Kedi ve Köpeklerde Colitis (Kanlı İshalin) Nedenleri Tedavisi?
KEDİ VE KÖPEKLERDE COLİTİS (KANLI İSHAL)NEDENLERİ TEDAVİSİ ?KÖPEKLERDE PARVO VİRÜS (KANLI İSHAL) BELİRTİ VE TEDAVİ
İshal, katı olmayan dışkı, colitis ise sıklıkla kanlı, ishal halinde dışkılama olarak tanımlanır. Dışkı içindeki materyeller kalın bağırsaktan çok hızlı geçtiklerinde suyun emilmeye vakti olmaz. Bu ishale neden olur. Ya da köpek yüksek lif içerikli bir dietteyse sindirilemeyen lif emilmesini engelleyerek suyu tutar ve aynı şeye neden olur. Çeşitli ishal tipleri ve nedenleri vardır. En yaygın neden, köpeğiniz yememesi gereken bir şey yediğinde gerçekleşen "besinel bozulmaldır." Besinsel bozulma örnekleri yabancı cisimler(pinpon topu,gazete kağıdı,zeytin çekirdeği bizim karşılaştıklarımızdan birkaçıdır), çöp, sabun, kağıt ve bozuk yemek yenmesidir.Fakat ayırt edilmesi gereken konu şudur ki ; ishal bir hastalık değil bir semptomdur .Halk arasında köpeklerde kanlı ishal olarak bilinen Parvoviral enteritis te genel bir tanımlamadır . Halbuki kanlı ishal görülmesi demek sadece parvoviral enteritis olacağı anlamına gelmemektedir.Bu yüzden sizleri aydınlatabilmek adına kanlı ishale neden olabilecek başlıca nedenleri bu makalemizde bulacaksınız.
Colitis(kanlı ishal) in başlıca nedenleri ; viral ,bakteriyel, protozoal,parazitik ve otoimmun enfeksiyonlar olarak sıralanabilir.Şimdi bu konuları biraz daha detaylı başlıklar halinde ele alalım.
VİRAL NEDENLER/ Köpeklerde en yaygın olarak görülen viral nedenler canine parvovirus(KANLI İSHAL) ve coronaviruslardır. Bunlar köpekler arasında sulu ve kanlı ishale neden olarak bağırsaklarda şiddetli yangıya yol açan bulaşıcı viral hastalıklardır. Her zaman ateş ve kusma ile birlikte görülürler.Genelde subklinik (belirtisiz) seyretmezler. Yavru köpekler destekleyici bakım(sıvı takviyesi ) yapılmazsa kolaylıkla su kaybına uğrar. Beş ayın altındaki yavrularda ölüm oranı yüksektir. İyi bakım ve besleme koşullarının olmaması predispoze etkendir.Aşıları vardır ve yavru döneminde köpeklerinize yaptırmanız durumunda koruyuculuğu fazladır.Acil olarak veteriner hekiminize başvurmanız gerekmektedir.
Köpeklerde özellikle yavrularda ölümcül olarak seyreden bir hastalıktır.köpeklerde ilk kez 1970 yılında saptanmıştır etken parvo virüstür.virüsün dna lı bir virüstür .virüs intestinal ve myocard gibi çobuk bölünen hücrelerde kolayca artış gösterebilmektedir.virüs suluklarda,yemliklerde,bokslarda,yerlerde ,elbiselerde,köpek çiftliklerinde 5 ay ve daha fazla canlı kalabilmektedir.PARVO VİRÜS İNSANLARA BULAŞMAMAKTADIR.canine parvo virüs kedilerde görülen panleukopeni virüsü ile yakından ilişkilidir.bulaşmadan sonra 7 gün içinde belirtiler görülmeye başlanmaktadır.yavru köpeklerde enfeksiyon oluşmaması için aşılama çok önemlidir ve tek koruyuculuk aşı ile mümkün olmaktadır.yavru köpeklerde karma aşının 3 doz olarak yapılması parvo virüsün önlenmesinde tek yöntemdir.
Özellikle rotwaiiller ,doberman ve 1 yaşın altındaki köpeklerde duyarlılık fazladır.yurt dışından gelen köpeklerde yoğun olarak görülebilir.
Virüs akut seyirlidir özellikle köpegin yaşının ileri olması ve teşhisin erken yapılması hastalıgın tedavisini kolaylaştırır.
