Çocuğunuza Arkadaş Değil, Anne Baba Olun
Çocuğunuzun hayatı boyunca pek çok arkadaşı olacak. Ama sadece bir tane anne ve babası var. Eğer siz de, “Ben çocuğumla arkadaşım” diyorsanız, bu konuyu derhal gündeminize alın.
İngiltere’de ebeveynler üzerinde yapılan bir araştırmaya göre, günümüzde çocukluk 11 yaşında sona eriyor. 11 yaşından sonra çocuklar yetişkinler gibi davranmaya, yaşamaya alışveriş yapmaya başlıyor. Çevrelerinden etkilenen çocuklar, 10’lu yaşların başından itibaren daha rahat ve özgür hareket etmek için ailelerine de baskı yapıyor. Kazanılan özgürlükler erken cinsellik, alkol, sigara, uyuşturucu marka bağımlılığıyla sonuçlanıyor.
Günümüz anne babalarının da işte tam da bu noktada kafası karışık. Bir yandan çocuklarımız özgür, kendine güvenen bireyler olsun istiyoruz. Hatta çoğumuz gururla “Ben onun arkadaşıyım zaten” diyoruz. Öte yandan olumsuz alışkanlıklar ve sorumsuz yaşamlar geliştirmelerini de istemiyoruz. Sonuçta, araştırmaların ortaya koyduğu gerçekler de her birimizin gözleyebileceği deneyimler de, ebeveynlik yaparken bir yerlerde dengeyi kuramadığımıza işaret ediyor.
Anne babalık yaparken dengeyi bulmak konusunda verdiği bir seminerde Prof. Dr. Üstün Dökmen genel kabul gören görüşün aksine “Çocuğunuzla arkadaş değil, ana baba olun” önerisinde bulunarak, çocuk ve anne baba ilişkilerinde bugüne kadar doğru bilenenlerin aslında yanlış olduğunu açıkladı. Dökmen: “Çocuğunuzun hayatı boyunca pek çok arkadaşı olacak, izin verin bir tane anne babası olsun. Arkadaşlıkta eşitlik var. Oysa siz onunla eşit değil, anne babasısınız. Çocuğunuzla arkadaş olmayın. Etkili anne baba olun. Onu dinleyin. Nasihatçi değil, refakatçi olun. Çocuğunuzun hayatı boyunca pek çok arkadaşı olacak. Bırakın bir tane anne babası olsun!” diyerek ebeveynleri sadece ebeveyn olmaya davet etti.
Türkiye’de birey-toplum ilişkilerini yorumlayan tanınmış uzmanlar arasında yer alan, “Küçük Şeyler”in yaratıcısı Prof. Dr. Üstün Dökmen’in aile içindeki dengeleri kurmak konusundaki diğer çarpıcı önerileri ise şöyle:
ÇOCUĞUN ÜSTÜNE DÜŞMEYİN, İLGİLENİN
Yaşam denge üzerine kuruludur. Yaşamı dengeli kuramayan anne babaların, çocuklarının üstüne çok fazla düştüklerini gözleyebilirsiniz. 80 kiloluk bir baba çocuğun üstüne düştüğünde ne olursa, aslında çocuğun üstüne fazla düşüldüğünde de yaşanan durum bunun aynısıdır aslında. Çocuğun üstüne düşmeyin, onunla ilgilenin.
Hayatın her alanında dengeli yaşamak gerekir. Aksi takdirde bir başka yaşam alanında harcanmayan enerjiyi çocuğa yöneltirsiniz. İş çok önemli olabilir ama yaşamın geri kalan alanları da çok önemli. Bir bakarsınız ki çocuk 15 yaşına gelmiş. Ve siz çocuğunuzun 3 yaşını sonsuza dek kaçırmışsınız.
TÜM YÖNETİCİLER EVDE YETİŞİR
Çocuklara sorumluluk verilmesi gerekir. Yöneticiler ne okulda yetişir ne de işte. Tüm yöneticiler evde yetişir. Yaşama ilişerek de yaşamak mümkün, yerleşerek de. Yaşama yerleşmek lazım. Bunun için de çocuklara küçük yaşta sorumluluk verin. Giyinme sorumluluğu verin, yemek yeme sorumluluğu verin. Bir kaşığı ağzına yerleştiremeyen çocuk yaşama nasıl yerleşecek? Bazı konularda da seçim özgürlüğü verin. Seçim yapmak zordur. Bazı şeyleri yaşayarak öğrenmesine izin verin.
BAĞIMLI ÇOCUK YETİŞTİRMEYİN
Çocuklara gerekeni yapacak kadar öğretin. Çocuğunuza yapacağı şeyleri sufle etmeyin. Suflörlü yaşam bağımlılığı getirir. Çocuğa istediğiniz kadar karışın. Ama bilmelisiniz ki en önemli anlarda yanında olamayacaksınız. OKS ya da ÖSS sınavına girerken, evlilik gecesinde ya da doğum sırasında isteseniz de yanında olamayacaksınız. “Nereye gittiğini bilen insanlara dünya çekilip yol verir” diye bir söz vardır. Biz de nereye gittiğini bilen çocuklar yetiştirelim.
