Obezitenin Tedavisinde Beslenme Destek Ürünleri ve Bitkisel Ürünler
Obezite, vücudun yağ kütlesinin yağsız kütleye oranının aşırı artması olarak tanımlanır. Tanısında öncelikli olarak genellikle BKI kullanılır.
BKI
20 - 24.9 NORMAL
25 - 29.9 KİLOLU
> 30 OBEZ
Obezite hipertansiyon, koroner kalp hastalığı, hiperlipidemi, tip 2 diyabet, osteoartrit ve kanser riskini artırıp solunum güçlüğü, iskelet-kas sistemi problemleri, deri problemleri ve kısırlığa neden olmaktadır.
Amerika’da yetişkin populasyonunun;
1985 %10
1998 %18
2006 %28
obez sınıfına girdiği gösterilmiştir.
Obezitenin tedavisinde kullanılan yöntemler enerji alımının azaltılması, özel zayıflama diyetleri, enerji harcamasının artırılması, düşük yağlı diyetler, artmış su tüketimi, düşük CHO alımı, iştah baskılanması, akupunktur ve ameliyattır. Beslenme destek ürünleri ise botanik ürün, aminoasit, vitamin ve minerallerden bir veya birkaçını içeren, diyete bireyin sağılığını geliştirmek amacıyla eklenen ürünlerdir.
Neden beslenme destek ürünleri?
• Zayıflamanın sağlık üzerine olumlu etkileri
• Zayıflamak için sihirli bir destek ihtiyacı
• Egzersiz ve diyet gibi yaşam tarzı değişikliklerine daha az gereksinim
• Egzersiz ve diyet sırasında toplum tarafından dışlanma
• Ürünlere reçetesiz ulaşabilme kolaylığı
• Erişiminin profesyonel yardımdan daha kolay olması
• Reklamlardaki abartılı iddialar
• Doğal bir tedavinin çekiciliği
• Doğal olanın güvenliği olduğu düşüncesi
EPHEDRA
· Ephedra sinica Çin de yetişen astım ve diğer solunum hastalıklarının tedavisinde kullanılan bir çalıdır.
• Amerika da zayıflama ve atletik performansı arttırma amaçlı kullanılmaktadır.
• Başlıca bileşeni olan ephedrinin etkileri yalnız veya caffeinle kombine olarak araştırılmıştır.
• Ephedra içeren besin destek ürünleri 1990’lı yıllardan 2004 yılına kadar zayıflama amaçlı kullanılmıştır.
• Kısa süreli etkisi Kuzey Kaliforniya Agency for Healthcare Research and Quality’s Evidence Based Practice Center tarafından yürütülen bir çalışmayla ispatlanmıştır.
• Uzun süreli etkisi (>6 ay) araştırılmamıştır.
• Yan etkileri: Bulantı, kusma, anksiyete, hiperaktivite, çarpıntı, miyokart enfarktüsü
• 2001 yılında ephedra, kullanılan besin desteği ürünlerinin sadece %0.8 ini oluştururken, aynı yıl bildirilen yan etkilerin %64 ünü oluşturmuştur (U.S. Poison Control Center).
• 1993-2001 yılları arasında besin destek ürünlerinin neden olduğu ölümlerin %59’unu ephedra oluşturmuştur (FDA reporting system).
• 2003 Şubat’ta FDA ephedra içeren ürün etiketlerinde aşağıdaki uyarının bulunması kararını almıştır;
UYARI: Ephedrin alkoloidleri içerir. Kalp krizi, çarpıntı, felç ve ölüme neden olabilir. Hamile, emzikli ve 18 yaş altı bireyler kullanmamalıdır.
• 2004 yılına kadar FDA belirtilen yan etkileri yeterli bulmadığından bir çok ülkede perakende satış yerleri ve bağımsız dernekler kendi yasaklarını getirmiştir.
Zayıflama üzerindeki etkisi ispatlanmasına rağmen güvenliliği konusundaki şüpheler sonucu Nisan 2004’te FDA tarafından yasaklanmıştır
CİTRUS AURANTİUM
• Citrus aurantium beyaz çiçekli küçük bir ağaçtır.
• Asya’da sindirim problemlerini tedavi etmek için kullanılmaktadır.
• Aktif bileşenleri olan sinephrine epinefrine, octopamine norepinefrine yapısal olarak benzemektedir. Bu bileşenler c AMP üretimini engellemektedir.
