Neden Aile Terapisi?
AİLE NEDİR?
Ailenin tanımı üzerinde henüz bir anlaşmaya ulaşılamamıştır. Ama şöyle bir tanım yapmak mümkün olabilir: aile geçmişi paylaşan, duygusal bağı olan, bireysel veya aile üyelerinin bütünün ihtiyaçlarını karşılamak üzere planlar yapan bireylerden oluşmuş karmaşık bir yapı olarak tanımlanabilir. Aile sistemi bireylerden oluşmuş bir yapıdır. Bireyler arasında etkileşim vardır. Aile bir amaca yönelmiş, tamamlanması gereken görevleri olan ve bu görevleri yerine getirmek için planlar yapan bir sistemdir. Aslında içinde yaşadığımız toplum denen sistemin en küçük parçası olarak ele alabiliriz. Matruşçalar gibidir. Toplum sisteminin en küçük parçası da denebilir kısaca
NEDEN AİLE DANIŞMANLIĞI?
Teknolojinin gelişmesi toplum yaşamını etkileyerek aile yapısının değişmesine, ailenin ana-baba ve çocuklardan oluşan çekirdek aileye dönüşmesine, hatta tek evebeynli ailelerin yaygınlaşmasına yol açmıştır.
Kadının çalışma hayatına girmesi sonucunda, çocuğun bakımı ve yetiştirilmesi yanında, ev işlerinin eşler arasında paylaşılması gibi durumlar karı kocaya geleneksel rollerinin dışında yeni sorumluluklar getirmiştir. Bunlara alışmak zaman zaman rol çatışmalarına neden olabilmektedir. Geniş aileden, çekirdek aileye geçişte ortaya çıkan sorunlardan bitanesi de aile üyelerinin üstlendiği rollerin bireyler tarafından kabullenmesi ile ilgilidir. Bireyler geniş ailenin otoriter yapısı içinde kişilik kazanma çabasına bağlı olarak kendileri ve eşleriyle, sosyal yaşamda çatışmalarla karşı kaşıya gelmektedirler. Şöyle ki ana babalar kendilerinden farklı bir şeyler bilen, kendilerine kültür bakımından yabancı olan sosyal çevre ile daha kolay anlaşıp bütünleşen çocukları karşısında yetersiz ve geri kalmış olmaktan korkup, tedirgin olurlar. Özellikle otoritelerini yitirme korkusu anne babayı çok rahatsız eder.
Günümüz gelişen ve değişen ailesi, üyeleri arasındaki uyumlu birlikteliği sağlamada zorlanmaktadır. Özellikle aile üyelerinin kentli ana baba çalışan anne olma gibi hızla değişen rollerine uyum sağlayamamaları, aile içinde ki iletişim ve etkileşimi bozmakta, kuşaklar arası çatışmaları artırmaktadır. Aile üyelerinde sıkıntıya yol açan bu tür engellemeler, genel de ailenin varlığını korumasını güçleştirmekte, özelde de aile üyelerinin sosyal ve ruhsal varlığını bozmaktadır. Ailenin bir sistem olduğunu düşünürsek aile üyelerinin birinin yaşadığı bir olumsuzluk tüm aileyi etkileyecektir. Örneğin çocuğun okul sorunları ile karşı karşıya kalan bir aile bu sorunun çocuktan kaynaklandığını düşünür ancak bu sorun aile içinde yaşanan bir olumsuzluğun göstergesidir.
Tüm bu nedenlerle modern toplum hayatında yalnız kalan aileler yardım ve desteği sağlamak üzere çeşitli hizmetlerin geliştirilmesi gereği acıktır. Ailelere yardım etme düşüncesi bu nedenlerden doğmuştur.
KISACA AİLE DANIŞMANLIĞI NEDİR?
Aile danışmanlığı aile bireyleri arasında sağlıklı bir iletişim ortamının yaşatılması için aile bireylerine yapılan psikolojik yardımdır. Aile danışmanı aileyi bir bütün olarak ele alır. Sağladığı rahat ortamda aile bireylerinin iletişim çatışmalarının kaynağını görebilmelerine yardımcı olur. Aile danışmanlığında tüm aile bireylerini bir arada görmek esastır. Aileyi bir arada görmek onların birlikte yaşamaktan kaynaklanan sorunlarının anlaşılmasına imkan verecektir.
NEDEN AİLE DANIŞMASI AİLEYİ BİR BÜTÜN OLARAK ELE ALIR ?
