2007'den Bugüne 92,313 Tavsiye, 28,222 Uzman ve 19,980 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Profesyonel Sporcularda Sağlıklı Beslenme
MAKALE #6456 © Yazan Dyt.Rabia YILDIZ | Yayın Şubat 2011 | 4,822 Okuyucu
PROFESYONEL SPORCULARDA SAĞLIKLI BESLENME

1. GÜNDE EN AZ 3 ANA ÖĞÜN TÜKETİN:

Ana öğünlere ek olarak tüketilen ara öğünler enerji gereksinimini sağlamak için yararlı olmaktadır. Böylece günde 3 ana, 2-3 ara öğün olmak üzere 5-6 öğün beslenmek performansınızı artıracaktır. Sık aralıklarla beslenmenin yararları şöyledir:
  • Gereğinden fazla yemeği önler,
  • Olağanüstü açlık hissini daha iyi kontrol altına alınmasını ve bunu
    bastırmanızı sağlar
  • Acıkmayı önleyerek sonraki öğünde besin alımını azaltır,
  • Her öğün sonrasında besinlerin termojenik etkisiyle enerji harcaması
    artırır.
Ağzınıza almış olduğunuz lokmaları iyi çiğnemeyi alışkanlık haline getiriniz. Çünkü doyma refleksi midede değil beyinde bulunmaktadır. Ne kadar ağır ve iyi çiğnerseniz almış olduğunuz gıdayı bir o kadar sindirmiş olursunuz. Öğün sayısını arttırdığınız içinde mideniz belli aralıklarla iyi çalıştığında doyma refleksi daha erken ortaya çıkacak ve sizde fazla kilo almaktan kurtulacaksınız.

2. HER ÖĞÜNDE KARBONHİDRATLARDAN ZENGİN BESLENİN:

Tahıl grubu besinler, yağsız kek ve kurabiyeler, ekmek, pilav, makarna, meyve, patates gibi besinler önemli karbonhidrat kaynaklarıdır ve her öğün yeteri kadar tüketilmesine dikkat edilmelidir. Aksi halde egzersiz sırasında halsizlik, yorgunluk, konsantrasyon bozukluğu ve buna bağlı sakatlıklar oluşabilir.

3. EGZERSİZ SONRASI MUTLAKA KARBONHİDRATLI BESİNLER TÜKETİN:

Egzersizden sonra kaslarda azalan glikojen depolarının yenilenmesi hızlı bir şekilde olmaktadır. Bu nedenle egzersiz sonrası ilk iki saat içinde kadınlar en az 50 gram, erkekler ise 70 gram karbonhidrat içeren yiyecek ve/veya içecek tüketmelidir. Egzersiz sonrası yiyecek bulmak güç ise, sporcular yanlarında 50 gram karbonhidrat içeren kolay taşınabilen yiyecek ve içecek bulundurmalıdır. Örneğin sandviç-meyve suyu, kek, bisküvi benzeri besinler çantanızda kolaylıkla bulundurulabilir. Günde iki kez ve daha fazla antrenman yapılıyorsa, bu durum daha da önemli hale geliyor, beslenmeye dikkat edilmez öğün atlanırsa karbonhidrat depolarının yenilenmesi zorlaşmakta ve performansı olumsuz etkilemektedir.

4. ANTRENMAN SIKLIĞI-YOĞUNLUĞU FAZLAYSA, ENERJİ İHTİYACINIZIN BÜYÜK ÇOĞUNLUĞUNU KOMPLEKS KARBONHİDRATLARDAN KARŞILAYIN:

Yoğun egzersizler enerji ve besin öğeleri gereksinimini arttırır. Egzersiz yoğunluğu arttıkça karbonhidrattan sağlanan enerji oranı artırılmalıdır. Enerjinin büyük çoğunluğu kepekli yiyecekler, tam tahıl ürünleri, kuru baklagiller, kepekli makarna, esmer pirinç, sebzeler gibi kompleks karbonhidratlardan sağlandığı takdirde protein gereksinimi de bir ölçüde karşılanabilmektedir.

5. YETERLİ-DENGELİ BİR BESLENME PROGRAMI UYGULANIYORSA EK OLARAK
VİTAMİN/MİNERAL KULLANIMINA GEREK YOK:
Yeterli beslendiğinden emin olmayan kişiler, günde 1 adet multi-vitamin/mineral
tableti kullanabilirler. Ancak performansı arttırmak için “fazla kullanmak daha iyidir” yaklaşımının doğru olmadığı unutulmamalıdır. Hatta fazla kullanım, vitamin/mineral dengesini bozabilmekte ve sağlığı olumsuz yönde etkileyebilmektedir.

