Panik Bozukluğu ve Agorafobi
ADINI YUNAN TANRISI PAN'DAN ALMAKTADIR. Panik bozukluğu,aniden ortaya çıkan şiddetli bir korku ,endişe ve ölüm korkusu olarak karşımıza çıkar.Atak geçiren kişide nefes almada güçlük,kalp çarpıntısı,boğuluyormuş hissi,el ayakta cansızlaşma,sıcak soğuk ter basması gibi belirtiler taşır.
Panik bozukluğu bireylerde mesleki ve sosyal ilişkilerde gerileme yaratır.bireyde atağın nezaman nerde geleceği konusunda kaygılı bir bekleyiş söz konusudur.
Biz buna BEKLENTİ ANKSİYETESİ diyoruz.Genellikle panik bozukluğa agorafobi eşlik eder.
SIKLIĞI:
Genel nüfus içinde yaşayanların %10'u yaşamlarında en az bir kere panik atak geçirdikleri bilinmektedir.Kardiyoloji servislerine başvuran hastaların %15-20 oranında panik bozukluğa rastlanmıştır.panik pozukluğu tanısı konulan hastaların 1/3'ünde agorafobi eşlik etmektedir.
Panik bozukluğu ve agorafobi kadınlarda, erkeklere oranla 2-3 kat daha fazladır.genellikle 13-30 yaş arası başlamakla birlikte,yoğunluk 25'li yaşlardadır.
Yaşlandıkça panik bozukluğu riski azalmakta,65'li yaşlarda ise nadiren görülmektedir.
Evli olanlarda görülme sıklığı azalmaktadır.dul,bekar,ayrı yaşayanlarda ise evlilere oranla iki kat risk taşımaktadırlar.şehirde yaşayanlarda kırsal kesime göre 2-3 kat daha fazla görülme sıklığı belirlenmiştir.
PANİK ATAĞI İÇİN DSM-4 TANI ÖLÇÜTLERİ:
Çarpıntı,kalp ritminde artış,
titreme,
nefes almada güçlük,boğuluyormuş hissi,
soluğun kesilmesi,
bulantı yada karın ağrısı,
ölüm korkusu,
üşüme,ateş basması,
bedenin belli bölgelerinde uyuşma karıncalanma hissi,
çıldıracağı ve kontrolü kaybedeceği hissi,
gerçekdışı duygular,
baş dönmesi sersemlik,
göğüs ağrısı ve göğüste sıkıntı hissi,
Panik atağı sırasında belirtiler birden ortaya çıkar,şiddeti giderek artar ve 10.dakikada en üst seviyeye ulaşır.genellikle nedensiz bir şekilde ortaya çıkar.kliniklere başvuran hastalar yaşadıklarını;dehşet verici ve çok korkutucu olarak anlatırlar.oratalama 10-30 dakika kadar sürer.bu hastalar en çok acil servislere,kardiyoloji polikliniklerine,nöroloji servislerine başvurmaktadırlar.
DSM-4 TANI ÖLÇÜTLERİNE GÖRE 4 VE 4'TEN FAZLA BELİRTİLER VARSA KİŞİDE ATAKTAN SÖZEDEBİLİRİZ.ANCAK 4'TEN DAHA AZ SAYIDA BELİRTİ VARSA sınırlı belirtili panik atağı diyebiliriz.
Panik atağı oluş biçimlerine göre ikiye ayırabiliriz.
1.beklenmedik panik ataklar:bu ataklarda durumsal bir tetikleyici unsuru bulunmamaktadır.ataklar nedensiz bir şekilde aniden ortaya çıkar.
2.durumsal panik ataklar:toplu taşıma araçlarında,asansörlerde,grup içinde konuşma yapılacağı sırada genellikle ortaya çıkan ataklardır.
