Yeme Bozuklukları
YEME BOZUKLUKLARI
Çocuklar için yemek gelimsel bir basamaktır. Yemek alışkanlığı çocuğun duygu durumuna bağımsızlığına, bireyselleşmesine, motor gelişimine,ebeveynleri ile uzun dönem ilişkisine, ve huyunun oluşumuna yol açar.
18 aylıktan 2 yaşına, yani 'hayır' yaşına kadar çocuk,yetişkine karşı çıkmanın bir yolunu yemeklerde bulur. Anne telaşlanır, korkar, kızar hatta suçluluk duyar. Böylelikle savaş başlamış demektir. Her öğünde bu tansiyon hissedilmeye, hatta gittikçe şiddetlenmeye başlar. Bir kısır döngüye giren durum çocuğun gittikçe daha az yemek yemesine yol açacaktır. Daha da önemlisi bu karşı koyma ve çatışma çocuğun diğer davranışlarına da yansıyacak; uyku düzeni, tuvalet eğitimi ve istekleri ertelemede ebeveynler güçlük yaşamaya başlayacaktır.
Bebeklik dönemi yeme davranışına bağlı problemleri ikiye ayırabiliriz :
ı - Anne sütünün yetersizliği ve normalin altında beslenme
2- Bebeğini anne sütü ile besleyemeyen annelerin yaşadığı suçluluk duygusunun etkisi ile bebeği gereğinden fazla beslemesi. Bu durumda ilk 6 ay anne sütü ile beslemek büyük önem
taşımaktadır.
2-3 yaşlarında yeme problemleri daha sık meydana gelmektedir. Çünkü bebek kendi özgürlüğünü kazanmaya , bireyselleşmeye çalışmakla birlikte anne ve babasından da kopmamaya çalışır. Bu dönemde anneler uzmanlara şu 3 tür şikayetle başvururlar ;
ı - Yemek Seçme : Çocukların bu seçimleri uygulanması mümkün ve pratik ise; değiştirilmeye çalışılmamalıdır. Örneğin; süt gibi önemli besinleri kesinlikle reddediyorsa yiyecek alerjisi açısından değerlendirilmelidir.
2- Yemeyi Reddetme veya Ağızda Bekletme : Çocuk bağımsızlığını ilan etme yolunda ilk çabasını yemek seçerek veya reddederek dile getirir. Yeme konusundaki inatçılık özelliğini ön plana çıkarmak için en güzel yöntem ise lokmayı ağızda uzun süre tutmaktır.
3- Yemek Sırasında Ayağa Kalkma, Dolaşma: Yemek sırasında dolaşarak veya televizyon karşısında yemek istediklerinde çocukların bu isteklerine ebeveynler her seferinde cevap verirlerse bu davranış ister istemez alışkanlık haline dönüşecektir.
Ve daha sonra 3 ve 6 yaşları civarında, çocuk tat alma konusunda başka bir orjinal dönemden geçer; hep aynı şeyleri sevmeye ve yemeye başlar - genelde makarna, pilav, patates kızartması, sosis ve tavuk ...
6 yaşından sonra ise yeme davranışlarında sorun yaşayan ve bu davranışları artık pekiştirmiş bir çocuğun okul dönemi beslenme düzenini oturtmak da ebeveynler için güç bir durum haline gelmektedir.
YEME BOZUKLUKLARININ NEDENLERİ
- Batı toplumlarında yiyeceklere, vücut kilo kontrolüne ve fiziksel görünüşe aşırı ve yaygın odaklanma yemek yeme davranışını etkileyebilir.
- Emosyonel nedenler ile çocuk çok veya az yemek isteyebilir.
- Ebeveyn çocuğa tercihi dışındaki gıdaları ısrarla sunarsa çocuk inatlaşarak reddedebilir.
- Bozuk ebeveyn-çocuk ilişkilerinde ebeveyne başkaldırı olarak ortaya çıkabilir.
- Gıdanın takılması sonrası yutma korkusu ve yemekten kaçınmayı ortaya çıkarabilir.
- Yaşam olayları (taşınma, okul değişimi,aile üyesinin veya sevdiği hayvanın ölümü, anne-babanın boşanması, yakın bir arkadaşı ile kavga etme veya arkadaşları içinde gülünç duruma düşme) etkileyebilir.
- Yiyeceğin bol olması. Yiyecek bol ise; böyle bir ortam kilo alımı için müsaitlik oluşturur ve zayıflığı başarmak için kontrollü olmaya çalışabilir.
YEME BOZUKLUKLARINDA GÖRÜLEN SEMPTOMLAR
- Kilo konusuna aşırı ilgi ve kaygı.
- Normal miktarda yese bile aşırı şişmiş hissetme.
- Gıda biriktirme veya atma.
- Başkaları ile birlikte yemekten kaçınma.
- Yemeklerden sonra banyoya sık gitme.
- Sosyal ortamlardan çekinme.
- Duygu durum dalgalanmaları.
- Aşırı düzeyde kendini eleştirme.
- Arkadaşlardan kaçınma.
- Önceki hoşlandığı etkinlikleri yapmama.
- Kilosu olmasa bile şişman hissetme.
- Açlığı inkar.
- Kusma.
TEDAVİ
Yeme bozuklularının tedavisi zorludur. Tedavi ekibinde hekim,psikoterapist, psikiyatrist ve beslenme uzmanı yer alır. Kabızlıık sorunu görüldüğü için lifli gıdalar yenmeli ve mineral yağlar kullanılmalı. Ancak sağlıklı yeme alışkanlığının yerleştirilmesi barsak hareketlerini düzenleyebilir.
