2007'den Bugüne 92,753 Tavsiye, 28,304 Uzman ve 20,056 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Travma ve Psikolojik Travmaların Değerlendirilmesinde Kullanılan Ölçekler
MAKALE #5799 © Yazan Psk.Ali GÜLNAR | Yayın Ekim 2010 | 12,150 Okuyucu
Öncelikle psikolojik travmaların değerlendirilmesinde kullanılan ölçekleree geçmeden travmayı tekrar gözden geçirmekte fayda vardır.

TRAVMA,aşırı travmatik bir stresin ardından özgün bir takım belirtilerin gelişmesiyle seyreden bir bozukluktur.Kişinin olaya tepkileri aşırı korku,çaresizlik yada dehşete düşme şeklindedir.Kişide tarvmaya eşlik eden olay ve durumlardan sürekli kaçınma,genel tepki düzeyinde sürekli azalma ancak artmış uyarılmışlık belirtileri görülür.

Belirtilerin birarada en az bir aydır bulunması ve klinik açıdan belirgin bir sıkıntıya yada toplumsal,mesleki alanlarda işlevselliğin bozulmasına neden olması gerekir.

Gerçek bir ölüm yada ölüm tehdidi,ağır bir yaralanma,kişinin aile yakınından birinin ölümü,yaralanması gibi durumlar travma sonrası stres bozukluğunun başlıca özelliğidir.Kişide travmatik olayı yeniden yaşama korkusu vardır.Travmaya eşlik etmiş uyaranlardan sürekli kaçınma ve genel tepki düzeylerinde sürekli azalma,artmış uyarılmışlığın sürekli bulunması gibi semptomlar vardır.

Doğrudan yaşanan travmatik olaylar arasında askeri çatışma,cinsel saldırı,fiziksel saldırı,yol kesme,kaçırılma,rehin alınma,terörist saldırısı,işkence,doğal yada insanların neden olduğu felaketler,ağır araba kazaları,hayatı tehdit eden bir hastalığın tanısın konması sayılabilir.

Travmatik olaylar çeşitli yollarla yeniden yaşanılabilir.Kişi sıklıkla elinde olmadan bu olayı sıklıkla anımsar.yaşadığı travmatik olaylarla ilgili rüyalar kabuslar görür.
Travmatik olayların bir yönünü andıran yada sembolize eden tetikleyici olaylarla karşılaşınca çoğu zaman yoğun bir psikolojik sıkıntı yada fizyolojik belirtiler ortaya çıkar.Örneğin asansörde tecavüze uğramış bir kadın için asansör dehşet verici korku verici bir uyarandır.

Travmaya eşlik eden uyaranlardan sürekli kaçınılır.Kişi sıklıkla travmaya neden olan durumlarla ilgili düşüncelerden,duygulardan yada konuşmalardan kaçınmak için özel bir çaba harcar.

Kişide duygusal küntlük oluşmuştur.Sevme,sevilme,dostluk,cinsellik gibi duygularda azalma vardır.Kişi hiç evlenemiyeceğinden,çocuk sahibi olamayacağından yakınır.Uykuya dalmada güçlük,kabuslar ve rüyalar görme,irkilme tepkisi gösterir.Düşüncelerinde odaklanma sorunu yaşadıklarını,bir işi bitirmekte zorluk çektiklerini belirtirler.

Travma sonrası stres bozukluğu( TSSB),aşırı travmatik bir stresin ardından özgün bir takım belirtilerin gelişmesiyle seyreden bir bozukluktur.Kişinin olaya tepkileri aşırı korku,çaresizlik yada dehşete düşme şeklindedir.Kişide tarvmaya eşlik eden olay ve durumlardan sürekli kaçınma,genel tepki düzeyinde sürekli azalma ancak artmış uyarılmışlık belirtileri görülür.

Belirtilerin birarada en az bir aydır bulunması ve klinik açıdan belirgin bir sıkıntıya yada toplumsal,mesleki alanlarda işlevselliğin bozulmasına neden olması gerekir.

Gerçek bir ölüm yada ölüm tehdidi,ağır bir yaralanma,kişinin aile yakınından birinin ölümü,yaralanması gibi durumlar travma sonrası stres bozukluğunun başlıca özelliğidir.Kişide travmatik olayı yeniden yaşama korkusu vardır.Travmaya eşlik etmiş uyaranlardan sürekli kaçınma ve genel tepki düzeylerinde sürekli azalma,artmış uyarılmışlığın sürekli bulunması gibi semptomlar vardır.

