2007'den Bugüne 92,309 Tavsiye, 28,219 Uzman ve 19,977 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Çocuklarımız ve Besinlere Adaptasyon Süreci
MAKALE #6394 © Yazan Dyt.Rabia YILDIZ | Yayın Şubat 2011 | 4,244 Okuyucu
OKUL ÖNCESİ ÇOCUKLARDA BESLENME

Bir-beş yaş grubunu içine alan bu döneme ‘oyun çağı’ da denilir. Oyun çağı döneminde çocuklarda bedensel değişikliklerin yanı sıra önemli ölçüde davranış değişiklikleri de görülür. Çocuklar bu dönemde artık kendi kabuklarından sıyrılıp çevreyle iç içe olmaya başlamaktadır. Bu dönemde çocukların beslenme alışkanlıkları da değişiklik gösterir. En fazla göze çarpan özellik ‘taklit etme’ davranışlarının baskın olmasıdır. Oyun çağı döneminde çocuğun yeme davranışları ailenin beslenme alışkanlıklarından etkilenir. Anne babanın doğru beslenme alışkanlıklarının çocuğa yansıması güzel sonuçlar doğurur. Unutulmaması gereken bir nokta var ki oyun çocukları bu dönemde tipik bazı davranışlar gösterirler. Mesela çocuk bir gün yemeğini çok güzel yerken diğer bir gün daha az yiyebilir. Ayrıca bu yaş grubu artık kendini önemsemekte ve kendi tercihlerini ön plana çıkarmak istemektedir. Bu yüzden çocuk çok fazla zorlanmaktan hoşlanmaz ve anne babaya zıt bazı davranışlar geliştirip yemek yemeği reddedebilir. Çevresindekilerin yedirme için ısrarları, ödüllendirme, ceza verme gibi tutumları çocuğun yeme davranışları üzerinde olumsuz etki yapar. O nedenle çocuklar bu dönemde zorlanmadan değişik yemek çeşitlerine alıştırılmalı ve sağlıklı beslenme alışkanlıkları edinmelerine yardımcı olunmalıdır.

Oyun Çocuğu İçin Günlük Menü Planlama

Çocuklar bu dönemde tek tip yiyecek yeme davranışı içinde olabilirler. Bu noktada aileye büyük görev düşmektedir. Aile çocuk için bir modeldir, bu yüzden çocukların her besin grubundan dengeli bir şekilde beslenmelerine anne baba çok dikkat etmelidir.

Çocukların günlük beslenme programında yer alması gereken besin grupları nelerdir?

Et-yumurta-kurubaklagil grubu: Kan yapımı ,kasların güçlenmesi, vücudun büyüme ve gelişmesini sağlar. Bir- beş yaş grubu için önerilen miktar günlük 2-3 porsiyondur. Örneğin 1 porsiyon et grubu 1 yumurtaya veya 30 g kadar ete eşdeğerdir.
Süt grubu: Kemik ve dişlerin gelişimi, sinir sistemi ve kasların düzenli çalışmasını sağlarlar. Çocuğun süt grubundan günlük 500 ml ve 1 kibrit kutusu kadar peynir yemesi gerekir.

Tahıl grubu: B grubu vitaminlerinden zengindirler (B12 vitamini hariç). Ekmek ,pirinç, kepek , bulgur vb… bu gruba girer. Çocuklara günlük 4 porsiyon verilmelidir.
Sebze-meyve grubu: çocuğun büyümesi ve hastalıklardan korunması için gereklidir. Vitamin ve mineraller içerirler. Günlük 3-4 porsiyon çocuğun gereksinimlerini karşılar.
Şeker ve sıvıyağlar: Çocuğa fazla miktarda şeker verilmesini önermiyoruz. Çocuk fazla miktarda şeker tükettiğinde diğer besin gruplarından yeterince faydalanamamaktadır. Bu yüzden az miktarda pekmez, bal veya reçel verilmelidir. Yağ olarak ise bitkisel sıvıyağlar tercih edilmelidir.


