Hareket, Motor Beceri ve Koordinasyon
Hareket çeşitliliği kaliteli yaşamın bir parçası ve sosyal iletişim becerilerinin temel faktörü olarak kabul edilmektedir. Motor beceri ve koordinasyon yaşam kavramın da çocuğun dengeli ve sağlıklı gelişimini içermektedir. Çocuğun buluğ çağı öncesi ve sonrası düzenli olarak yaptığı hareket etkinlikleri sağlıklı bir fizik yapısının gelişmesini sağlarken genç yaşlarda fiziki yapının bozulmasını geciktirmede önemli bir rol oynamaktadır . Bilindiği gibi büyümenin en hızlı olduğu çocukluk devresinde insan vücudu en fazla değişken yapıya sahiptir. Bu devre aynı zamanda insan vücudunun zararlı çevresel etkenlerden de etkilendiği çağdır.(düzensiz ve yetersiz beslenme, yeterli olmayan fiziksel etkinlikler) u etkenler bir arada olduğu zaman büyüme gelişme yeterli olmamaktadır ve kişi genetik olarak sahip olduğu fiziki yapıya ulaşamamaktadır. Yapılan gözlemler okul çağında çocuklara düzenli olarak yaptırılan hareketler daha genç yaşta güncel yaşamın bir parçası olarak alışkanlık haline getirecek şekilde benimsenmektedir. Çocuk açısından düzenli hareket çalışmaları fiziksel gelişimin yanında sosyal açıdan da önemlidir. Düzenli hareket çalışmaları yardımıyla çocuğun çevresini tanıması ve iletişim kurabilmesi daha kolay gerçekleşebilmektedir.
Koordinasyon;
Koordinasyon kabiliyeti, çoğunlukla norofizyolojik fonksiyon mekanizmalarına dayalı olup, farklı niteliklerdeki objektif pratik ve özellikle sportif faaliyetler arasında ferdi olarak kazanılan ve farklı yaşam alanlarında farklı faaliyet şekillerinin gerektirdiği özel koordinasyon taleplerinin yerine getirilmesi için ihtiyaç duyulan ve nispeten bir bütünlük arz eden performans şeklidir.
Sportif teknik taktik problemlerin, sinir sistemi fonksiyonlarına bağlı olarak çözülebilmesindeki yeterlilik, sportif koordinasyon kapasitesini ifade eder. Yeterli bir sportif koordinasyon kapasitesinin fonksiyonu olarak, zor hareketlerin hassas ve çabuk icra edilmesinin dışında, egzersiz yada günlük yaşam sırasında karşılaşılan sürpriz durumlara da hızlı adapte olunabilir.
En kompleks motorik yetenek olan koordinasyon diğer motorik yeteneklerden farklı olarak zihinsel bir motorik yetenektir. Bu yönüyle koordinasyon diğer motorik yeteneklerden teknik ve taktik amaçlar doğrultusunda ne ölçüde yararlanabileceğini de belirler. Buna göre sportif teknik ve taktik gelişim kaynağı koordinasyon yeteneğidir.
Koordinasyon Nasıl Oluşur?
Hareketlerimiz kaslarımızın kasılması sonucu meydana gelir. Kaslar zıt yönlü, eş yönlü, stabilize veya nötr edici olmak üzere farklı görevlerde kasılırlar. Koordinasyon işte bu hareketlerin birbirini doğru olarak izleyen şekilde ve istenilen kuvvette meydana gelmesidir. Becerili (koordineli) hareket, merkezi sinir sisteminden kasılması gereken kaslara uyarıların gerektiği zamanda gelmesi ile olur.
Koordinasyon çok karmaşık bir motorik yetenektir ve sürat, kuvvet, dayanıklılık, esneklik özellikleri ile çok yakın ilişki içerisindedir.
Koordinasyonu Oluşturan Faktörler:
1- Vücut ağırlığı: Relatif kuvvet koordinasyonda önemli bir faktördür. Kaslara oranla ağırlık ne kadar fazla ise koordinasyon o kadar sınırlı olacaktır.
2 – Boy: Spor türlerinin özelliklerine göre o branşta başarılı olabilmek için kısa, orta veya uzun boy avantaj sağlar.
3-Zaman ayarlama: Bir harekete katılan kas grupları uygun zamanda kasılmalı ve gevşemelidir.
4 - Hareket dakikliği : -Göz-kas koordinasyonu –Proprioseptic(derin duyu) duyarlılık -Kinestetik duyarlılık
5- Denge: Hareketin dengeli yapılması veya denge bozukluğunda süratle normal pozisyona gelebilme koordinasyon için önemlidir.
