddelerinin salımına neden olur buda kedilerde aşagı üriner sistem hastalığına neden olmaktadır.Kedilerde stresin yol açtığı davranış bozukluklarından , stresin yol açtığı idrar kesesinin organik bozukluklarının ayırt edilebilmesi güçtür.
Bu nedenle strese neden olan faktörler ortadan kaldırılmalıdır.(stres faktörleri eve yeni bir pet hayvanı alınması, ilgi gösterilmemesi,oyun oynanmaması,kedinin alıştığı insanların,eşyaların yokluğu,tuvalet kabının yerinin değişmesi,kum markasının ve mama markasının değişmesi,eve yabancı insanların gelmesi ve kalabalık olması,mama kabı ile tuvalet kabının çok yakın olması vs)
Kedinizin idrar yolu enfeksiyonları - taşlarını ve nüksleri önlemek için ;
Mamanın yanına ve kedinizin erişimi olan birkaç yere daha su koyunuz, suyun mümkün olduğunca taze kalması için sık sık suyu yenileyiniz, filtre edilmiş, distile su veya şişe suyu veriniz. Eğer kediniz idrar yolları taşları yada enfeksiyonu atlattıysa yapılan idrar tetkikleri sonucuna göre veteriner hekiminizin tavsiye ettiği mamayı kullanınız. Dönem dönem kontrol için hekiminize başvurunuz.bu kedi sahiplerinden yoğun şekilde mamanın ucuz fiyatta olması istenmektedir içeriği hakkında %30 hasta duyarlı %70 hasta duyarlı olmadığını düşünmekteyim.Kedilerin günlük kuru madde tüketiminin 35-80 gr olduğunu düşünürsek bu konuda hayvan sahipleri maliyet konusunda köpek sahiplerine göre daha şanslıdırlar.Kedi sahipleri başlangıçta ucuz mama kullanarak kar etselerde sonrasında fazlasıyla ekonomik olarak idrar yolları taşı veya enfeksiyonu tedavisinde iyi ücretler ödemektedirler.Bazen ücret ödemelerine rağmen kedilerini kurtarmamız mümkün olmamaktadır.

Hasta sahiplerinin bu konuda bilgi sahibi olmaması, kedilerinin uygunsuz yerlere idrar yapmasını psikolojik nedenlere bağlaması sonucu ; çoğu zaman tedavi için geç kalınmasına, geri dönüşü olmayan sorunlara neden olmaktadır. Bu konuda kedi sahiplerine önerim; kedinizin beslenme ve tuvalet alışkanlıklarını iyi gözlemlemeniz. Ve bahsettiğim problemleri farkederseniz geçikmeden veteriner hekiminize başvurmanız gerektiğidirBu hastalğın çok önemli olduğunu asla unutmamanız gerekmektedir,korunma basit olup ama tedavisi zor ve riskli olduğunu kedi sahiplerinin bilmesi gerektiğini düşündüğüm için böyle bir yayına ihtiyaç duydum..saygılarımla

Tolgay Aytar
Veteriner Hekim
Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Kedi İdrar Yolları Taşı Enfeksiyon Belitiler Yeni Tedavi Yöntemleri ve Korunma Yolları" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Vet.Hek.Tolgay AYTAR'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Vet.Hek.Tolgay AYTAR'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     55 Beğeni    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Yazan Uzman
Tolgay AYTAR Fotoğraf
Vet.Hek.Tolgay AYTAR
İzmir
Veteriner Hekim
TavsiyeEdiyorum.com Üyesi56 kez tavsiye edildiİş Adresi KayıtlıTavsiyeEdiyorum.com'u sıkça ziyaret ediyor.
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Vet.Hek.Tolgay AYTAR'ın Yazıları
► Kedi ve Köpekte Kanlı İdrar Görülmesi. ÇOK OKUNUYOR Vet.Hek.İ.Serdar SAYAR
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,973 uzman makalesi arasında 'Kedi İdrar Yolları Taşı Enfeksiyon Belitiler Yeni Tedavi Yöntemleri ve Korunma Yolları' başlığıyla benzeşen toplam 96 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


19:14
Top