Virüs özellikle dışkı ile saçılmaktadır.köpeklere sindirim ve inhalasyon yoluyla bulaşmaktadır.dışkıda virüs aylarca canlı kalabilmektedir.özellikle aynı vakada paraziter olgunun olması,stres parvo virüsü şiddetlendirir.
Özellikle klorak kullanımı dezenfeksiyonda etkili yöntemdir.klinik bulgular kusma ,ishal,ateş,depresyon,iştahsızlık,kusmada özellikle az miktada berrak safra ile karışık sarımsı renkte,dışkı özellikle kötü kokulu ve koku karekteristik dir.dışkıda kan yogun miktardagörülmektedir.kalp ve akciğerlerin muaynesinde kalpte büyüme ve pulmoner ödem görülmektedir.kusma genellikle ilk belirtidir.ilerlemiş olgularda dehidrasyon görülmektedir.gözlerde akıntı ve canlılıgın azalması ,agız içi mukozalarda kansızlık belirtileri görülmektedir.
Özellikle virüs erken dönemde kalp kasına yerleşip kalp kasında hasar oluşturmaktadır bazı hastalarda daha semptomlar oluşmadan kalp kasındaki hasar nedeniyle yavru köpekler yaşamını yitirmektedir.
Özellikle 6-20 haftalıklarda aniden başlayan şiddetli kusma ve ishal parvo virüsü akla getirir.12 haftalıktan küçük köpeklerde şiddetli seyreder.
Laboratuvar yöntemleri kesin teşhiste tercih edilmektedir ayrıca teşhiste özel kitler kullanılmaktadır.kan serumunda ALT yükselir,kanda hematoloji bakılır,leucopeni,lenfopeni pirimer bulgulardır.
Özellikle corona viral enteritlerle,gençlik hastalıgı,hemorajik gastro enterit,yabancı cisim,paraziter enfestasyon,yogun ishal ,kronik böbrek yetmezliklerinde,addison hastalığı,zehirlenme vakalarıyla karıştırılabilmektedir.
Yavru köpeklerde özellikle annelerin aşılı olması 45 güne kadar yavrularda koruyucu etki yapmaktadır.lökopeni tablosu tanıyı destekler.
Dışkıda elısa ve hemaglutinasyon testleri kesin tanıyı sağlar.ülkemizde parvo virüs yoğun olarak görülmektedir.özellikle büyük şehirlerde yoğun görülmektedir.
Tedavide sıvı eloktrolit kaybını dengelemek için önlemek için iv damar içi yapılmaktadır.tedavi günde iki kez damar içi yolla yapılmalıdır.antibakteriyal ilaçlar,antiemetik ilaçlar,sadece şok durumlarında kortikostroidler ,vitaminler,kanama kesici ilaçlar kullanılmaktadır.tedavide bağırsak peristaltiğini düzenleyen ajanlar kullanılmaz.
Özellikle son yıllarda özel immun bağışıklık sistemini destekleyen homoserumların kullanımı tedaviyi güçlendirmekte ve başarıyı artırmaktadır.
Tedavide erken davranılması gerekmektedir gecikmeli vakalarda prognoz olumsuzdur.
Aşılardan önce immunomodülatörlerin kullanılması güvenli geçişi sağlamaktadır.
Tedaviler yaklaşık 4-16 gün arasında sürmektedir.hasta sahibinin bu nkonuda ısrarla tedaviyi bırakmaması önemlidir.tedavi yemek yemeye başlayana kadar sürmektedir.
Parvo virüs atlatmış köpekler vucutlarında belli bir antikor titresi olduğu için bu virüse karşı 20 ay veya yaşam boyu dirençlidirler.antikor titresi nekadar yüksekse okadar koruma uzundur.normal köpekler aşılanarak bu titrenin oluşması sağlanmaya çalışılır o yüzden aşı önemlidir.
Bakteriyel nedenler: Yememesi gereken şeyleri yiyen yavru köpeklerde, bağırsaklarda bakteriyal enfeksiyonlar (enteritis) oldukça yaygındır.. Salmonella en yaygınlarıdır. Kötü yiyecekler(kalitesiz mamalar v.s.), çiğ tavuk eti ve hayvan dışkılarında bulunur. Bu enfeksiyonlar kusma, ateş, şiddetli karın ağrısı ve koyu renkli KANLI dışkı ile birlikte görünür. Antibiyotik ve destekleyici(SIVI TAKVİYESİ)bakım şarttır. Bu enfeksiyonlar virallar kadar bulaşıcı değildir.Ancak salmonella zoonoz(insana geçebilen) karakterli bir enfeksiyon olduğu için insan yiyeceklerinin kontemine (temasa geçmemesine ve bulaşmamasına )olmamasına büyük dikkat edilmelidir.