6- Reaksiyon zamanı
7 - Hareketin sürati
8 - Hareketin yönü ve uzaklığı
9- Görerek nişanlama elle ulaşacak kadar yakın cisimler için görme keskinliği çok iyidir.
10- Kassal tansiyon: Kaslardaki gereksiz gerginlik hareketlerin tutuk, koordinasyonsuz ve genelde ağrılı, çok az tansiyon ise hareketlerin zayıf ve kararsız uygulanmasına neden olur.
11- Yaş
12- Kondisyonel yeteneklerin yetersizliği
13- Kötü teknikle hareket öğrenimi
14- Sakatlıklar
MOTORSAL GELİŞİM
Okul Öncesi Çağ:Okul öncesi çağ (4-7 yaş arası) motorsal gelişimin hızlı olduğu bir dönemdir. Bu dönemin başlangıcında çocuk temel hareketleri rahatlıkla yapabilmektedir; emekler, yürür, çeker, tırmanır, atlar. Bütün bu hareket biçimleri daha sonraki çalışmalarla geliştirilir, çocuk topları yakalamayı, hedefleri vurmayı ve hareket kombinasyonu oluşturur.Okul dönemi sonunda çocuk, gerekli hareket biçimleri şeklinde temel becerileri ve sporsal hareket kombinasyonu oluşturmuş olur.
Fiziksel yeteneklerin geliştirilmesi hakkında şu an mevcut olan bilgiler yetersizdir. Okul öncesi dönemin sonuna doğru güç düzeyi yine düşüktür. Büyük ölçüde antrenmana bağlı olan koordinasyon düzeyi bireylere göre değişir. Dayanıklılık ve sürat için de aynı şey geçerlidir.
Okul öncesi dönemin sonuna doğru sürat becerilerinin kapsamlı antrenmanı ve hareket çabukluğunun artırılması antrenmanının önemli bir bölümüdür.
İlk ve daha sonraki okul yılları:
8-11 ile 11-13 yaşları arasındaki okul yıllarında motorsal verimin gelişmesi hızlıdır. Bu bilinen hareketlerin geliştirildiği ve başkalarının yardımı olmadan çeşitli oyunlar ve yeni hareketlerin öğrenildiği bir gelişme dönemidir. Fiziksel verimin bütün göstergeleri en hızlı artışın bu dönemde olduğunu göstermektedir. Bu dönemde esneklik kaybolmaya başlar buda ilerleyen yaşla birlikte bu noktaya daha fazla önem verilmesi gerektiğini gösterir. Bu dönemdeki çocuklar spora fazla ilgi gösterirler.
Bunlar göz önüne alındığında bu dönemde koordinasyon ve tekniğin geliştirilmesi için kullanılması mantıklıdır. Güç antrenmanını çeşitlendirmelidir.
Olgunlaşma dönemi:
Büyüme dönemi olgunlaşma dönemini bölümleri takip eder. (10-12 ile 16-18 yaşları) fiziksel gelişimin kademeli olarak tamamlandığı dönemin (ergenliğin 2. dönemi )takip ettiği bu dönemde genç her şeyden önce cinsel olgunluğa erişir. Bireysel farklılıklar bir tarafa bırakılırsa kondisyonel verim özelliklerinin pek çoğu bu dönemde daha fazla büyüme hızı olduğunu göstermektedir.Hareketleri kontrol etmekle görevli karmaşık bir organ olan motor düzenleyicisi tam verim kapasitesine bu dönemde ulaşır. Bütün fiziksel ve motorsal özelliklerin nispeten tamamlanmış gelişmesi “gençlik” olarak adlandırılan bir sonraki bölümde olur. Hareket öğrenme açısından bu dönemde olur. Hareket öğrenme açısından bu dönem, bireysel gelişmenin oldukça dengeli ve cinsiyete özgü farklılaşmanın olduğu bir dönemdir. Antrenman yapan fiziksel gelişmelerinin sonuna yaklaştıklarında bireysel verimin zirvesine ulaşırlar. Gelişmenin bu döneminde cinsiyetler arasındaki farklılık kızlarda 15veya16 erkeklerde 18veya 20 yaşlarında olur.
Becerinin Gelişiminde Dikkat Edilecek İlkele
-Yüklemenin dozu kademeli olarak artırılmalıdır.
-Yeni hareketler öğretilmelidir.