Aile danışmalarının temel amacı aile içi uyum ve doyumu arttırarak, aile ilişkisinin niteliğini iyileştirmek ve bu sırada aile içinde görülen uyumsuz tutum ve davranışları olabildiğince azaltmak ya da ortadan kaldırmaktır. Bu temel amaca ulaşabilmek için aile için de iletişim ve uzlaşma becerilerini geliştirmek, sınırlılık ve sorumlukları netleştirmek, aile bireylerinin davranış alternatiflerini geliştirmek ve davranışlarına esneklik kazandırmak gerekir. Ancak bunların hepsinden önemlisi, ailenin mevcut sorunlarını olabildiğince aile üyelerinin birinden kaynaklanan sorunlar olarak görmeleri yerine aile üyeleri arasında ki ilişkinin kendisinden kaynaklanan sorunlar olarak görmelerini sağlamaktır. Başka bir deyişle aile içinde ki etkileşim modelinde ki aksaklıklardan dolayı bir takım rahatsızlıklar yaşanmaktadır. Yani aile üyeleri tek tek değil bir bütün olarak yada bir sistem olarak ele alınmalıdırlar. Sonuç olarak danışman aile üyelerini tek tek ele almaya odaklanmak yerine sorunu asıl kaynağına bütün olarak aile üyeleri arasındaki ilişkiye odaklanır.
AİLE DANIŞMANLIĞINI GEREKTİREN NEDENLER NELERDİR?
· Eşlerin Her İkisinin de Mesleğinin Olması
· Evlilikte Bozulma
· Tek Ebeveynli Aileler
· İlaç ve Alkol Bağımlılığı
· Okulla İlgili Sorunlar
· Çocuğun Yönlendirilmesi İle İlgili Sorunlar
· Ergenlik Sorunları
· Evden Ayrılan Yetişkin Çocuklar İlgili Sorunlar
· Boşanma öncesi ve sonrası ebeveyn ve çocukların desteklenmesi
· Evlilik öncesi kontratın yapılma
Kısaca bu başlıkları açacak olursak şunları söyleyebiliriz:
· Eşlerin Her İkisinin de Mesleğinin Olması
Günümüzde ekonomik sorunlar her iki eşin çalışmasını gerektirmektedir. Ancak her iki eşin çalışması bazen sorunlara neden olabilmektedir. Danışma sürecin de genellikle tartışılan sorunlar şunlardır.
a. Ev işlerinin paylaşımı ile ilgili sorunlar
b. Çocuk bakımı ile ilgili sorunlar
c. Evin geçimi ile ilgili sorunlar
Her iki eşinde katıldığı danışma sürecinde, onların ihtiyaçlarını ve ilgilerini belirleyen ve bunlara cevap veren yeni kurallar tartışılabilir. Her iki eşin ihtiyaçları dikkate alınırsa uzlaşma, anlaşma ve sürekli değişmenin olması mümkün olur
· Evlilikte Bozulma:
Eşler ciddi anlaşmazlıklara düşmelerine karşın bunları çözebilmek için gerekli olan sorun çözme ve iletişim becerilerine sahip değildirler.
Eşlerin her ikisi de hem bireysel hem de birlikte danışmaya katılabilmektedirler. Yalnızca tek eşle yapılan bireysel danışma evlilik ilişkilerini bozabilir. Çünkü bireysel danışma sonucu eşlerden birisi sorun çözme becerileri anlamında daha çok gelişirse bu gelişim evlilik ilişkilerinde sorun yaratıcı olabilir ve boşanmaya neden olabilir.
· Tek Ebeveynli Aileler:
Tek ebeveynli aileler, aileyi etkin bir biçimde geçindirmek için pek çok sorunla karşılaşabilir. Yalnız kalan ebeveynli (anne yada baba) aşırı stres altında olduğu için ailesini ve belki kendisini kontrol etme duygusunu kaybedebilir. Yapılacak olan danışma ebeveynin, çocuğun gerilim ve stresini azaltabilir. Bununla birlikte çocuğun bakımı, vesayeti ve benzeri sorunlar bu tip ailede çok belirgin sorun olmaktadır. Eşlerin her ikisini de danışma sürecine almadan bu sorunların çözülebilmesi oldukça zordur.
· İlaç ve Alkol Bağımlılığı:
Ailenin bir üyesi ilaç veya alkol bağımlısı olduğun da ailenin diğer üyeleri bundan etkilenir. Ayrıca aile üyeleri arasında alkol veya ilaç bağımlılığı davranışını sürdürmeyi destekleyen davranış kalıpları gelişebilir. Örneğin çocuklar aşırı derece de sorumluluk alarak anne yada babanın görevlerini üstlenmeye başlayabilirler. Alkolik kişinin eşi ortak bağımlı olarak nitelendirilebilecek bir davranış biçimi geliştirebilir. Yani bağımlının eşi alkol yada ilaç bağımlılığı ile ciddi bir mücadeleyi göze alamayarak sırf evlilik ilişkisini sürdürmek için mevcut durumun devamını yani sorunun devam etmesine yardımcı olur.
İlaç veya alkol bağımlılığı sorunları ile ilgili olarak bağımlı eş ve diğer aile üyeleriyle danışma son derece önemli bir ihtiyaçtır.
· Okulla İlgili Sorunlar:
Sanırım ailelerin danışmaya en çok ihtiyaç duydukları konulardan biri çocuklarının okul sorunlarıdır. Çocuğun sorunları ailesinden kaynaklanıyorsa, çocukla bireysel danışma yapmak pek etkili olmayabilir. Soruna ilişkin doğru bir değerlendirme yapabilmek için anne, baba, kardeşler, evde yaşayan varsa anneanne babaanneyi ve öğretmeni danışma sürecine almak gerekebilir. Okul ile aileni eşgüdümünü ve işbirliğini sağlamakta yarar vardır.