BEKLENTİ ANKSİYETESİ:
atağın nezaman nerde,ne şekilde olacağına ilişkin korkuların oluştuğu durumlara denir.korku duygusuyla oluşan bedensel tepkilerden korkmak gibi durumlarda eşlik eder. Beklenti anksiyetesini durumsal panik atak ve agorafobik kaçınma eşlik etmektedir. Atak geçirenler sıklıkla bedenlerine yoğunlaşmışlardır ve hastalık hastalığı tutum ve davranışlar göstermektedirler.sürekli ölüm düşünceleri mevcuttur.toplum içinde üstlerini başlarını yırtacaklarından endişe ederler,korkarlar.nadirende olsa idrar ve gaita kontrol kaybıda oluşabilir.atak geçiren kişilerin cebinde sürekli dr.kartları,sağlık ocakları yada hastahane numaraları mevcuttur.sürekli nabız ve tansiyon ölçme takıntıları başlamıştır.
Atak sırasında gelişebilecek nabız artışı oluşabilecek;cinsel ilişki,spor aktivitelerinde bulunma gibi durumlardan kaçınmaya çalışırlar.havasız ve karanlık ortamlara girmemeye çalışırlar,yalnız kalma endişesi ve korkusu yaşarlar.
AGORAFOBİ:
Genellikle panik bozukluğundan sonra gelişir.ancak panik bozukluğu hikayesi olmadanda agorafobi görülebilir.
DSM-4 TANI ÖLÇÜTLERİ:
Agorofobi iş ve meslek,sosyal hayatta gerilemeye yol açar.işten ayrılmaya varacak sonuçlar görülebilir.genellikle iş ve evleri çok kısa mesafededir.aile sistemleri negatif yönde etkilenmektedir.sürekli birilerine ihtiyaç duyarlar,yalnız kalmak istemezler.
genellikle gezi yerleri sağlık kurumları çevresidir.sağlık kurumlarından uzaklaştıkça anksiyete artar.
TEDAVİ:
Bilişsel davranışçı terapi yaklaşımlarının(bdt) yanında ssrı sınıfı antidepresanlarında tedavide önemi ortaya çıkmıştır. hastalığın belirtileri,nedenleri,seyri,tedavi edilebilirliği hastaya ve yakın çevresine anlatılmalıdır.bilişsel davranışçı teknikleri hakkında hastaya ayrıntılı bilgilendirme yapılmalı,tedavi planlaması yapılmalıdır.tedavi süresi yaklaşık 10-12 seanstır.ayrıca kas gevşeme egzersizleri ve solunum denetim çalışmalarıda tedavide kullanılabilir.bilişsel terapilerle hastanın yanlış düşünüş ve inançlarını değiştirilmelidir.hastanın düşünüş biçimi yeniden organize edilmelidir.
Panik atağı takiben agorofobi varsa hastayı kaçındığı durumlarla yüzleştiren ev ödevleri verilmelidir.tek başına bilşsel davranışçı terapi yaklaşımıyla hastaların düzelme oranı %60-70 dir.tek başına ilaçla düzelme oranıda aynıdır..ilaç kullanma taraftarı olmayan hastalara en uygun (bdt) bilişsel davranışçı terapi yaklaşımıdır.
Atak geçiren bireyin ailesini ve yakın çevresini bilgilendirmek gerekir.aileye endişe duyulacak bir durum olmadığını ve düzelebilir bir rahatsızlık olduğu anlatılmalıdır.
aileye ve yakın çevresine verilen yönergelerle hastaya verine yönergeler paralel olmalıdır.hastaya senin bişyeyin yok seninki psikolojik gibi yaklaşımlar sergilenmemelidir.
hastalık hakkındaki efor sarfedersem nabzım yükselir,nabzım yükselirse atağım artar,atak yaşarsam ölürüm yada kalp krizi geçiririm tarzında yanlış düşünce şeması değiştirilmelidir.uygulanacak terapilere aile bireylerinden birinin katılımı da sağlanabilir.
