Çocuklara Temel Alışkanlıkların Kazandırılması
TEMEL ALIŞKANLIKLAR (beslenme, uyku, tuvalet, temizlik vb.)
Bunların kazandırılması, Karşılaşılan problemler ve bunların çözümü
Beslenme
Beslenme doğal bir süreçtir. Bir çocuğun midesi iki yumruğunu yan yana getirdiğindeki büyüklüğe yakındır. Bunu göz önünde bulundurarak yemek yedirilmesi önemlidir. Çocuk 1 yaşından itibaren muhallebi kıvamındaki yiyecekleri, makarna ve meyveleri, özel çatal ve kaşıkla yiyebilir. Boynuna şık bir önlük takılır, şirin yemek takımları kullanılır. Çocuk önceden yemeğini yemiş olsa bile; mutlaka ailece yemek yeme mutluluğunu yaşamalıdır. Ailesiyle birlikte yemek yiyen çocuk sofra adabını da bir süre sonra kazanacaktır. Yemek yeme saatlerinin düzenli olmasına dikkat edilmelidir. 3 yaşından sonra çocuk yiyebileceği kadar yemeği kepçeyle kendi tabağına koyabilir. Başlangıçta çocuğa yiyebileceği kadar yemeği tabağına koymasının öneminden söz edilmesi önemlidir. Ebeveyn olarak da bu konuda örnek olmak gerekli, elbette. Üç çeşit yemeğin her birinin tadına bakması sağlanabilir. Sevmediği yemekten iki tatlı kaşığı, biraz sevdiği yemekten dört tatlı kaşığı yese bile yeterlidir. Çocuğun asla yiyemediği yiyecekler ise çorba halinde, sevdiği yiyeceklerle kombine şeklinde verilebilir.
Her çocuk her besinden aynı zamanda almak istemeyebilir. Örneğin sabahları süt içince midesi bulanan bir çocuğa akşam saati de süt içirilebilir. Özellikle sabahları okula yetişmeye çalışan, servisle okula giden çocukların süt içtiği zaman rahatsız oldukları görülmüştür.
Bazı çocuklarda bebeklikten itibaren, bazılarında da 1,5 yaşlarında aniden ortaya çıkan beslenme problemleri olabilir. Bu durumda ilk yapılması gereken çocuğu kendi doktoruna götürüp, gerekli tahlilleri yaptırmaktır. Sorun psikolojik veya eğitim yanlışlığından kaynaklanıyorsa bir pedagog - çocuk psikoloğu yardımcı olabilir.
Uyku
Bebeklik döneminde çocuklar yaklaşık olarak günün büyük bölümünü kısa süreli ama sık aralıklarla uyku ile geçirirler. 1 yaşında bir çocuğun uyku süresi uzar ve sık sık kısa süreli uyku yerine, daha az sıklıkla ama daha uzun sürelerde uyur. 2 yaşından itibaren ise öğle ve gece uykusu onlara yeterli gelir ve çoğunlukla toplam uyku süreleri 12 saat kadardır. 5 - 6 yaşlarına doğru öğle uykusu süresi azalır hatta bazı çocuklar hiç uyku ihtiyacı hissetmezler. Yine de zihin-beden sağlığı için öğlen bir saat kadar dinlenmeleri (uyuma şartı olmadan) faydalıdır. Çocukların yaşı ilerledikçe uyku ihtiyacı toplam 10 saate kadar iner. Ergenlik çağında da 17 yaşına kadar 10 saatlik uyku ihtiyacı doğaldır. Bunlar genel bilgilerdir ve elbette bireysel farklılıklar çok önemlidir.
Doğduğu andan itibaren temel ihtiyaçları sevgi ile ve zamanında karşılanan çocuklar, çoğu kez uyku problemi çekmez ve kendi yataklarında - odalarında tek başına uyuyabilirler. Havalandırılmış bir oda, terletmeyen ve kat kat giydirilmeyen pamuklu gece giysisi çocuğun rahat bir uykuya dalması için yeterlidir.
4 - 5 yaşlarında çocuklar hayatı ve ölümü anlamaya çalışırlar. En büyük endişeleri de ebevynlerinin ölüp, kendilerinin yalnız kalmalarıdır. Bu dönemde gece korkuları çok görülür. Gece korkuları nedeniyle de çocuklar yalnız uyumaktan korkabilirler. Çocuk uyumadan yarım saat önce yatağının yanında bir sandalyede oturup, ona rahatlatıcı masallar okumak - anlatmak, sohbet etmek çok faydalıdır. Özellikle çocuklar için hazırlanmış terapi müzikleri de dinletilmesi çok önemlidir; bu müziklerin etkisi kanıtlanmıştır.