· Çocuğun Yönlendirilmesi İle İlgili Sorunlar:
Bu sorun da ailelerin danışmaya baş vurmalarında önemli bir etken olarak karşımıza çıkıyor. Çocuğun davranışlarının nasıl disipline edileceği ve yönlendirileceği anne ile baba arasında ki anlaşmazlığı derinleştirebilir. Bu anlaşmazlık, hemen çözümlenemezse aile ve evlilikte stres artar, dengesizlik meydana gelir. Bu durumda aile danışmasından yararlanılabilir. Aile danışması, aile üyeleri tarafın dan oynanan ve sorunu devam ettirme de etkili olan rollerin doğru biçimde en etkili yoldur.
· Ergenlik Sorunları:
Anne babalar genellikle ergenlik çağında ki çocuklarından her konuda mükemmel olmalarını beklerler. Ergen ise ne yaşadığını bilemediği bir dönemdedir. Ne yetişkin olarak algılanır nede çocuk olarak algılanır. Anne babasının kendisinde yüksek beklentileri ile birlikte ergen ciddi bir bunalıma girebilir. Aile danışmanlığı bu süre. İçin oldukça etkilidir. Tüm aile üyeleri ergenin yaşadığı bu dönem ve sorunları hakkında duyarlı hale getirilir.
· Evden Ayrılan Yetişkin Çocuklar İlgili Sorunlar:
Aileler bir yandan çocuklarının bağımsız bir biçimde yetişmesini isterlerken öte yandan da onların yaşamda ayakları üzerinde durabileceklerinden kuşku duyarlar. Gerçekte aileler, çocukların hayatta tek başlarına başarılı olmayacaklarına ilişkin gizli mesajlar vermektedirler. Böyle bir durum da yetişen çocukların yetişen çocuklar, büyüdüklerin de anne ve babalarının desteği olamadan başarılı olabileceklerinden kuşku duyacaklardır. Çoğunlukla yetişkin kız veya erkek çocuğun evden ayrılma zamanı geldiğinde tüm aile üyelerinin krize girdikleri gözlenmektedir. Aile danışma hizmeti yetişkin çocukların evden ayrılmalarında onlara yardım ettiği gibi anne babalarının ayrılışı desteklemede etili bir biçimde davranmalarına yardımcı olur.
· Boşanma öncesi ve sonrası ebevyn ve çocukların desteklenmesi:
Boşanmadan önceki ve sonraki yaşamda hem anne babanın hem de çocuğun esenliğini tehlikeye atar. Bu tehlikeyi azaltmak ve kontrol altına almak gerekmektedir. Boşanma ile baş etme, boşanmayı takip eden bir takım olaylarda çocuğun korunmasına katkı sunmada, ve yeni ana babalık deneyimlerine hazırlamada aile danışmasının önemli işlevleri olmaktadır. Özellikle çocukların bu süreci daha sağlıklı atlatmalarına Katkı sunabilmektedir.
· Evlilik öncesi kontratın yapılması
Evlilik öncesi aileler içinde ciddi bir kriz yaşanmaktadır. Bu krizin bir çok çifti evlenme noktasından döndürdüğüne maalesef tanık olduk. Aile danışmasıyla birlikte evlenen çiftin birbirlerinden beklentilerini ifade etmelerini ve bu beklentiler üzerinden bir anlaşma yapmaları sağlanmaktadır böylece hem erkeğin hem kızın evden ayrılma ve yeni bir yuva kurarak ayakları üzerinde durmaları desteklenmektedir.
SAĞLIKLI AİLE VEYA SAĞLIKSIZ AİLE KAVRAMLARINDAN BAHSEDEBİLİR MİYİZ?
Aslında sağlıklı ailenin tanımı ve özellikleri hakkında tam bir anlaşma uzmanlar tarafından sağlanmamış olmakla birlikte aile fonksiyonlarını yerine getiren, ve aile üyelerine doyum getiren ailelere sağlıklı aile dememiz mümkündür.
Dediğimiz gibi henüz sağlıklı ailenin tanımı yada ideal ailenin tanımı yapılamamıştır. Ancak az önce belirttiğimiz gibi fonksiyonlarını yerine getiren aileler sağlıklı aileler diyebiliriz. Fonksiyonlarını yerine getiren ailelerde aile üyeleri, aile içi iletişimden memnundurlar. Ve psikolojik olarak sağlıklıdırlar. Çok az çatışma vardır. Yeni ortaya çıkan durumlara karşı çabuk uyum sağlarlar. Kriz durumlarında baş etme becerilerini kullanırlar. aile içinde roller nettir ve aile üyeleri bu rollerine uygun davranışlar gösteririler. Aynı zamanda sağlıklı aile içinde kurallar oldukça belirgindir. Ancak bu kurallar esnek kurallardır, yani değişebilir yada duruma uygun bir hal alabilirler ne çok katı nede çok esnektirler. Aile üyelerinin görev ve sorumluluklarını açıkca ortaya koyarlar. Kuralların net ve esnek oluşu aile bireyleri arasında iletişimin acık olmasını beraberin de getirir. Acık iletişim aile üyelerinin birbirlerine dürüst içten ve sevgi ile yaklaşmalarını beraberinde getirir.