Protozoal İshal/ En yaygın görülebilen iki protozoal ishal Giardiasis ve Coccidiois'tir.Bu küçük organizmalar yangı ve mukus sekresyonuna neden oldukları için ince ve kalın bağırsaklarda çoğalır. Yavru köpeklerde genellikle haftalar hatta aylar boyunca süren yumuşak, mukuslu ya da kanlı ishal gözlemlenir. Giardiasis dışardaki su kaynaklarında sık rastlanır. Vahşi hayvan ve su kuşlarının dışkıları da ayrıca protozoanın enfekte edebilen safhasını taşır. Pek çok köpek enfekte kuş ve vahşi hayvan dışkısı yiyerek hastalığı kapar. Coccidiosis pek çok köpeğin birlikte bakıldığı köpek çiftliklerinde gözlenir. Enfekte dışkıyla geçer. Protozoal enfeksiyonlarının tedavisi anti-protozoal ilaçlarla yapılır. Engellemek için köpeğin dış su kaynaklarından su içmemesi ve vahşi hayvan dışkılarından uzak durması gerekir.
Parazitik İshal:
Yavru köpeklerdeki ishalin belki de en büyük nedeni iç parazitlerdir. Araştırmaların sonucunda doğan yavruların % 80'inin solucan denen parazitlerle birlikte doğduğunu ortaya koymuştur. Birbirinden farklı bir kaç bağırsak solucanı vardır. Çoğu solucan sulu, koyu renkli ve pis kokulu dışkılamaya neden olur. İlerleyen safhalarda kan da gelir. Pek çok diğer belirti veteriner hekimin bağırsak solucanı tanısı koymasına yardımcı olur. Her solucan için ayrı ayrı ilaç mevcuttur. Bundan dolayı, doğru tanı ve tedavi büyük önem taşır.
Otoimmun İshal/Otoimmun ve allerjik hastalıklar köpeklerde şiddetli ishale neden olabilir. En sık tanısı konan iki hastalık besin allerjileri ve lymphcytic-plasmacytic enteritis'dir. Besin allerjisi köpek allerjik olduğu bir besin maddesini yediğinde gerçekleşir. Lymhocytic-plasmacytic enteritis ise sindirimin bozulduğu ve enflamasyonun başladığı bir durumdur. İki bozukluk da sindirimde azalmaya; yağlı koyu renkli ishale, kilo kaybına ve aşırı gaza neden olur. Bazı Lymhocytic-plasmacytic enteritislerin besin allerjisinden kaynaklandığına dair kanıtlar olduğundan iki hastalık çakışabilir. En fazla etkilenen iki ırk Alman Çoban Köpeği ve Basenji'dir. Hastalanan yavrular dört veya beş aylıkken fark edilir derecede zayıftır. İyi yemelerine rağmen kilo alamazlar. Dışkıları yağlı, yumuşak ve koyu renklidir. Kan testi pozitiftir..Test edildiğinde bu köpeklerin çoğunun soya, mısır ya da diğer besin gruplarına da allerjileri vardır. Bazılarının enzim katkısı gerektiren pankreatik enzim eksiklikleri vardır. Tanı bağırsağın iç duvarından yapılan biopsiyle mümkündür. Bu vakaların tedavisi köpeğin allerjik olduğu besin maddesinden kesilmesi, pankreatik enzim takviyesi yapılması ve enflamasyonu engellemek için kortizon tedavisi yapılmasıdır. Allerjik köpekler için kuzu ve pirinç dietleri mükkemmel sonuç vermektedir. Hastalık genellikle iyileşmesine rağmen bu köpekler asla ideal kilolarına ulaşamaz.