-Yeni hareketler öğretilirken çok sayıda değil yeterli sayıda öğretilmelidir.
-Yeni hareketler doğru teknikle öğretilmelidir.
-Yeni hareketler seçiminde çocuğun yeteneği göz önüne alınmalıdır.
-Kombine bir çalışma düşünülmelidir.
-Çalışmanın temposu sürekli değiştirilir.
-Dış koşullar değiştirilmelidir.
-Mekanik beceriler birleştirilmelidir.
-Çalışmalar zamana karşı yapılmalıdır.
-Direktif ve komut değiştirilmelidir.
Hareketin uygulaması sırasında şekil değişikliği yapılmalıdır.
Remzi GÜLEÇ
Motor Beceri ve koordinasyon uzmanı
Koordinasyon;
Koordinasyon kabiliyeti, çoğunlukla norofizyolojik fonksiyon mekanizmalarına dayalı olup, farklı niteliklerdeki objektif pratik ve özellikle sportif faaliyetler arasında ferdi olarak kazanılan ve farklı yaşam alanlarında farklı faaliyet şekillerinin gerektirdiği özel koordinasyon taleplerinin yerine getirilmesi için ihtiyaç duyulan ve nispeten bir bütünlük arz eden performans şeklidir.
Sportif teknik taktik problemlerin, sinir sistemi fonksiyonlarına bağlı olarak çözülebilmesindeki yeterlilik, sportif koordinasyon kapasitesini ifade eder. Yeterli bir sportif koordinasyon kapasitesinin fonksiyonu olarak, zor hareketlerin hassas ve çabuk icra edilmesinin dışında, egzersiz yada günlük yaşam sırasında karşılaşılan sürpriz durumlara da hızlı adapte olunabilir.
En kompleks motorik yetenek olan koordinasyon diğer motorik yeteneklerden farklı olarak zihinsel bir motorik yetenektir. Bu yönüyle koordinasyon diğer motorik yeteneklerden teknik ve taktik amaçlar doğrultusunda ne ölçüde yararlanabileceğini de belirler. Buna göre sportif teknik ve taktik gelişim kaynağı koordinasyon yeteneğidir.
Koordinasyon Nasıl Oluşur?
Hareketlerimiz kaslarımızın kasılması sonucu meydana gelir. Kaslar zıt yönlü, eş yönlü, stabilize veya nötr edici olmak üzere farklı görevlerde kasılırlar. Koordinasyon işte bu hareketlerin birbirini doğru olarak izleyen şekilde ve istenilen kuvvette meydana gelmesidir. Becerili (koordineli) hareket, merkezi sinir sisteminden kasılması gereken kaslara uyarıların gerektiği zamanda gelmesi ile olur.
Koordinasyon çok karmaşık bir motorik yetenektir ve sürat, kuvvet, dayanıklılık, esneklik özellikleri ile çok yakın ilişki içerisindedir.
Koordinasyonu Oluşturan Faktörler:
1- Vücut ağırlığı: Relatif kuvvet koordinasyonda önemli bir faktördür. Kaslara oranla ağırlık ne kadar fazla ise koordinasyon o kadar sınırlı olacaktır.
2 – Boy: Spor türlerinin özelliklerine göre o branşta başarılı olabilmek için kısa, orta veya uzun boy avantaj sağlar.
3-Zaman ayarlama: Bir harekete katılan kas grupları uygun zamanda kasılmalı ve gevşemelidir.
4 - Hareket dakikliği : -Göz-kas koordinasyonu –Proprioseptic(derin duyu) duyarlılık -Kinestetik duyarlılık
5- Denge: Hareketin dengeli yapılması veya denge bozukluğunda süratle normal pozisyona gelebilme koordinasyon için önemlidir.
6- Reaksiyon zamanı
7 - Hareketin sürati
8 - Hareketin yönü ve uzaklığı
9- Görerek nişanlama elle ulaşacak kadar yakın cisimler için görme keskinliği çok iyidir.
10- Kassal tansiyon: Kaslardaki gereksiz gerginlik hareketlerin tutuk, koordinasyonsuz ve genelde ağrılı, çok az tansiyon ise hareketlerin zayıf ve kararsız uygulanmasına neden olur.
