Panik Bozukluk ve Tedavisi
Panik atak nedir?
Panik atak adından da anlaşıldığı üzere ‘panik’ şeklinde adlandırılan bir takım bedensel (çarpıntı, titreme, terleme) ve zihinsel (kontrolü kaybetme, çıldırma gibi düşünceler) belirtilerin akın etmesi şeklinde gerçekleşen bir ‘atak’tır. Panik atak tek başına bir hastalık değildir. Panik atak belirli rahatsızlıklarda görülen bir durumdur. Yani kişinin hayatında yolunda gitmeyen başka şeylerin varlığının işaretidir. Ataklar bu anlamda bedenin verdiği bir alarm olarak kabul edilebilir.
Panik Bozukluk nedir?
Panik bozukluk; panik atak, bu ataklarla ilgili duyulan endişe ve birtakım kaçınma davranışlarının bir arada görüldüğü bir rahatsızlıktır. Kişi bir ya da daha fazla panik atak geçirir. Bunun üzerine sık sık atak yaşayacağına dair yoğun bir korku geliştirir. Atağı bir kez bile geçirilmiş olsa “Yine olacak mı?”, “Burada olur mu?” şeklinde düşünmekten kendini alıkoyamaz. Bu düşüncelerin verdiği rahatsızlıktan kurtulmak için de bazı “kaçınma’’ davranışları geliştirir. Örneğin önceki atağı kantinde gerçekleşen kişi kantine gitmemeye başlar. Ya da kalabalık yerlerde başına gelebileceği kaygısıyla kalabalık yerlerden, toplu taşıma araçlarını kullanmaktan kaçınabilir.
Panik Atak geçirdiğinizi nasıl anlarsınız?
Aşağıda yazılan 13 belirtinin en az 4’ünü bir arada, gittikçe artan bir şekilde yaşıyorsanız ve belirtiler 10 dakika içinde en yüksek düzeyine ulaşıyorsa panik atak geçiriyorsunuz demektir.
1. Kalp çarpıntısı (kalp hızında artma olması)
2. Terleme
3. Titreme
4. Nefes darlığı ya da boğuluyor gibi olma hissi
5. Soluğun kesilmesi
6. Göğüs ağrısı ya da göğüste sıkıntı
7. Bulantı ya da karın ağrısı
8. Baş dönmesi ve sersemlik hali
9. Gerçekten kopmuşluk hissi
10. Kontrolü kaybedeceği veya delirme korkusu
11. Ölüm korkusu
12. Uyuşma ya da karıncalanma hissi
13. Üşüme ya da Ateş basması
Panik Ataklar Ne Kadar Sürer?
Ataklar birkaç dakika içinde ani şekilde başlar, belirtiler 10 dakika içinde en yüksek düzeyine ulaşır. Genellikle bir atak 30 dakikayı aşmaz ve kendiliğinde sonlanır.
Panik Atak ve Panik Bozukluğun Görülme Sıklığı Nedir?
İnsanların 1/3’ünden fazlası bir yıl içinde panik ve ya benzeri bir atak geçirirler. Ancak bunların %1’inden azında panik bozukluğu gelişmektedir.
Ciddi bir fark bulunmamakla birlikte kadınlarda görülme sıklığı nispeten daha fazladır. Her yaştan insanda görülebilir. Bununla birlikte ilk atak genellikle 20-30 yaşları arasında görülmektedir.
Panik atak en çok kimlerde görülür?
Çocukluk döneminde ya da yakın geçmişte ciddi kayıplar (sevdikleri birinin kaybı, iş kaybı, ilişki kay bı vb.) yaşamış kişilerde görülme olasılığı daha fazla olmakla birlikte böyle bir gereklilik yoktur. Bozukluk kaygılı kişilerde, duygularını dışa vurmakta güçlük çeken, bağımlı, güvensiz ve kontrollü kişilerde daha sık görülebilir. Ancak atağın psikolojik durumdan kaynaklanması zayıf bir kişiliğin göstergesi olarak algılanmamalıdır.
Panik Bozukluk Genetik midir?
Panik bozuklukta genetik geçiş vardır. Araştırmalar birinci derece akrabada bu bozukluğun olması durumunda kişi için yaşam boyu riskin %15-18 civarında olduğunu göstermektedir. Yani birinci derece akrabasında bu bozukluğu olan bir kişinin akrabasında bu rahatsızlığın olmadığı bir kişiye oranla bu bozukluğu yaşama olasılığı 4-5 kat daha fazladır.
Panik Atak Teşhisi Nasıl Olur?
