2007'den Bugüne 92,310 Tavsiye, 28,219 Uzman ve 19,977 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Oyuncakların Çocuklara Kazandırdıkları
MAKALE #4761 © Yazan Psk.Serap DUYGULU | Yayın Mart 2010 | 20,241 Okuyucu
OYUN VE OYUNCAĞIN ÇOCUĞA KAZANDIRDIKLARI

Oyun oynayan çocuğu izlediğiniz zaman onun ne kadar kendi dünyasına daldığını farklı bir dünyaya geçtiğini görürsünüz. Çocuk oyun oynarken adeta bambaşka bir hayata geçer. Bu sırada bedeninin bütün işlevleri işin içindedir. Oyun oynamak özellikle beynin pek çok farklı işlevi aynı anda gerçekleştirmesini gerektirir. Beden de bu dünyaya eşlik eder.


ÇOCUK AÇISINDAN OYUN NE DEMEKTİR

Çocuklar oyun oynarken pek çok şeyi sembolize ederler. Gerçek hayattaki kişileri ya da olayları canlandırırlar. Bu açıdan oyun oynamak çocuk açısından hayati öneme sahiptir.
· Oyun oynarken çocuk öncelikle hayal kurar.
· Kurduğu hayale uygun olarak figürleri canlandırır, miş gibi yapar: Doktormuş gibi, anneymiş gibi vb.
· Düşündüğü ya da hayal ettiği ortama uygun oyuncaklar ve oyunlar yaratır.
· Bütün bu eylemler sırasında karşılaştırmalar yapmayı öğrenir, mantıksal çıkarımlarda bulunmaya başlar.
· Olaylar ya da durumlar arasında neden-sonuç ilişkileri kurma yetisi kazanır.
· Oyun oynarken çocuklar özellikle grup oyunları sırasında paylaşmayı öğrenirler.

OYUN ÇOCUĞUN SALDIRGANLIK DÜRTÜLERİNİ ENGELLEYEBİLİR

Her insanın yapısında doğal olarak var olan bir dürtüdür saldırganlık dürtüsü. İnsan doğduğu andan itibaren var olma savaşı vermek üzere programlanmıştır ve bunu yolu da öncelikle hayatta kalmak için kendini korumaktan geçer. Ancak insanlar büyüyüp toplumsal bir birey olmaya başladığı andan itibaren de bu dürtüsünü kontrol altına alma becerisini kazanmaktadır. Bu bakımdan çocuklar bu dürtülerini kontrol etme becerini henüz kazanamadıkları için bazen can yakıcı ve zarar verici bazı davranışlar gösterdikleri bilinir.

İşte bu gibi durumlarda doğru seçilmiş oyuncaklar çocuğun olumsuz davranışlarını engellediği gibi saldırganlık dürtülerini de olumlu davranışlara yönlendirebilir. Özellikle bu tür davranışlar gösteren çocuklara oyuncak seçiminde daha dikkatli olunmalı ve dikkatini toplamasına ve bir şeyler yaratabilmesine olanak sağlayan yapı malzemeleri seçilmelidir. Bu bakımdan hamur önerilen oyun malzemeleri arasındadır. Ayrıca top gibi oyuncaklar da çocuğun enerjisini başkalarına zarar vermeden dışarı yönlendirmesine imkan sağladığı için yararlıdır.


OYUNCAKLAR ÇOCUĞA NE KATAR?

Gerçekten özenle ve bilinçle seçilmiş oyuncakların çocuğa kazandırdığı pek çok olumlu özellik olduğu bilinmektedir.Oyuncaklarla çocuklarda,
· Renk,şekil,sayı
· Yer,mekan ve boyut gibi kavramları,
· Tutma,kavrama ve şekil verme becerileri,
· Görsel ve işitsel yeteneklerini,
· El ve parmak kaslarını güçlendirerek geliştirdiğini unutmamak gerekir.
Çocukların oyuncaklarla oynaması desteklenirken yaş faktörü mutlaka göz önünde bulundurulmalı ve hem yaşına,hem de bedensel,bilişsel gelişimine uygun oyuncaklar seçmeye dikkat edilmelidir.