6. ÖZELLİKLE KADIN SPORCULAR DEMİR VE KALSİYUM İÇEREN BESİNLERİN TÜKETİMİNE AYRI BİR ÖNEM VERMELİDİR:

Demir ve kalsiyum içeren besinlerin tüketimi düşük olan kadın sporculara demir tableti kullanmaları, tabletlerin demir emilimini artıran C vitamini içermesi, doktor kontrolü altında kullanmaları, diyetleri ile demir ve kalsiyumun zengin kaynakları olan yiyecek ve içecekleri tüketmeleri önerilebilinir.

7. BESİNLERLE ALINAN LİF-POSA MİKTARINA ÇOK DİKKAT EDİLMELİDİR:

Bazı egzersizlerin örneğin koşu egzersizinin olumlu (ya da olumsuz) etkilerinden biri doğal laksatif (müshil) etkisidir. Posa içeriği yüksek bazı yiyecekler (kepekli tahıl ürünleri, kuru baklagiller, kabuklu sebze ve meyveler, kayısı, incir vb) bu etkiyi artırmaktadır. Egzersiz yapanlar diyetlerinde bulunan hangi yiyeceğin bu tür etkisi olduğunu deneyimlerine göre tespit edebilmektedirler. Özellikle yarışma, müsabaka sporları gibi alanlarla uğraşanlarda bu durum olumsuzluklara neden olabilir bunun için çok dikkatli olunmalıdır. Örneğin müsabaka gününde veya bir önceki günde kuru baklagil gibi gaz yapabilecek besinler tüketilmemelidir.

8. KİLO VERMESİ GEREKEN BİREYLERİN ZAYIFLAMAK İÇİN ACELECİ OLMAMASI GEREKİR:

Hızlı kilo kaybından kaçınmalı, haftada 1 kg olacak şekilde yavaş kilo verme hedeflenmeli, diyette karbonhidrat değil, yağ sınırlandırılmalıdır. Hızlı kilo verilirse yağ dokusu değil, su ve kas dokusu kayba uğramaktadır (kas ağırlığı yağ ağırlığından fazla olduğu için elbiseler bol gelip kilo kaybedildiği hissedilse bile kilo verildiği zannedilmemelidir).

9. SIVI GEREKSİNMESİ ZAMANINDA KARŞILANMALIDIR:

Özellikle yaz aylarında sıvı tüketimi unutulmamalıdır. Egzersiz ile oluşan su kaybına bağlı olarak gelişen dehidrasyon sonucu performans azalacak en kötüsü de “sıcak bitkinliği” oluşacaktır. Dehidrasyonun belirtileri; kan hacminin azalması, rektal ısının artması, nabzın hızlanması, bitkinlik, baş dönmesi ve iş gücü (iş veriminin) azalmasıdır. Vücut ağırlığının dehidrasyonla %2′lik kaybı vücut ısısını düzenleme yeteneğini olumsuz yönde etkilerken sportif performansı etkilemediği görülmektedir. Dehidrasyonla %3′lük kilo kaybı kasın kasılmaya dayanıklılık süresini azaltmaktadır. Eğer sıvı kaybı %6′yı aşarsa ciddi sağlık sorunları oluşabilmektedir. Sıvı kaybının yan etkilerini (kuvvet, gücün azalması) düzeltmek için 4-5 saatlik bir rehidrasyon (vücut suyunun yerine konması) yeterli değildir.
Dehidrasyonu kontrol etmenin en kolay yolu, idrarı izlemektir. Saman sarısı renginde ve sık idrar yapma iyi bir göstergedir. Dehidrasyonu önlemek için, sıcak havada günde en az 10-15 su bardağı su içilmelidir.

10. EGZERSİZ SIRASINDA DA SIVI İHTİYACINIZ VARDIR. BU NEDENLE SIVI TÜKETİMİ SPOR YAPARKEN DE UNUTULMAMALIDIR:

Bir koşu ya da yürüyüş sırasında ne kadar sıvı kaybedildiği egzersiz öncesi ve sonrası tartılarak saptanmalıdır. Pratik olarak; her ½ kg kayıp için, 2-3 su bardağı su içilmelidir. Özellikle sıcak havada uzun süreli bir egzersiz yapılacaksa; örneğin bir Avrasya maratonuna hazırlanırken müsabaka sırasında sıvı tüketimi için hazırlık antrenmanlarında pratik kazanılmalı ve ayrıntılı bir şekilde nasıl sıvı tüketileceği saptanmalıdır. Kişi kanında da taşıyabileceği çanta ve el şişesi bulundurmalı ya da bir arkadaşının bisikletle kendisini izleyip su vermesini sağlamalı veya su içebileceği bir yere uğramalıdır.