Belirtiler o kadar gerçek ve yoğundur ki, kişi bunun panik atak olduğunu bilmez. Bunun yerine kalp krizi ya da astım krizi geçirdiğini ya da boğulduğunu hissedebilir. Yani kişi ciddi ve aniden ortaya çıkan fiziksel bir rahatsızlığı olduğunu düşünür. Bu korkuyla da genellikle acil servise koşar ya da hastalığının ne olduğunu öğrenmek için uzun bir süre dahili servislerde vakit kaybeder.
Oysa atağın hiçbir fiziksel bozuklukla ilgili olmaması durumunda panik atak teşhisi konur. Bu nedenle panik ataklar genellikle ilk olarak acil servislerde teşhis edilir. Tıbbi tetkikler sonuçlandığında kişi ikna olur ve psikiyatri servislerine yönlendirilir. Psikiyatri servislerinde yapılan görüşmeler sonucu teşhis netleştirilir.
Panik Atak tedavisi mümkün müdür?
Evet, panik bozukluk tedavisi mümkün olan bir hastalıktır. Araştırmalar uygun tedavinin (bilişsel davranışçı terapinin, ilaç kullanımının ya da her ikisinin birleşiminin) panik bozukluğu olan kişilerin %70 ila %90’ına yardımcı olabileceğini göstermiştir. Genel olarak 6-8 hafta içerisinde anlamlı bir iyileşme mümkündür.
Panik Atak tedavisi nasıl olmalıdır?
Tedavide psikoterapi ve ilaç tedavisi yöntemleri uygulanmaktadır. Araştırmalar en etkin tedavi yolunun psikoterapi ve ilaç tedavisinin birlikte verilmesi olduğunu göstermiştir. Terapi ile ataklarla ve kaygıyla nasıl baş edileceği ve bozuklukla ilgili yapısal özellikler üzerinde durulurken, ilaç kullanımı ile atakların sıklığının ve şiddetinin azalması amaçlanır. Böylece ilaç kullanımı ile hızlı bir iyileşme sağlanırken, bozukluğun uzun vadede tekrarlamaması ve ilişkili sorunların çözümü için terapiden faydalanılır.
Panik atak kişinin hayatındaki diğer sorunlarla ya da bazı kişilik özellikleriyle ilişkili olduğundan tedavide tek ya da üç seans gibi mucizevi yöntemler yoktur.
Panik atak adından da anlaşıldığı üzere ‘panik’ şeklinde adlandırılan bir takım bedensel (çarpıntı, titreme, terleme) ve zihinsel (kontrolü kaybetme, çıldırma gibi düşünceler) belirtilerin akın etmesi şeklinde gerçekleşen bir ‘atak’tır. Panik atak tek başına bir hastalık değildir. Panik atak belirli rahatsızlıklarda görülen bir durumdur. Yani kişinin hayatında yolunda gitmeyen başka şeylerin varlığının işaretidir. Ataklar bu anlamda bedenin verdiği bir alarm olarak kabul edilebilir.
Panik Bozukluk nedir?
Panik bozukluk; panik atak, bu ataklarla ilgili duyulan endişe ve birtakım kaçınma davranışlarının bir arada görüldüğü bir rahatsızlıktır. Kişi bir ya da daha fazla panik atak geçirir. Bunun üzerine sık sık atak yaşayacağına dair yoğun bir korku geliştirir. Atağı bir kez bile geçirilmiş olsa “Yine olacak mı?”, “Burada olur mu?” şeklinde düşünmekten kendini alıkoyamaz. Bu düşüncelerin verdiği rahatsızlıktan kurtulmak için de bazı “kaçınma’’ davranışları geliştirir. Örneğin önceki atağı kantinde gerçekleşen kişi kantine gitmemeye başlar. Ya da kalabalık yerlerde başına gelebileceği kaygısıyla kalabalık yerlerden, toplu taşıma araçlarını kullanmaktan kaçınabilir.
Panik Atak geçirdiğinizi nasıl anlarsınız?
Aşağıda yazılan 13 belirtinin en az 4’ünü bir arada, gittikçe artan bir şekilde yaşıyorsanız ve belirtiler 10 dakika içinde en yüksek düzeyine ulaşıyorsa panik atak geçiriyorsunuz demektir.
1. Kalp çarpıntısı (kalp hızında artma olması)
2. Terleme
3. Titreme
4. Nefes darlığı ya da boğuluyor gibi olma hissi
5. Soluğun kesilmesi
6. Göğüs ağrısı ya da göğüste sıkıntı
7. Bulantı ya da karın ağrısı
8. Baş dönmesi ve sersemlik hali
9. Gerçekten kopmuşluk hissi
10. Kontrolü kaybedeceği veya delirme korkusu
11. Ölüm korkusu
12. Uyuşma ya da karıncalanma hissi
13. Üşüme ya da Ateş basması
Panik Ataklar Ne Kadar Sürer?