OYUNCAKLARLA ÇOCUĞUN YARATICILIĞINI GELİŞTİREBİLİRSİNİZ

Oyun ve oyunların en önemli malzemesi olan oyuncaklar çocuklarda hayal dünyasını ve yaratıcılığı geliştiren yegane eğitim araçlarıdır.Eğitim araçlarıdır,çünkü doğru seçilmiş oyuncaklar çocuğun hayatındaki ilk ciddi eğitim için bir tür basamak görevi görür.Bu eğitimin adı da ‘hayatı ve kendini tanıma’dır.Çocuk oyuncaklarla oynarken aslında çevresindeki gerçek hayatın bir ön denemesini yani provasını yapmaktadır.Bu denemeler sırasında ailenin tutumu çok önemlidir.

OYUNCAK SEÇİMİNDE AİLE FAKTÖRÜ

Genellikle küçük yaş grubundaki çocuklar için oyuncak seçimi aileler tarafından yapılmaktadır.Doğru olan da budur.Ancak bu seçimi yaparken ailenin de bilinçli olması ve oyuncak alırken çocuğun özelliklerine uygun oyuncak seçimi yapabilmesi gereklidir. Oyuncaklar sadece çocukta var olan özelliklere hitap etmezler,aynı zamanda çocuktaki yetenekleri ve yaratıcılıklarını da ortaya koymalarına aracı olurlar.Bu bakımdan ailenin rolü büyüktür.Doğru seçilmiş oyuncaklar gerçekten de çocuğunuzun o ana dek fark etmediğiniz müzik yeteneğini ya da el işlerine ne kadar yatkın olduğunu fark etmenizi sağlayabilir.

ZARARLI OYUNCAKLAR VAR MI?

Oyuncaklar çocuk gelişimi için vazgeçilmez malzemeler olsa da her zaman masum olduklarını söylemek de mümkün olamıyor maalesef.Artık neredeyse her çocuğun elinde gördüğümüz silahlar gibi oyuncaklar çocuklardaki saldırganlık dürtüsünü ortaya çıkarttığı gibi,bir canlıyı yok etmeye yönelik programlanmış elektronik oyun ve oyuncaklar da çocuk gelişimi için tehlikeli oyuncaklardır.Aynı şekilde bilgisayar oyunları da çocuklardaki sosyal aktiviteleri engellediği için önermediğimiz oyun malzemeleri arasında yer almaktadır.

YARATICILIĞI GELİŞTİRECEK OYUNCAKLAR

Oyuncaklar çocuğun dış dünyaya hazırlanması sürecinde en önemli gelişim araçlarıdır.Öyleyse bu araçların seçimi de çok önemlidir.Doğru seçilmiş oyuncaklar çocuğun algı,bellek,dikkat gibi becerilerini geliştirmenin yanında farklı yetenek ve becerilerinin de ortaya çıkmasına yardımcı olur.Örneğin küçük bir flüt ya da basit bir müzik aleti çocuğun sesleri tanımasını sağlayarak, farklı sesleri çıkarırken duyduğu sesleri de taklit etme becerisini artırabilir.
Aynı şekilde suyla oynamak çocuğu sakinleştirir ve şefkat duygularının gelişmesine yardımcı olur.İnşaat malzemeleri,tamir setleri ve özellikle legolar çocuktaki el becerilerinin gelişimini ciddi olarak düzenleyen oyuncaklar arasındadır.Hamurlar da bu tip malzemeler arasında yer alır ve çocuk elleriyle şekil verebildiğinden parmak ve el kasları için son derece yararlıdır.Tüm bunların ötesinde farklı şekiller yaratabiliyor olması,hayal ettiği pek çok şeyi yapabiliyor olması çocuktaki sınırlılıkları yok ederek hayal gücünün ve buna bağlı olarak yaratıcılığının gelişimini de olumlu olarak etkiler.