Doğrudan yaşanan travmatik olaylar arasında askeri çatışma,cinsel saldırı,fiziksel saldırı,yol kesme,kaçırılma,rehin alınma,terörist saldırısı,işkence,doğal yada insanların neden olduğu felaketler,ağır araba kazaları,hayatı tehdit eden bir hastalığın tanısın konması sayılabilir.

Travmatik olaylar çeşitli yollarla yeniden yaşanılabilir.Kişi sıklıkla elinde olmadan bu olayı sıklıkla anımsar.yaşadığı travmatik olaylarla ilgili rüyalar kabuslar görür.
Travmatik olayların bir yönünü andıran yada sembolize eden tetikleyici olaylarla karşılaşınca çoğu zaman yoğun bir psikolojik sıkıntı yada fizyolojik belirtiler ortaya çıkar.Örneğin asansörde tecavüze uğramış bir kadın için asansör dehşet verici korku verici bir uyarandır.

Travmaya eşlik eden uyaranlardan sürekli kaçınılır.Kişi sıklıkla travmaya neden olan durumlarla ilgili düşüncelerden,duygulardan yada konuşmalardan kaçınmak için özel bir çaba harcar.

Kişide duygusal küntlük oluşmuştur.Sevme,sevilme,dostluk,cinsellik gibi duygularda azalma vardır.Kişi hiç evlenemiyeceğinden,çocuk sahibi olamayacağından yakınır.Uykuya dalmada güçlük,kabuslar ve rüyalar görme,irkilme tepkisi gösterir.Düşüncelerinde odaklanma sorunu yaşadıklarını,bir işi bitirmekte zorluk çektiklerini belirtirler.
25 milyon insanda psikolojik travma

Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü`nün yaptığı açıklamada depremden sonra bölgede yaşayan 25 milyon insanda ciddi bir psikolojik travma oluştuğu kaydedildi. Milyonlarca insanın, bu travmayı ya yaşadığı ya yaşananlara tanıklık ettiği ya da bunları çeşitli iletişim kaynakları aracılığıyla izlediği kaydedilen açıklamada, bu tür travmaların terör olayları, sel felaketleri, trafik kazaları gibi olaylar sonrasında insanların karşısına çıktığı vurgulandı.
Travmaya karşı her alanda olduğu gibi ruh sağlığı ve hastalıkları alanında da yeterince etkin önlemler alınması gerektiği belirtilen açıklamada, bunun yolunun da yetişmiş insan gücünden geçtiği bildirildi.
Açıklamaya göre, deprem sonrasında yaşanan felakete bağlı olarak kişilerde korku, çaresizlik, yalnızlık, öfke, suçluluk gibi değişik yoğunlukta ruhsal tepkiler ortaya çıktı ve çıkmaya devam ediyor. Felaket sonrası yeterli toplumsal, tıbbi ve ruhsal destek gibi etkenlere bağlı olarak ortaya çıkan bu tepkilerin "ruhsal hastalık" olarak değil, "normal tepkiler" olarak ele alınması gerektiği belirtilen açıklamada, bu tepkilerin ruhsal bozukluklara dönüşmemesi için, herkese psikolojik ve sosyal açıdan desteğin şart olduğu kaydedildi.
Açıklamada, travmanın çok çeşitli psikiyatrik belirti ve hastalıklara yol açabildiği de belirtilerek, şöyle denildi:
"Travma, akut stres bozukluğu, post travmatik stres bozukluğu, travmatik yas, depresyon, alkol, madde kullanım bozuklukları ve mizaç bozukluklarına yol açabilir. Travmalardan sonra var olan psikiyatrik hastalığın nüksetmesi ise bir diğer sık karşılaşılan durumdur. Travmalardan sonra ortaya çıkan psikiyatrik hastalıklar arasında en sık rastlanılanı post travmatik stres bozukluğudur ve yüzde 1 ile 10 oranında görülür. Travma sonrası ortaya çıkan hastalıklar eğer erken dönemde tanınmazlar ve müdahale edilmez ise süreğenleşip, ciddi bir sağlık sorunu haline gelebilir. Bu nedenle sağlık hizmetlerinin tüm basamalarında çeşitli önlemler almak bir zorunluluk gibi durmaktadır."