Ataklar birkaç dakika içinde ani şekilde başlar, belirtiler 10 dakika içinde en yüksek düzeyine ulaşır. Genellikle bir atak 30 dakikayı aşmaz ve kendiliğinde sonlanır.
Panik Atak ve Panik Bozukluğun Görülme Sıklığı Nedir?
İnsanların 1/3’ünden fazlası bir yıl içinde panik ve ya benzeri bir atak geçirirler. Ancak bunların %1’inden azında panik bozukluğu gelişmektedir.
Ciddi bir fark bulunmamakla birlikte kadınlarda görülme sıklığı nispeten daha fazladır. Her yaştan insanda görülebilir. Bununla birlikte ilk atak genellikle 20-30 yaşları arasında görülmektedir.
Panik atak en çok kimlerde görülür?
Çocukluk döneminde ya da yakın geçmişte ciddi kayıplar (sevdikleri birinin kaybı, iş kaybı, ilişki kay bı vb.) yaşamış kişilerde görülme olasılığı daha fazla olmakla birlikte böyle bir gereklilik yoktur. Bozukluk kaygılı kişilerde, duygularını dışa vurmakta güçlük çeken, bağımlı, güvensiz ve kontrollü kişilerde daha sık görülebilir. Ancak atağın psikolojik durumdan kaynaklanması zayıf bir kişiliğin göstergesi olarak algılanmamalıdır.
Panik Bozukluk Genetik midir?
Panik bozuklukta genetik geçiş vardır. Araştırmalar birinci derece akrabada bu bozukluğun olması durumunda kişi için yaşam boyu riskin %15-18 civarında olduğunu göstermektedir. Yani birinci derece akrabasında bu bozukluğu olan bir kişinin akrabasında bu rahatsızlığın olmadığı bir kişiye oranla bu bozukluğu yaşama olasılığı 4-5 kat daha fazladır.
Panik Atak Teşhisi Nasıl Olur?
Belirtiler o kadar gerçek ve yoğundur ki, kişi bunun panik atak olduğunu bilmez. Bunun yerine kalp krizi ya da astım krizi geçirdiğini ya da boğulduğunu hissedebilir. Yani kişi ciddi ve aniden ortaya çıkan fiziksel bir rahatsızlığı olduğunu düşünür. Bu korkuyla da genellikle acil servise koşar ya da hastalığının ne olduğunu öğrenmek için uzun bir süre dahili servislerde vakit kaybeder.
Oysa atağın hiçbir fiziksel bozuklukla ilgili olmaması durumunda panik atak teşhisi konur. Bu nedenle panik ataklar genellikle ilk olarak acil servislerde teşhis edilir. Tıbbi tetkikler sonuçlandığında kişi ikna olur ve psikiyatri servislerine yönlendirilir. Psikiyatri servislerinde yapılan görüşmeler sonucu teşhis netleştirilir.
Panik Atak tedavisi mümkün müdür?
Evet, panik bozukluk tedavisi mümkün olan bir hastalıktır. Araştırmalar uygun tedavinin (bilişsel davranışçı terapinin, ilaç kullanımının ya da her ikisinin birleşiminin) panik bozukluğu olan kişilerin %70 ila %90’ına yardımcı olabileceğini göstermiştir. Genel olarak 6-8 hafta içerisinde anlamlı bir iyileşme mümkündür.
Panik Atak tedavisi nasıl olmalıdır?
Tedavide psikoterapi ve ilaç tedavisi yöntemleri uygulanmaktadır. Araştırmalar en etkin tedavi yolunun psikoterapi ve ilaç tedavisinin birlikte verilmesi olduğunu göstermiştir. Terapi ile ataklarla ve kaygıyla nasıl baş edileceği ve bozuklukla ilgili yapısal özellikler üzerinde durulurken, ilaç kullanımı ile atakların sıklığının ve şiddetinin azalması amaçlanır. Böylece ilaç kullanımı ile hızlı bir iyileşme sağlanırken, bozukluğun uzun vadede tekrarlamaması ve ilişkili sorunların çözümü için terapiden faydalanılır.
Panik atak kişinin hayatındaki diğer sorunlarla ya da bazı kişilik özellikleriyle ilişkili olduğundan tedavide tek ya da üç seans gibi mucizevi yöntemler yoktur.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Panik Bozukluk ve Tedavisi" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Fulya KAYA'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Fulya KAYA'nın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin 
Yazan Uzman
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