OLUMSUZ VE ENGELLEYİCİ EBEVEYN TUTUMLARI

Anne babalar her ne kadar her şeyi çocukları için yapıyor olsalar da ve oyuncak konusunda doğru seçimler yapıyor olsalar da bazen çocukların oyun oynamalarına sınırlar getirebilmekteler.Oysa oyuncaklar çocuklar içindir ve çocuğa oyun oynaması için gerekli ortam mutlaka sağlanmalıdır.

Örneğin çocuğa bir basket seti alıp sonra da çok gürültü yaptığı gerekçesiyle oyun oynamasının engellenmesi maalesef çok yapılan bir davranıştır.Bunun gibi gemiler alıp etrafı ıslatırsın bahanesiyle oynanmasının engellenmesi ya da bir müzik aleti alıp,çalmasına izin vermemek hep bu tür engelleyici ebeveyn tutumları arasında gösterilebilir.

Halbuki bilinmelidir ki çocuklar oyun oynarken gerçek anlamda hayatı tanıma çalışmaları yapmakta ve eğilimlerini ortaya koymaktadırlar.Bu anlamda düşünülmeli ve çocuğun oyun oynaması desteklenmelidir.


OYUNCAKLAR ÇOCUĞUN HAYAL DÜNYASINI NASIL ETKİLER?

Oyun oynamak bir çocuk için yemek içmek kadar önemlidir. Çocuk hayatı tanıma yolundaki ilk keşiflerini oyun yoluyla yapar.Oyun oynamak bir eylem olduğuna göre bu eylemde kullanılacak malzemeler yani oyuncaklar hayati öneme sahiptir.Özellikle küçük yaş çocukları gerçek hayattaki her şeyi sembolize ederek öğrendikleri için oyuncaklar bu sembollerin yerine geçen önemli malzemelerdir.

Biz ebeveynlerin ,basit sıradan şeyler gibi düşündüğü oyuncakların çocuğa kattıkları açısından bakıldığında aslında hiç de basit ve sıradan olmadıkları anlaşılacaktır. Oyuncak en hafif ifadesiyle çocuğun gelişimini destekleyen, geleceğe hazırlayan ve hayatın minik deneyimlerini kazandıran genellikle boylarından büyük yararları olan eğitici malzemeler olarak düşünülmelidir.Özellikle hayal dünyaları son derece geniş olan çocukların yaratıcılıklarını da geliştirmek ancak doğru seçilmiş oyuncaklarla mümkün olur.Burada sihirli kelimeler doğru oyuncak seçimidir.Çocuğun yaşı ve zekasıyla doğru orantılı oyuncak seçimi gerçekten de çocuğun gelişimi üzerinde önemli etkiler yaratır.


Yaklaşık 2 yaşından itibaren çocuklar çevrelerinde gördüklerini modelledikleri oyunlar oynamaya başlarlar.Bu oyunlarda kişileştirmeler ve miş gibi davranma hareketleri dikkat çeker.Çocuk kendi annesi rolüne girer ve bebeğine yemek yedirmeye çalışır.Ya da daha önceden yaşadığı bir anı yeniden canlandırmaya başlar.Mesela doktor olur ve arkadaşını muayene etmek ister.O anda hayalinde doktor olduğunu canlandırmıştır.Bütün bunlar olurken aslında çocuk da kendini tanıma yolculuğu yapmaktadır ve kişiliğini oluşturan yapı taşlarını şekillendirmeye başlamıştır.


