Narsisist Kişilik Bozukluğu
Narsisizmin Çocukluk Kökenleri,
Genelde yapılan araştırmalarda 4 kritik faktör göze çarpmaktadır.
1.Yalnızlık ve İzolasyon,
2.Yetersiz Sınırlar,
3.Kullanılıyor yada Yönlendiriliyor Olmanın Geçmişi,
4.Koşullu Onaylama,
Yalnızlık ve İzolasyon;
NKB olan pek çok hasta küçükken yalnızdır. Kayda değer bir biçimde sevilmemişlerdir. Çoğu önemli derece duygusal yoksunluk yaşamıştır. Anne yada temel bakıcı kimse onlara ilgi gösterebilirler ama bu ya sadece fiziksel ilgidir yada inandırıcı değildir. Anne tarafından içten sevgi ve duygusal bağlılığın yanı sıra empati ve uyum eksikliği vardır. Ayrıca pek çok NKB olanlar arkadaşlarından farklı olduklarını ve ya sevilmediklerini düşünürler.
Genelde var olan temel şemalar, duygusal yoksunluk, kusurluluk ve sosyal izolasyondur. Kişiler ya bu şemaların farkında değildir yada belli belirsiz bir farkındalık vardır.
Yetersiz Sınırlar;
NKB olan kişilerin çocukluk dönemlerine bakıldığında sınır konulmadı ve aşırı müsamaha gösterildiği gözlemlenir. Bunun yerine fiziksel biçimlerde yada başkalarının duygularını dikkate almadan istedikleri gibi davranmaya izin verilmiştir. Başkalarına kötü davranıldığında bu davranışa izin verilir ve öfke krizlerine girdiklerinde kabullenilmişlerdir.
Günlük ev işleri yada yatma zamanı gibi aktivitelerde büyük ölçüde denetlenmemişlerdir. Çocuğa sevgi yerine benzersizlik duygusu sunulur. Bu hastalıklı düşünce artık çocuğun sahip olduğu en iyi şeydir.
Kullanılıyor yada Yönlendiriliyor Olmanın Geçmişi;
NKB olan kişiler, çocukken ebeveynlerinden birisi tarafından bir şekilde kullanılır yada yönlendirilir. Örneğin; bir ebeveyn cinsel olarak kullanmış olabilir, olmayan eş rolünü doldurması için yönlendirilebilirler yada ebeveynin kazanım, başarı statü veya tanınma ihtiyacını dolaylı yoldan doldurması için onları cezalandırabilir. Genelde bu çocuk farkındalığının dışında meydana gelir. Genelde danışmaya gelen NKB ilk cümleleri şöyle başlar “Harika bir çocukluğum oldu. Her iki ebeveynimde muhteşemdi.” Bazı şeylerin yanlış olduğunun bilincinde değildirler. NKB olan hastaların çocukluk dönemlerine bakıldığında ebeveyn çocukların ihtiyaçlarını anlamadıklarını fakat çocukları aracılığıyla kendi ihtiyaçlarını tatmin ettikleri gözlemlenir. Çoğunlukla ebeveynlerden biriside narsisistik kişilik bozukluğu gösterebilir.
Çocukken bu hastaların çoğu, kafa karıştırıcı bir durum deneyimlemişlerdir. İlgi, övgü ve beğeni almışlardır ve bunların hepsi iyi hissettirir. Bu nedenle sevildiklerine inanırlar. Fakat genelde temel ilgiden yoksundurlar; dokunulmamış, öpülmemiş, kucaklanmamışlardır. Ne yansıtılmış ne de anlaşılmışlardır. Aslında görülmemiş ve duyulmamışlardır. Böylece onaylama almışlar fakat gerçek sevgiyi deneyimsememişlerdir. Sadece belirli standartlar dışında performans gösterdiklerinde ilgi gördüklerinden kullanılmışlardır.
Koşullu Onaylama;
Çocukken ebeveynleri tarafından zorlanan yüksek standartları biraz karşıladıklarında özel hissetmişlerdir. Aksi halde ebeveynleri tarafından görmezlikten gelinirler yada değersizleştirilirler. Daha çok görünüme vurgu yapan bir ebeveyn vardır. Çocuk, ebeveynin onayına layık olmak ve ebeveynin eleştirilerini ve taleplerini engellemek için mükemmel olmaya çalışır.