TRAVMA SEMPTOM ENVANTERİ

ÖNERİLEN KULLANIMLAR:klinikte ve araştırmalarda travma ile ilişkili semptomları değerlendirmek için kullanılır.
MADDE SAYISI VE SÜRE:100 madde yaklaşık 20 dakika
ÖRNEK MADDE:zihninizden sıkıntı verici anıları-olayları uzaklaştırmak için çaba sarfedermisiniz?
İLGİLİ SEMPTOMLAR:anksiyeteli uyarılma,depresyon,cinsel eğilimler,yetersiz özgüven,stresle başa çıkma yolları davranışlarını ölçen maddeleri içerir.
DSM 3R VE DSM 4 KRİTERLERİNE UYAR

POSTTRAVMATİK STRES BELİRTİLERİNİ TARAMA ÖLÇEĞİ


ÖNERİLEN KULLANIMLAR:klinikte ve araştırmalarda travma öyküsü bilinmeyen gruplara uygulanır.

MADDE SAYISI VE SÜRESİ:17 madde 5 dakika
ÖRNEK MADDE:başıma gelen bu acı olayı hatırladığımda çok kötü hissederim.
TSSB VE DSM3,DSM4 TANI KRİTERLERİNE UYAR.

SİVİLLER İÇİN MİSSİPİ TSBB ÖLÇEĞİ

ÖNERİLEN KULLANIMLAR:klinik ve araştırmalarda TSSB semptomlarının tanımlanmış tek bir travmatik olayla ilişkisini ölçmek için kullanılır.
MADDE SAYISI VE SÜRE: 30 madde 5-10 dakika
ÖRNEK MADDE:olayı hatırlatan birşey olursa çok rahatsız oluyorum ve sıkıntıya giriyorum.
DSM3R,DSM4 TANI KRİTERLERİNE UYAR.

PENN TSSB ENVANTERİ

ÖNERİLEN KULLANIMLAR:Kliniklerde ve araştırmalarda tssb belirtilerini ölçmek için kullanılır
MADDE SAYISI VE SÜRE:26 madde,5-15 dakika
ÖRNEK MADDE:beni gerçekten anlayan biri var,beni anlamadıkları için endişeleniyorum.
DSM3R,DSM4 TANI KRİTERLERİNE UYAR.BECK DEPRESYON ÖLÇEĞİ FORMATINDADIR.

MODİFİYE TSSB SEMPTOM ÖLÇEĞİ

ÖNERİLEN KULLANIM:özellikle çoğul travma öyküsü olan ve travma öyküsü bilinmeyen hastalar için kullanılır.
MADDE SAYISI VE SÜRE:17 madde,10-15 dakika
ÖRNEK MADDE:olay hakkında istemediğiniz halde,tekrar tekrar size sıkıntı veren düşünceleriniz oldu mu?
DSM3R,DSM 4 TANI KRİTERLERİNE UYAR.


YUKARIDA TRAVMA VE STRES BOZUKLUĞUNDA KULLANILAN BAZI ÖLÇEKLER VERİLMİŞTİR.SÖZKONUSU ÖLÇEKLER KLİNİK ORTAMLARDA PSİKOMETRİK EĞİTİM ALMIŞ PSİKOLOGLARCA VE PSİKYATRİ UZMANLARINCA DEĞERLENDİRİLMEKTEDİR.

PSİKOLOG ALİ GÜLNAR
EKİM 2010
MERSİN
Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Travma ve Psikolojik Travmaların Değerlendirilmesinde Kullanılan Ölçekler" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Ali GÜLNAR'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Ali GÜLNAR'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     Beğenin    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Yazan Uzman
Ali GÜLNAR Fotoğraf
Psk.Ali GÜLNAR
İçel (Mersin) (Online hizmet de veriyor)
Psikolog
TavsiyeEdiyorum.com Üyesi22 kez tavsiye edildiİş Adresi Kayıtlı
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Psk.Ali GÜLNAR'ın Yazıları
► Psikolojik Travma ve Etkileri Psk.Burçak ÖZDEMİR
► Yetişkinlerde Psikolojik Travma Psk.Ziya ÜNLÜTÜRK
► Psikolojik Travma Nedir? Psk.Ziya ÜNLÜTÜRK
► Görünmeyen Yara: Psikolojik Travma Psk.Dnş.Aysel KESKİN
► Psikolojik Travma Nedir? Etkileri ve Psikoterapi Psk.Dnş.Filiz OKUŞ TEZEL
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 20,056 uzman makalesi arasında 'Travma ve Psikolojik Travmaların Değerlendirilmesinde Kullanılan Ölçekler' başlığıyla benzeşen toplam 30 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
◊ Enürezis Nocturna Kasım 2008
◊ Depresyonda Psikoterapi Kasım 2008
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


20:44
Top