Oyun Çağı Dönemine Uygun Günlük Menü Örneği

SABAH:
1 su bardağı süt + 1 tatlı kaşığı bal-pekmez
1 kibrit kutusu peynir
1 adet yumurta
1 ince dilim ekmek

ARA:
1 adet meyve

ÖĞLE:
1 porsiyon sebze yemeği(kıymalı)
1 ince dilim ekmek
Salata(zeytinyağlı)
½ kase yoğurt

ARA:
1 adet meyve

AKŞAM:
1 kase çorba veya 4-5 yemek kaşığı kurubaklagil yemeği
1-2 adet köfte
1 ince dilim ekmek

GECE:
1 bardak süt yada yoğurt


Çocuklarda İştahsızlık

Oyun çağı döneminde çocukların çoğu iştahsızdır. Sağlıklı bir çocuk yemek saatlerinde açlık duyarak yemeklerini iştahla yer. Fakat yapılan bazı yanlışlar nedeniyle çocuklar yemek yemeyi reddedebilirler. Bu dönemde çocuğun çevreye olan ilgisinin artması da yemek yemeyi ikinci plana atmasına neden olabilir. İştahsızlık daha çok psikolojik bir durumdan da kaynaklanabilir. Çocuğun yemeğe zorlanması, aile bireylerinin münakaşaları, çocuğun yemeği kendisinin yemesine izin verilmemesi, sofra düzenini olmaması gibi durumlarda çocuk yemek yemeği reddedebilir.

Çocukların besin alımını etkileyen hususlara bakacak olursak;
Yemek öncesinde çocuk su içmiş olabilir.
Yeme sırasında sofrada herhangi bir huzursuzluk yaşanmış olabilir.
Çocuk yemek öncesinde şeker, çikolata yemiş olabilir.
Öğün aralarında simit, pasta, kola, cips gibi abur cubur şeyler yemiş olabilir.
Bir besin çocuğa daha önce zorla yedirilmişse çocukta o besine karşı tepki oluşabilir.
Çocuk yemek yerken bir ödül bekleyebilir.
Yemek çocuğun istediği biçimde sunulmamış olabilir.

Oyun çocuğunun beslenmesinde dikkat edilecek hususlar

Bu dönemde çocukların psikolojik durumları yemek yemelerini etkiler. Evde zorla yemek yediği halde yuvada arkadaşlarıyla birlikte güzel bir biçimde yemeğini yiyen çocukları duymuşuzdur. O yüzden bu yaştaki çocukların beslenmesinde hassas davranılması gerekmektedir.

Neler yapılabilir?

Besinler çocuğun sevdiği biçimde sunulmalıdır. Örneğin sebzeyi sevmiyorsa o sebze ile bir yüz şekli yapıp ilgisini çekerek sebzeleri yemesi sağlanabilir.
Çocuğa mutlaka günde iki üç bardak süt verilmelidir. Sevmiyorsa sütlü tatlı verilebilir.
Çocuklar bir öğün veya tüm bir gün çok az yemek yiyebilirler. Bu duruma sabırsızlık göstermemek gerekir. Günde iki üç öğün yemiş olsa dahi alması gereken besinleri aldıysa sağlıklı beslenmiş sayılır.
Anne baba çocuğu başka bir çocukla kıyaslamamalıdır. Ve çocuğunun yeme durumunu başkalarının yanında o yokken konuşmalıdır.
Çocukların tabağına gözlerini korkutacak kadar çok yemek konmamalıdır. Bu durumda iştahları baskılanabilir.
Öğün aralarında şeker, çikolata, cips gibi şeyler verilmesiyle çocuğun protein alımı engelleneceğinden beslenmesinde bu tür besinlere yer verilmemelidir.
Çocuğun yemeği kendisinin yemesine izin verilmelidir.
Çocuklar etleri büyük parçalar halinde yiyemezler. Bu yüzden çocuklara et küçük parçalar halinde yedirilmelidir.
Sofrada kola gibi sağlıksız besinlere yer verilmemelidir.
Çocuklar bir yaşına gelene kadar tüm besinlerle tanıştırılmış olmalıdır.
Çocukların beyin gelişimlerini ve hafızalarını güçlendirmek amacıyla bu dönemde balık, sebze ve meyve tüketimlerine çok özen gösterilmelidir. En azında haftada bir kere balık yemeleri sağlanmalıdır.