Tuvalet
Genellikle 2,5 yaşlarda, çocukların büyük kas gelişimi tamamlanmış ya da tamamlanmak üzeredir. Bu da çocukların küçük tuvaletlerini tutmaya hazır olduklarını gösterir. Çocuğun bezden kurtulması öncesinde bu konuda gerçekçi hikayeler, kuklalar ve oyuncak bebeklerden yararlanıp, dramalar ve sohbetler ile hazırlık yapılabilir. Hazırlık aşaması yaklaşık bir hafta önceden başlarsa daha etkili olur. Alıştırmanın başlayacağı gün, sabah çocukla birlikte bebek bezleri bir dolaba kaldırılıp, kapağı kapatılır. Ve hemen tuvalete gidilir, şirin bir oturakta veya portatif bir klozet aparatında çocuk kısa bir süre oturup, bekler. Gün içinde bir saatte bir çocuk tuvalete oturtulur. Eğer tuvaleti geldiğinde kendi söyler ise küçük ödüller verilir. Gece yatarken de bez bağlanmamalıdır. Çünkü gündüz bezsiz, gece bezli olmak çocuğun kafasını karıştırır.
Geceleri tuvalet kontrolünü sağlamak için yatmadan bir buçuk saat öncesinde sıvı gıda alımı kesilmelidir. Çocuk uyuduktan sonra ikişer saat ara ile tuvalet için kaldırılmalıdır. Bir süre sonra bu süre iki buçuk – üç saat ara şeklinde olur. Yaklaşık olarak çocuk bir - iki ay içinde tuvalet kontrolünü edinir.
Büyük tuvalet kontrolü de genellikle 3 yaşlarında başlar. Aynı küçük tuvalet alıştırmaları burada da geçerlidir. Aslında en uygunu küçük ve büyük tuvalet kontrolü alıştırmalarının aynı yaşlarda başlamasıdır.
Çocuğun tuvalet kontrolünü engelleyen faktörler:
Çocuk hazır olmadan başlanan eğitim; Baskı, tehdit; Bu konuda şakalar yapılması;
Herkesin yanında çocuğun bir türlü tuvalet alışkanlığı kazanamadığı hakkında konuşulması;
Kardeş kıskançlığı, ebevyne karşı öfke, genelde katı bir disiplin;
Aile içinde aniden gelişen olumsuz olaylar, korkular, şiddet gibi travmatik durumlar vb.
Çocuk 3,5 yaşındayken küçük ve 4,5 yaşındayken büyük tuvalet kontrolü gelişmemişse kendi doktoruna; fizyolojik bir durum söz konusu değilse pedagog ya da çocuk psikoloğuna danışmak gerekir.
Temizlik
Temizlik alışkanlığı aslında büyükleri izleyerek başlar. Temizlik eğitimi de çocuğun konuşulanları anlayabildiği andan itibaren. “Haydi, şimdi elimizi, yüzümüzü yıkayalım; üzerimiz kirlenmiş çıkaralım; odamız tozlanmış temizleyelim” vb. sözler ile çocuk temizlik alışkanlığına aşina olur. 1 yaşında bir çocuk için banyoda musluğa ulaşabilmesi için bir tabure konur; çocuğa eşlik edilir, el - yüz yıkamasına örnek olunur. Yine muhallebi kıvamındaki yemekleri, makarna vb. yiyecekleri yerken şık bir önlük kullanması, yanında bir peçete ve sabunlu el bezinin bulunması; bunları kullanmasının öğretilmesi mümkündür. Oynadığı oyuncakları kaldırması, kıyafetlerini yerlerine koyması da yine bu yaşlardan itibaren rahatlıkla öğretilebilir.
Tek dikkat edilmesi gereken bütün bunların eğlenceli bir şekilde yapılmasıdır.
Temel alışkanlıkların kazandırılmasında geç kalındıysa ya da bir sorun yaşanıyorsa DAVRANIŞ ÇİZELGESİ uygulanabilir. Bu çok işe yarayan; çocuğun kendi davranışlarını somut olarak görebilmesini sağlayan bir sistemdir. Ve en zor durumlarda bile yaklaşık bir ay uygulamadan sonra, %90 işe yaradığı gözlemlenmiştir.
