Oyunun Önemi, Oyuncak Seçimi; Çocuklarda Psikososyal Gelişim
OYUN
4 yaşından itibaren sosyalleşme yoğun olduğu için grup oyunlarını, yarışmaları çok severler. Dikkate ve kurallara dayalı oyunlarda başarılı olurlar.
5 - 6 yaşlarında cinsiyete göre oyun tercihleribaşlar. Anne-baba ve/veya yakın çevresinden tanıdıkları kişileri izlerler. Oyunlarında onların tavır ve hareketlerine yakın roller alırlar.
7 - 11 yaş arasında okulun etkisi çok belirgindir. Artık bir gruba ait olma, taraftar olma, rekabet, yaşıtlarını etkileme ve yaşıtlarından etkilenme gibi pek çok yeni özellikler görülür. Bu nedenle spor ve sanata dayalı gösteri, organizasyon ve yarışmaları çok severler.
11 - 15 yaş arası çocuklar (kızlarda bir-iki yıl erken) artık ergenlik çağındadırlar. Akran dayanışması, aidiyet duygusu, takım ruhu, rekabet, başkalarını etkileme ve etkilenme, karşı cinsi etkileme ve etkilenme gibi özellikler görülür. Rekabete dayalı münazara gibi etkinlikler ve yarışmaları; spor ve sanata dayalı gösteri ve organizasyonları çok severler.
Çocuğun yaşı ilerledikçe ‘puzzle’, yap-boz, lego gibi oyuncakların ebatı küçülür ve daha ayrıntılı parçalar – şekiller - renkler kullanılır. Parmak boyası yerini aşama aşama pastel, mum, kuru ve sulu boyalara bırakır. (İleri aşamadaki materyali kullanan çocuk zaman zaman küçük yaşında kullandığı materyali de kullanacaktır, tabii...) Kukla, masal, evcilik ve meslek oyunları da yine daha ayrıntılı ve uzun süreli olur.
Kız ve erkek çocukların cinsiyetlerinden ötürü bazı oyuncaklarda farklılaşır.
Ön ergenlik döneminden itibaren zeka ve strateji; atari ve bilgisayar; el - göz koordinasyonu gerektiren oyun malzemeleri tercih edilir.
PSİKOLOJİK ve SOSYAL GELİŞİM
Yaklaşık olarak 1,5 yaşlarında görülen yürüme ile birlikte çocuk yakın çevresini keşfe çıkar. Tüm eşyaları, odaları, dolapları vb. ne varsa yakından incelemek ister. Yetişkinler engel olunca da çok sinirlenir. Artık çocuğun “ben bir bireyim” deme dönemi gelmiştir. Bu dönemde en sevdiği sözcükler “ben, benim, bana ver, hayır” sözcükleridir. Çocuğun egosantrik = ben merkezci olduğu 1,5 – 3 yaş dönemi aslında ergenlik dönemi gibidir. Kuralların belirgin olduğu, sevginin ve ilginin yeterli olduğu durumlarda bu dönem daha rahat atlatılır.
2,5 yaş çocuğu her ne kadar egosantrik = ben merkezci dönemindeyse de anaokuluna yarım gün başlayabilir. 3 yaş dönemi bitene kadar oyuncaklarını ve öğretmenini paylaşmakta zorluk çekse de yavaş yavaş alışacaktır.
4 yaşından itibaren çocuk aile içindeki yerini ve önemini bilir. Kendine güveni daha da gelişir. Daha sakin bir dönemdedir. Anaokulu eğitiminin önemli ve gerekli olduğu bir yaştadır. Çocuğun 4 - 6 yaşları arası sosyalleşmenin en hızlı olduğu dönemdir.İçindebulunduğu akraba, anasınıfı, anaokulu, apartman ve mahalledeki yerini ve önemini bilir. İnsanları etkileyen bireysel özelliklerinin yavaş yavaş farkına varır. Çevreden olumlu tepki aldığı davranışlarını tekrarlar, derecesini artırır.
5 – 6 yaş, okul öncesi döneminde bireysel gelişimin en hızlı ve belirgin olduğu dönemdir. Artık çocuğun şahsına münhasır olduğu zamandır.
7 - 11 yaş arasında okulun etkisi çok belirgindir. Artık bir gruba ait olma, taraftar olma, rekabet, yaşıtlarını etkileme ve yaşıtlarından etkilenme gibi pek çok yeni özellikler görülür. Birey ve ait olduğu grubun elemanı olma gururunu taşır; gerektiğinde savunur. Marka ilgisi ve merakı da bu nedenle bu yaşlarda yavaş yavaş başlar. Hemcinsleri ile sohbet etmeyi, oyun oynamayı tercih ederler. Kızlarda 9, erkeklerde 10 yaş çoğunlukla ön ergenlik dönemidir. Bu dönemde karşı cinsle iletişim başlar; artık birbirlerini etkileme konusunda dikkatlidirler. Çocukları bu yaştan itibaren mutlaka sanat veya spor dallarına yönlendirmek gerekir. Psikolojik – sosyal ve akademik gelişimleri için çok çok önemlidir.