Sağlıklı ailenin üyeleri etkileşimlerini birliktelik olarak tanımlarlar. Her bir üyenin ihtiyaçları, becerileri, güçleri göz önüne alınır. Ailede ki etkileşimi kimin kontrol edeceği bilinir. Bu nedenle karalar zorla değil gerçekçi temellere dayanır. Aile de katı hiyerarşi yada büyük ayrılıklar gözükmez. Diğer taraftan aile üyeleri ailedeki haklar ve görevler bütün aile üyelerinin kabul edeceği biçimde dağıtılırlar. Sağlıklı ailede etkileşim esnektir ve gerektiğin de değişebilir.
Sağlıklı ailenin özelliklerini kısaca açıkladıktan sonra bu tip ailelerin fonksiyonlarına da kısaca değinmek istiyorum
· Duyguları paylaşma: Aile üyelerinin birbirlerine karşı olumlu ve olumsuz duygularını açıkça ifade etme özgürlükleri vardır.
· Duyguları anlama: Her aile üyesi, diğer aile üyeleri tarafından anlaşıldığı duygusu taşır.
· Bireysel farklılıkları kabullenme: Aile üyelerinin bireysel farklılıkları hoşgörülü karşılanır. Aile üyeleri kendi potansiyellerini geliştirmeleri için cesaretlendirilir.
· İlgi ve sevgi duygularını gelişimi: Aile üyeleri ilgi ve sevgi ile etkileşim de bulunurlar. Bu durum aile üyelerinin değerli oldukları duygusunu ve aileye ait olma duygusunu destekler.
· İşbirliği : Her aile üyesi, ailenin fonksiyonlarını etkili bir şekilde yerine getirmesi için iş birliği yapmaya gönüllüdür.
· Mizah duygusu: Aile üyeleri ailedeki olaylarla ilgili olarak şakalaşma ve espri yapma yeteneğine sahiptirler.
· Yaşamı sürdürmek ve güvenlik için gerekli olan ihtiyaçların karşılanması: Yaşam için gerekli olan temel yiyecek, giyecek ve barın ma ihtiyaçlarının karşılanması
· Problem çözme: Sorunlar genellikle aile üyelerinin tümünün katılımı ile demokratik bir şekilde çözülür.
· Geniş bir değerler sistemi: Aile hayatının temeli oluşturan ve aileyi bir arada tutan bir değerler sistemi vardır.
· Taahhüt: Aile üyeleribirbirlerinin rahatı, huzuru için taahhüt ederler.
· İletişim: Aile üyeleri arasında iyi ve acık iletişim kalıpları vardır.
· Birlikte zaman geçirme: Aile üyeleri olumlu ilişkiler ve aile birliği duygusunu geliştirmek için birlikte vakit geçiriler
· Maneviyat: Aile üyeleri kendi maneviyatlarından güç alırlar.
· Başa çıkma becerileri: Aile sorunlarını çözmeye çalışırken gerekli olan baş etme becerilerine sahiptir.
İsterseniz kısaca birde sağlıksız aile özelliklerine değinelim
Az önce belirttiğimiz aile fonksiyonlarını yerine getiremeyen aile tipine sağlıksız aile dememiz mümkündür. Bu tip ailelerde ki genel hava çatışmalı düzensiz kurallar ya çok katı yada çok geçirgendir.
Sağlıksız aileden bahsederken iki tip aileden bahsetmemiz mümkün
· Kopuk aileler
· İçiçe aileler
Kopuk aileler:
Aile üyelerinin bağımsız özerk fonksiyonları vardır. Aile üyeleri birbirlerine çok az bağlıdır. Aile üyeleri bir sıkıntı ile karşılaştıklarında aile üyeleri tepkisiz kalmaktadırlar sınırlar çok katıdır. Sağlıksız ve yetersiz bir iletişim vardır.
İç içe aileler:
Aile etkileşimi çok yoğun ve yakındır. Aile üyeleri diğer üyelerin yaşamına gereğinden fazla karışırlar. Aile üyeleri birbirlerine bağımlı gibidirler. Çocukların bireysellik bağımsızlık özerklik gibi duyguları asla gelişmez. aile içinde roller çok zayıf ve belirsiz olduğu için aile üyeleri rollerini ya çok az yerine getiririler ya da hiç yerine getirmezler.
Her iki ailede iletişim çok yetersizdir. Aile üyeleri birbirleri ile iletişim kurmada zorluk yaşarlar. İletişim kurulamadığı için aile üyeleri birbirlerinin ihtiyaçlarını algılayamazlar ve dolayısıyla karşılayamazlar.