Ailenin yapacağı en önemli katkı daima yanında olduğunu belirtmek ve hastayı cesaretlendirici,özendirici,yardım edici tutum ve davranışlar sergilemelidirler.
PANİK BOZUKLUĞU VE AGORAFOBİ HAKKINDA KLİNİKLERDE SIKÇA SORULAN SORULAR:
2.TEDAVİ ORTALAMA KAÇ SEAN SÜRMEKTEDİR?
ORTALAMA OLARAK 10-12 SEANS PANİK BOZUKLUĞU VE AGORAFOBİ TEDAVİSİİÇİN YETERLİDİR.TEDAVİ SONUÇLANDIKTAN SONRA 3-6-9 AYLIK PERYOTLAR HALİNDE DESTEK TERAPİSİ VERİLEBİLİR.
3.TOPLUMDA GÖRÜLME SIKLIĞI NEDİR?
GENEL NÜFUS İÇİNDE TÜM YAŞAMLARI BOYUNCA %10'U EN AZ BİR DEFA BU RAHATSIZLIĞI YAŞAMIŞTIR.KADINLARDA ERKEKLERE ORANLA YAKANLANMA RİSKİ 2-3 KAT FAZLADIR.DAHA ÇOK ERGENLİK ÇAĞI VE 30'LU YAŞLARDA GÖRÜLÜR.
SON SÖZ OLARAK;tedavi edilebilir bir rahatsızlık olan panik bozukluğu ve agorafobi için en uygun tedavi; sağlık kuruluşlarında olup;psikyatri uzmanı ve psikologların eşçalışmasıyla %100 başarı sağlanabilecek bir durumdur.
PSİKOLOG ALİ GÜLNAR
HAZİRAN 2010
Panik bozukluğu bireylerde mesleki ve sosyal ilişkilerde gerileme yaratır.bireyde atağın nezaman nerde geleceği konusunda kaygılı bir bekleyiş söz konusudur.
Biz buna BEKLENTİ ANKSİYETESİ diyoruz.Genellikle panik bozukluğa agorafobi eşlik eder.
SIKLIĞI:
Genel nüfus içinde yaşayanların %10'u yaşamlarında en az bir kere panik atak geçirdikleri bilinmektedir.Kardiyoloji servislerine başvuran hastaların %15-20 oranında panik bozukluğa rastlanmıştır.panik pozukluğu tanısı konulan hastaların 1/3'ünde agorafobi eşlik etmektedir.
Panik bozukluğu ve agorafobi kadınlarda, erkeklere oranla 2-3 kat daha fazladır.genellikle 13-30 yaş arası başlamakla birlikte,yoğunluk 25'li yaşlardadır.
Yaşlandıkça panik bozukluğu riski azalmakta,65'li yaşlarda ise nadiren görülmektedir.
Evli olanlarda görülme sıklığı azalmaktadır.dul,bekar,ayrı yaşayanlarda ise evlilere oranla iki kat risk taşımaktadırlar.şehirde yaşayanlarda kırsal kesime göre 2-3 kat daha fazla görülme sıklığı belirlenmiştir.
PANİK ATAĞI İÇİN DSM-4 TANI ÖLÇÜTLERİ:
Çarpıntı,kalp ritminde artış,
titreme,
nefes almada güçlük,boğuluyormuş hissi,
soluğun kesilmesi,
bulantı yada karın ağrısı,
ölüm korkusu,
üşüme,ateş basması,
bedenin belli bölgelerinde uyuşma karıncalanma hissi,
çıldıracağı ve kontrolü kaybedeceği hissi,
gerçekdışı duygular,
baş dönmesi sersemlik,
göğüs ağrısı ve göğüste sıkıntı hissi,
Panik atağı sırasında belirtiler birden ortaya çıkar,şiddeti giderek artar ve 10.dakikada en üst seviyeye ulaşır.genellikle nedensiz bir şekilde ortaya çıkar.kliniklere başvuran hastalar yaşadıklarını;dehşet verici ve çok korkutucu olarak anlatırlar.oratalama 10-30 dakika kadar sürer.bu hastalar en çok acil servislere,kardiyoloji polikliniklerine,nöroloji servislerine başvurmaktadırlar.