Öte yandan, çocuk karşısında anne babanın otoritesi mutlaka olmalı. Otorite, saygı ve sevgi bir arada olabilir. Saygı, karşılıklı sevgi sonsuz ama otorite mutlaka olmalıdır.
ÇOCUKLA ÇOCUKLAŞMAMAK
Biliyorum, “Ben çocuğumla arkadaşım” diyen anne babalar, başlıktaki “Çocukla çocuklaşmamak” cümlesinden de hoşlanmayabilirler. Belki onlar, “çocukla çocuk olmak” cümlesini kendilerine daha yakın bulabilirler. Fakat, sözü yine uzmanlara bırakmakta fayda var. “Küçük Şeyler 2” adlı kitabında Üstün Dökmen aynen şöyle diyor: “Ben çorap giymeyeceğim” diye tepinen bir çocuğun karşısında, “Hayır efendim” giyeceksin” diye bağıran bir ana baba düşünün. Şimdi hangisi daha çocuk?
İnatçılıkları dahil çocuklarımızın tüm davranışlarının arkasında, belirli nedenler, belirli ihtiyaçlar vardır. Bu ihtiyaçları doğru anlayabilir, onların davranışlarına, alışageldiğimizin dışında yeni bakış tarzlarıyla bakabilirsek önümüzde yeni ufuklar açılır.
VE WILLIAM MARTIN’DEN BİR ALINTI
“Tüm varlıklar Evren’e aittir. Anne babalar bu gerçeği unutunca yüreklerini hüzün kaplar. Neye ait olduğumuzu unutunca güvenlik arayışına gireriz. Yaşamımızı anlamlandırsınlar diye çocuklarımıza döner, böylesi bir işlevi gerçekleştiremeyeceklerini görünce, üzüntüye boğuluruz. Bu durum onların da unutmasına neden olur. Hep birlikte karanlığa gömülürüz. Fakat her şeyin, her zaman, geçmişte ve gelecekte yolunda olduğunu ve olacağını hatırlarsak, herkes aydınlığa kavuşur.”
İngiltere’de ebeveynler üzerinde yapılan bir araştırmaya göre, günümüzde çocukluk 11 yaşında sona eriyor. 11 yaşından sonra çocuklar yetişkinler gibi davranmaya, yaşamaya alışveriş yapmaya başlıyor. Çevrelerinden etkilenen çocuklar, 10’lu yaşların başından itibaren daha rahat ve özgür hareket etmek için ailelerine de baskı yapıyor. Kazanılan özgürlükler erken cinsellik, alkol, sigara, uyuşturucu marka bağımlılığıyla sonuçlanıyor.
Günümüz anne babalarının da işte tam da bu noktada kafası karışık. Bir yandan çocuklarımız özgür, kendine güvenen bireyler olsun istiyoruz. Hatta çoğumuz gururla “Ben onun arkadaşıyım zaten” diyoruz. Öte yandan olumsuz alışkanlıklar ve sorumsuz yaşamlar geliştirmelerini de istemiyoruz. Sonuçta, araştırmaların ortaya koyduğu gerçekler de her birimizin gözleyebileceği deneyimler de, ebeveynlik yaparken bir yerlerde dengeyi kuramadığımıza işaret ediyor.
Anne babalık yaparken dengeyi bulmak konusunda verdiği bir seminerde Prof. Dr. Üstün Dökmen genel kabul gören görüşün aksine “Çocuğunuzla arkadaş değil, ana baba olun” önerisinde bulunarak, çocuk ve anne baba ilişkilerinde bugüne kadar doğru bilenenlerin aslında yanlış olduğunu açıkladı. Dökmen: “Çocuğunuzun hayatı boyunca pek çok arkadaşı olacak, izin verin bir tane anne babası olsun. Arkadaşlıkta eşitlik var. Oysa siz onunla eşit değil, anne babasısınız. Çocuğunuzla arkadaş olmayın. Etkili anne baba olun. Onu dinleyin. Nasihatçi değil, refakatçi olun. Çocuğunuzun hayatı boyunca pek çok arkadaşı olacak. Bırakın bir tane anne babası olsun!” diyerek ebeveynleri sadece ebeveyn olmaya davet etti.