11- Yaş
12- Kondisyonel yeteneklerin yetersizliği
13- Kötü teknikle hareket öğrenimi
14- Sakatlıklar
MOTORSAL GELİŞİM
Okul Öncesi Çağ:Okul öncesi çağ (4-7 yaş arası) motorsal gelişimin hızlı olduğu bir dönemdir. Bu dönemin başlangıcında çocuk temel hareketleri rahatlıkla yapabilmektedir; emekler, yürür, çeker, tırmanır, atlar. Bütün bu hareket biçimleri daha sonraki çalışmalarla geliştirilir, çocuk topları yakalamayı, hedefleri vurmayı ve hareket kombinasyonu oluşturur.Okul dönemi sonunda çocuk, gerekli hareket biçimleri şeklinde temel becerileri ve sporsal hareket kombinasyonu oluşturmuş olur.
Fiziksel yeteneklerin geliştirilmesi hakkında şu an mevcut olan bilgiler yetersizdir. Okul öncesi dönemin sonuna doğru güç düzeyi yine düşüktür. Büyük ölçüde antrenmana bağlı olan koordinasyon düzeyi bireylere göre değişir. Dayanıklılık ve sürat için de aynı şey geçerlidir.
Okul öncesi dönemin sonuna doğru sürat becerilerinin kapsamlı antrenmanı ve hareket çabukluğunun artırılması antrenmanının önemli bir bölümüdür.
İlk ve daha sonraki okul yılları:
8-11 ile 11-13 yaşları arasındaki okul yıllarında motorsal verimin gelişmesi hızlıdır. Bu bilinen hareketlerin geliştirildiği ve başkalarının yardımı olmadan çeşitli oyunlar ve yeni hareketlerin öğrenildiği bir gelişme dönemidir. Fiziksel verimin bütün göstergeleri en hızlı artışın bu dönemde olduğunu göstermektedir. Bu dönemde esneklik kaybolmaya başlar buda ilerleyen yaşla birlikte bu noktaya daha fazla önem verilmesi gerektiğini gösterir. Bu dönemdeki çocuklar spora fazla ilgi gösterirler.
Bunlar göz önüne alındığında bu dönemde koordinasyon ve tekniğin geliştirilmesi için kullanılması mantıklıdır. Güç antrenmanını çeşitlendirmelidir.
Olgunlaşma dönemi:
Büyüme dönemi olgunlaşma dönemini bölümleri takip eder. (10-12 ile 16-18 yaşları) fiziksel gelişimin kademeli olarak tamamlandığı dönemin (ergenliğin 2. dönemi )takip ettiği bu dönemde genç her şeyden önce cinsel olgunluğa erişir. Bireysel farklılıklar bir tarafa bırakılırsa kondisyonel verim özelliklerinin pek çoğu bu dönemde daha fazla büyüme hızı olduğunu göstermektedir.Hareketleri kontrol etmekle görevli karmaşık bir organ olan motor düzenleyicisi tam verim kapasitesine bu dönemde ulaşır. Bütün fiziksel ve motorsal özelliklerin nispeten tamamlanmış gelişmesi “gençlik” olarak adlandırılan bir sonraki bölümde olur. Hareket öğrenme açısından bu dönemde olur. Hareket öğrenme açısından bu dönem, bireysel gelişmenin oldukça dengeli ve cinsiyete özgü farklılaşmanın olduğu bir dönemdir. Antrenman yapan fiziksel gelişmelerinin sonuna yaklaştıklarında bireysel verimin zirvesine ulaşırlar. Gelişmenin bu döneminde cinsiyetler arasındaki farklılık kızlarda 15veya16 erkeklerde 18veya 20 yaşlarında olur.
Becerinin Gelişiminde Dikkat Edilecek İlkele
-Yüklemenin dozu kademeli olarak artırılmalıdır.
-Yeni hareketler öğretilmelidir.
-Yeni hareketler öğretilirken çok sayıda değil yeterli sayıda öğretilmelidir.
-Yeni hareketler doğru teknikle öğretilmelidir.
-Yeni hareketler seçiminde çocuğun yeteneği göz önüne alınmalıdır.
-Kombine bir çalışma düşünülmelidir.
-Çalışmanın temposu sürekli değiştirilir.
-Dış koşullar değiştirilmelidir.
-Mekanik beceriler birleştirilmelidir.
-Çalışmalar zamana karşı yapılmalıdır.
-Direktif ve komut değiştirilmelidir.
Hareketin uygulaması sırasında şekil değişikliği yapılmalıdır.
Remzi GÜLEÇ
Motor Beceri ve koordinasyon uzmanı
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Hareket, Motor Beceri ve Koordinasyon" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Remzi GÜLEÇ'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Remzi GÜLEÇ'in izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
9 Beğeni 
Yazan Uzman
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