DSM-4 TANI ÖLÇÜTLERİNE GÖRE 4 VE 4'TEN FAZLA BELİRTİLER VARSA KİŞİDE ATAKTAN SÖZEDEBİLİRİZ.ANCAK 4'TEN DAHA AZ SAYIDA BELİRTİ VARSA sınırlı belirtili panik atağı diyebiliriz.
Panik atağı oluş biçimlerine göre ikiye ayırabiliriz.
1.beklenmedik panik ataklar:bu ataklarda durumsal bir tetikleyici unsuru bulunmamaktadır.ataklar nedensiz bir şekilde aniden ortaya çıkar.
2.durumsal panik ataklar:toplu taşıma araçlarında,asansörlerde,grup içinde konuşma yapılacağı sırada genellikle ortaya çıkan ataklardır.
BEKLENTİ ANKSİYETESİ:
atağın nezaman nerde,ne şekilde olacağına ilişkin korkuların oluştuğu durumlara denir.korku duygusuyla oluşan bedensel tepkilerden korkmak gibi durumlarda eşlik eder. Beklenti anksiyetesini durumsal panik atak ve agorafobik kaçınma eşlik etmektedir. Atak geçirenler sıklıkla bedenlerine yoğunlaşmışlardır ve hastalık hastalığı tutum ve davranışlar göstermektedirler.sürekli ölüm düşünceleri mevcuttur.toplum içinde üstlerini başlarını yırtacaklarından endişe ederler,korkarlar.nadirende olsa idrar ve gaita kontrol kaybıda oluşabilir.atak geçiren kişilerin cebinde sürekli dr.kartları,sağlık ocakları yada hastahane numaraları mevcuttur.sürekli nabız ve tansiyon ölçme takıntıları başlamıştır.
Atak sırasında gelişebilecek nabız artışı oluşabilecek;cinsel ilişki,spor aktivitelerinde bulunma gibi durumlardan kaçınmaya çalışırlar.havasız ve karanlık ortamlara girmemeye çalışırlar,yalnız kalma endişesi ve korkusu yaşarlar.
AGORAFOBİ:
Genellikle panik bozukluğundan sonra gelişir.ancak panik bozukluğu hikayesi olmadanda agorafobi görülebilir.
DSM-4 TANI ÖLÇÜTLERİ:
- Aniden ortaya çıkacak belirtilerin oluşacağı ortamlardan uzak durma.uçak,köprü,viyadük,tren,otobüs..vb
- atağı tetikleyici durum ve oratmlardan uzak durmak kaçınılmazsa sürekli yanlarında birilerine ihtiyaç duyarlar,
- agorofobik kaçınma birden fazla yer ve durumu içerir.asansör,uçak,köprü,tren,toplu taşıma araçları....
Agorofobi iş ve meslek,sosyal hayatta gerilemeye yol açar.işten ayrılmaya varacak sonuçlar görülebilir.genellikle iş ve evleri çok kısa mesafededir.aile sistemleri negatif yönde etkilenmektedir.sürekli birilerine ihtiyaç duyarlar,yalnız kalmak istemezler.
genellikle gezi yerleri sağlık kurumları çevresidir.sağlık kurumlarından uzaklaştıkça anksiyete artar.
TEDAVİ:
Bilişsel davranışçı terapi yaklaşımlarının(bdt) yanında ssrı sınıfı antidepresanlarında tedavide önemi ortaya çıkmıştır. hastalığın belirtileri,nedenleri,seyri,tedavi edilebilirliği hastaya ve yakın çevresine anlatılmalıdır.bilişsel davranışçı teknikleri hakkında hastaya ayrıntılı bilgilendirme yapılmalı,tedavi planlaması yapılmalıdır.tedavi süresi yaklaşık 10-12 seanstır.ayrıca kas gevşeme egzersizleri ve solunum denetim çalışmalarıda tedavide kullanılabilir.bilişsel terapilerle hastanın yanlış düşünüş ve inançlarını değiştirilmelidir.hastanın düşünüş biçimi yeniden organize edilmelidir.