Ailenin tanımı üzerinde henüz bir anlaşmaya ulaşılamamıştır. Ama şöyle bir tanım yapmak mümkün olabilir: aile geçmişi paylaşan, duygusal bağı olan, bireysel veya aile üyelerinin bütünün ihtiyaçlarını karşılamak üzere planlar yapan bireylerden oluşmuş karmaşık bir yapı olarak tanımlanabilir. Aile sistemi bireylerden oluşmuş bir yapıdır. Bireyler arasında etkileşim vardır. Aile bir amaca yönelmiş, tamamlanması gereken görevleri olan ve bu görevleri yerine getirmek için planlar yapan bir sistemdir. Aslında içinde yaşadığımız toplum denen sistemin en küçük parçası olarak ele alabiliriz. Matruşçalar gibidir. Toplum sisteminin en küçük parçası da denebilir kısaca
NEDEN AİLE DANIŞMANLIĞI?
Teknolojinin gelişmesi toplum yaşamını etkileyerek aile yapısının değişmesine, ailenin ana-baba ve çocuklardan oluşan çekirdek aileye dönüşmesine, hatta tek evebeynli ailelerin yaygınlaşmasına yol açmıştır.
Kadının çalışma hayatına girmesi sonucunda, çocuğun bakımı ve yetiştirilmesi yanında, ev işlerinin eşler arasında paylaşılması gibi durumlar karı kocaya geleneksel rollerinin dışında yeni sorumluluklar getirmiştir. Bunlara alışmak zaman zaman rol çatışmalarına neden olabilmektedir. Geniş aileden, çekirdek aileye geçişte ortaya çıkan sorunlardan bitanesi de aile üyelerinin üstlendiği rollerin bireyler tarafından kabullenmesi ile ilgilidir. Bireyler geniş ailenin otoriter yapısı içinde kişilik kazanma çabasına bağlı olarak kendileri ve eşleriyle, sosyal yaşamda çatışmalarla karşı kaşıya gelmektedirler. Şöyle ki ana babalar kendilerinden farklı bir şeyler bilen, kendilerine kültür bakımından yabancı olan sosyal çevre ile daha kolay anlaşıp bütünleşen çocukları karşısında yetersiz ve geri kalmış olmaktan korkup, tedirgin olurlar. Özellikle otoritelerini yitirme korkusu anne babayı çok rahatsız eder.
Günümüz gelişen ve değişen ailesi, üyeleri arasındaki uyumlu birlikteliği sağlamada zorlanmaktadır. Özellikle aile üyelerinin kentli ana baba çalışan anne olma gibi hızla değişen rollerine uyum sağlayamamaları, aile içinde ki iletişim ve etkileşimi bozmakta, kuşaklar arası çatışmaları artırmaktadır. Aile üyelerinde sıkıntıya yol açan bu tür engellemeler, genel de ailenin varlığını korumasını güçleştirmekte, özelde de aile üyelerinin sosyal ve ruhsal varlığını bozmaktadır. Ailenin bir sistem olduğunu düşünürsek aile üyelerinin birinin yaşadığı bir olumsuzluk tüm aileyi etkileyecektir. Örneğin çocuğun okul sorunları ile karşı karşıya kalan bir aile bu sorunun çocuktan kaynaklandığını düşünür ancak bu sorun aile içinde yaşanan bir olumsuzluğun göstergesidir.
Tüm bu nedenlerle modern toplum hayatında yalnız kalan aileler yardım ve desteği sağlamak üzere çeşitli hizmetlerin geliştirilmesi gereği acıktır. Ailelere yardım etme düşüncesi bu nedenlerden doğmuştur.
KISACA AİLE DANIŞMANLIĞI NEDİR?
Aile danışmanlığı aile bireyleri arasında sağlıklı bir iletişim ortamının yaşatılması için aile bireylerine yapılan psikolojik yardımdır. Aile danışmanı aileyi bir bütün olarak ele alır. Sağladığı rahat ortamda aile bireylerinin iletişim çatışmalarının kaynağını görebilmelerine yardımcı olur. Aile danışmanlığında tüm aile bireylerini bir arada görmek esastır. Aileyi bir arada görmek onların birlikte yaşamaktan kaynaklanan sorunlarının anlaşılmasına imkan verecektir.
NEDEN AİLE DANIŞMASI AİLEYİ BİR BÜTÜN OLARAK ELE ALIR ?
Aile danışmalarının temel amacı aile içi uyum ve doyumu arttırarak, aile ilişkisinin niteliğini iyileştirmek ve bu sırada aile içinde görülen uyumsuz tutum ve davranışları olabildiğince azaltmak ya da ortadan kaldırmaktır. Bu temel amaca ulaşabilmek için aile için de iletişim ve uzlaşma becerilerini geliştirmek, sınırlılık ve sorumlukları netleştirmek, aile bireylerinin davranış alternatiflerini geliştirmek ve davranışlarına esneklik kazandırmak gerekir. Ancak bunların hepsinden önemlisi, ailenin mevcut sorunlarını olabildiğince aile üyelerinin birinden kaynaklanan sorunlar olarak görmeleri yerine aile üyeleri arasında ki ilişkinin kendisinden kaynaklanan sorunlar olarak görmelerini sağlamaktır. Başka bir deyişle aile içinde ki etkileşim modelinde ki aksaklıklardan dolayı bir takım rahatsızlıklar yaşanmaktadır. Yani aile üyeleri tek tek değil bir bütün olarak yada bir sistem olarak ele alınmalıdırlar. Sonuç olarak danışman aile üyelerini tek tek ele almaya odaklanmak yerine sorunu asıl kaynağına bütün olarak aile üyeleri arasındaki ilişkiye odaklanır.
