Kendine Güven (Özgüven) ile İlgili Sorular ve Cevapları
Kendine Güven (Özgüven) nedir?
Kendine güven kişinin yeteneklerinin ve yapabileceklerinin farkında olarak, kendisi hakkında gerçekçi bir tutumla olumlu düşünebilmesidir. Kendine güvenen kişinin kendinden beklentileri de gerçekçidir. Hatta bazı beklentileri gerçekleşmese de kişi kendini olduğu gibi kabul eder ve yapamadıkları içinde kendisini hırpalamaz. Kendine güvenen kişinin hayatı kendi kontrolünde, yaşadıkları kendi sorumluluğundadır.
Oysa kendine güvenmeyen insan, kendi yaptıklarına ve aldığı kararlara inanmadığı için sürekli başkaları tarafından onaylanmak ister. Kendi isteklerinden ve kararlarından ziyade çevresindeki kişilerin beklentilerini yerine getirmeye çalışır ve bu şekilde karşısındakinin onayını alarak olmayan güvenini dışarıdan almayı amaçlar. Ne kadar çok sevilirse ve beğenilirse kendini o kadar önemli ve değerli hisseder. Ama onaylanmadığı ve beklediği tepkiyi alamadığı zaman kendine güvenini kaybeder. Kısaca dışa bağlı yani dış odaklı bir güven insanın beklediği ilgiyi ve onayı bulamadığı zaman yıkılmasına sebep olur.
Kendine güven nasıl oluşur?
Kendine güvenin oluşumu çocukluk dönemindeki anne baba tutumlarıyla doğrudan bağlantılıdır. Anne babanın davranış ve yaklaşımı çocuğun aile ve aile dışındaki yaşantısını etkilemektedir. Hatta temel güven duygusu bebeklik döneminden itibaren oluşur. Bebek doğduğu andan itibaren ilk ilişki kurduğu kişi anne ya da anne yerini tutan bir kişidir. Bu ilişki tutarlılık ve süreklilik içindeyse, annesi tarafından sevileceğinden, terk edilmeyeceğinden ve reddedilmeyeceğinden emin olduğunda bebekte temel güven duygusu oluşur. Bu ilişki sağlıksız bir şekilde gelişirse bebek hayata eksi ile başlar.
Bir başka deyişle, Anne-baba-çocuk arasındaki ilişki sağlıklı değil ise, çocuk ihtiyaç duyduğu zaman anne babasını yanında bulamazsa kendini güvende hissedemez. Önemli olmadığını ve yalnız olduğunu öğrenen çocuk da özgüven eksikliği oluşur. Bebeklik döneminde yapılan davranışlar bu konuda çok etkilidir. Ağladığında kucağa alınmayan ve sevgi gösterilmeyen bebeklerde özgüven eksikliği oluşur. Tam tersi aşırı korunan ve her istediği yapılan çocuklarda da özgüven sorunu yaşanabilir.
Çocukluk döneminde filizlenen kendine güven duygusu bireyin çevresindeki kişilerin tutumlarıyla ve öğretileriyle, beklentilerinin gerçekliğiyle gelişim gösterir.
Kendine güven öğrenilebilir mi?
Yukarıda bahsettiğim konudan yola çıkarsak demek ki kendine güven azlığı bireyin kapasite yetersizliği olmaktan ziyade çevre koşullarıyla değişebilen ve gelişebilen bir davranış biçimidir diye değerlendirmek daha doğru olacaktır. Kendine güven doğuştan getirilen bir yetenek değildir, öğrenilebilir.
‘Bende özgüven eksikliği var’ diyen kendini geliştirmek isteyen birçok danışanımın terapilerde farkındalıklar ve içgörü sonucunda kendine güven kazandıklarını gözlemledim. Hatta bir danışanım ilk geldiği gün konuşmakta güçlük çekmişti. Terapi süreciyle birlikte benimle iletişim kurmakla beraber, çevrede gördüğü kişilerle hiçbir iletişim kurmamaya gayret ediyordu. Ama uzun bir süre sonra kendine güven kazanmaya başladıkça sekreterimle şakalaşmaya, orada bulunan kişilerle iletişim kurmaya başladı. Kendini tanıdı, yeteneklerini fark etti, kendinden aşırı beklentilerde bulunmaktan vazgeçti.