Bunların kazandırılması, Karşılaşılan problemler ve bunların çözümü
Beslenme
Beslenme doğal bir süreçtir. Bir çocuğun midesi iki yumruğunu yan yana getirdiğindeki büyüklüğe yakındır. Bunu göz önünde bulundurarak yemek yedirilmesi önemlidir. Çocuk 1 yaşından itibaren muhallebi kıvamındaki yiyecekleri, makarna ve meyveleri, özel çatal ve kaşıkla yiyebilir. Boynuna şık bir önlük takılır, şirin yemek takımları kullanılır. Çocuk önceden yemeğini yemiş olsa bile; mutlaka ailece yemek yeme mutluluğunu yaşamalıdır. Ailesiyle birlikte yemek yiyen çocuk sofra adabını da bir süre sonra kazanacaktır. Yemek yeme saatlerinin düzenli olmasına dikkat edilmelidir. 3 yaşından sonra çocuk yiyebileceği kadar yemeği kepçeyle kendi tabağına koyabilir. Başlangıçta çocuğa yiyebileceği kadar yemeği tabağına koymasının öneminden söz edilmesi önemlidir. Ebeveyn olarak da bu konuda örnek olmak gerekli, elbette. Üç çeşit yemeğin her birinin tadına bakması sağlanabilir. Sevmediği yemekten iki tatlı kaşığı, biraz sevdiği yemekten dört tatlı kaşığı yese bile yeterlidir. Çocuğun asla yiyemediği yiyecekler ise çorba halinde, sevdiği yiyeceklerle kombine şeklinde verilebilir.
Her çocuk her besinden aynı zamanda almak istemeyebilir. Örneğin sabahları süt içince midesi bulanan bir çocuğa akşam saati de süt içirilebilir. Özellikle sabahları okula yetişmeye çalışan, servisle okula giden çocukların süt içtiği zaman rahatsız oldukları görülmüştür.
Bazı çocuklarda bebeklikten itibaren, bazılarında da 1,5 yaşlarında aniden ortaya çıkan beslenme problemleri olabilir. Bu durumda ilk yapılması gereken çocuğu kendi doktoruna götürüp, gerekli tahlilleri yaptırmaktır. Sorun psikolojik veya eğitim yanlışlığından kaynaklanıyorsa bir pedagog - çocuk psikoloğu yardımcı olabilir.
Uyku
Bebeklik döneminde çocuklar yaklaşık olarak günün büyük bölümünü kısa süreli ama sık aralıklarla uyku ile geçirirler. 1 yaşında bir çocuğun uyku süresi uzar ve sık sık kısa süreli uyku yerine, daha az sıklıkla ama daha uzun sürelerde uyur. 2 yaşından itibaren ise öğle ve gece uykusu onlara yeterli gelir ve çoğunlukla toplam uyku süreleri 12 saat kadardır. 5 - 6 yaşlarına doğru öğle uykusu süresi azalır hatta bazı çocuklar hiç uyku ihtiyacı hissetmezler. Yine de zihin-beden sağlığı için öğlen bir saat kadar dinlenmeleri (uyuma şartı olmadan) faydalıdır. Çocukların yaşı ilerledikçe uyku ihtiyacı toplam 10 saate kadar iner. Ergenlik çağında da 17 yaşına kadar 10 saatlik uyku ihtiyacı doğaldır. Bunlar genel bilgilerdir ve elbette bireysel farklılıklar çok önemlidir.
Doğduğu andan itibaren temel ihtiyaçları sevgi ile ve zamanında karşılanan çocuklar, çoğu kez uyku problemi çekmez ve kendi yataklarında - odalarında tek başına uyuyabilirler. Havalandırılmış bir oda, terletmeyen ve kat kat giydirilmeyen pamuklu gece giysisi çocuğun rahat bir uykuya dalması için yeterlidir.
4 - 5 yaşlarında çocuklar hayatı ve ölümü anlamaya çalışırlar. En büyük endişeleri de ebevynlerinin ölüp, kendilerinin yalnız kalmalarıdır. Bu dönemde gece korkuları çok görülür. Gece korkuları nedeniyle de çocuklar yalnız uyumaktan korkabilirler. Çocuk uyumadan yarım saat önce yatağının yanında bir sandalyede oturup, ona rahatlatıcı masallar okumak - anlatmak, sohbet etmek çok faydalıdır. Özellikle çocuklar için hazırlanmış terapi müzikleri de dinletilmesi çok önemlidir; bu müziklerin etkisi kanıtlanmıştır.