Çocuk istikrarlı bir kendindelik saygısı duygusu geliştirememiştir bunun yerine çocuğun kendilik saygısı, başkalarının onayına bağımlı hale gelir. Başkaları onayladığında çocuk bir an için değerli hisseder, ama bu onayı alamazsa değersizlik duygusu hisseder.
NKB Olan Hastanın Tipik Çocukluk Geçmişi,
Çok sayıda hasta çocuklukta tercihen onlara sanki “özelmişler” gibi davranan ve çok az sınır koyan düşkün bir ebeveyne sahiptir. Bu ebeveyn genellikle annedir nadiren de babadır. Anne, çocuğu şımartır ve müsamaha gösterir. Fakat davranışı, çocuğun ihtiyaçlarıyla değil kendi ihtiyaçlarına dayalıdır. Anne çocuk aracılığıyla statü ve tanınma ihtiyaçlarını gidermek ister. Bu beklentileri idealleştirir ve karşılamak için yüksek beklentiler hazırlarlar. Annenin bu durumda kontrolcü ve yönlendirici olması gerekir. İhtiyaçları ve duygularından dolayı empatiden yoksundur ve fiziksel duygulanım vermemiştir. Verdiyse de başkalarının önünde göstermek için veya kendi istediği zamanlarda vermiştir. Diğer ebeveynde önemli rol oynar genelde ortaya çıkan tabloda diğer ebeveyn de öbür uçtadır. Bulunmayan, pasif mesafeli, reddedici, eleştirel yada istismarcı babalara sahiptirler. Bu yüzden bu hastalar iki farklı karşıt mesaj almaktadırlar. Bir ebeveyn değerlerini yükseltirken diğer ebeveyn onlara aldırmaz yada değerini düşürür.
NKB olan pek çok hasta çocukken bir şeklide yeteneklidir. Onlar, göz alıcıdırlar, güzeldirler, atletiktirler yada artistiktirler.
Genelliklede ebeveynlerden birisi yada ikisi de bu yeteneği aracılığıyla övgü almak için zorlamaktadırlar. Bir bakıma ebeveyne olumlu şekilde yansıyan başarılarında yada görünümlerinde sivrildiklerinde aşırı sevgi ve ilgiyle tutulurlar. Aksi halde hemen hemen hiçbir şey verilmez. Değersizleştirilirler, eğer bırakırlarsa ebeveyn onlardan aniden ilgilerini keseceği yada onları eleştireceği korkusundan dolayı ebeveynin onayı için yeteneklerini göstermeyi sürdürmeye çalışırlar. Bir durumdaki benzersizlikler -yeteneklerini gösteriyor olduklarındaki – diğer durumdaki değersizlikleri – sıradan çocuklar olduklarında – arasındaki bir farklılık vardır.
Benzer şekilde narsisistik hastaların bazıları başkalarının özel olarak gördükleri ailelerde büyürler. Belki de aile, diğer ailelerden daha zengindir, bir ebeveyn ünlüdür, üstün başarılıdır. Çocukken bu hastalar “ben özelim çünkü ailem özel” i öğrenirler. Bunun yanında aile içinde bu farklı olmuştur. Aile içinde bu çocuklara aldırılmaz yada reddedilmişlerdir. Aile içinde ilgi ve övgü alan çocukların, üstünlük gösterenler olduğunu öğrenirler. Sıradan çocuklar görünmezdirler.
Bazı hastalar ise, ev içinde sevilirler ve değer görürler ama dışarıda akranları tarafından reddedilirler yada belirgin bir şeklide farklı hissederler. Belki de karşı cinse çekici, atletik değildirler yada etrafındaki çocuklar kadar zengin değildirler. Ergenlik döneminde popüler değildirler ya da kalabalığın bir parçasıdırlar.
Tedavi
Tedavinin birincil amacı, Büyüklenmeci kendilik ve kopuk kendini yatıştırma modlarıyla savaşma, yanlız çocuğa yeniden ebeveynlik yapmak kişiye sağlıklı yetişkini terapi sürecinde model olarak sağlamak ve kişinin sağlıklı yetişkin modunu inşa etmektir. amaç, daha az aşırı telafi ve kaçınma ile incinebilirliği artırmaktır. tabiki bu süreç kolay olmayan ve inişli çıkışlı dik bir yokuşa benzer, ancak bu yokuşu aşmak mümkündür…
Cenk Kahvecioğlu
Psikoterapist
Genelde yapılan araştırmalarda 4 kritik faktör göze çarpmaktadır.