• Citrus aurantium içeren ürünlerde önemli miktarlarda sinephrine bulunurken octopamine az miktarlarda bulunmuş ve ya hiç bulunmamıştır.
• Sinephrine’ in kan basıncını arttırdığı göz önünde bulundurularak yapılan bir çalışmada %6 sinephrine içeren citrus aurantiumun kan basıncı üzerine herhangi bir etkisi görülmemiştir.
• Sinephrine ve octopamine ratlarda adipoz dokuda lipolitik etki gösterirken insanlarda önemli bir etki göstermemiştir.
• Dolayısıyla yapılan yetersiz çalışmalar citrus aurantiumun zayıflama üzerinde etkili olmadığını göstermektedir.
• Citrus aurantiumun içerdiği flavanoidler sitokrom P450 enzim sistemini inhibe ederek ilaçların kandaki seviyesini arttırmaktadır.
• Citrus aurantiumun saf sinephrineden farklı bir etkisi olabilir. Bitkilerin kendilerinden izole edilen bileşenlerden farklı etki göstermeleri mümkündür. Ancak bu konuda yeterli çalışma yoktur.
• FDA bu bitkiyi güvenilir olarak tanımladığından etiketlerde belirtilmemekte, lezzet verici olarak adlandırılmaktadır.
• Bitkinin kısa ve uzun dönemde etkisi ve güvenliliği ispatlanmadıkça tüketiciler citrus aurantium içeren besin destek ürünleri tüketiminden kaçınmalıdır.
CHROMİUM PİCOLİNATE
• Cr(pic)3 krom elementinin biyolojik aktif formudur.
• Piyasada beslenme desteği olarak hap, sakız ve içecek formunda bulunmaktadır.
• Cr(pic)3 ile ilgili ilk çalışma 1989 yılında yapılmıştır. 200 µg/gün Cr(pic)3 total cho ve ldl’yi düşürmüştür
• Ancak daha sonraki çalışmalarda Cr(pic)3 ın vücut yağ kütlesi, kandaki glikoz, cho ve insülin seviyeleri üzerine bir etkisi bulunamamış, Federal Trade Commusion Cr(pic)3 ın sağlık üzerine olumlu etkileri olmadığına karar vermiştir.(1997)
• Bu tarihten sonra yapılan çalışmalar kan glikozu, TG, HDL, vücut kompozisyonunda bir değişiklik göstermezken total cho , LDL ve insülin düzeylerinde düşüş gözlenmiştir.
• Son olarak Mart 2007’de bayanlar üzerinde yapılan bir çalışmada suplementasyonun vücut ağırlığı ve kompozisyonu üzerine herhangi bir etkisi gösterilmemiştir.
• Yan etkileri; Serbest radikal hasarı (teorik), böbrek hastalığı (>1000 mcg/gün), rhabdomyolysis. Cr(pic)3 suplementasyonunun etkilerini daha iyi tanımlayabilmek için uzun süreli çalışmalar yapılmalıdır.
YEŞİL ÇAY
• Asya’da sağlığı geliştirici etkisi nedeniyle yaygın olarak kullanılan bir içecektir. Canella sinensis bitkisinden elde edilir. Ünlü farmakolog Chen Zang:
‘Her ilaç tek bir hastalığa devadır, çay ise her hastalığın devasıdır’
• Bitkinin %30unu flavanol ve flavonolller oluşturmaktadır.İçerdiği flavanoller; epigallocatechin gallate, epigallocatechin, epicatechin gallate ve epicatechindir.
• EGCG içeriğiyle kanserin önlenmesi, kalp hastalıklarının önlenmesi, cho düşürülmesi , antiinflamatuar , antiarthritic , antibacterial , antiangiogenic , antioxidative , antiviral etki gösterdiği düşünülmekte, araştırmalar devam etmektedir.
• In vitro çalışmalarda yeşil çay tüketiminin adipozit diferentasyonu ve proliferasyonuna neden olarak antiobezite etki gösterdiği, ayrıca sindirim enzimleri inhibasyonuyla CHO ve yağ emilimini azalttığı gösterilmiştir.
• İnsanlarda etki mekanizması çay kateşinlerinin termogenezisi (%3-4) ve substrat oksidasyonunu (%12-35) artırması yolu ile oluşmaktadır. 2001-2002 yıllarında yapılan 2 çalışma sonucunda vücut ağırlığında hafif düşüşler görülürken vücut yağında önemli miktarda düşüş gözlenmiştir.