Tuvalet
Genellikle 2,5 yaşlarda, çocukların büyük kas gelişimi tamamlanmış ya da tamamlanmak üzeredir. Bu da çocukların küçük tuvaletlerini tutmaya hazır olduklarını gösterir. Çocuğun bezden kurtulması öncesinde bu konuda gerçekçi hikayeler, kuklalar ve oyuncak bebeklerden yararlanıp, dramalar ve sohbetler ile hazırlık yapılabilir. Hazırlık aşaması yaklaşık bir hafta önceden başlarsa daha etkili olur. Alıştırmanın başlayacağı gün, sabah çocukla birlikte bebek bezleri bir dolaba kaldırılıp, kapağı kapatılır. Ve hemen tuvalete gidilir, şirin bir oturakta veya portatif bir klozet aparatında çocuk kısa bir süre oturup, bekler. Gün içinde bir saatte bir çocuk tuvalete oturtulur. Eğer tuvaleti geldiğinde kendi söyler ise küçük ödüller verilir. Gece yatarken de bez bağlanmamalıdır. Çünkü gündüz bezsiz, gece bezli olmak çocuğun kafasını karıştırır.
Geceleri tuvalet kontrolünü sağlamak için yatmadan bir buçuk saat öncesinde sıvı gıda alımı kesilmelidir. Çocuk uyuduktan sonra ikişer saat ara ile tuvalet için kaldırılmalıdır. Bir süre sonra bu süre iki buçuk – üç saat ara şeklinde olur. Yaklaşık olarak çocuk bir - iki ay içinde tuvalet kontrolünü edinir.
Büyük tuvalet kontrolü de genellikle 3 yaşlarında başlar. Aynı küçük tuvalet alıştırmaları burada da geçerlidir. Aslında en uygunu küçük ve büyük tuvalet kontrolü alıştırmalarının aynı yaşlarda başlamasıdır.
Çocuğun tuvalet kontrolünü engelleyen faktörler:
Çocuk hazır olmadan başlanan eğitim; Baskı, tehdit; Bu konuda şakalar yapılması;
Herkesin yanında çocuğun bir türlü tuvalet alışkanlığı kazanamadığı hakkında konuşulması;
Kardeş kıskançlığı, ebevyne karşı öfke, genelde katı bir disiplin;
Aile içinde aniden gelişen olumsuz olaylar, korkular, şiddet gibi travmatik durumlar vb.
Çocuk 3,5 yaşındayken küçük ve 4,5 yaşındayken büyük tuvalet kontrolü gelişmemişse kendi doktoruna; fizyolojik bir durum söz konusu değilse pedagog ya da çocuk psikoloğuna danışmak gerekir.
Temizlik
Temizlik alışkanlığı aslında büyükleri izleyerek başlar. Temizlik eğitimi de çocuğun konuşulanları anlayabildiği andan itibaren. “Haydi, şimdi elimizi, yüzümüzü yıkayalım; üzerimiz kirlenmiş çıkaralım; odamız tozlanmış temizleyelim” vb. sözler ile çocuk temizlik alışkanlığına aşina olur. 1 yaşında bir çocuk için banyoda musluğa ulaşabilmesi için bir tabure konur; çocuğa eşlik edilir, el - yüz yıkamasına örnek olunur. Yine muhallebi kıvamındaki yemekleri, makarna vb. yiyecekleri yerken şık bir önlük kullanması, yanında bir peçete ve sabunlu el bezinin bulunması; bunları kullanmasının öğretilmesi mümkündür. Oynadığı oyuncakları kaldırması, kıyafetlerini yerlerine koyması da yine bu yaşlardan itibaren rahatlıkla öğretilebilir.
Tek dikkat edilmesi gereken bütün bunların eğlenceli bir şekilde yapılmasıdır.
Temel alışkanlıkların kazandırılmasında geç kalındıysa ya da bir sorun yaşanıyorsa DAVRANIŞ ÇİZELGESİ uygulanabilir. Bu çok işe yarayan; çocuğun kendi davranışlarını somut olarak görebilmesini sağlayan bir sistemdir. Ve en zor durumlarda bile yaklaşık bir ay uygulamadan sonra, %90 işe yaradığı gözlemlenmiştir.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Çocuklara Temel Alışkanlıkların Kazandırılması" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Pdg.Nalan Serap ÖZPULLUK'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Pdg.Nalan Serap ÖZPULLUK'un izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
1 Beğeni 
Yazan Uzman
|
| Makale Kütüphanemizden | ||||
|
çocuklarda alışkanlık, temel alışkanlık, temel alışkanlıklar, temel alışkanlıkların kazandırılması, alışkanlık kazandırılması, alışkanlık
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