1.Yalnızlık ve İzolasyon,
2.Yetersiz Sınırlar,
3.Kullanılıyor yada Yönlendiriliyor Olmanın Geçmişi,
4.Koşullu Onaylama,
Yalnızlık ve İzolasyon;
NKB olan pek çok hasta küçükken yalnızdır. Kayda değer bir biçimde sevilmemişlerdir. Çoğu önemli derece duygusal yoksunluk yaşamıştır. Anne yada temel bakıcı kimse onlara ilgi gösterebilirler ama bu ya sadece fiziksel ilgidir yada inandırıcı değildir. Anne tarafından içten sevgi ve duygusal bağlılığın yanı sıra empati ve uyum eksikliği vardır. Ayrıca pek çok NKB olanlar arkadaşlarından farklı olduklarını ve ya sevilmediklerini düşünürler.
Genelde var olan temel şemalar, duygusal yoksunluk, kusurluluk ve sosyal izolasyondur. Kişiler ya bu şemaların farkında değildir yada belli belirsiz bir farkındalık vardır.
Yetersiz Sınırlar;
NKB olan kişilerin çocukluk dönemlerine bakıldığında sınır konulmadı ve aşırı müsamaha gösterildiği gözlemlenir. Bunun yerine fiziksel biçimlerde yada başkalarının duygularını dikkate almadan istedikleri gibi davranmaya izin verilmiştir. Başkalarına kötü davranıldığında bu davranışa izin verilir ve öfke krizlerine girdiklerinde kabullenilmişlerdir.
Günlük ev işleri yada yatma zamanı gibi aktivitelerde büyük ölçüde denetlenmemişlerdir. Çocuğa sevgi yerine benzersizlik duygusu sunulur. Bu hastalıklı düşünce artık çocuğun sahip olduğu en iyi şeydir.
Kullanılıyor yada Yönlendiriliyor Olmanın Geçmişi;
NKB olan kişiler, çocukken ebeveynlerinden birisi tarafından bir şekilde kullanılır yada yönlendirilir. Örneğin; bir ebeveyn cinsel olarak kullanmış olabilir, olmayan eş rolünü doldurması için yönlendirilebilirler yada ebeveynin kazanım, başarı statü veya tanınma ihtiyacını dolaylı yoldan doldurması için onları cezalandırabilir. Genelde bu çocuk farkındalığının dışında meydana gelir. Genelde danışmaya gelen NKB ilk cümleleri şöyle başlar “Harika bir çocukluğum oldu. Her iki ebeveynimde muhteşemdi.” Bazı şeylerin yanlış olduğunun bilincinde değildirler. NKB olan hastaların çocukluk dönemlerine bakıldığında ebeveyn çocukların ihtiyaçlarını anlamadıklarını fakat çocukları aracılığıyla kendi ihtiyaçlarını tatmin ettikleri gözlemlenir. Çoğunlukla ebeveynlerden biriside narsisistik kişilik bozukluğu gösterebilir.
Çocukken bu hastaların çoğu, kafa karıştırıcı bir durum deneyimlemişlerdir. İlgi, övgü ve beğeni almışlardır ve bunların hepsi iyi hissettirir. Bu nedenle sevildiklerine inanırlar. Fakat genelde temel ilgiden yoksundurlar; dokunulmamış, öpülmemiş, kucaklanmamışlardır. Ne yansıtılmış ne de anlaşılmışlardır. Aslında görülmemiş ve duyulmamışlardır. Böylece onaylama almışlar fakat gerçek sevgiyi deneyimsememişlerdir. Sadece belirli standartlar dışında performans gösterdiklerinde ilgi gördüklerinden kullanılmışlardır.
Koşullu Onaylama;
Çocukken ebeveynleri tarafından zorlanan yüksek standartları biraz karşıladıklarında özel hissetmişlerdir. Aksi halde ebeveynleri tarafından görmezlikten gelinirler yada değersizleştirilirler. Daha çok görünüme vurgu yapan bir ebeveyn vardır. Çocuk, ebeveynin onayına layık olmak ve ebeveynin eleştirilerini ve taleplerini engellemek için mükemmel olmaya çalışır.
Çocuk istikrarlı bir kendindelik saygısı duygusu geliştirememiştir bunun yerine çocuğun kendilik saygısı, başkalarının onayına bağımlı hale gelir. Başkaları onayladığında çocuk bir an için değerli hisseder, ama bu onayı alamazsa değersizlik duygusu hisseder.
