2007'den Bugüne 92,262 Tavsiye, 28,210 Uzman ve 19,973 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Stresi Anlamak ve Stresle Başetmek
MAKALE #4928 © Yazan Uzm.Psk.Mehtap HİSAR | Yayın Mayıs 2010 | 7,206 Okuyucu
STRESİ ANLAMAK VE STRESLE BAŞETMEK…

Stresin hayatımızdan tamamen çıkması imkânsız, stresten kurtulmanın yollarını sunan, formülünü veren her kaynak inandırıcılıktan uzaktır. Aşağıdaki yazıda stresten kurtulmanın değil sadece onu anlama ve stresle baş etme yolları konularında ipuçları bulacaksınız. Evet , ”Okuyun, hayatınız değişecek!” gibi bir iddiam yok, sadece bu konunun üzerinde biraz düşünmenizi sağlamak adına aşağıdaki yazımı sizlere sunuyorum. Çünkü hayatımızdaki bir şeylerin değişebilmesi için, önce üzerinde düşünmemiz gerekir…

Yaşam içerisinde zaman zaman değişimle, adapte olmamız gereken yeni bir durumla ya da alışagelmediğimiz yeni koşullarla karşı karşıya kalırız. Bununla beraber, günlük hayatın içerisinde belki de her gün gergin ya da tehdit edici durumlar yaşamakta ve yeni stres kaynaklarıyla karşılaşmaktayız. Bazı insanlar bu stres kaynaklarıyla rahatlıkla baş edebiliyorken, bazılarımız bu stres kaynakları karşısında yoğun baskılanma, öfke, kaygı gibi duygulara maruz kalıyor ve bunun sonucu olarak bu kişilerde zamanla psikolojik ve fizikler bir takım hastalıklar ortaya çıkabiliyor.

Modern hayatın artık bir parçası olan strese karşı baş etme yolları geliştirip, hayatımızda uygulayabilmemiz için öncelikle stresin ne olduğunu ve örnekler üzerinden stres kaynaklarını anlamamız gerekir. Cüceloğlu (2000) stresi bir bireyin fiziksel ve sosyal çevresinden gelen uyumsuz koşullar sebebiyle bedensel ve psikolojik sınırlarının ötesinde sarf ettiği gayret olarak ele almaktadır. Uyum sağlamamız gereken yeni koşulların ya da meydana gelen değişimlerim her zaman olumsuz olaylar olması gerekmez. Hepimiz için bir trafik kazası geçirmenin, sevdiğimiz bir yakınımızın hastalanmasının veya ölmesinin ya da işten çıkarılmanın stres kaynağı olduğu açıktır. Ancak evlenmek, terfi etmek, üniversitede okumak amacıyla ailenin yanından ayrılıp yeni bir şehre taşınmak da anlamlı stres faktörlerindendir. Karşılaştığımız yeni durum ve bunun sonucunda hayatımızda meydana gelen değişiklik her ne kadar olumlu ve istenilen bir durumsa da hayatımıza değişim ve farklılık getirdiği için uyum sağlamamız gerekir ve uyum sağlama süreci birçoğumuz için stres vericidir. Örneğin Holmes & Holmes, yapılan araştırmalarda boşanma, eşin/bir yakının ölümü, hapis cezasına çarptırılma ve önemli bir hastalığa yakalanmanın hemen ardından gelen en güçlü stres faktörlerinin evlenmek ve eş ile tekrar bir araya gelmek olduğunu belirtmişlerdir (1970). Türkiye için yapılan çalışmalarda ise en yüksek stres değeri taşıyan örnek yaşam olayları Amerika ya da Avrupa ülkelerindekilerden farklılık göstermektedir. Örneğin, çocuğun ölümü, eş tarafından aldatılma ve evlilik dışı hamilelik diğer ülkelerde yapılan çalışmalarda yüksek stres faktörü olarak öne çıkmazken, Türkiye’de bu yaşam olayları, stres faktörü olarak en güçlü yaşam olayları arasında bulunmaktadır. Buradan da anlaşılacağı gibi stres faktörleri kültürden kültüre değişiklik göstermektedir. Daha açık söylemek gerekirse öğrenme stilleri, aile tutumları ve olayları algılama ve anlamlandırma biçimi, kültürel olarak değişiklik göstermekte, bu da stres faktörlerinde kültürler arası farklılıklara neden olmaktadır (Cüceloğlu, 2000).