11 - 15 yaş arası çocuklar (kızlarda bir - iki yıl erken) artık ergenlik çağındadırlar. Akran dayanışması, aidiyet duygusu, takım ruhu, rekabet, başkalarını etkileme ve etkilenme, karşı cinsi etkileme ve etkilenme gibi özellikler görülür. Çocukları bu yaşa kadar başlanmadıysa, bu yaştan sonra mutlaka profesyonel olarak sanat ve spor dallarından bir ya da ikisine yönlendirmek gerekir. Psikolojik – sosyal ve akademik gelişimleri için bu çok çok önemlidir.
15 – 17 yaş arası derslerin biraz veya çok fazla ihmal edildiği; karşı cinse ilişkin pek çok olumlu – olumsuz durumun yaşandığı ve bu yaşantıların hayatın merkezine oturduğu dönemdir. Aynı 1,5 – 3 yaş dönemindeki gibi hem aileye ihtiyaçları vardır hem de bağımsız olmak isterler. Aile ve yakın çevrelerindeki herkesin sözü önemlidir; alınganlık gösterirler; yakın çevrelerinden ya da popüler dünyadan kendilerine örnek aldıkları kişiler olur.
17 – 19 yaş arası ÖSS telaşı günlük yaşantılarını ve duygularını çok etkiler. Geleceğe yönelik planlar başlar. Temel olarak; ailede sevgi – ilgi – disiplin – eğitim; okulda eğitim – öğretim – aidiyet konularında eksiklik – aşırılık – yanlışlık – problemler varsa sınav kaygısı, gelecek endişesi, panik, umutsuzluk, öfke patlamaları, ani bir içe kapanma, kötü alışkanlıklar vb. pek çok olumsuzluklar yaşanabilir. Artık karakteristik özelliklerin çok belirgin olduğu bir dönemdir.
Not: Geçen yıllarda yapılmış bir araştırma sonucuna göre bilimsel olarak kanıtlanmış bir bilgi var. Bu bilgi; kızların ergenliğinin 23, erkeklerin ise 25 yaşlarında tamamlandığıdır.
- Oyunun önemi
- Gelişim dönemlerine göre oyun
4 yaşından itibaren sosyalleşme yoğun olduğu için grup oyunlarını, yarışmaları çok severler. Dikkate ve kurallara dayalı oyunlarda başarılı olurlar.
5 - 6 yaşlarında cinsiyete göre oyun tercihleribaşlar. Anne-baba ve/veya yakın çevresinden tanıdıkları kişileri izlerler. Oyunlarında onların tavır ve hareketlerine yakın roller alırlar.
7 - 11 yaş arasında okulun etkisi çok belirgindir. Artık bir gruba ait olma, taraftar olma, rekabet, yaşıtlarını etkileme ve yaşıtlarından etkilenme gibi pek çok yeni özellikler görülür. Bu nedenle spor ve sanata dayalı gösteri, organizasyon ve yarışmaları çok severler.
11 - 15 yaş arası çocuklar (kızlarda bir-iki yıl erken) artık ergenlik çağındadırlar. Akran dayanışması, aidiyet duygusu, takım ruhu, rekabet, başkalarını etkileme ve etkilenme, karşı cinsi etkileme ve etkilenme gibi özellikler görülür. Rekabete dayalı münazara gibi etkinlikler ve yarışmaları; spor ve sanata dayalı gösteri ve organizasyonları çok severler.
- Oyuncak seçimi
Çocuğun yaşı ilerledikçe ‘puzzle’, yap-boz, lego gibi oyuncakların ebatı küçülür ve daha ayrıntılı parçalar – şekiller - renkler kullanılır. Parmak boyası yerini aşama aşama pastel, mum, kuru ve sulu boyalara bırakır. (İleri aşamadaki materyali kullanan çocuk zaman zaman küçük yaşında kullandığı materyali de kullanacaktır, tabii...) Kukla, masal, evcilik ve meslek oyunları da yine daha ayrıntılı ve uzun süreli olur.
Kız ve erkek çocukların cinsiyetlerinden ötürü bazı oyuncaklarda farklılaşır.
Ön ergenlik döneminden itibaren zeka ve strateji; atari ve bilgisayar; el - göz koordinasyonu gerektiren oyun malzemeleri tercih edilir.
- Oyunun terapötik etkisi
PSİKOLOJİK ve SOSYAL GELİŞİM
Yaklaşık olarak 1,5 yaşlarında görülen yürüme ile birlikte çocuk yakın çevresini keşfe çıkar. Tüm eşyaları, odaları, dolapları vb. ne varsa yakından incelemek ister. Yetişkinler engel olunca da çok sinirlenir. Artık çocuğun “ben bir bireyim” deme dönemi gelmiştir. Bu dönemde en sevdiği sözcükler “ben, benim, bana ver, hayır” sözcükleridir. Çocuğun egosantrik = ben merkezci olduğu 1,5 – 3 yaş dönemi aslında ergenlik dönemi gibidir. Kuralların belirgin olduğu, sevginin ve ilginin yeterli olduğu durumlarda bu dönem daha rahat atlatılır.
