Alerji Mevsimi Geliyor: Alerjik Nezlede İlaçlar Fayda Etmediğinde…
Alerjik nezle, genellikle polen ve toz gibi etkenlerle temas sonucu burunda ve genizde kaşıntı, burun akıntısı, hapşırma ve gözlerde yaşarma gibi belirtilerle hastayı olumsuz yönde etkileyen bir rahatsızlıktır. Mevsimsel olabileceği gibi bulunulan ortamdaki alerjenlerle ilişkili olarak sürekli de olabilir. Son yıllarda ülkemizde, alerjik nezle hastalığı olanlarda artış olduğu gibi bu hastaların ilaç gereksinimlerinde de belirgin artış gözlenmiştir. Bu durumu özellikle son dönemlerde anti-alerjik tablet ve burun spreylerin çeşitlenmesiyle de anlayabilmek olanaklıdır. Alerjik nezle artık çok küçük çocuklarda görülebildiği gibi, daha önce herhangi bir belirtisi olmadığı halde orta yaşlı erişkinlerde de görülmeye başlamıştır. Bunların bazı bilimsel temellere dayanan açıklamaları olduğu gibi, şehirleşmenin getirdiği çevre sorunlarına, hormonlu veya GDO’lu ürünlerin kullanımı ile antibiyotik kullanımına bağlı vücudun bağışıklık sistemindeki değişimlerine bağlayan spekülatif olanları da mevcuttur. Bunları önümüzdeki yıllarda yapılacak bilimsel çalışmalar açıklayabilecektir.
Günümüzde genel olarak sıkıntımız hastaların tıbbi tedaviye yanıtlarının azalması veya belirtilerinin kısa sürede nüks etmeleridir. Alerjik nezle hastaları ile temel olarak allergoloji ve klinik immunoloji, göğüs hastalıkları, çocuk hastalıkları, kulak burun boğaz hastalıkları ve ilişkili diğer branşlar ilgilenmektedir. Klinik belirtiler ve yapılan bazı tetkiklere dayanarak alerjik nezlenin tanısı konulur ve tedavisi başlar. Bu aşamada alerjenin belirlenmesi ve uzak durma yolları hakkında hastaların aydınlatılması da çok önemlidir. Alerjik nezlede uygulanan tedaviler sırasıyla, alerjenin vücuda girmesini önlemek, alerjene karşı vücudun duyarlılığını azaltmak, alerjene burunun verdiği yanıtı azaltmak ve alerjik belirtileri baskılamak prensiplerine dayanır. Bu amaçla alerjik nezlenin değişik dönemlerinde uygulanabilecek pek çok farklı ilaç ve başarılı tedavi yaklaşımı mevcuttur. Yine de tüm bu yöntemler her hastada alerjik nezleyi tam anlamıyla kontrol etmeye yeterli olamayabilmektedir. Bu aşamada burun boşluğumuzun işleyişi ve görevleri konusunda bazı önemli noktaları vurgulamak gerekir.
Burun boşluğumuz ve etrafındaki yüz bölgesinde konumlanmış olan sinüslerin başlıca görevleri buruna alınan havayı ısıtmak, nemlendirmek ve temizlemektir. Bu şekilde bir gün içerisinde solunan ortalama 20 bin litre hava işlemden geçirilerek alt solunum yollarına uygun hale getirilir. Burnumuzun solunum yoluyla giren yabancı maddeleri, tozları, mikropları ve alerjenleri tutmaya ve temizleye yönelik bir mekanizması vardır. Mikroskobik büyütmede hareketli bir halıya benzeyen burun içi dokusu (mukoza) alerjenleri yakalar ve 15 dakika kadar bir sürede geniz bölgemize taşıyarak yutkunma yoluyla temizlenmelerini sağlar. Burnumuzun bu temizleme mekanizmasına “mukosiliyer aktivite” adını veriyoruz. Mukosiliyer aktivite alerji dahil pek çok nedene bağlı olarak bozulabilir ve bu nedenle burun işleyişi bozulur, mevcut sorunlar artar, sinüzite eğilim artar, burun tıkanıklığı ve geniz akıntısı gibi belirtiler ortaya çıkar.