NKB Olan Hastanın Tipik Çocukluk Geçmişi,
Çok sayıda hasta çocuklukta tercihen onlara sanki “özelmişler” gibi davranan ve çok az sınır koyan düşkün bir ebeveyne sahiptir. Bu ebeveyn genellikle annedir nadiren de babadır. Anne, çocuğu şımartır ve müsamaha gösterir. Fakat davranışı, çocuğun ihtiyaçlarıyla değil kendi ihtiyaçlarına dayalıdır. Anne çocuk aracılığıyla statü ve tanınma ihtiyaçlarını gidermek ister. Bu beklentileri idealleştirir ve karşılamak için yüksek beklentiler hazırlarlar. Annenin bu durumda kontrolcü ve yönlendirici olması gerekir. İhtiyaçları ve duygularından dolayı empatiden yoksundur ve fiziksel duygulanım vermemiştir. Verdiyse de başkalarının önünde göstermek için veya kendi istediği zamanlarda vermiştir. Diğer ebeveynde önemli rol oynar genelde ortaya çıkan tabloda diğer ebeveyn de öbür uçtadır. Bulunmayan, pasif mesafeli, reddedici, eleştirel yada istismarcı babalara sahiptirler. Bu yüzden bu hastalar iki farklı karşıt mesaj almaktadırlar. Bir ebeveyn değerlerini yükseltirken diğer ebeveyn onlara aldırmaz yada değerini düşürür.
NKB olan pek çok hasta çocukken bir şeklide yeteneklidir. Onlar, göz alıcıdırlar, güzeldirler, atletiktirler yada artistiktirler.
Genelliklede ebeveynlerden birisi yada ikisi de bu yeteneği aracılığıyla övgü almak için zorlamaktadırlar. Bir bakıma ebeveyne olumlu şekilde yansıyan başarılarında yada görünümlerinde sivrildiklerinde aşırı sevgi ve ilgiyle tutulurlar. Aksi halde hemen hemen hiçbir şey verilmez. Değersizleştirilirler, eğer bırakırlarsa ebeveyn onlardan aniden ilgilerini keseceği yada onları eleştireceği korkusundan dolayı ebeveynin onayı için yeteneklerini göstermeyi sürdürmeye çalışırlar. Bir durumdaki benzersizlikler -yeteneklerini gösteriyor olduklarındaki – diğer durumdaki değersizlikleri – sıradan çocuklar olduklarında – arasındaki bir farklılık vardır.
Benzer şekilde narsisistik hastaların bazıları başkalarının özel olarak gördükleri ailelerde büyürler. Belki de aile, diğer ailelerden daha zengindir, bir ebeveyn ünlüdür, üstün başarılıdır. Çocukken bu hastalar “ben özelim çünkü ailem özel” i öğrenirler. Bunun yanında aile içinde bu farklı olmuştur. Aile içinde bu çocuklara aldırılmaz yada reddedilmişlerdir. Aile içinde ilgi ve övgü alan çocukların, üstünlük gösterenler olduğunu öğrenirler. Sıradan çocuklar görünmezdirler.
Bazı hastalar ise, ev içinde sevilirler ve değer görürler ama dışarıda akranları tarafından reddedilirler yada belirgin bir şeklide farklı hissederler. Belki de karşı cinse çekici, atletik değildirler yada etrafındaki çocuklar kadar zengin değildirler. Ergenlik döneminde popüler değildirler ya da kalabalığın bir parçasıdırlar.
Tedavi
Tedavinin birincil amacı, Büyüklenmeci kendilik ve kopuk kendini yatıştırma modlarıyla savaşma, yanlız çocuğa yeniden ebeveynlik yapmak kişiye sağlıklı yetişkini terapi sürecinde model olarak sağlamak ve kişinin sağlıklı yetişkin modunu inşa etmektir. amaç, daha az aşırı telafi ve kaçınma ile incinebilirliği artırmaktır. tabiki bu süreç kolay olmayan ve inişli çıkışlı dik bir yokuşa benzer, ancak bu yokuşu aşmak mümkündür…
Cenk Kahvecioğlu
Psikoterapist
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Narsisist Kişilik Bozukluğu" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Cenk KAHVECİOĞLU'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Cenk KAHVECİOĞLU'nun izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin 
Yazan Uzman
|
| Makale Kütüphanemizden | ||||
|
narsisist kişilik, narsizim, kişilik bozukluğu, büyüklenmecilik, narsist, narsist kişilik, narsisizm, narsisizm nedir, narsisizm tedavisi, narsisizm terapisi, kendini beğenme, aşırı kendini beğenme, kibir
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