Kendine güveni geliştirmenin yolları nelerdir?
Öncelikle birey;
Kendini tanımalı,
Yeteneklerinin ve yapabileceklerinin farkında olabilmeli,
İsteklerini belirlemeli,
Beklentilerinin gerçekçi olmasına özen göstermeli,
Kendini hataları ve yapamadıklarıyla da kabul edebilmeli,
Olumlu düşünceler geliştirmeli,
Olumsuz etiketlemelerden kaçınmalı,
Spor yapmalı,
Hobiler belirlemeli,
Hedefleri küçültüp, önce yapabildiklerinden başlamalı,
Başkasının onaylamasından ziyade, kişi kendini onaylamalı ve önemsemelidir.
Kendine güveni olumsuz etkileyen dış sebepler nelerdir?
Kendi seçimlerinin ve kendi isteklerinin farkında olmadan başkalarının isteklerini ve beklentilerini karşılamaya ve onların beğenisini kazanmaya çalışan birey, bu beğeniyi bulamadığı ya da kaybettiğinde kendini değersiz hisseder. Böylesi bir duruma özellikle sevgili ve eş ayrılıklarında çok sık rastlıyoruz. Bütün zevklerinden, isteklerinden vazgeçen ve kendini eşini mutlu etmeye adayan birey herhangi bir sebeple ayrılık yaşadığında hayat onun için çekilmez bir hale gelebiliyor. Hiçlik ve boşluk duygusu yaşıyor. Tabii ki ayrılıklar acı verir ama bu kişilerde bu acı biraz daha uzun sürüyor. Kısacası başkalarına bağımlı yaşamak insanın kendine güvenini kaybetmesine sebep olur.
Hatta sadece kendine güveni olmayan kişileri değil, kendine güveni olan kişilerinde ayrılıklar ve kayıplar kendine güvenin azalmasına sebep olan dış etkenlerdir. ‘Ben eskiden böyle değildim, kendime güvenimi kaybettim’ diyen pek çok bireyle karşılaşıyoruz.
Mükemmeliyetçi olmak, her alanda yetenekli ve başarılı olmaya çalışmak kişinin kendine güvenini olumsuz etkiler. Çevresinin bireyden hep başarı beklemesi, başarının hedef alınması, başarısızlık durumunda kişinin kendini değersiz hissetmesine sebep olur. Oysa insanın her alanda başarıya ulaşması mümkün olmayabilir böyle bir durumda da değersiz mi olacak?
Bireyin çevresinde onu hep olumsuz bir biçimde eleştiren kişilerin olması, kişinin kendini başkalarıyla karşılaştırmasına ve yetersiz hissetmesine sebep olur. Çevresindeki kişi ya da kişiler tarafından sözlü ve fiziksel taciz ve istismara maruz kalmak bireyin özgüvenini olumsuz etkiler.
Bireyin varoluşunu tehdit eden herhangi bir hastalık ya da kaza geçirmesi kendine güveni olumsuz etkileyen bir başka olaydır.
Bireyin yaşamını çevresindeki kişilerin kontrol etmesi, seçimlerini ve kararlarını kendisinin alamaması…
Kendine güvene zarar veren düşünce tarzları nelerdir?
Düşünceler kişinin duygu ve davranışlarını etkiler. Ya hep ya hiç şeklinde düşünen birey, her konuda en iyiyi, en mükemmeli yapmaya çalışır. Yapamadığında da kendini başarısız ve değersiz hisseder. Aynı zamanda mükemmel olmayı istediği ve olamayacağını düşündüğü işlere ya başlayamaz ya da başlamakta güçlük çeker. Bu durumda kişinin kendini yetersiz ve güvensiz kabul etmesine sebep olur. ‘Hata yaparım’ ya da ‘hata yaparsam’ düşüncesi…
Ruhsal çatışmalar kendine güveni olumsuz etkiler. Yapmak istedikleri ve yaptıkları arasında büyük uçurumlar olan birey iç dünyasında çatışma yaşar.