Stres yaratan olaylar bir kişi üzerinde baskı yaratır, kişinin hissettiği engellenme duygusu sonucunda çatışma yaşamasına neden olur. Hissedilen baskı iç veya dış kaynaklı olabilir. Örneğin otobüse yetişmeye çalışırken hissettiğimiz zaman baskısı dış kaynaklı bir baskıyken, sürekli sınıftaki en yüksek notu alma çabasında olan mükemmeliyetçi ve aşırı hırslı bir öğrencinin üzerinde hissettiği baskı iç kaynaklıdır. Önemli yaşam olaylarında stres yaşamamızın bir diğer nedeni de engellenmiş hissetmemizdir. Zaman baskısı nedeniyle yaşadığımız gecikmelerde, bir şey satın almak istediğimizde yeterli paramızın olmaması gibi kaynak eksikliklerinde, sevdiğimiz kişinin bizi terk etmesi gibi kayıplarda, bir sınavdan geçer not alamadığımızda hissettiğimiz başarısızlıklarda, cinsiyet, ırk ya da din gibi nedenlerle ayrımcılığa maruz kaldığımızda hissettiğimiz stresin nedeni engellenmişlik duygusudur (Bozo, 2007). Herkes baskı altında, engellenmişlik hissettiğinde ve çatışma durumlarında belli miktarda stres yaşar. Aynı olay karşısında kişilerin verdikleri tepki, hissettikleri baskı, engellenmişlik ve sonuç olarak da stres düzeyleri farklılık göstermektedir. Bunda kişilik farklılıkları, tutumlar ve bilişsel yapıdaki farklılıklar etkili olmaktadır. A tipi kişilik dediğimiz sabırsız ve aceleci kişiler, B tipi kişilik dediğimiz sakin ve rahat kişilere göre aynı olaylar karşısında daha fazla strese maruz kalırlar. Bu kişilerin sadece psikolojik değil fizyolojik sağlıkları da tehdit altındadır. Yapılan çalışmalarda bu kişilerin ülser, astım ve kalp damar hastalıkları gibi rahatsızlıklara yakalanma olasılığının daha yüksek olduğu belirlenmiştir.