Neden Olan Ajanlar
İshalin Görünüşü
Viral
Canine Coronavirus
Canine Parvovirus
Canine Distemper Virus
sulu ve kanlı dışkı
sulu ve kanlı dışkı
sulu ve kanlı dışkı
Bakteriyal
Salmonella
Campylobacter
Shigellosis
kanlı, koyu renk dışkı
kanlı, koyu renk dışkı
kanlı, koyu renk dışkı
Protozoal
Giardiasis
Coccidiosis
mukuslu sulu dışkı
mukuslu kanlı dışkı
Parazitik
Yuvarlak solucan
Kancalı solucan
Kamçılı solucan
pis kokulu gevşek dışkı
pis kokulu gevşek dışkı
sulu ve kanlı dışkı
Otoimmun
Şeritler
Lymhocytic-plasmacytic enteritis
Besin allerjisi enteritisi
hafif yumuşak dışkı, rektal kaşıntı
gevşek, yağlı sarı dışkılı enteritis
gevşek, yağlı ve koyu dışkı
Sonuç olarak ishal vakaları basit bir, besleme düzeni hatasına bağlı olabileceği gibi viral veya saydığımız diğer ciddi nedenlerden de kaynaklanabilir. Bu yüzden ishal vakalarında vakit kaybetmeden veteriner hekimden tavsiyeler almak ve irtibata geçmek erken müdahale ile hayvanınızı kurtarmanıza yardımcı olacaktır.
köpekler çok meraklıdırlar her şeyin tadına bakmak isterler bu sebeple en fazla ishal vakaları gelmektedir ishal vakaları zehirlenmeler ve tümörlerde önemli yer tutmaktadır.
KUSMA OLMADAN SEYREDEN İSHALLER
1-Köpeğinize yiyecek vermeyin su kaybından köpeğinizi korumak için bol miktarda su vermeniz gerekmektedir.
2-Köpeğinizin ishal durumu 24 saat ten uzun sürerse ve kan görmeniz durumunda veteriner hekiminizi muhakkak aramanız gerekmektedir.
3-Aradan 12 saat geçtikten sonra küçük parçalar halinde pirinç lapası ve yağsız tavuk eti verin bu diyeti dışkı normale dönünceye kadar devam ettirin.
İSHAL DURUMUNDA AŞAĞIDAKİLERİ İZLEYİNİZ
*İshali fışkırtarak yapıyorsa.
*İshali ağrılı bir şekilde yapıyorsa
*isxhal mkanlı ya da sümüksü olmayan yapıda ise
*ishalle birlikte inatçı bir kusma var ise
*Köpekte dehidrasyon var ise (Deri yukarı doğru çekilip bırakıldığında yerine dönmüyorsa yada geç dönüyorsa su kaybı var demektir.
*Sıkıntı,depresyonzayıflık ya da kollaps hali var ise.
*Köpeğinizin ateşi yükselmişse ve köpeğiniz özellikle yavru ise mutlaka acil veteriner hekime götürmeniz gerekmektedir.
*İshal iki günden daha fazla sürerse veteriner hekiminizi 24 saat içinde görmeniz gerekmektedir.
Köpeğinizin genel durumu normal görünüyor ancak bozuk gıda yemiş olduğundan şüpheleniyorsanız?
-Kemik yemiş oldugundan şüpheleniyorsanız?
-Köpeğinizin yeme tarzı yeni yiyeceklerle değiştirilmiş ise evde tedavi edilebilir.
HAFİF DERECEDE KUSMA İLE SEYREDEN İSHAL
1-12 saat süreyle yiyecek ve su vermeyiniz.
2-Köpeğe yalaması için kübik buz parçaları ya da saat başı maden suyu sodası verin(küçük köpeklere 1 çay kaşığı büyük köpeklere 1 çorba kaşığı verilebilir)
3-Kusma durduğu zaman köpeğinize küçük miktarlarda tavuk eti ve pirinç lapası verebilirsiniz.az miktarda belirgin aralıklarla suda verebilirsiniz.Eğer fazla miktarda kusma yoksa iki saat sonra yine yemek verebilirsiniz.
4-Tedaviyi dışkı normale dönünceye kadar sürdürün daha sonra herzaman ki beslenme alışkanlığınıza dönebilirsiniz.
Köpeğinizde ishal riskini azaltmak için köpeğinize kemik ve oynaması için küçük maddeler vermeyiniz.Beslenme alışkanlıklarınızı birden bozmayınız.Masa artıkları ile beslemeyiniz.Köpeğinizin bozuk gıda vb yemesine engel olunuz.Köpeğinizi yaşına ve yaptığı işe uygun hazır yemlerle beslediğiniz taktirde bu tip problemler asgariye inmektedir aynı zamanda dışkılaması ve dışkı kalitesi de düzene girecektir.