• 10 yıldır sürekli yeşil çay tüketen bireylerde vücut yağ kütlesi, bel çevresi, bel / kalça oranı düşük bulunmuştur. Tüm çalışmalarda kan TG düzeyleri değişmezken, bazı çalışmalar total cho ve serbest yağ asitlerinde düşüş göstermiştir. Ayrıca plasma glikoz ve insülin düzeyleri de düşmüştür.
• Genel olarak çalışmalar sonucunda TG düzeyleri değişmemiş, total cho, serbest yağ asitleri, glikoz ve insülin düzeyleri düşmüş, enerji alımı değişmemiştir. Yüksek EGCG alımının yan etkileri görülmemiştir.
• In vitro çalışmalarda EGCG ve kafein kombinasyonu kahverengi yağ dokusunda oksijen tüketimini artırmıştır. Bu sinerjik etki insanlarda yapılan çalışmalarla da desteklenmiştir.
KONJUGE LİNOLEİK ASİT (CLA)
• CLA ürünlerinde içeriğin %60-90’ ını CLA oluşturur. Günlük önerilen alım 150-200 mg/gün iken, ürünlerde ise CLA içeriği 3-4 g.’dır. Günlük beslenmede CLA kaynağı süt ve süt ürünleridir.
• Hayvanlarda CLA suplementasyonu ile vücut yağ kütlesi ve vücut ağırlığı azalmış, yağsız vücut kütlesi artmıştır. Kalp hastalıkları riski, glikoz toleransı, SYA, TG, HDL, LDL, VLDL ve KC metabolizması ile ilgili sonuçlar çelişkilidir.
• t10,c12 CLA cinsi memelilerde sütün yağ içeriğini düşürmektedir. Bunu yağ asidi sentezi, yağ asidi desaturasyonu ve TG sentezinde görevli enzimleri inhibe ederek yapmaktadır.
• Domuz adipoz dokularında doymuş yağ asitlerini doymamış yağ asitlerine dönüştüren stearol-CoA desaturaz 1 enzimini inhibe ederek vücuttaki doymamış yağ asitlerinin doymuş yağ asitlerine oranını düşürmektedir.
• 2003 yılına kadar insanlarla yapılmış olan kısa süreli 13 çalışmada CLA’nın vücut ağırlığı üzerine bir etkisi bulunamamış, 3 çalışmada vücut yağ kütlesi düşmüş ve 1 çalışmada yağsız vücut kütlesi artmıştır. Ayrıca bu çalışmaların bazılarında insülin direnci, açlık kan şekeri ve CRP artmıştır. Burada CRP’deki artış inflamasyon ve kardiyovasküler risk göstergesidir.
• 2006’da yapılan 6 ay süreli bir çalışmada CLA kilo kazanımını engellerken vücut yağ kütlesini azaltmış, insülin direnci, kan lipitleri, KC metabolizması ve inflamasyon üzerine bir etki göstermemiştir. 1 yıl süreli başka bir çalışmada ise CLA kilo ve yağ kazanımını engelleyememiştir.
• Sonuç olarak insanlarda CLA suplementasyonu vücut ağırlığı veya kompozisyonunda bir değişiklik oluşturmazken, lipotrophy ve insülin direncine neden olmakta, hamile bayanlarda süt yağ içeriğini azaltmaktadır.
CHİTOSAN
• Chitin polisakkaritinden elde edilen N-asetil glukozamin polimeridir.
• Hayvanlarda yapılan çalışmalarda chitosanın lipitlere bağlanarak gastrointestinal emilimini azalttığı, serum kolesterolünü düşürdüğü gözlenmiştir.
• İnsanlar üzerinde yapılan çalışmalar; placeboyla karşılaştırıldığında chitosanın daha büyük kilo kaybı sağladığını göstermektedir (ort 1.7 kg). Yüksek kaliteli ve uzun süreli çalışmalarda ise kilo kaybındaki farkın azaldığı görülmektedir(ort 0.6 kg). Diğer ölçümler total cho, TG, kan basıncı ve LDL düşmüş, HDL ise artmıştır.
• 24 hafta süreli bir çalışmada(2004) placebo ve chitosan arasındaki ağırlık kaybı farkı 0.4 kg olmuştur. Çalışmalarda önemli bir yan etki veya fekal yağ salınımı görülmemiştir.
• Chitosan iyi bir tedavi yöntemi olabilir, ancak daha çok ve uzun süreli çalışmaya ihtiyaç vardır.