2,5 yaş çocuğu her ne kadar egosantrik = ben merkezci dönemindeyse de anaokuluna yarım gün başlayabilir. 3 yaş dönemi bitene kadar oyuncaklarını ve öğretmenini paylaşmakta zorluk çekse de yavaş yavaş alışacaktır.
4 yaşından itibaren çocuk aile içindeki yerini ve önemini bilir. Kendine güveni daha da gelişir. Daha sakin bir dönemdedir. Anaokulu eğitiminin önemli ve gerekli olduğu bir yaştadır. Çocuğun 4 - 6 yaşları arası sosyalleşmenin en hızlı olduğu dönemdir.İçindebulunduğu akraba, anasınıfı, anaokulu, apartman ve mahalledeki yerini ve önemini bilir. İnsanları etkileyen bireysel özelliklerinin yavaş yavaş farkına varır. Çevreden olumlu tepki aldığı davranışlarını tekrarlar, derecesini artırır.
5 – 6 yaş, okul öncesi döneminde bireysel gelişimin en hızlı ve belirgin olduğu dönemdir. Artık çocuğun şahsına münhasır olduğu zamandır.
7 - 11 yaş arasında okulun etkisi çok belirgindir. Artık bir gruba ait olma, taraftar olma, rekabet, yaşıtlarını etkileme ve yaşıtlarından etkilenme gibi pek çok yeni özellikler görülür. Birey ve ait olduğu grubun elemanı olma gururunu taşır; gerektiğinde savunur. Marka ilgisi ve merakı da bu nedenle bu yaşlarda yavaş yavaş başlar. Hemcinsleri ile sohbet etmeyi, oyun oynamayı tercih ederler. Kızlarda 9, erkeklerde 10 yaş çoğunlukla ön ergenlik dönemidir. Bu dönemde karşı cinsle iletişim başlar; artık birbirlerini etkileme konusunda dikkatlidirler. Çocukları bu yaştan itibaren mutlaka sanat veya spor dallarına yönlendirmek gerekir. Psikolojik – sosyal ve akademik gelişimleri için çok çok önemlidir.
11 - 15 yaş arası çocuklar (kızlarda bir - iki yıl erken) artık ergenlik çağındadırlar. Akran dayanışması, aidiyet duygusu, takım ruhu, rekabet, başkalarını etkileme ve etkilenme, karşı cinsi etkileme ve etkilenme gibi özellikler görülür. Çocukları bu yaşa kadar başlanmadıysa, bu yaştan sonra mutlaka profesyonel olarak sanat ve spor dallarından bir ya da ikisine yönlendirmek gerekir. Psikolojik – sosyal ve akademik gelişimleri için bu çok çok önemlidir.
15 – 17 yaş arası derslerin biraz veya çok fazla ihmal edildiği; karşı cinse ilişkin pek çok olumlu – olumsuz durumun yaşandığı ve bu yaşantıların hayatın merkezine oturduğu dönemdir. Aynı 1,5 – 3 yaş dönemindeki gibi hem aileye ihtiyaçları vardır hem de bağımsız olmak isterler. Aile ve yakın çevrelerindeki herkesin sözü önemlidir; alınganlık gösterirler; yakın çevrelerinden ya da popüler dünyadan kendilerine örnek aldıkları kişiler olur.
17 – 19 yaş arası ÖSS telaşı günlük yaşantılarını ve duygularını çok etkiler. Geleceğe yönelik planlar başlar. Temel olarak; ailede sevgi – ilgi – disiplin – eğitim; okulda eğitim – öğretim – aidiyet konularında eksiklik – aşırılık – yanlışlık – problemler varsa sınav kaygısı, gelecek endişesi, panik, umutsuzluk, öfke patlamaları, ani bir içe kapanma, kötü alışkanlıklar vb. pek çok olumsuzluklar yaşanabilir. Artık karakteristik özelliklerin çok belirgin olduğu bir dönemdir.
Not: Geçen yıllarda yapılmış bir araştırma sonucuna göre bilimsel olarak kanıtlanmış bir bilgi var. Bu bilgi; kızların ergenliğinin 23, erkeklerin ise 25 yaşlarında tamamlandığıdır.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Oyunun Önemi, Oyuncak Seçimi; Çocuklarda Psikososyal Gelişim" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Pdg.Nalan Serap ÖZPULLUK'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Pdg.Nalan Serap ÖZPULLUK'un izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin 
Yazan Uzman
|
| Makale Kütüphanemizden | ||||
|
çocuklarda gelişim, çocukta gelişim, oyuncak, oyuncak seçimi, oyun, çocukta oyun, çocuklarda oyun, oyunla gelişim, çocukta psikolojik gelişim, çocukta sosyal gelişim
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