Türkiye’de birey-toplum ilişkilerini yorumlayan tanınmış uzmanlar arasında yer alan, “Küçük Şeyler”in yaratıcısı Prof. Dr. Üstün Dökmen’in aile içindeki dengeleri kurmak konusundaki diğer çarpıcı önerileri ise şöyle:
ÇOCUĞUN ÜSTÜNE DÜŞMEYİN, İLGİLENİN
Yaşam denge üzerine kuruludur. Yaşamı dengeli kuramayan anne babaların, çocuklarının üstüne çok fazla düştüklerini gözleyebilirsiniz. 80 kiloluk bir baba çocuğun üstüne düştüğünde ne olursa, aslında çocuğun üstüne fazla düşüldüğünde de yaşanan durum bunun aynısıdır aslında. Çocuğun üstüne düşmeyin, onunla ilgilenin.
Hayatın her alanında dengeli yaşamak gerekir. Aksi takdirde bir başka yaşam alanında harcanmayan enerjiyi çocuğa yöneltirsiniz. İş çok önemli olabilir ama yaşamın geri kalan alanları da çok önemli. Bir bakarsınız ki çocuk 15 yaşına gelmiş. Ve siz çocuğunuzun 3 yaşını sonsuza dek kaçırmışsınız.
TÜM YÖNETİCİLER EVDE YETİŞİR
Çocuklara sorumluluk verilmesi gerekir. Yöneticiler ne okulda yetişir ne de işte. Tüm yöneticiler evde yetişir. Yaşama ilişerek de yaşamak mümkün, yerleşerek de. Yaşama yerleşmek lazım. Bunun için de çocuklara küçük yaşta sorumluluk verin. Giyinme sorumluluğu verin, yemek yeme sorumluluğu verin. Bir kaşığı ağzına yerleştiremeyen çocuk yaşama nasıl yerleşecek? Bazı konularda da seçim özgürlüğü verin. Seçim yapmak zordur. Bazı şeyleri yaşayarak öğrenmesine izin verin.
BAĞIMLI ÇOCUK YETİŞTİRMEYİN
Çocuklara gerekeni yapacak kadar öğretin. Çocuğunuza yapacağı şeyleri sufle etmeyin. Suflörlü yaşam bağımlılığı getirir. Çocuğa istediğiniz kadar karışın. Ama bilmelisiniz ki en önemli anlarda yanında olamayacaksınız. OKS ya da ÖSS sınavına girerken, evlilik gecesinde ya da doğum sırasında isteseniz de yanında olamayacaksınız. “Nereye gittiğini bilen insanlara dünya çekilip yol verir” diye bir söz vardır. Biz de nereye gittiğini bilen çocuklar yetiştirelim.
Öte yandan, çocuk karşısında anne babanın otoritesi mutlaka olmalı. Otorite, saygı ve sevgi bir arada olabilir. Saygı, karşılıklı sevgi sonsuz ama otorite mutlaka olmalıdır.
ÇOCUKLA ÇOCUKLAŞMAMAK
Biliyorum, “Ben çocuğumla arkadaşım” diyen anne babalar, başlıktaki “Çocukla çocuklaşmamak” cümlesinden de hoşlanmayabilirler. Belki onlar, “çocukla çocuk olmak” cümlesini kendilerine daha yakın bulabilirler. Fakat, sözü yine uzmanlara bırakmakta fayda var. “Küçük Şeyler 2” adlı kitabında Üstün Dökmen aynen şöyle diyor: “Ben çorap giymeyeceğim” diye tepinen bir çocuğun karşısında, “Hayır efendim” giyeceksin” diye bağıran bir ana baba düşünün. Şimdi hangisi daha çocuk?
İnatçılıkları dahil çocuklarımızın tüm davranışlarının arkasında, belirli nedenler, belirli ihtiyaçlar vardır. Bu ihtiyaçları doğru anlayabilir, onların davranışlarına, alışageldiğimizin dışında yeni bakış tarzlarıyla bakabilirsek önümüzde yeni ufuklar açılır.
VE WILLIAM MARTIN’DEN BİR ALINTI
“Tüm varlıklar Evren’e aittir. Anne babalar bu gerçeği unutunca yüreklerini hüzün kaplar. Neye ait olduğumuzu unutunca güvenlik arayışına gireriz. Yaşamımızı anlamlandırsınlar diye çocuklarımıza döner, böylesi bir işlevi gerçekleştiremeyeceklerini görünce, üzüntüye boğuluruz. Bu durum onların da unutmasına neden olur. Hep birlikte karanlığa gömülürüz. Fakat her şeyin, her zaman, geçmişte ve gelecekte yolunda olduğunu ve olacağını hatırlarsak, herkes aydınlığa kavuşur.”
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Çocuğunuza Arkadaş Değil, Anne Baba Olun" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Uzm.Psk.Ramazan ŞİMŞEK'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Uzm.Psk.Ramazan ŞİMŞEK'in izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
3 Beğeni 
Yazan Uzman
|
çocukta özgüven, çocukla iletişim, ailede iletişim, çocuk ve iletişim, çocuğa arkadaş olmak, anne baba olmak
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