SOYA
• Soya fasulyesi %35 protein, %17 yağ , %31 CHO içermektedir. Ayrıca isoflavon, saponin, fitat, fitosterol, vitamin ve mineraller açısından da zengindir.
• In vitro çalışmalarda soya proteinleri İnsülin sekresyonunu inhibe ederek insülin direnci ve adipoziteyi azaltmakta, lipojenezisi inhibe etmekte, KC ve adipoz dokuda lipolizi artırmaktadır.
• Hayvan çalışmalarında soya proteininin kazeine kıyasla kilo ve yağ kaybında daha etkili olduğu ispatlanmıştır. İnsanlarda yapılan çalışmalarda ise adipojenezisin genistein inhibasyonu yoluyla adipoz dokuyu azalttığı gösterilmiştir.
• Soya proteini ve kazein arasında kilo kaybı açısından bir fark bulunamamıştır. Soya ve kazein proteinleri doygunluk yaratarak besin ve kalori alımını azaltmıştır. Soya proteinindeki isoflavonlar LDL ve TG düşürmüş, HDLyi artırmıştır.
• Sonuç olarak çalışmalar soya proteinlerinin kilo kaybı açısından diğer bir proteinden farkı olmadığını gösterse de daha fazla çalışmaya ihtiyaç vardır.
HİDROKSİSİTRİK ASİT
• Garcinia cambogia bitkisinin kökünden elde edilmiş doğal bir üründür. Vücut yağı kaybına neden olduğu düşünülmektedir.
• Sitratın asetil coA’ya dönüşümünde ATP sitrat liyaz enzimini inhibe ederek sitrat birikimine ve böylece yağ, cho ve TG sentezinin azalmasına neden olur.
• 8 hafta süreli bir çalışmada 500 mg/gün suplementasyon 4.1 kg kilo kaybı, total cho’de %18 TG’de %26 düşüş ve iştahda azalmaya neden olmuştur. (etkiler placeboda görülmemiştir)
• 8 hafta süreli 1320 mg/gün dozlu başka bir çalışmada iştah azalmasıyla birlikte 6.4 kg kilo kaybı (%87 yağ) görülmüş, placeboda kilo kaybı 3.8 kg. (%80 yağ) ‘da kalmıştır.
• Deri altı(VFA) ve organlar arası(SFA) yağ dokusunu değerlendiren bir çalışmada deney grubunda VFA ve VFA/SFA düşmüş, vücut ağırlığındaki değişim gruplar arasında farklılık göstermemiştir.
• Ayrıca yapılan çalışmalar HCA’nın serotonin reseptörlerini kodlayan genlerde artışa neden olarak, iştahı baskıladığını göstermektedir.
• Sonuç olarak HCA etkisini vücut yağ miktarı, kan lipitleri ve BKI’yi düşürerek ve serotonin metabolizmasını artırarak göstermiştir.
SONUÇ
• Ephedra: Yan etkileri nedeniyle 2004 yılında FDA kullanımını yasaklamıştır.
• Citrus aurantium: Zayıflama üzerindeki etkisi ve yan etkileri konusunda çalışmalar çelişmektedir.
• Chromium picolinate: Çalışmalar çelişkili ve yetersizdir.
• Yeşil çay: Çalışmalar etkili olduğunu gösteriyor, daha çok çalışma yapılmalıdır.
• CLA: Çalışmalar çelişiyor, kullanımı önerilmemelidir.
• Chitosan: Yan etki görülmemiştir, etkisi konusunda çalışmalar devam etmelidir.
• Soya: Etkisi ispatlanmamıştır, çalışmalar devam etmelidir.
• Hidroksisitrik asit: Etkili olduğu düşünülüyor, çalışmalar devam etmektedir.
ÖNERİLER
• Her bir supleman için çok sayıda ve uzun süreli çalışmalar yapılmalıdır.
• Beslenme uzmanları halkı beslenme destek ürünlerinin yetersiz etkileri, yan etkileri ve yanlış bilgi kaynakları konusunda uyarmalıdır.
• Supleman kullanımıyla zayıflama konusunda motive olmuş bireylerin bu motivasyonu diyet ve egzersiz uygulamaları için kullanılabilir.