11. OKUL ÇAĞINDA SPOR YAPAN ÇOCUKLARIN BESLENMESİ NASIL OLMALIDIR?

Büyüme ve gelişme sürecinde olan çocuk sporcuların besinlere olan ihtiyacı, yetişkinler ve spor yapmayanlara göre fazladır. Bu nedenle genç sporcuların iyi bir beslenme alışkanlığı kazanması zorunludur. Sporcular genellikle zamanlarının önemli bir kısmını beceri ve teknik geliştirici antrenmanlar için kullanmakta, bu nedenle beslenme ve dinlenmelerine yeteri kadar önem vermemektedirler.

Büyüme ve gelişme sürecinde olan çocuk sporcuların besinlere olan ihtiyacı, yetişkinler ve spor yapmayanlara göre fazladır. Bu nedenle genç sporcuların iyi bir beslenme alışkanlığı kazanması zorunludur. Sporcular genellikle zamanlarının önemli bir kısmını beceri ve teknik geliştirici antrenmanlar için kullanmakta, bu nedenle beslenme ve dinlenmelerine yeteri kadar önem vermemektedirler. Yapılan en büyük yanlışlardan biri budur. Çocukluk çağındaki sporcular, düzeltilmesi gereken birçok sağlıksız beslenme davranışına sahiptirler. Bunların başında öğün atlama, şekerli ve kolalı içecekler gibi gereksiz enerji içeren ve besin değeri düşük besinlerin tüketimi gelmektedir.

Genç sporcuların sağlıklı beslenme alışkanlığı kazanması ve istenen düzeyde performans gösterebilmesi için dikkat etmeleri gereken noktalar şunlardır:

ü Çikolata, gofret, şekerleme gibi yiyeceklerin içerdiği enerji yüksek olmakla birlikte, besin değeri oldukça düşüktür. Bu besinlerin fazlaca tüketilmesi konusunda dikkatli olunmalı.
ü Basit karbonhidrat dediğimiz çikolata, gofret, şekerleme gibi besinler müsabaka öncesi değil, sonrasında tüketilmeli.
ü Çikolata, gofret, şekerleme gibi besinler yerine kompleks karbonhidratlar olarak adlandırılan makarna, pilav, patates, ekmek gibi besinler tercih edilmeli.
ü Öğün atlanılmamalı.
ü En az 3 ana öğün ve 2-3 ara öğün ile beslenilmeli.
ü Kahvaltı kesinlikle ihmal edilmemeli.
ü Gün içi bolca taze sebze- meyve tüketilmeli.
ü Sabah kahvaltısının çok önemli olduğu unutulmamalı.
ü Artan vücut ısısını dengelemek için, sıvı alımı ihmal edilmemeli.
ü Antrenman öncesi, sırası ve sonrasında sıvı alınmalı.
ü Su içmek için susamayı beklemeli.
ü Her 20 dakikada bir ara vererek mutlaka su içilmeli.
ü Müsabaka öncesi son hafta egzersiz süresi azaltılmalı.
ü Müsabakadan bir gün önce mutlaka dinlenilmeli.
ü Müsabakadan 2-3 saat önce kompleks karbonhidratlar olarak adlandırılan makarna, pilav, patates, ekmek gibi besinlerden oluşan bir mönü tüketilmeli.
ü Ağır yağlı ve etli yiyecekler müsabaka öncesi yenilmemeli.
ü Acılı, baharatlı, gaz şikayetine neden olacak besinler müsabaka öncesi tüketilmemeli.
ü Daha önce tüketilmeyen ve bilinmeyen besinler yenilmemeli.
ü Antrenman veya müsabaka sonrası, ilk yarım saat içinde yoğun karbonhidrat içeren besinlerden tüketilmeli. (Gofret, meyve suyu, bisküvi, muz vb.)

KAYNAK:
Prof. Dr. Gülgün Ersoy, Egzersiz ve Spor Yapanlar İçin Beslenme

     Beğenin    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler  
► Çocuk Sporcularda Beslenme Dyt.Gökhan ÇELİK
► Sporcularda Kreatin Kullanımı Dyt.Duygu BİLGİN
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,980 uzman makalesi arasında 'Profesyonel Sporcularda Sağlıklı Beslenme' başlığıyla benzeşen toplam 23 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
 
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


14:34
Top