ÖNERİLER:
- Örnek olunmalı ve örnek gösterilmelidir. (büyük kardeşten çok etkilenirler).
- Tehtid edilmemeli, zorlanmamalıdır .
- Beslenme olayına 1 yaşından önce katılmasına izin verilmelidir Kendi kendine beslenme,çocukların kendilerine olan güveninin artmasını sağlar, sorumluluk,almasında olumlu etkisi olur
- Geniş yiyecek seçeneği sunulmalıdır.
- Yemek zamanı neşeli geçmeli ve konuşmalar tüm aile bireylerini ilgilendiren konulardan seçilmelidir.
- Yemek saatinde farklı tutumlar sergilenmemeli ve çocuk ebeveyn arasındaki ilişki düzeltilmelidir.
- Yemek için ayrılan zaman yeterli olmalıdır.
- Yemeğin hazırlanma şekli ve sunumu özendirici olmalıdır.
- Sandalyesinin yüksekliği,rahatlığı,masaya uzaklığı fiziksel özelliklerine uygun olmalıdır.
- İştahı göz önünde tutularak az yediğinde yemesi için ısrar edilmemelidir.
- Olumlu yeme davranışları, sözel olarak ödüllendirilmelidir.
- Kesin, kararlı ancak yumuşak bir disiplin sergilenmelidir.
- atlı, şeker, çikolata ancak yemeğini bitirdikten sonra verilmelidir.
- Yemek yerken kucak, TV karşısından ... vs. kaçınılmalıdır.
- Anne baba kendini suçlamamalı. (Çocuk az ya da dengesizce beslendiğinde ebeveyn kendinden şüphelenmemelidir.)
- Çocukların yeme alışkanlıkları ile ilgili önceki kuşakların suçlamalarına izin verilmemelidir.
- Bütün gün atıştırmasına izin verilmemelidir. Bunun yerine oyun oynatarak ya da resim yaptırarak meşgul edilmelidir.
- Onun önünde çeşitli besinler tüketilerek örnek gösterilmeli ve tabağına mutlaka her defasında bir kaşık sebze koyulmalıdır.
- Çocuğa bir yemeğin az ya da çok, daima üç besinden oluştuğu öğretilmelidir. Bir sebze, protein( et, sebze, yumurta) ve süt ürünleri veya meyve…gibi.
- Anne baba kendi çocukluğunda sevdiği ve nefret ettiği şeylere dair örnekler vermelidir.
- Çocuğa “senin için hazırladığım bu yemeğin tadına bakarsan çok mutlu olurum” denmeli ama asla “hadi benim içi ye” denmemelidir.
SIKÇA SORULAN SORULAR :
Çocuğun yemesi için ısrar etmek doğru mu?
Hayır. İnatlaşmak yemek yeme davranışını yapacağı varsa da yapmamasına neden olur. Çünkü artık amacı yemek yememek değil, sizin dediklerinizin tersini yapmaktır.
İnatlaşmak yerine ne yapılabilir?
Eğer kriz halinde ise mutlaka sakinleşmesini beklemek ve açıklama yapmamaya çalışmak gerekir.
Öğün atlama doğru bir yöntem midir?
Evet. Fakat bu yöntemi doğru yapmak ve istikrarlı bir şekilde uygulamak gerekir. Eğer istikrarlı olunmazsa çocuğa çelişkili mesajlar verilir.
Oyun oynayarak yemek yedirmek doğru mu?
Hayır. Bu durumda çocuk yemek yemeyi düzene sokamaz ve bu sorumluluğu üstüne almakta zorlanır.
Kendi mi yemek yemeli?
Bunun için çocukların gelişim özelliklerini iyi bilmek ve yeterliliklerini anlayabilmek için fırsat vermek gerekir. Eğer bu beceriyi gerçekleştirebilecek kas becerilerine sahipse dökerek de olsa kendi yemeli. Bu durum başarma özgüvenini de destekleyecektir.
Sofra düzeni olması şart mı?
Çocuklar en iyi model alarak ve taklit ederek öğrenirler. Sizin sofra kurallarına uyduğunuzu görmek, hangi besinleri aldığınıza şahit olmak gelişimini olumlu etkiler.
Yemek yeme süresi çok uzun oluyorsa ya da yememekte ısrar ediyorsa ne yapılmalı?
Belli bir saat dilimi belirlenerek o saat dilimine sizinle birlikte uyması istenmeli. Belirlenen zamanın bitmek üzere olduğu hatırlatılmalı çünkü çocuklar ani söylenen isteklerden hoşlanmazlar. Saat dolduğunda ise: sözünüzün arkasında durduğunuzu görmesi için sofra gerçekten kaldırılmalı. Yalnız henüz zaman kavramını bilmedikleri için bu zaman dilimi somut olarak saat üzerinden gösterilmeli.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Yeme Bozuklukları" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Seda GENÇ'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Seda GENÇ'in izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
10 Beğeni 
Yazan Uzman
|
| Makale Kütüphanemizden | ||||
|
yeme bozukluğu, yeme bozuklukları, çocukta yemek sorunu, çocuklarda yeme bozuklukları, yemek seçme, yemeyi reddetme, ağızda bekletme, yemek sırasında dolaşma, çocuklarda yemek seçme, çocuklarda yemeyi reddetme, çocuklarda ağızda bekletme, çocuklarda yemekte dolaşma
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