BKI
20 - 24.9 NORMAL
25 - 29.9 KİLOLU
> 30 OBEZ
Obezite hipertansiyon, koroner kalp hastalığı, hiperlipidemi, tip 2 diyabet, osteoartrit ve kanser riskini artırıp solunum güçlüğü, iskelet-kas sistemi problemleri, deri problemleri ve kısırlığa neden olmaktadır.
Amerika’da yetişkin populasyonunun;
1985 %10
1998 %18
2006 %28
obez sınıfına girdiği gösterilmiştir.
Obezitenin tedavisinde kullanılan yöntemler enerji alımının azaltılması, özel zayıflama diyetleri, enerji harcamasının artırılması, düşük yağlı diyetler, artmış su tüketimi, düşük CHO alımı, iştah baskılanması, akupunktur ve ameliyattır. Beslenme destek ürünleri ise botanik ürün, aminoasit, vitamin ve minerallerden bir veya birkaçını içeren, diyete bireyin sağılığını geliştirmek amacıyla eklenen ürünlerdir.
Neden beslenme destek ürünleri?
• Zayıflamanın sağlık üzerine olumlu etkileri
• Zayıflamak için sihirli bir destek ihtiyacı
• Egzersiz ve diyet gibi yaşam tarzı değişikliklerine daha az gereksinim
• Egzersiz ve diyet sırasında toplum tarafından dışlanma
• Ürünlere reçetesiz ulaşabilme kolaylığı
• Erişiminin profesyonel yardımdan daha kolay olması
• Reklamlardaki abartılı iddialar
• Doğal bir tedavinin çekiciliği
• Doğal olanın güvenliği olduğu düşüncesi
EPHEDRA
· Ephedra sinica Çin de yetişen astım ve diğer solunum hastalıklarının tedavisinde kullanılan bir çalıdır.
• Amerika da zayıflama ve atletik performansı arttırma amaçlı kullanılmaktadır.
• Başlıca bileşeni olan ephedrinin etkileri yalnız veya caffeinle kombine olarak araştırılmıştır.
• Ephedra içeren besin destek ürünleri 1990’lı yıllardan 2004 yılına kadar zayıflama amaçlı kullanılmıştır.
• Kısa süreli etkisi Kuzey Kaliforniya Agency for Healthcare Research and Quality’s Evidence Based Practice Center tarafından yürütülen bir çalışmayla ispatlanmıştır.
• Uzun süreli etkisi (>6 ay) araştırılmamıştır.
• Yan etkileri: Bulantı, kusma, anksiyete, hiperaktivite, çarpıntı, miyokart enfarktüsü
• 2001 yılında ephedra, kullanılan besin desteği ürünlerinin sadece %0.8 ini oluştururken, aynı yıl bildirilen yan etkilerin %64 ünü oluşturmuştur (U.S. Poison Control Center).
• 1993-2001 yılları arasında besin destek ürünlerinin neden olduğu ölümlerin %59’unu ephedra oluşturmuştur (FDA reporting system).
• 2003 Şubat’ta FDA ephedra içeren ürün etiketlerinde aşağıdaki uyarının bulunması kararını almıştır;
UYARI: Ephedrin alkoloidleri içerir. Kalp krizi, çarpıntı, felç ve ölüme neden olabilir. Hamile, emzikli ve 18 yaş altı bireyler kullanmamalıdır.
• 2004 yılına kadar FDA belirtilen yan etkileri yeterli bulmadığından bir çok ülkede perakende satış yerleri ve bağımsız dernekler kendi yasaklarını getirmiştir.
Zayıflama üzerindeki etkisi ispatlanmasına rağmen güvenliliği konusundaki şüpheler sonucu Nisan 2004’te FDA tarafından yasaklanmıştır
CİTRUS AURANTİUM
• Citrus aurantium beyaz çiçekli küçük bir ağaçtır.
• Asya’da sindirim problemlerini tedavi etmek için kullanılmaktadır.
• Aktif bileşenleri olan sinephrine epinefrine, octopamine norepinefrine yapısal olarak benzemektedir. Bu bileşenler c AMP üretimini engellemektedir.
• Citrus aurantium içeren ürünlerde önemli miktarlarda sinephrine bulunurken octopamine az miktarlarda bulunmuş ve ya hiç bulunmamıştır.
• Sinephrine’ in kan basıncını arttırdığı göz önünde bulundurularak yapılan bir çalışmada %6 sinephrine içeren citrus aurantiumun kan basıncı üzerine herhangi bir etkisi görülmemiştir.
• Sinephrine ve octopamine ratlarda adipoz dokuda lipolitik etki gösterirken insanlarda önemli bir etki göstermemiştir.