Alerjik nezlesi olanlarda alerjik yanıta bağlı olarak burun içi dokuları şiştiğinde ve burun boşluğunu doldurduklarında da bu temizleme mekanizması aksamaya başlar. Alerjenlerin burundan temizlenme süresi uzar. Buna bağlı olarak alerjenle temas süresi arttığı için vücudun ve burun mukozasının verdiği alerjik yanıt da misliyle olur. Burun içi dokular daha da şişer, burun ve geniz akıntısı ile burun tıkanıklığı artar. Temizleme mekanizması daha da bozulur ve burun adeta kısırdöngüye girer. Bu aşamada verilen tıbbi tedavilerin amacı burundaki ödemi ve şişmeleri azaltmak, burnu açmak ve böylelikle temizleme mekanizmasını tekrar devreye sokmaktır. Bu yapılabildiğinde kısırdöngü kırılır ve burun işleyişini yeniden sağlayabilir.
Ancak bazı hastalar pek çok tıbbi tedavi seçeneği, alerji aşıları, çeşitli anti-alerjik haplar ve burun spreyleri kürleri uygulanmış olmasına rağmen bu kısırdöngüden çıkamamaktadırlar. Tıbbi tedaviye dirençli bu hastaların bazıları kısa süreli rahatlama sağlayabildikleri burun açıcı sprey ve damlalara bağımlı hale gelebilmektedirler. Bu hastaların alerji tedavisine yanıt vermeyişlerinin nedeni burun içerisindeki konka şişmeleri, burun eğrilikleri, sinüs sorunları veya başka burun içi hastalıklar olabilir. Bu hastaların burun içerisinin soluk morumsu görünümü ve alerjik nezleye özgü salgı yoğunlaşmaları sayesinde alerjik nezle tanısını endoskopik muayene ile direkt olarak belirleyebiliyoruz. Ek olarak anatomik sorunlarla ilgili de direkt görüşe dayanan bulgular elde edebiliyor ve bu sayede gerekli çözümleyici tedaviyi planlayabiliyoruz.
Alerjik nezlesi olan tıbbi tedaviye yanıtsız ve uygun hastalarda konka şekillendirilmesi ve gerekiyorsa beraberinde septoplasti gibi burun pasajını rahatlatabilecek müdahaleler yapılabilir. Diğer bir deyişle örneğin konka şişmesi varlığında, bunların Holmium laser ile küçültülmesi sayesinde, alerji tedavisinde kullanılan burun spreylerinin burun içerisine dağılımını kolaylaşır ve etkinlikleri artar. Kısırdöngüden çıkıldığında, burun temizleme mekanizması tekrar çalışmaya başlar ve alerjenler burundan daha hızlı temizlenerek vücudun alerjenle teması azalmış olur. Sonuç olarak anatomik sorunlar giderilerek burun işleyişi tekrar sağlandığında, tıbbi tedavi ile alerjik nezlenin yönetilmesini daha olanaklı hale gelir.
Günümüzde genel olarak sıkıntımız hastaların tıbbi tedaviye yanıtlarının azalması veya belirtilerinin kısa sürede nüks etmeleridir. Alerjik nezle hastaları ile temel olarak allergoloji ve klinik immunoloji, göğüs hastalıkları, çocuk hastalıkları, kulak burun boğaz hastalıkları ve ilişkili diğer branşlar ilgilenmektedir. Klinik belirtiler ve yapılan bazı tetkiklere dayanarak alerjik nezlenin tanısı konulur ve tedavisi başlar. Bu aşamada alerjenin belirlenmesi ve uzak durma yolları hakkında hastaların aydınlatılması da çok önemlidir. Alerjik nezlede uygulanan tedaviler sırasıyla, alerjenin vücuda girmesini önlemek, alerjene karşı vücudun duyarlılığını azaltmak, alerjene burunun verdiği yanıtı azaltmak ve alerjik belirtileri baskılamak prensiplerine dayanır. Bu amaçla alerjik nezlenin değişik dönemlerinde uygulanabilecek pek çok farklı ilaç ve başarılı tedavi yaklaşımı mevcuttur. Yine de tüm bu yöntemler her hastada alerjik nezleyi tam anlamıyla kontrol etmeye yeterli olamayabilmektedir. Bu aşamada burun boşluğumuzun işleyişi ve görevleri konusunda bazı önemli noktaları vurgulamak gerekir.