AİLE DANIŞMANLIĞINI GEREKTİREN NEDENLER NELERDİR?
· Eşlerin Her İkisinin de Mesleğinin Olması
· Evlilikte Bozulma
· Tek Ebeveynli Aileler
· İlaç ve Alkol Bağımlılığı
· Okulla İlgili Sorunlar
· Çocuğun Yönlendirilmesi İle İlgili Sorunlar
· Ergenlik Sorunları
· Evden Ayrılan Yetişkin Çocuklar İlgili Sorunlar
· Boşanma öncesi ve sonrası ebeveyn ve çocukların desteklenmesi
· Evlilik öncesi kontratın yapılma
Kısaca bu başlıkları açacak olursak şunları söyleyebiliriz:
· Eşlerin Her İkisinin de Mesleğinin Olması
Günümüzde ekonomik sorunlar her iki eşin çalışmasını gerektirmektedir. Ancak her iki eşin çalışması bazen sorunlara neden olabilmektedir. Danışma sürecin de genellikle tartışılan sorunlar şunlardır.
a. Ev işlerinin paylaşımı ile ilgili sorunlar
b. Çocuk bakımı ile ilgili sorunlar
c. Evin geçimi ile ilgili sorunlar
Her iki eşinde katıldığı danışma sürecinde, onların ihtiyaçlarını ve ilgilerini belirleyen ve bunlara cevap veren yeni kurallar tartışılabilir. Her iki eşin ihtiyaçları dikkate alınırsa uzlaşma, anlaşma ve sürekli değişmenin olması mümkün olur
· Evlilikte Bozulma:
Eşler ciddi anlaşmazlıklara düşmelerine karşın bunları çözebilmek için gerekli olan sorun çözme ve iletişim becerilerine sahip değildirler.
Eşlerin her ikisi de hem bireysel hem de birlikte danışmaya katılabilmektedirler. Yalnızca tek eşle yapılan bireysel danışma evlilik ilişkilerini bozabilir. Çünkü bireysel danışma sonucu eşlerden birisi sorun çözme becerileri anlamında daha çok gelişirse bu gelişim evlilik ilişkilerinde sorun yaratıcı olabilir ve boşanmaya neden olabilir.
· Tek Ebeveynli Aileler:
Tek ebeveynli aileler, aileyi etkin bir biçimde geçindirmek için pek çok sorunla karşılaşabilir. Yalnız kalan ebeveynli (anne yada baba) aşırı stres altında olduğu için ailesini ve belki kendisini kontrol etme duygusunu kaybedebilir. Yapılacak olan danışma ebeveynin, çocuğun gerilim ve stresini azaltabilir. Bununla birlikte çocuğun bakımı, vesayeti ve benzeri sorunlar bu tip ailede çok belirgin sorun olmaktadır. Eşlerin her ikisini de danışma sürecine almadan bu sorunların çözülebilmesi oldukça zordur.
· İlaç ve Alkol Bağımlılığı:
Ailenin bir üyesi ilaç veya alkol bağımlısı olduğun da ailenin diğer üyeleri bundan etkilenir. Ayrıca aile üyeleri arasında alkol veya ilaç bağımlılığı davranışını sürdürmeyi destekleyen davranış kalıpları gelişebilir. Örneğin çocuklar aşırı derece de sorumluluk alarak anne yada babanın görevlerini üstlenmeye başlayabilirler. Alkolik kişinin eşi ortak bağımlı olarak nitelendirilebilecek bir davranış biçimi geliştirebilir. Yani bağımlının eşi alkol yada ilaç bağımlılığı ile ciddi bir mücadeleyi göze alamayarak sırf evlilik ilişkisini sürdürmek için mevcut durumun devamını yani sorunun devam etmesine yardımcı olur.
İlaç veya alkol bağımlılığı sorunları ile ilgili olarak bağımlı eş ve diğer aile üyeleriyle danışma son derece önemli bir ihtiyaçtır.
· Okulla İlgili Sorunlar:
Sanırım ailelerin danışmaya en çok ihtiyaç duydukları konulardan biri çocuklarının okul sorunlarıdır. Çocuğun sorunları ailesinden kaynaklanıyorsa, çocukla bireysel danışma yapmak pek etkili olmayabilir. Soruna ilişkin doğru bir değerlendirme yapabilmek için anne, baba, kardeşler, evde yaşayan varsa anneanne babaanneyi ve öğretmeni danışma sürecine almak gerekebilir. Okul ile aileni eşgüdümünü ve işbirliğini sağlamakta yarar vardır.