• Dolayısıyla yapılan yetersiz çalışmalar citrus aurantiumun zayıflama üzerinde etkili olmadığını göstermektedir.
• Citrus aurantiumun içerdiği flavanoidler sitokrom P450 enzim sistemini inhibe ederek ilaçların kandaki seviyesini arttırmaktadır.
• Citrus aurantiumun saf sinephrineden farklı bir etkisi olabilir. Bitkilerin kendilerinden izole edilen bileşenlerden farklı etki göstermeleri mümkündür. Ancak bu konuda yeterli çalışma yoktur.
• FDA bu bitkiyi güvenilir olarak tanımladığından etiketlerde belirtilmemekte, lezzet verici olarak adlandırılmaktadır.
• Bitkinin kısa ve uzun dönemde etkisi ve güvenliliği ispatlanmadıkça tüketiciler citrus aurantium içeren besin destek ürünleri tüketiminden kaçınmalıdır.
CHROMİUM PİCOLİNATE
• Cr(pic)3 krom elementinin biyolojik aktif formudur.
• Piyasada beslenme desteği olarak hap, sakız ve içecek formunda bulunmaktadır.
• Cr(pic)3 ile ilgili ilk çalışma 1989 yılında yapılmıştır. 200 µg/gün Cr(pic)3 total cho ve ldl’yi düşürmüştür
• Ancak daha sonraki çalışmalarda Cr(pic)3 ın vücut yağ kütlesi, kandaki glikoz, cho ve insülin seviyeleri üzerine bir etkisi bulunamamış, Federal Trade Commusion Cr(pic)3 ın sağlık üzerine olumlu etkileri olmadığına karar vermiştir.(1997)
• Bu tarihten sonra yapılan çalışmalar kan glikozu, TG, HDL, vücut kompozisyonunda bir değişiklik göstermezken total cho , LDL ve insülin düzeylerinde düşüş gözlenmiştir.
• Son olarak Mart 2007’de bayanlar üzerinde yapılan bir çalışmada suplementasyonun vücut ağırlığı ve kompozisyonu üzerine herhangi bir etkisi gösterilmemiştir.
• Yan etkileri; Serbest radikal hasarı (teorik), böbrek hastalığı (>1000 mcg/gün), rhabdomyolysis. Cr(pic)3 suplementasyonunun etkilerini daha iyi tanımlayabilmek için uzun süreli çalışmalar yapılmalıdır.
YEŞİL ÇAY
• Asya’da sağlığı geliştirici etkisi nedeniyle yaygın olarak kullanılan bir içecektir. Canella sinensis bitkisinden elde edilir. Ünlü farmakolog Chen Zang:
‘Her ilaç tek bir hastalığa devadır, çay ise her hastalığın devasıdır’
• Bitkinin %30unu flavanol ve flavonolller oluşturmaktadır.İçerdiği flavanoller; epigallocatechin gallate, epigallocatechin, epicatechin gallate ve epicatechindir.
• EGCG içeriğiyle kanserin önlenmesi, kalp hastalıklarının önlenmesi, cho düşürülmesi , antiinflamatuar , antiarthritic , antibacterial , antiangiogenic , antioxidative , antiviral etki gösterdiği düşünülmekte, araştırmalar devam etmektedir.
• In vitro çalışmalarda yeşil çay tüketiminin adipozit diferentasyonu ve proliferasyonuna neden olarak antiobezite etki gösterdiği, ayrıca sindirim enzimleri inhibasyonuyla CHO ve yağ emilimini azalttığı gösterilmiştir.
• İnsanlarda etki mekanizması çay kateşinlerinin termogenezisi (%3-4) ve substrat oksidasyonunu (%12-35) artırması yolu ile oluşmaktadır. 2001-2002 yıllarında yapılan 2 çalışma sonucunda vücut ağırlığında hafif düşüşler görülürken vücut yağında önemli miktarda düşüş gözlenmiştir.
• 10 yıldır sürekli yeşil çay tüketen bireylerde vücut yağ kütlesi, bel çevresi, bel / kalça oranı düşük bulunmuştur. Tüm çalışmalarda kan TG düzeyleri değişmezken, bazı çalışmalar total cho ve serbest yağ asitlerinde düşüş göstermiştir. Ayrıca plasma glikoz ve insülin düzeyleri de düşmüştür.