Oyun çağı dönemindeki çocukların beslenmesinde anne ve babalara büyük görev düşmektedir. Yukarıda saydığımız hususlara dikkat edildiğinde çocuklarımızın sağlıklı bir şekilde beslenmesi sağlanmış olacaktır.


Sebze ve meyve yemeyi reddeden çocuğa ne tür formüller uygulanmalı?
Çocuğun gelişimi için mutlaka sebze meyve tüketmesi gerekir
Meyveler de türüne göre sebze yerine geçebileceği için istediği meyveleri ya da meyve sularını verin.
Salatalık, havuç gibi sebzeleri çiğ olarak çubuk biçiminde hazırlayın, hoşuna gidebilir. Sunuş şekilleri ilgisini çekebilir.
Çocuğa örnek olmak için evde siz de sebze yemekleri yiyin zamanla görerek alışır.
Çocuğunuzun hoşlandığı yemeklere (çorbalara, köfteye, soslara ,makarnaya,keklere ) rendelenmiş olarak sebze ekleyin fark etmeden yiyecektir.
Çocuğa sebze ve meyvenin yararlarını anlatan masallar anlatın.
Sebze veya meyve salataları ile ilgisini çekmeye çalışın , iştahları açılabilir

Çocukların tercihlerini de göz önünde bulundurun
Alışverişe gittiğinizde, yemek hazırlarken çocuğunuzun bazı tercihler yapmasına izin verin. Kendilerinin seçerek aldıkları bir besini sırf kendileri aldıkları için yemeye daha bir istekli olacaklardır .Yapımına, hazırlanmasına katıldıkları bir yemeği yemek onlar için daha zevkli hale gelebilir. Malzeme olarak ona seçim yapma şansını verdiğiniz besinlerden siz sağlıklı yiyecekler hazırlayabilirsiniz. Öncesinden yapılmış bir tercih ve yapımını izlemek,kısa bir süre yemeği karıştırmak bile onlarda daha sonra bu yemeği yeme konusunda ilgi uyandıracaktır.

Yemek seçen çocuğa nasıl davranılmalıdır?
Yemekler aile ile birlikte belirli saatlerde yenmelidir. Yemeklerden önce meyvesuyu, su ve bisküvi gibi iştahı kapatan şeyler verilmemelidir.
Aile sofrada çocuğun yeme davranışlarını kötüleyici sözler söylememeli,hatta onu övmelidir.
Anneler yemeklerini hazırlarken çiğnemesi kolay bir şekilde olmasına dikkat etmelidir
Çocuğa yemekler süslü ve dikkat çekici bir şekilde sunulmalıdır
Sevdiği yemeği her gün yerse sıkılacağından dolayı her gün değişik tatlardan oluşan menüler denenmelidir.
Çocuk yemeğini kendisi yemelidir. Çocuğun menüsünde mutlaka onun sevdiği yiyeceğin de bulunmsına dikkat edilmelidir.

Çocuklar hangi tür bisküvi ve şekerlemeler tüketmelidir?
Bisküvi ve şekerlemeler hiçbir zaman bir öğün olarak çocuğa verilmemelidir. Çünkü bunları tükettiklerinde ihtiyaçları olan protein , vitamin ve mineralleri alamazlar. Bu tür gıdalar çocuğa çok istedikleri takdirde uygun olanlarından verilebilir. Marketlerde çocuk için nisbeten uygun gıdalar ise meyveli süt yada yoğurtlar,meyveli pudingler,meyveli keklerdir. Bunlar da iştahlarını kesmemek için çocuğa yemek öncesinde verilmemelidir.