Panik atağı takiben agorofobi varsa hastayı kaçındığı durumlarla yüzleştiren ev ödevleri verilmelidir.tek başına bilşsel davranışçı terapi yaklaşımıyla hastaların düzelme oranı %60-70 dir.tek başına ilaçla düzelme oranıda aynıdır..ilaç kullanma taraftarı olmayan hastalara en uygun (bdt) bilişsel davranışçı terapi yaklaşımıdır.
Atak geçiren bireyin ailesini ve yakın çevresini bilgilendirmek gerekir.aileye endişe duyulacak bir durum olmadığını ve düzelebilir bir rahatsızlık olduğu anlatılmalıdır.
aileye ve yakın çevresine verilen yönergelerle hastaya verine yönergeler paralel olmalıdır.hastaya senin bişyeyin yok seninki psikolojik gibi yaklaşımlar sergilenmemelidir.
hastalık hakkındaki efor sarfedersem nabzım yükselir,nabzım yükselirse atağım artar,atak yaşarsam ölürüm yada kalp krizi geçiririm tarzında yanlış düşünce şeması değiştirilmelidir.uygulanacak terapilere aile bireylerinden birinin katılımı da sağlanabilir.
Ailenin yapacağı en önemli katkı daima yanında olduğunu belirtmek ve hastayı cesaretlendirici,özendirici,yardım edici tutum ve davranışlar sergilemelidirler.
PANİK BOZUKLUĞU VE AGORAFOBİ HAKKINDA KLİNİKLERDE SIKÇA SORULAN SORULAR:
- TEDAVİ EDİLEBİLİR BİR RAHATSIZLIK MIDIR?NASIL BİR TEDAVİ UYGULANMALI?
2.TEDAVİ ORTALAMA KAÇ SEAN SÜRMEKTEDİR?
ORTALAMA OLARAK 10-12 SEANS PANİK BOZUKLUĞU VE AGORAFOBİ TEDAVİSİİÇİN YETERLİDİR.TEDAVİ SONUÇLANDIKTAN SONRA 3-6-9 AYLIK PERYOTLAR HALİNDE DESTEK TERAPİSİ VERİLEBİLİR.
3.TOPLUMDA GÖRÜLME SIKLIĞI NEDİR?
GENEL NÜFUS İÇİNDE TÜM YAŞAMLARI BOYUNCA %10'U EN AZ BİR DEFA BU RAHATSIZLIĞI YAŞAMIŞTIR.KADINLARDA ERKEKLERE ORANLA YAKANLANMA RİSKİ 2-3 KAT FAZLADIR.DAHA ÇOK ERGENLİK ÇAĞI VE 30'LU YAŞLARDA GÖRÜLÜR.
SON SÖZ OLARAK;tedavi edilebilir bir rahatsızlık olan panik bozukluğu ve agorafobi için en uygun tedavi; sağlık kuruluşlarında olup;psikyatri uzmanı ve psikologların eşçalışmasıyla %100 başarı sağlanabilecek bir durumdur.
PSİKOLOG ALİ GÜLNAR
HAZİRAN 2010
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Panik Bozukluğu ve Agorafobi" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Ali GÜLNAR'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Ali GÜLNAR'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
1 Beğeni 
Yazan Uzman
|
panik bozukluğu, beklenti anksiyetesi, bilişsel davranışçı terapi yaklaşımı, agorafobi, panik atak, durumsal panik atak, spontan atak, dsm-4 tanı ölçütleri, panik atak süresi, panik atakta bulantı, panik atakta uyuşma, panik atakta nefes darlığı, panik atakta çarpıntı
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