Stresi hayatımızdan tam olarak çıkartamadığımıza ve hepimiz yaşamımız içerisinde az ya da çok strese maruz kaldığımıza göre, stresle başa çıkma yollarını öğrenmek ve kendi hayatımızda uygulamak önemlidir. Baş etme yollarını bilmekten öte, uygulamaya önem vermek ve bu uygulamaların bizim üzerimizdeki olumlu etkilerinin farkında olmak karşılaştığımız stres faktörlerini daha baş edilebilir kılacaktır. İlk olarak kendinize zaman ayırmanız önemlidir. Günün koşuşturmacası içerisinde ajandanızdaki yapılacaklar listesinin onlarca maddesi karşısında gerginlik yaşarken kendinize zaman ayırmak birçok zaman size gereksiz hatta imkânsız gelebilir. Birçok işin yapılması gerekmektedir ve bunları yetiştirecek vaktiniz yokken kendinize vakit ayırmanıza imkân yoktur. O halde kendinize daha gerçekçi, gerçekleştirilebilir günlük hedefler koyun ve yapılacaklar listesindeki ilk maddeniz kendinize günde en azından yarım saat vakit ayırmak olsun. Bu süre içerisinde yürüyüş yapabilir, sevdiğiniz bir müzik dinleyebilir ya da bir hobinizle uğraşabilirsiniz. Bunlar sizin rahatlamanıza yardımcı olacaktır. Yaşam düzeni bir kişinin stres düzeyi üzerinde oldukça etkilidir. Düzenli bir beslenme ve düzenli bir uykuya sahip bir kişinin stres faktörlerine karşı toleransı çok daha yüksek olur. Uykusuz, aç ya da susuz kaldığınızda, dengesiz bir uyku ya da beslenme düzenine sahip olduğunuz dönemlerde verimliliğinizin düştüğünü, halsiz ve gergin olduğunuzu fark edersiniz. Bu sebeple, her gün mutlaka yeterli uyumaya ve dengeli beslenmeye özen gösterin. Bununla birlikte, sağlıksız alışkanlıkların stresinizi azaltmak bir yana daha da tetiklediğini unutmayın. Sigara ve alkolden sadece stresli dönemlerinizde değil yaşamınızın her evresinde sağlığınız için uzak durmalısınız. Hayatta her zaman aksilikler olabileceğini unutmamalısınız. Esnek olmaya çalışın, yeni durumlara adaptasyon yeteneğinizi geliştirin. Bir kişiyle sıkıntı yaşadığınızda uzlaşma yolunu tercih edin, uzlaşmak, bir fikir birliğine varmak iç huzurunuz için önemlidir. Hayatta her şey her zaman istediğimiz gibi olmayacaktır. Gerektiğinde kontrolünüzün olmadığı konulara karşı kabullenici olmayı, bu durumla çatışmak yerine bu gerçekle yaşamayı öğrenmenizin hayatınızı kolaylaştıracağını bilmelisiniz. Sosyal hayat stresten uzak kalmamıza yardımcı olur. Yakın arkadaşlarınızla vakit geçirmeye fırsat yaratın. Güvendiğiniz arkadaşlarınızla sorunlarınızı paylaşın, paylaşmak kendinizi daha iyi hissetmenizi sağlayacaktır. Eğer yaşadığınız bir sıkıntınızı biriyle paylaşma şansınız yoksa yazmak da iyi bir alternatif olabilir. Düzenli günlük tutan insanlar, yaşadıkları olumsuz olayların yükünden bir nebze de olsa yazarak kurtulurlar. Gerektiğinde bir uzmandan destek almayı da ihmal etmeyin. Eğer paylaşım isteğinizin asıl nedeni rahatlamaktan öte yeni farkındalıklar ve bakış açısı kazanmak, baş etme yollarınızı geliştirmek ve farklı birçok konuda destek almaksa profesyonel bir yardım almanız uygun olacaktır.

Stresten tamamen arınamayız. Ancak, onunla yaşamayı öğrenmek, stres faktörleriyle baş etme yollarımızı geliştirmek stresten uzak kalmamıza yardımcı olur. Bu sebeple, yukarıda değinilen hususları hayatınız içerisinde yer vermeniz, stresten uzak kalmanız konusunda size destek olacaktır.

Sevgiyle kalın.
Uzm .Psk. Mehtap Hisar.

Kaynaklar:
D. Cüceloğlu, 2000 İnsan ve Davranışı: Psikolojinin Temel Kavramları, İstanbul: Remzi Kitapevi.
Holmes, T.S. and Holmes 1970 T. H. Short-Term İnstrusions into Life-Style Routine. Journal of Pychosomatic Research, 14, 121–132.
Bozo, Ö. 2007 Stres. A. N. Karancı, F. Gençöz, Ö. Bozo’nun derlediği Psikolojik Sağlığınızı Nasıl Koruruz? Çocukluk ve Ergenlik’ten. Odtü Yayıncılık.


Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Stresi Anlamak ve Stresle Başetmek" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Uzm.Psk.Mehtap HİSAR'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Uzm.Psk.Mehtap HİSAR'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     1 Beğeni    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Yazan Uzman
Mehtap HİSAR Fotoğraf
Uzm.Psk.Mehtap HİSAR
İstanbul (Online hizmet de veriyor)
Uzman Klinik Psikolog
TavsiyeEdiyorum.com Üyesi115 kez tavsiye edildiİş Adresi Kayıtlı
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Uzm.Psk.Mehtap HİSAR'ın Yazıları
► Modern Çağda Stresi Anlamak Psk.Aslı TAŞ KAYABAŞ
► Alt Islatmayla Başetmek Başak ÜNVER
► Öfkeyle Başetmek Psk.Nezahat BEDİR
► Panik ve Anksiyete ile Başetmek Psk.Alpaslan KESKİN
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,973 uzman makalesi arasında 'Stresi Anlamak ve Stresle Başetmek' başlığıyla benzeşen toplam 17 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
◊ Kitap Duyurusu Aralık 2015
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


18:59
Top