Tolgay Aytar
Veteriner Hekim
İshal, katı olmayan dışkı, colitis ise sıklıkla kanlı, ishal halinde dışkılama olarak tanımlanır. Dışkı içindeki materyeller kalın bağırsaktan çok hızlı geçtiklerinde suyun emilmeye vakti olmaz. Bu ishale neden olur. Ya da köpek yüksek lif içerikli bir dietteyse sindirilemeyen lif emilmesini engelleyerek suyu tutar ve aynı şeye neden olur. Çeşitli ishal tipleri ve nedenleri vardır. En yaygın neden, köpeğiniz yememesi gereken bir şey yediğinde gerçekleşen "besinel bozulmaldır." Besinsel bozulma örnekleri yabancı cisimler(pinpon topu,gazete kağıdı,zeytin çekirdeği bizim karşılaştıklarımızdan birkaçıdır), çöp, sabun, kağıt ve bozuk yemek yenmesidir.Fakat ayırt edilmesi gereken konu şudur ki ; ishal bir hastalık değil bir semptomdur .Halk arasında köpeklerde kanlı ishal olarak bilinen Parvoviral enteritis te genel bir tanımlamadır . Halbuki kanlı ishal görülmesi demek sadece parvoviral enteritis olacağı anlamına gelmemektedir.Bu yüzden sizleri aydınlatabilmek adına kanlı ishale neden olabilecek başlıca nedenleri bu makalemizde bulacaksınız.
Colitis(kanlı ishal) in başlıca nedenleri ; viral ,bakteriyel, protozoal,parazitik ve otoimmun enfeksiyonlar olarak sıralanabilir.Şimdi bu konuları biraz daha detaylı başlıklar halinde ele alalım.
VİRAL NEDENLER/ Köpeklerde en yaygın olarak görülen viral nedenler canine parvovirus(KANLI İSHAL) ve coronaviruslardır. Bunlar köpekler arasında sulu ve kanlı ishale neden olarak bağırsaklarda şiddetli yangıya yol açan bulaşıcı viral hastalıklardır. Her zaman ateş ve kusma ile birlikte görülürler.Genelde subklinik (belirtisiz) seyretmezler. Yavru köpekler destekleyici bakım(sıvı takviyesi ) yapılmazsa kolaylıkla su kaybına uğrar. Beş ayın altındaki yavrularda ölüm oranı yüksektir. İyi bakım ve besleme koşullarının olmaması predispoze etkendir.Aşıları vardır ve yavru döneminde köpeklerinize yaptırmanız durumunda koruyuculuğu fazladır.Acil olarak veteriner hekiminize başvurmanız gerekmektedir.
Köpeklerde özellikle yavrularda ölümcül olarak seyreden bir hastalıktır.köpeklerde ilk kez 1970 yılında saptanmıştır etken parvo virüstür.virüsün dna lı bir virüstür .virüs intestinal ve myocard gibi çobuk bölünen hücrelerde kolayca artış gösterebilmektedir.virüs suluklarda,yemliklerde,bokslarda,yerlerde ,elbiselerde,köpek çiftliklerinde 5 ay ve daha fazla canlı kalabilmektedir.PARVO VİRÜS İNSANLARA BULAŞMAMAKTADIR.canine parvo virüs kedilerde görülen panleukopeni virüsü ile yakından ilişkilidir.bulaşmadan sonra 7 gün içinde belirtiler görülmeye başlanmaktadır.yavru köpeklerde enfeksiyon oluşmaması için aşılama çok önemlidir ve tek koruyuculuk aşı ile mümkün olmaktadır.yavru köpeklerde karma aşının 3 doz olarak yapılması parvo virüsün önlenmesinde tek yöntemdir.
Özellikle rotwaiiller ,doberman ve 1 yaşın altındaki köpeklerde duyarlılık fazladır.yurt dışından gelen köpeklerde yoğun olarak görülebilir.
Virüs akut seyirlidir özellikle köpegin yaşının ileri olması ve teşhisin erken yapılması hastalıgın tedavisini kolaylaştırır.
Virüs özellikle dışkı ile saçılmaktadır.köpeklere sindirim ve inhalasyon yoluyla bulaşmaktadır.dışkıda virüs aylarca canlı kalabilmektedir.özellikle aynı vakada paraziter olgunun olması,stres parvo virüsü şiddetlendirir.