• Genel olarak çalışmalar sonucunda TG düzeyleri değişmemiş, total cho, serbest yağ asitleri, glikoz ve insülin düzeyleri düşmüş, enerji alımı değişmemiştir. Yüksek EGCG alımının yan etkileri görülmemiştir.
• In vitro çalışmalarda EGCG ve kafein kombinasyonu kahverengi yağ dokusunda oksijen tüketimini artırmıştır. Bu sinerjik etki insanlarda yapılan çalışmalarla da desteklenmiştir.
KONJUGE LİNOLEİK ASİT (CLA)
• CLA ürünlerinde içeriğin %60-90’ ını CLA oluşturur. Günlük önerilen alım 150-200 mg/gün iken, ürünlerde ise CLA içeriği 3-4 g.’dır. Günlük beslenmede CLA kaynağı süt ve süt ürünleridir.
• Hayvanlarda CLA suplementasyonu ile vücut yağ kütlesi ve vücut ağırlığı azalmış, yağsız vücut kütlesi artmıştır. Kalp hastalıkları riski, glikoz toleransı, SYA, TG, HDL, LDL, VLDL ve KC metabolizması ile ilgili sonuçlar çelişkilidir.
• t10,c12 CLA cinsi memelilerde sütün yağ içeriğini düşürmektedir. Bunu yağ asidi sentezi, yağ asidi desaturasyonu ve TG sentezinde görevli enzimleri inhibe ederek yapmaktadır.
• Domuz adipoz dokularında doymuş yağ asitlerini doymamış yağ asitlerine dönüştüren stearol-CoA desaturaz 1 enzimini inhibe ederek vücuttaki doymamış yağ asitlerinin doymuş yağ asitlerine oranını düşürmektedir.
• 2003 yılına kadar insanlarla yapılmış olan kısa süreli 13 çalışmada CLA’nın vücut ağırlığı üzerine bir etkisi bulunamamış, 3 çalışmada vücut yağ kütlesi düşmüş ve 1 çalışmada yağsız vücut kütlesi artmıştır. Ayrıca bu çalışmaların bazılarında insülin direnci, açlık kan şekeri ve CRP artmıştır. Burada CRP’deki artış inflamasyon ve kardiyovasküler risk göstergesidir.
• 2006’da yapılan 6 ay süreli bir çalışmada CLA kilo kazanımını engellerken vücut yağ kütlesini azaltmış, insülin direnci, kan lipitleri, KC metabolizması ve inflamasyon üzerine bir etki göstermemiştir. 1 yıl süreli başka bir çalışmada ise CLA kilo ve yağ kazanımını engelleyememiştir.
• Sonuç olarak insanlarda CLA suplementasyonu vücut ağırlığı veya kompozisyonunda bir değişiklik oluşturmazken, lipotrophy ve insülin direncine neden olmakta, hamile bayanlarda süt yağ içeriğini azaltmaktadır.
CHİTOSAN
• Chitin polisakkaritinden elde edilen N-asetil glukozamin polimeridir.
• Hayvanlarda yapılan çalışmalarda chitosanın lipitlere bağlanarak gastrointestinal emilimini azalttığı, serum kolesterolünü düşürdüğü gözlenmiştir.
• İnsanlar üzerinde yapılan çalışmalar; placeboyla karşılaştırıldığında chitosanın daha büyük kilo kaybı sağladığını göstermektedir (ort 1.7 kg). Yüksek kaliteli ve uzun süreli çalışmalarda ise kilo kaybındaki farkın azaldığı görülmektedir(ort 0.6 kg). Diğer ölçümler total cho, TG, kan basıncı ve LDL düşmüş, HDL ise artmıştır.
• 24 hafta süreli bir çalışmada(2004) placebo ve chitosan arasındaki ağırlık kaybı farkı 0.4 kg olmuştur. Çalışmalarda önemli bir yan etki veya fekal yağ salınımı görülmemiştir.
• Chitosan iyi bir tedavi yöntemi olabilir, ancak daha çok ve uzun süreli çalışmaya ihtiyaç vardır.
SOYA
• Soya fasulyesi %35 protein, %17 yağ , %31 CHO içermektedir. Ayrıca isoflavon, saponin, fitat, fitosterol, vitamin ve mineraller açısından da zengindir.
• In vitro çalışmalarda soya proteinleri İnsülin sekresyonunu inhibe ederek insülin direnci ve adipoziteyi azaltmakta, lipojenezisi inhibe etmekte, KC ve adipoz dokuda lipolizi artırmaktadır.