· Çocuğun Yönlendirilmesi İle İlgili Sorunlar:
Bu sorun da ailelerin danışmaya baş vurmalarında önemli bir etken olarak karşımıza çıkıyor. Çocuğun davranışlarının nasıl disipline edileceği ve yönlendirileceği anne ile baba arasında ki anlaşmazlığı derinleştirebilir. Bu anlaşmazlık, hemen çözümlenemezse aile ve evlilikte stres artar, dengesizlik meydana gelir. Bu durumda aile danışmasından yararlanılabilir. Aile danışması, aile üyeleri tarafın dan oynanan ve sorunu devam ettirme de etkili olan rollerin doğru biçimde en etkili yoldur.
· Ergenlik Sorunları:
Anne babalar genellikle ergenlik çağında ki çocuklarından her konuda mükemmel olmalarını beklerler. Ergen ise ne yaşadığını bilemediği bir dönemdedir. Ne yetişkin olarak algılanır nede çocuk olarak algılanır. Anne babasının kendisinde yüksek beklentileri ile birlikte ergen ciddi bir bunalıma girebilir. Aile danışmanlığı bu süre. İçin oldukça etkilidir. Tüm aile üyeleri ergenin yaşadığı bu dönem ve sorunları hakkında duyarlı hale getirilir.
· Evden Ayrılan Yetişkin Çocuklar İlgili Sorunlar:
Aileler bir yandan çocuklarının bağımsız bir biçimde yetişmesini isterlerken öte yandan da onların yaşamda ayakları üzerinde durabileceklerinden kuşku duyarlar. Gerçekte aileler, çocukların hayatta tek başlarına başarılı olmayacaklarına ilişkin gizli mesajlar vermektedirler. Böyle bir durum da yetişen çocukların yetişen çocuklar, büyüdüklerin de anne ve babalarının desteği olamadan başarılı olabileceklerinden kuşku duyacaklardır. Çoğunlukla yetişkin kız veya erkek çocuğun evden ayrılma zamanı geldiğinde tüm aile üyelerinin krize girdikleri gözlenmektedir. Aile danışma hizmeti yetişkin çocukların evden ayrılmalarında onlara yardım ettiği gibi anne babalarının ayrılışı desteklemede etili bir biçimde davranmalarına yardımcı olur.
· Boşanma öncesi ve sonrası ebevyn ve çocukların desteklenmesi:
Boşanmadan önceki ve sonraki yaşamda hem anne babanın hem de çocuğun esenliğini tehlikeye atar. Bu tehlikeyi azaltmak ve kontrol altına almak gerekmektedir. Boşanma ile baş etme, boşanmayı takip eden bir takım olaylarda çocuğun korunmasına katkı sunmada, ve yeni ana babalık deneyimlerine hazırlamada aile danışmasının önemli işlevleri olmaktadır. Özellikle çocukların bu süreci daha sağlıklı atlatmalarına Katkı sunabilmektedir.
· Evlilik öncesi kontratın yapılması
Evlilik öncesi aileler içinde ciddi bir kriz yaşanmaktadır. Bu krizin bir çok çifti evlenme noktasından döndürdüğüne maalesef tanık olduk. Aile danışmasıyla birlikte evlenen çiftin birbirlerinden beklentilerini ifade etmelerini ve bu beklentiler üzerinden bir anlaşma yapmaları sağlanmaktadır böylece hem erkeğin hem kızın evden ayrılma ve yeni bir yuva kurarak ayakları üzerinde durmaları desteklenmektedir.
SAĞLIKLI AİLE VEYA SAĞLIKSIZ AİLE KAVRAMLARINDAN BAHSEDEBİLİR MİYİZ?
Aslında sağlıklı ailenin tanımı ve özellikleri hakkında tam bir anlaşma uzmanlar tarafından sağlanmamış olmakla birlikte aile fonksiyonlarını yerine getiren, ve aile üyelerine doyum getiren ailelere sağlıklı aile dememiz mümkündür.
Dediğimiz gibi henüz sağlıklı ailenin tanımı yada ideal ailenin tanımı yapılamamıştır. Ancak az önce belirttiğimiz gibi fonksiyonlarını yerine getiren aileler sağlıklı aileler diyebiliriz. Fonksiyonlarını yerine getiren ailelerde aile üyeleri, aile içi iletişimden memnundurlar. Ve psikolojik olarak sağlıklıdırlar. Çok az çatışma vardır. Yeni ortaya çıkan durumlara karşı çabuk uyum sağlarlar. Kriz durumlarında baş etme becerilerini kullanırlar. aile içinde roller nettir ve aile üyeleri bu rollerine uygun davranışlar gösteririler. Aynı zamanda sağlıklı aile içinde kurallar oldukça belirgindir. Ancak bu kurallar esnek kurallardır, yani değişebilir yada duruma uygun bir hal alabilirler ne çok katı nede çok esnektirler. Aile üyelerinin görev ve sorumluluklarını açıkca ortaya koyarlar. Kuralların net ve esnek oluşu aile bireyleri arasında iletişimin acık olmasını beraberin de getirir. Acık iletişim aile üyelerinin birbirlerine dürüst içten ve sevgi ile yaklaşmalarını beraberinde getirir.