Özellikle klorak kullanımı dezenfeksiyonda etkili yöntemdir.klinik bulgular kusma ,ishal,ateş,depresyon,iştahsızlık,kusmada özellikle az miktada berrak safra ile karışık sarımsı renkte,dışkı özellikle kötü kokulu ve koku karekteristik dir.dışkıda kan yogun miktardagörülmektedir.kalp ve akciğerlerin muaynesinde kalpte büyüme ve pulmoner ödem görülmektedir.kusma genellikle ilk belirtidir.ilerlemiş olgularda dehidrasyon görülmektedir.gözlerde akıntı ve canlılıgın azalması ,agız içi mukozalarda kansızlık belirtileri görülmektedir.
Özellikle virüs erken dönemde kalp kasına yerleşip kalp kasında hasar oluşturmaktadır bazı hastalarda daha semptomlar oluşmadan kalp kasındaki hasar nedeniyle yavru köpekler yaşamını yitirmektedir.
Özellikle 6-20 haftalıklarda aniden başlayan şiddetli kusma ve ishal parvo virüsü akla getirir.12 haftalıktan küçük köpeklerde şiddetli seyreder.
Laboratuvar yöntemleri kesin teşhiste tercih edilmektedir ayrıca teşhiste özel kitler kullanılmaktadır.kan serumunda ALT yükselir,kanda hematoloji bakılır,leucopeni,lenfopeni pirimer bulgulardır.
Özellikle corona viral enteritlerle,gençlik hastalıgı,hemorajik gastro enterit,yabancı cisim,paraziter enfestasyon,yogun ishal ,kronik böbrek yetmezliklerinde,addison hastalığı,zehirlenme vakalarıyla karıştırılabilmektedir.
Yavru köpeklerde özellikle annelerin aşılı olması 45 güne kadar yavrularda koruyucu etki yapmaktadır.lökopeni tablosu tanıyı destekler.
Dışkıda elısa ve hemaglutinasyon testleri kesin tanıyı sağlar.ülkemizde parvo virüs yoğun olarak görülmektedir.özellikle büyük şehirlerde yoğun görülmektedir.
Tedavide sıvı eloktrolit kaybını dengelemek için önlemek için iv damar içi yapılmaktadır.tedavi günde iki kez damar içi yolla yapılmalıdır.antibakteriyal ilaçlar,antiemetik ilaçlar,sadece şok durumlarında kortikostroidler ,vitaminler,kanama kesici ilaçlar kullanılmaktadır.tedavide bağırsak peristaltiğini düzenleyen ajanlar kullanılmaz.
Özellikle son yıllarda özel immun bağışıklık sistemini destekleyen homoserumların kullanımı tedaviyi güçlendirmekte ve başarıyı artırmaktadır.
Tedavide erken davranılması gerekmektedir gecikmeli vakalarda prognoz olumsuzdur.
Aşılardan önce immunomodülatörlerin kullanılması güvenli geçişi sağlamaktadır.
Tedaviler yaklaşık 4-16 gün arasında sürmektedir.hasta sahibinin bu nkonuda ısrarla tedaviyi bırakmaması önemlidir.tedavi yemek yemeye başlayana kadar sürmektedir.
Parvo virüs atlatmış köpekler vucutlarında belli bir antikor titresi olduğu için bu virüse karşı 20 ay veya yaşam boyu dirençlidirler.antikor titresi nekadar yüksekse okadar koruma uzundur.normal köpekler aşılanarak bu titrenin oluşması sağlanmaya çalışılır o yüzden aşı önemlidir.
Bakteriyel nedenler: Yememesi gereken şeyleri yiyen yavru köpeklerde, bağırsaklarda bakteriyal enfeksiyonlar (enteritis) oldukça yaygındır.. Salmonella en yaygınlarıdır. Kötü yiyecekler(kalitesiz mamalar v.s.), çiğ tavuk eti ve hayvan dışkılarında bulunur. Bu enfeksiyonlar kusma, ateş, şiddetli karın ağrısı ve koyu renkli KANLI dışkı ile birlikte görünür. Antibiyotik ve destekleyici(SIVI TAKVİYESİ)bakım şarttır. Bu enfeksiyonlar virallar kadar bulaşıcı değildir.Ancak salmonella zoonoz(insana geçebilen) karakterli bir enfeksiyon olduğu için insan yiyeceklerinin kontemine (temasa geçmemesine ve bulaşmamasına )olmamasına büyük dikkat edilmelidir.