Burun boşluğumuz ve etrafındaki yüz bölgesinde konumlanmış olan sinüslerin başlıca görevleri buruna alınan havayı ısıtmak, nemlendirmek ve temizlemektir. Bu şekilde bir gün içerisinde solunan ortalama 20 bin litre hava işlemden geçirilerek alt solunum yollarına uygun hale getirilir. Burnumuzun solunum yoluyla giren yabancı maddeleri, tozları, mikropları ve alerjenleri tutmaya ve temizleye yönelik bir mekanizması vardır. Mikroskobik büyütmede hareketli bir halıya benzeyen burun içi dokusu (mukoza) alerjenleri yakalar ve 15 dakika kadar bir sürede geniz bölgemize taşıyarak yutkunma yoluyla temizlenmelerini sağlar. Burnumuzun bu temizleme mekanizmasına “mukosiliyer aktivite” adını veriyoruz. Mukosiliyer aktivite alerji dahil pek çok nedene bağlı olarak bozulabilir ve bu nedenle burun işleyişi bozulur, mevcut sorunlar artar, sinüzite eğilim artar, burun tıkanıklığı ve geniz akıntısı gibi belirtiler ortaya çıkar.
Alerjik nezlesi olanlarda alerjik yanıta bağlı olarak burun içi dokuları şiştiğinde ve burun boşluğunu doldurduklarında da bu temizleme mekanizması aksamaya başlar. Alerjenlerin burundan temizlenme süresi uzar. Buna bağlı olarak alerjenle temas süresi arttığı için vücudun ve burun mukozasının verdiği alerjik yanıt da misliyle olur. Burun içi dokular daha da şişer, burun ve geniz akıntısı ile burun tıkanıklığı artar. Temizleme mekanizması daha da bozulur ve burun adeta kısırdöngüye girer. Bu aşamada verilen tıbbi tedavilerin amacı burundaki ödemi ve şişmeleri azaltmak, burnu açmak ve böylelikle temizleme mekanizmasını tekrar devreye sokmaktır. Bu yapılabildiğinde kısırdöngü kırılır ve burun işleyişini yeniden sağlayabilir.
Ancak bazı hastalar pek çok tıbbi tedavi seçeneği, alerji aşıları, çeşitli anti-alerjik haplar ve burun spreyleri kürleri uygulanmış olmasına rağmen bu kısırdöngüden çıkamamaktadırlar. Tıbbi tedaviye dirençli bu hastaların bazıları kısa süreli rahatlama sağlayabildikleri burun açıcı sprey ve damlalara bağımlı hale gelebilmektedirler. Bu hastaların alerji tedavisine yanıt vermeyişlerinin nedeni burun içerisindeki konka şişmeleri, burun eğrilikleri, sinüs sorunları veya başka burun içi hastalıklar olabilir. Bu hastaların burun içerisinin soluk morumsu görünümü ve alerjik nezleye özgü salgı yoğunlaşmaları sayesinde alerjik nezle tanısını endoskopik muayene ile direkt olarak belirleyebiliyoruz. Ek olarak anatomik sorunlarla ilgili de direkt görüşe dayanan bulgular elde edebiliyor ve bu sayede gerekli çözümleyici tedaviyi planlayabiliyoruz.
Alerjik nezlesi olan tıbbi tedaviye yanıtsız ve uygun hastalarda konka şekillendirilmesi ve gerekiyorsa beraberinde septoplasti gibi burun pasajını rahatlatabilecek müdahaleler yapılabilir. Diğer bir deyişle örneğin konka şişmesi varlığında, bunların Holmium laser ile küçültülmesi sayesinde, alerji tedavisinde kullanılan burun spreylerinin burun içerisine dağılımını kolaylaşır ve etkinlikleri artar. Kısırdöngüden çıkıldığında, burun temizleme mekanizması tekrar çalışmaya başlar ve alerjenler burundan daha hızlı temizlenerek vücudun alerjenle teması azalmış olur. Sonuç olarak anatomik sorunlar giderilerek burun işleyişi tekrar sağlandığında, tıbbi tedavi ile alerjik nezlenin yönetilmesini daha olanaklı hale gelir.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Alerji Mevsimi Geliyor: Alerjik Nezlede İlaçlar Fayda Etmediğinde…" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Op.Dr.Atilla ŞENGÖR'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Op.Dr.Atilla ŞENGÖR'ün izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
1 Beğeni 
Yazan Uzman
|
alerji, alerjik rinit, alerjik nezle, burun işlevi, mukosiliyer aktivite, alerjide lazer, alerji mevsimi, alerji ilaçları, polen, polen alerjisi, toz alerjisi, mevsimsel alerji
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