Oyuncaklar bir çocuk için gerçek dünyayla hayal dünyası arasındaki kapılardır.Oyun ve oyuncaklar yoluyla çocuk sınırlarını test etme ve kendini sınama becerileri kazanır. Oyun oynayan çocuk yeteneklerini ve ilgi alanlarını da ortaya koyar.
Basit bir kutuyu bir anda mikrofona çevirebilir ve kendisini hayranı olduğu müzisyenin yerine koyar.Hayallerinde şarkıcı,piyanist,ya da baterist olabilir.Gerçekte de bu tarz bir müzik yeteneği olabilir.O nedenle çocuklara onları sınırlı alanlara hapsedecek ya da tek başına oynamayı teşvik edecek oyuncaklar yerine yeteneklerini ortaya koyacakları ve hayal dünyalarını geliştirecek oyuncaklar almak ciddi olarak yarar sağlayacaktır.Ses çıkaran küçük müzik aletleri,renkli yapbozlar,legolar,inşaat ve tamir aletleri çocukların hayal dünyaları için gerçekten önemli oyuncaklardır.

Çocuk her oyuncağı ve her oyunu hayalinde bir yerle,bir kişiyle,bir olayla ilişkilendirir. Oyun sırasında yaptığı her şeyin bir anlamı vardır. Kendine göre bir mantık çerçevesi içinde kurgular.Çocuk için oyunlar hayal dünyasında gerçektir.Boş tabaklarda aslında yemek vardır,küçük bir davul onun için büyük bir orkestradır, tamir aletleriyle uğraşırken o dünyanın en becerikli mühendisidir.

Hayal dünyası içinde o olmak istediği her şeydir.Çocuğun gelişimi açısından oyun ve oyuncak o kadar önemlidir ki işte tam bu noktada ebeveynleri tutumu da önem kazanıyor.Renkli olan,ya da gücümüzün yettiği,iyi olduğunu düşündüğümüz her şey iyi bir oyuncak demek değildir.Sonuçta basit bir oyuncak alıyorum,ev satın almıyorum ki,uzun uzun incelemeye ne gerek var diye düşünen bazı anne babalara durumun bu kadar basit olmadığını hatırlatmakta fayda var.
Kendi algısı içinde doğru modelleri oluşturmuş,ilgi ve yetenekleri doğrultusunda, kendini ifade edebilen çocuklar istiyorsak doğru oyuncaklar seçmeyi bilmek gerekir. Gelişim süreçleri içinde değerlendirildiğinde oyuncağın sadece oyun oynanan basit malzemeler olmadığını görmek için yapılan araştırmaları dikkate almak gerekiyor.

Oyuncaklar çocuğun davranışlarını düzenleyebiliyor,zihinsel ve bedensel olarak gelişimlerini destekleyerek,sosyal ve aktif çocuklar olmalarını sağlıyor ve hem hayal güçlerini hem de yaratıcılıklarını geliştiriyor.Yine oyuncaklar sayesinde çocuklar, şekil,sayı,renk ve boyut kavramlarını öğrenebiliyorlar.Doğal yeteneklerinin gelişimine sağladığı katkılardan başka çocukların kendi kararlarını alabilen son derece özgüvenli çocuklar olarak gelişimlerini sürdürmelerine destek veriyor.

Tüm bu yönlerini değerlendirerek oyuncak seçimini yapmakta fayda var.

Bu konu Anneyiz Biz Dergisinde de yer almıştır.
Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Oyuncakların Çocuklara Kazandırdıkları" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Serap DUYGULU'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Serap DUYGULU'nun izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     5 Beğeni    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Psk.Serap DUYGULU'nun Yazıları
► Anne Baba Eğitimi ve Kazandırdıkları Psk.Dnş.Fatma KIRIMLI TAŞKIN
► Boşanmanın Çocuklara Yararları Psk.Dnş.İsa Özgür ÖZER
► Çocuklara Sorumluluk Kazandırma Psk.Sena KANDAŞ
► Çocuklara Sınır Koyma Psk.Ahmet SERT
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,977 uzman makalesi arasında 'Oyuncakların Çocuklara Kazandırdıkları' başlığıyla benzeşen toplam 19 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
► Baba Çocuk İlişkisi Kasım 2016
► Alınganlık Kasım 2016
► Kıskançlık Kasım 2016
► Yılbaşı ve Çocuklar Kasım 2016
◊ Dizi Dizi Hayatlar Ekim 2010
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


13:50
Top