Protozoal İshal/ En yaygın görülebilen iki protozoal ishal Giardiasis ve Coccidiois'tir.Bu küçük organizmalar yangı ve mukus sekresyonuna neden oldukları için ince ve kalın bağırsaklarda çoğalır. Yavru köpeklerde genellikle haftalar hatta aylar boyunca süren yumuşak, mukuslu ya da kanlı ishal gözlemlenir. Giardiasis dışardaki su kaynaklarında sık rastlanır. Vahşi hayvan ve su kuşlarının dışkıları da ayrıca protozoanın enfekte edebilen safhasını taşır. Pek çok köpek enfekte kuş ve vahşi hayvan dışkısı yiyerek hastalığı kapar. Coccidiosis pek çok köpeğin birlikte bakıldığı köpek çiftliklerinde gözlenir. Enfekte dışkıyla geçer. Protozoal enfeksiyonlarının tedavisi anti-protozoal ilaçlarla yapılır. Engellemek için köpeğin dış su kaynaklarından su içmemesi ve vahşi hayvan dışkılarından uzak durması gerekir.
Parazitik İshal:
Yavru köpeklerdeki ishalin belki de en büyük nedeni iç parazitlerdir. Araştırmaların sonucunda doğan yavruların % 80'inin solucan denen parazitlerle birlikte doğduğunu ortaya koymuştur. Birbirinden farklı bir kaç bağırsak solucanı vardır. Çoğu solucan sulu, koyu renkli ve pis kokulu dışkılamaya neden olur. İlerleyen safhalarda kan da gelir. Pek çok diğer belirti veteriner hekimin bağırsak solucanı tanısı koymasına yardımcı olur. Her solucan için ayrı ayrı ilaç mevcuttur. Bundan dolayı, doğru tanı ve tedavi büyük önem taşır.
Otoimmun İshal/Otoimmun ve allerjik hastalıklar köpeklerde şiddetli ishale neden olabilir. En sık tanısı konan iki hastalık besin allerjileri ve lymphcytic-plasmacytic enteritis'dir. Besin allerjisi köpek allerjik olduğu bir besin maddesini yediğinde gerçekleşir. Lymhocytic-plasmacytic enteritis ise sindirimin bozulduğu ve enflamasyonun başladığı bir durumdur. İki bozukluk da sindirimde azalmaya; yağlı koyu renkli ishale, kilo kaybına ve aşırı gaza neden olur. Bazı Lymhocytic-plasmacytic enteritislerin besin allerjisinden kaynaklandığına dair kanıtlar olduğundan iki hastalık çakışabilir. En fazla etkilenen iki ırk Alman Çoban Köpeği ve Basenji'dir. Hastalanan yavrular dört veya beş aylıkken fark edilir derecede zayıftır. İyi yemelerine rağmen kilo alamazlar. Dışkıları yağlı, yumuşak ve koyu renklidir. Kan testi pozitiftir..Test edildiğinde bu köpeklerin çoğunun soya, mısır ya da diğer besin gruplarına da allerjileri vardır. Bazılarının enzim katkısı gerektiren pankreatik enzim eksiklikleri vardır. Tanı bağırsağın iç duvarından yapılan biopsiyle mümkündür. Bu vakaların tedavisi köpeğin allerjik olduğu besin maddesinden kesilmesi, pankreatik enzim takviyesi yapılması ve enflamasyonu engellemek için kortizon tedavisi yapılmasıdır. Allerjik köpekler için kuzu ve pirinç dietleri mükkemmel sonuç vermektedir. Hastalık genellikle iyileşmesine rağmen bu köpekler asla ideal kilolarına ulaşamaz.
Neden Olan Ajanlar
İshalin Görünüşü
Viral
Canine Coronavirus
Canine Parvovirus
Canine Distemper Virus
sulu ve kanlı dışkı
sulu ve kanlı dışkı
sulu ve kanlı dışkı
Bakteriyal
Salmonella
Campylobacter
Shigellosis
kanlı, koyu renk dışkı
kanlı, koyu renk dışkı
kanlı, koyu renk dışkı
Protozoal
Giardiasis
Coccidiosis
mukuslu sulu dışkı
mukuslu kanlı dışkı
Parazitik
Yuvarlak solucan
Kancalı solucan
Kamçılı solucan
pis kokulu gevşek dışkı
pis kokulu gevşek dışkı
sulu ve kanlı dışkı
Otoimmun
Şeritler
Lymhocytic-plasmacytic enteritis
Besin allerjisi enteritisi
hafif yumuşak dışkı, rektal kaşıntı
gevşek, yağlı sarı dışkılı enteritis
gevşek, yağlı ve koyu dışkı
Sonuç olarak ishal vakaları basit bir, besleme düzeni hatasına bağlı olabileceği gibi viral veya saydığımız diğer ciddi nedenlerden de kaynaklanabilir. Bu yüzden ishal vakalarında vakit kaybetmeden veteriner hekimden tavsiyeler almak ve irtibata geçmek erken müdahale ile hayvanınızı kurtarmanıza yardımcı olacaktır.