Sağlıklı ailenin üyeleri etkileşimlerini birliktelik olarak tanımlarlar. Her bir üyenin ihtiyaçları, becerileri, güçleri göz önüne alınır. Ailede ki etkileşimi kimin kontrol edeceği bilinir. Bu nedenle karalar zorla değil gerçekçi temellere dayanır. Aile de katı hiyerarşi yada büyük ayrılıklar gözükmez. Diğer taraftan aile üyeleri ailedeki haklar ve görevler bütün aile üyelerinin kabul edeceği biçimde dağıtılırlar. Sağlıklı ailede etkileşim esnektir ve gerektiğin de değişebilir.
Sağlıklı ailenin özelliklerini kısaca açıkladıktan sonra bu tip ailelerin fonksiyonlarına da kısaca değinmek istiyorum
· Duyguları paylaşma: Aile üyelerinin birbirlerine karşı olumlu ve olumsuz duygularını açıkça ifade etme özgürlükleri vardır.
· Duyguları anlama: Her aile üyesi, diğer aile üyeleri tarafından anlaşıldığı duygusu taşır.
· Bireysel farklılıkları kabullenme: Aile üyelerinin bireysel farklılıkları hoşgörülü karşılanır. Aile üyeleri kendi potansiyellerini geliştirmeleri için cesaretlendirilir.
· İlgi ve sevgi duygularını gelişimi: Aile üyeleri ilgi ve sevgi ile etkileşim de bulunurlar. Bu durum aile üyelerinin değerli oldukları duygusunu ve aileye ait olma duygusunu destekler.
· İşbirliği : Her aile üyesi, ailenin fonksiyonlarını etkili bir şekilde yerine getirmesi için iş birliği yapmaya gönüllüdür.
· Mizah duygusu: Aile üyeleri ailedeki olaylarla ilgili olarak şakalaşma ve espri yapma yeteneğine sahiptirler.
· Yaşamı sürdürmek ve güvenlik için gerekli olan ihtiyaçların karşılanması: Yaşam için gerekli olan temel yiyecek, giyecek ve barın ma ihtiyaçlarının karşılanması
· Problem çözme: Sorunlar genellikle aile üyelerinin tümünün katılımı ile demokratik bir şekilde çözülür.
· Geniş bir değerler sistemi: Aile hayatının temeli oluşturan ve aileyi bir arada tutan bir değerler sistemi vardır.
· Taahhüt: Aile üyeleribirbirlerinin rahatı, huzuru için taahhüt ederler.
· İletişim: Aile üyeleri arasında iyi ve acık iletişim kalıpları vardır.
· Birlikte zaman geçirme: Aile üyeleri olumlu ilişkiler ve aile birliği duygusunu geliştirmek için birlikte vakit geçiriler
· Maneviyat: Aile üyeleri kendi maneviyatlarından güç alırlar.
· Başa çıkma becerileri: Aile sorunlarını çözmeye çalışırken gerekli olan baş etme becerilerine sahiptir.
İsterseniz kısaca birde sağlıksız aile özelliklerine değinelim
Az önce belirttiğimiz aile fonksiyonlarını yerine getiremeyen aile tipine sağlıksız aile dememiz mümkündür. Bu tip ailelerde ki genel hava çatışmalı düzensiz kurallar ya çok katı yada çok geçirgendir.
Sağlıksız aileden bahsederken iki tip aileden bahsetmemiz mümkün
· Kopuk aileler
· İçiçe aileler
Kopuk aileler:
Aile üyelerinin bağımsız özerk fonksiyonları vardır. Aile üyeleri birbirlerine çok az bağlıdır. Aile üyeleri bir sıkıntı ile karşılaştıklarında aile üyeleri tepkisiz kalmaktadırlar sınırlar çok katıdır. Sağlıksız ve yetersiz bir iletişim vardır.
İç içe aileler:
Aile etkileşimi çok yoğun ve yakındır. Aile üyeleri diğer üyelerin yaşamına gereğinden fazla karışırlar. Aile üyeleri birbirlerine bağımlı gibidirler. Çocukların bireysellik bağımsızlık özerklik gibi duyguları asla gelişmez. aile içinde roller çok zayıf ve belirsiz olduğu için aile üyeleri rollerini ya çok az yerine getiririler ya da hiç yerine getirmezler.
Her iki ailede iletişim çok yetersizdir. Aile üyeleri birbirleri ile iletişim kurmada zorluk yaşarlar. İletişim kurulamadığı için aile üyeleri birbirlerinin ihtiyaçlarını algılayamazlar ve dolayısıyla karşılayamazlar.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Neden Aile Terapisi?" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Dnş.Muharrem KÖSE'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Dnş.Muharrem KÖSE'nin izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
5 Beğeni 
Yazan Uzman
|
| Makale Kütüphanemizden | ||||
|
aile, aile terapisi, neden aile terapisi, aile nedir, aile terapisi nedir, aile danışmanlığı, sağlıklı aile, sağlıksız aile, mutlu aile, mutsuz aile, ailede mutluluk
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