Genellemeler yapan kişi olaylara karamsar bir bakış açısıyla bakar. Yaşanılan olaylarla ilgili genellemeler yapmak, hep aynı sonuçla karşılaşılacak kaygısı ile risk almamak kendine güvensizlik yaratır. Aşırı kaygı hali güvensizlik yaratır.
Yaşanılan her olumsuz durumdan kendini sorumlu tutmak.
Yüksek ve gerçekçi olmayan hedefler koymak.
Ayrıntılara takılmak, bütünü görememek. Bütünün içinde yapabildiklerine değil, yapamadıklarına odaklanmak.
Başkaları ya da toplum tarafından beğenilmez ve kabul görmezsem düşüncesi…
İçsel konuşmalarında sürekli kendini eleştirmek. Kendine zorunluluklar getirmek. Kendini sürekli başka kişilerle karşılaştırmak.
Geçmişte yaşanan olayların etkisinin sürmesi ve sürekli bu durumun yaşanmasına sebep olduğunu düşündüğü kişileri suçlamaya yönelmek, yaşadıklarından başkalarını sorumlu tutmak kendine güvensiz bir insan profilidir.
Kendine güvenen insan kendini tanıyan, isteklerinin farkında olan, geçmişiyle barışmış, gelecekte yapabileceklerini kapasitesine göre belirleyebilen ve yapamadıkları içinde kendini kabullenen kişidir.
Kendine güvenen insanların artması dileğiyle…
Kendine güven kişinin yeteneklerinin ve yapabileceklerinin farkında olarak, kendisi hakkında gerçekçi bir tutumla olumlu düşünebilmesidir. Kendine güvenen kişinin kendinden beklentileri de gerçekçidir. Hatta bazı beklentileri gerçekleşmese de kişi kendini olduğu gibi kabul eder ve yapamadıkları içinde kendisini hırpalamaz. Kendine güvenen kişinin hayatı kendi kontrolünde, yaşadıkları kendi sorumluluğundadır.
Oysa kendine güvenmeyen insan, kendi yaptıklarına ve aldığı kararlara inanmadığı için sürekli başkaları tarafından onaylanmak ister. Kendi isteklerinden ve kararlarından ziyade çevresindeki kişilerin beklentilerini yerine getirmeye çalışır ve bu şekilde karşısındakinin onayını alarak olmayan güvenini dışarıdan almayı amaçlar. Ne kadar çok sevilirse ve beğenilirse kendini o kadar önemli ve değerli hisseder. Ama onaylanmadığı ve beklediği tepkiyi alamadığı zaman kendine güvenini kaybeder. Kısaca dışa bağlı yani dış odaklı bir güven insanın beklediği ilgiyi ve onayı bulamadığı zaman yıkılmasına sebep olur.
Kendine güven nasıl oluşur?
Kendine güvenin oluşumu çocukluk dönemindeki anne baba tutumlarıyla doğrudan bağlantılıdır. Anne babanın davranış ve yaklaşımı çocuğun aile ve aile dışındaki yaşantısını etkilemektedir. Hatta temel güven duygusu bebeklik döneminden itibaren oluşur. Bebek doğduğu andan itibaren ilk ilişki kurduğu kişi anne ya da anne yerini tutan bir kişidir. Bu ilişki tutarlılık ve süreklilik içindeyse, annesi tarafından sevileceğinden, terk edilmeyeceğinden ve reddedilmeyeceğinden emin olduğunda bebekte temel güven duygusu oluşur. Bu ilişki sağlıksız bir şekilde gelişirse bebek hayata eksi ile başlar.