köpekler çok meraklıdırlar her şeyin tadına bakmak isterler bu sebeple en fazla ishal vakaları gelmektedir ishal vakaları zehirlenmeler ve tümörlerde önemli yer tutmaktadır.
KUSMA OLMADAN SEYREDEN İSHALLER
1-Köpeğinize yiyecek vermeyin su kaybından köpeğinizi korumak için bol miktarda su vermeniz gerekmektedir.
2-Köpeğinizin ishal durumu 24 saat ten uzun sürerse ve kan görmeniz durumunda veteriner hekiminizi muhakkak aramanız gerekmektedir.
3-Aradan 12 saat geçtikten sonra küçük parçalar halinde pirinç lapası ve yağsız tavuk eti verin bu diyeti dışkı normale dönünceye kadar devam ettirin.
İSHAL DURUMUNDA AŞAĞIDAKİLERİ İZLEYİNİZ
*İshali fışkırtarak yapıyorsa.
*İshali ağrılı bir şekilde yapıyorsa
*isxhal mkanlı ya da sümüksü olmayan yapıda ise
*ishalle birlikte inatçı bir kusma var ise
*Köpekte dehidrasyon var ise (Deri yukarı doğru çekilip bırakıldığında yerine dönmüyorsa yada geç dönüyorsa su kaybı var demektir.
*Sıkıntı,depresyonzayıflık ya da kollaps hali var ise.
*Köpeğinizin ateşi yükselmişse ve köpeğiniz özellikle yavru ise mutlaka acil veteriner hekime götürmeniz gerekmektedir.
*İshal iki günden daha fazla sürerse veteriner hekiminizi 24 saat içinde görmeniz gerekmektedir.
Köpeğinizin genel durumu normal görünüyor ancak bozuk gıda yemiş olduğundan şüpheleniyorsanız?
-Kemik yemiş oldugundan şüpheleniyorsanız?
-Köpeğinizin yeme tarzı yeni yiyeceklerle değiştirilmiş ise evde tedavi edilebilir.
HAFİF DERECEDE KUSMA İLE SEYREDEN İSHAL
1-12 saat süreyle yiyecek ve su vermeyiniz.
2-Köpeğe yalaması için kübik buz parçaları ya da saat başı maden suyu sodası verin(küçük köpeklere 1 çay kaşığı büyük köpeklere 1 çorba kaşığı verilebilir)
3-Kusma durduğu zaman köpeğinize küçük miktarlarda tavuk eti ve pirinç lapası verebilirsiniz.az miktarda belirgin aralıklarla suda verebilirsiniz.Eğer fazla miktarda kusma yoksa iki saat sonra yine yemek verebilirsiniz.
4-Tedaviyi dışkı normale dönünceye kadar sürdürün daha sonra herzaman ki beslenme alışkanlığınıza dönebilirsiniz.
Köpeğinizde ishal riskini azaltmak için köpeğinize kemik ve oynaması için küçük maddeler vermeyiniz.Beslenme alışkanlıklarınızı birden bozmayınız.Masa artıkları ile beslemeyiniz.Köpeğinizin bozuk gıda vb yemesine engel olunuz.Köpeğinizi yaşına ve yaptığı işe uygun hazır yemlerle beslediğiniz taktirde bu tip problemler asgariye inmektedir aynı zamanda dışkılaması ve dışkı kalitesi de düzene girecektir.
Tolgay Aytar
Veteriner Hekim
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Kedi ve Köpeklerde Colitis (Kanlı İshalin) Nedenleri Tedavisi?" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Vet.Hek.Tolgay AYTAR'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Vet.Hek.Tolgay AYTAR'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
6 Beğeni 
Yazan Uzman
|
köpek ishal, kedi ishal, köpek kanlı ishal, köpek ishal nedeni, köpek kulak hastalıkları, köpek uyuz, köpek yabancı cisim, köpek kusma, köpek diyet, köpek kuru mama, kedi kusma
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