• Hayvan çalışmalarında soya proteininin kazeine kıyasla kilo ve yağ kaybında daha etkili olduğu ispatlanmıştır. İnsanlarda yapılan çalışmalarda ise adipojenezisin genistein inhibasyonu yoluyla adipoz dokuyu azalttığı gösterilmiştir.
• Soya proteini ve kazein arasında kilo kaybı açısından bir fark bulunamamıştır. Soya ve kazein proteinleri doygunluk yaratarak besin ve kalori alımını azaltmıştır. Soya proteinindeki isoflavonlar LDL ve TG düşürmüş, HDLyi artırmıştır.
• Sonuç olarak çalışmalar soya proteinlerinin kilo kaybı açısından diğer bir proteinden farkı olmadığını gösterse de daha fazla çalışmaya ihtiyaç vardır.
HİDROKSİSİTRİK ASİT
• Garcinia cambogia bitkisinin kökünden elde edilmiş doğal bir üründür. Vücut yağı kaybına neden olduğu düşünülmektedir.
• Sitratın asetil coA’ya dönüşümünde ATP sitrat liyaz enzimini inhibe ederek sitrat birikimine ve böylece yağ, cho ve TG sentezinin azalmasına neden olur.
• 8 hafta süreli bir çalışmada 500 mg/gün suplementasyon 4.1 kg kilo kaybı, total cho’de %18 TG’de %26 düşüş ve iştahda azalmaya neden olmuştur. (etkiler placeboda görülmemiştir)
• 8 hafta süreli 1320 mg/gün dozlu başka bir çalışmada iştah azalmasıyla birlikte 6.4 kg kilo kaybı (%87 yağ) görülmüş, placeboda kilo kaybı 3.8 kg. (%80 yağ) ‘da kalmıştır.
• Deri altı(VFA) ve organlar arası(SFA) yağ dokusunu değerlendiren bir çalışmada deney grubunda VFA ve VFA/SFA düşmüş, vücut ağırlığındaki değişim gruplar arasında farklılık göstermemiştir.
• Ayrıca yapılan çalışmalar HCA’nın serotonin reseptörlerini kodlayan genlerde artışa neden olarak, iştahı baskıladığını göstermektedir.
• Sonuç olarak HCA etkisini vücut yağ miktarı, kan lipitleri ve BKI’yi düşürerek ve serotonin metabolizmasını artırarak göstermiştir.
SONUÇ
• Ephedra: Yan etkileri nedeniyle 2004 yılında FDA kullanımını yasaklamıştır.
• Citrus aurantium: Zayıflama üzerindeki etkisi ve yan etkileri konusunda çalışmalar çelişmektedir.
• Chromium picolinate: Çalışmalar çelişkili ve yetersizdir.
• Yeşil çay: Çalışmalar etkili olduğunu gösteriyor, daha çok çalışma yapılmalıdır.
• CLA: Çalışmalar çelişiyor, kullanımı önerilmemelidir.
• Chitosan: Yan etki görülmemiştir, etkisi konusunda çalışmalar devam etmelidir.
• Soya: Etkisi ispatlanmamıştır, çalışmalar devam etmelidir.
• Hidroksisitrik asit: Etkili olduğu düşünülüyor, çalışmalar devam etmektedir.
ÖNERİLER
• Her bir supleman için çok sayıda ve uzun süreli çalışmalar yapılmalıdır.
• Beslenme uzmanları halkı beslenme destek ürünlerinin yetersiz etkileri, yan etkileri ve yanlış bilgi kaynakları konusunda uyarmalıdır.
• Supleman kullanımıyla zayıflama konusunda motive olmuş bireylerin bu motivasyonu diyet ve egzersiz uygulamaları için kullanılabilir.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Obezitenin Tedavisinde Beslenme Destek Ürünleri ve Bitkisel Ürünler" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Dyt.Merve TİRYAKİ'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Dyt.Merve TİRYAKİ'nin izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin 
Yazan Uzman
|
obezitede bitkiler, zayıflamada bitkiler, yeşil çayla zayıflama, bitkilerle zayıflama, diyette bitkiler, bitkisel ürünler, beslenme destek ürünleri, zayıflama bitkisel ürünler, ephedra, citrus aurantium, chromium picolinate, yeşil çay, konjuge linoleik asit, chitosan, soya, hidroksisitrik asit, garcinia cambogia
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