Bir başka deyişle, Anne-baba-çocuk arasındaki ilişki sağlıklı değil ise, çocuk ihtiyaç duyduğu zaman anne babasını yanında bulamazsa kendini güvende hissedemez. Önemli olmadığını ve yalnız olduğunu öğrenen çocuk da özgüven eksikliği oluşur. Bebeklik döneminde yapılan davranışlar bu konuda çok etkilidir. Ağladığında kucağa alınmayan ve sevgi gösterilmeyen bebeklerde özgüven eksikliği oluşur. Tam tersi aşırı korunan ve her istediği yapılan çocuklarda da özgüven sorunu yaşanabilir.
Çocukluk döneminde filizlenen kendine güven duygusu bireyin çevresindeki kişilerin tutumlarıyla ve öğretileriyle, beklentilerinin gerçekliğiyle gelişim gösterir.
Kendine güven öğrenilebilir mi?
Yukarıda bahsettiğim konudan yola çıkarsak demek ki kendine güven azlığı bireyin kapasite yetersizliği olmaktan ziyade çevre koşullarıyla değişebilen ve gelişebilen bir davranış biçimidir diye değerlendirmek daha doğru olacaktır. Kendine güven doğuştan getirilen bir yetenek değildir, öğrenilebilir.
‘Bende özgüven eksikliği var’ diyen kendini geliştirmek isteyen birçok danışanımın terapilerde farkındalıklar ve içgörü sonucunda kendine güven kazandıklarını gözlemledim. Hatta bir danışanım ilk geldiği gün konuşmakta güçlük çekmişti. Terapi süreciyle birlikte benimle iletişim kurmakla beraber, çevrede gördüğü kişilerle hiçbir iletişim kurmamaya gayret ediyordu. Ama uzun bir süre sonra kendine güven kazanmaya başladıkça sekreterimle şakalaşmaya, orada bulunan kişilerle iletişim kurmaya başladı. Kendini tanıdı, yeteneklerini fark etti, kendinden aşırı beklentilerde bulunmaktan vazgeçti.
Kendine güveni geliştirmenin yolları nelerdir?
Öncelikle birey;
Kendini tanımalı,
Yeteneklerinin ve yapabileceklerinin farkında olabilmeli,
İsteklerini belirlemeli,
Beklentilerinin gerçekçi olmasına özen göstermeli,
Kendini hataları ve yapamadıklarıyla da kabul edebilmeli,
Olumlu düşünceler geliştirmeli,
Olumsuz etiketlemelerden kaçınmalı,
Spor yapmalı,
Hobiler belirlemeli,
Hedefleri küçültüp, önce yapabildiklerinden başlamalı,
Başkasının onaylamasından ziyade, kişi kendini onaylamalı ve önemsemelidir.
Kendine güveni olumsuz etkileyen dış sebepler nelerdir?
Kendi seçimlerinin ve kendi isteklerinin farkında olmadan başkalarının isteklerini ve beklentilerini karşılamaya ve onların beğenisini kazanmaya çalışan birey, bu beğeniyi bulamadığı ya da kaybettiğinde kendini değersiz hisseder. Böylesi bir duruma özellikle sevgili ve eş ayrılıklarında çok sık rastlıyoruz. Bütün zevklerinden, isteklerinden vazgeçen ve kendini eşini mutlu etmeye adayan birey herhangi bir sebeple ayrılık yaşadığında hayat onun için çekilmez bir hale gelebiliyor. Hiçlik ve boşluk duygusu yaşıyor. Tabii ki ayrılıklar acı verir ama bu kişilerde bu acı biraz daha uzun sürüyor. Kısacası başkalarına bağımlı yaşamak insanın kendine güvenini kaybetmesine sebep olur.
Hatta sadece kendine güveni olmayan kişileri değil, kendine güveni olan kişilerinde ayrılıklar ve kayıplar kendine güvenin azalmasına sebep olan dış etkenlerdir. ‘Ben eskiden böyle değildim, kendime güvenimi kaybettim’ diyen pek çok bireyle karşılaşıyoruz.