Bebe bisküvisi tek başına bir öğünmüdür?
Anneler çocuklarının her istediği besini onlara vermemelidir. Karnı açıkan birçocuk yemek yerine aperatif gıdaları tercih eder. Çocukların ellerine bebe bisküvisi verilip iştahları kesilmemelidir. Bebe bisküvisi ile sadece karbonhidrat almış olurlar ki bu sefer de ihtiyaçları olan diğer besin öğelerini karşılamamış olurlar.

Sağlıklı bir yemek ortamı nasıl olmalıdır?
Yemek zamanı ailenin biraraya geldiği zaman dilimidir ve çocuğunuz iyi bir beslenme alışkanlığı geliştirirken mutlu bir sosyal hayat içinde uygun davranış tarzlarını öğrenecektir. Çocuklarımızı bu güzel sosyal ortamda uygun beslenme alışkanlıkları ile donatmalıyız. Televizyon karşısında veya ayaküstü yemek yemeleri dikkatlerini yemek yemeğe vermelerini engeller ve bir sonraki öğünde de yemeği reddetme davranışı gösterebilirler. Çocuklar için en uygun yemek ortamı anne ve babanın bulunduğu aile sofrasıdır.

Çocukların yeme davranışlarının belirlenmesinde çevresinin rolü nedir?
Çocuklarnın canları he seferinde bir şeyler çekmektedir. Bunda televizyoki reklamların yada arkadaşlarının rolü olmaktadır. Anne baba çocuğuna doğru beslenme alışkanlıkları kazandırmak ister fakat çevre bu sefer engel gibi karşılarına çıkabilmektedir. Bu noktada anne babanın çocukları ile olan dialogları önem taşır. Çocuğa o istediği gıdanın onun için zararlı olduğu tatlı bir dille anlatılmalıdır. Örneğin bakkaldan markasız boyalı gıdaları yemesi ile sağlığının bozulabileceği anlatılmalıdır.

Çocuklar için ne tür aperatif gıdalar hazırlanabilir?
Çocukların en çok sevdiği gıdalar ayaküstü yedikleri aperatiflerdir. Bu aperatifler de ana öğünler dışnda çocuğa verilmelidir ki iştahları kesilmesin. Aperatif olarak peynirli sandviçler , peynirli zeytinli kanepeler verilebilir. Bunlara sebzeler de eklenebilir (örneğin,domates,salatalık,kıvırcık ,biber). Esmer ekmek sadece zayıflama diyetlerinde kullanılmaz. Çocuklar için de uygundur. Özellikle kabızlığı olan çocuklarda bu aperatifler esmer ekmek ile de yapılabilir.
Çocuk meyve yemek istemiyorsa ona ballı muz yapabilirsiniz ,muzlar yuvarlak şekilde doğranıp üzerine bal dökülür ve bir ceviz konarak çocuğa tatlı gibi verilebilir. Bu başka meyvelerle de denenebilir.
Yine aralarda çocuğa kuru kayısı veya kuru üzüm gibi besinler verilebilir. Beyin gelişimleri için birkaç fındık da verilebilir.
Çocuklara ara öğün olarak evde az yağlı hazırlanmış meyveli ve sebzeli kekler de verilebilir(örneğin havuçlu ,ıspanaklı veya meyveli kekler)


     Beğenin    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler  
► Ek Besinlere Geçiş Dyt.Aziz KILINÇ
► Bebekler İçin Ek Besinlere Başlama Dr.Dyt.Aylin HASBAY BÜYÜKKARAGÖZ
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,977 uzman makalesi arasında 'Çocuklarımız ve Besinlere Adaptasyon Süreci' başlığıyla benzeşen toplam 92 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
 
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


07:49
Top