Mükemmeliyetçi olmak, her alanda yetenekli ve başarılı olmaya çalışmak kişinin kendine güvenini olumsuz etkiler. Çevresinin bireyden hep başarı beklemesi, başarının hedef alınması, başarısızlık durumunda kişinin kendini değersiz hissetmesine sebep olur. Oysa insanın her alanda başarıya ulaşması mümkün olmayabilir böyle bir durumda da değersiz mi olacak?
Bireyin çevresinde onu hep olumsuz bir biçimde eleştiren kişilerin olması, kişinin kendini başkalarıyla karşılaştırmasına ve yetersiz hissetmesine sebep olur. Çevresindeki kişi ya da kişiler tarafından sözlü ve fiziksel taciz ve istismara maruz kalmak bireyin özgüvenini olumsuz etkiler.
Bireyin varoluşunu tehdit eden herhangi bir hastalık ya da kaza geçirmesi kendine güveni olumsuz etkileyen bir başka olaydır.
Bireyin yaşamını çevresindeki kişilerin kontrol etmesi, seçimlerini ve kararlarını kendisinin alamaması…
Kendine güvene zarar veren düşünce tarzları nelerdir?
Düşünceler kişinin duygu ve davranışlarını etkiler. Ya hep ya hiç şeklinde düşünen birey, her konuda en iyiyi, en mükemmeli yapmaya çalışır. Yapamadığında da kendini başarısız ve değersiz hisseder. Aynı zamanda mükemmel olmayı istediği ve olamayacağını düşündüğü işlere ya başlayamaz ya da başlamakta güçlük çeker. Bu durumda kişinin kendini yetersiz ve güvensiz kabul etmesine sebep olur. ‘Hata yaparım’ ya da ‘hata yaparsam’ düşüncesi…
Ruhsal çatışmalar kendine güveni olumsuz etkiler. Yapmak istedikleri ve yaptıkları arasında büyük uçurumlar olan birey iç dünyasında çatışma yaşar.
Genellemeler yapan kişi olaylara karamsar bir bakış açısıyla bakar. Yaşanılan olaylarla ilgili genellemeler yapmak, hep aynı sonuçla karşılaşılacak kaygısı ile risk almamak kendine güvensizlik yaratır. Aşırı kaygı hali güvensizlik yaratır.
Yaşanılan her olumsuz durumdan kendini sorumlu tutmak.
Yüksek ve gerçekçi olmayan hedefler koymak.
Ayrıntılara takılmak, bütünü görememek. Bütünün içinde yapabildiklerine değil, yapamadıklarına odaklanmak.
Başkaları ya da toplum tarafından beğenilmez ve kabul görmezsem düşüncesi…
İçsel konuşmalarında sürekli kendini eleştirmek. Kendine zorunluluklar getirmek. Kendini sürekli başka kişilerle karşılaştırmak.
Geçmişte yaşanan olayların etkisinin sürmesi ve sürekli bu durumun yaşanmasına sebep olduğunu düşündüğü kişileri suçlamaya yönelmek, yaşadıklarından başkalarını sorumlu tutmak kendine güvensiz bir insan profilidir.
Kendine güvenen insan kendini tanıyan, isteklerinin farkında olan, geçmişiyle barışmış, gelecekte yapabileceklerini kapasitesine göre belirleyebilen ve yapamadıkları içinde kendini kabullenen kişidir.
Kendine güvenen insanların artması dileğiyle…
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Kendine Güven (Özgüven) ile İlgili Sorular ve Cevapları" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Uzm.Psk.Füsun BUDAK'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Uzm.Psk.Füsun BUDAK'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
6 Beğeni 
Yazan Uzman
|
kendine güven, özgüven, kendine güvenin oluşumu, özgüven terapisi, güven, kendine güvenmek, kendine güven nedir, kendine güvenmeme, kendine güvenmemek, özgüven nedir, özgüven kazanmak, özgüveni yitirmek, özgüveni kaybetmek, özgüven sahibi olmak, özgüven eksikliği, özgüven nasıl kazanılır, kendine güvensizlik
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
