2007'den Bugüne 92,260 Tavsiye, 28,210 Uzman ve 19,973 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Yüksek Kolesterol Hakkında Bilmeniz Gerekenler
MAKALE #674 © Yazan Dyt.Gökmen GÖK | Yayın Şubat 2008 | 62,892 Okuyucu ÇOK OKUNUYOR
KOLESTEROL NEDİR?


Kolesterol yaşamımız için gerekli olan yağ benzeri bir maddedir. Kolesterol beyin, sinirler, kalp, bağırsaklar, kaslar, karaciğer başta olmak üzere tüm vücutta yaygın olarak bulunur. Vücut kolesterolü kullanarak hormon, D vitamini ve safra asitlerini üretir. Bu işlemler için kanda çok az miktarda kolesterol bulunması yeterlidir. Eğer kanda fazla miktarda kolesterol varsa bu kan damarlarında birikir ve kan damarlarının sertleşmesine, daralmasına yol açar. Kolesterol hangi organın damarında birikirse o organa ait hastalıklar ortaya çıkar. Örneğin kalbi besleyen atardamarlarda kolesterol birikirse göğüs ağrısı, kalp krizi gibi sorunlar oluşur. Böbrek damarlarında kolesterol birikimi yüksek tansiyon ve böbrek yetmezliğine neden olur.


KOLESTEROL NEDEN ÖNEMLİDİR?

Kan kolesterol düzeyinizle kalp hastalıkları oluşumunu engelleyebilirsiniz. Yüksek kolesterol kalp hastalıklarının oluşmasının ana nedenidir. Kolesterol düzeyinizin normal sınırlarda tutulmasıyla kalp hastalıklarını engelleyebilirsiniz. Yüksek kolesterol alp hastalıklarının oluşmasına veya kalp krizine neden olmaktadır. Amerika da bir milyondan fazla görülen kalp krizlerinden yarım milyon kişinin ölümüne sebep olmuştur.


KOLESTEROL NASIL KALP HASTALIKLARI OLUŞTURUR?

Fazla kolesterol (veya yağ benzeri) damarlarınızın duvarlarında birikir. Geçen zaman içinde damar çeperlerinde biriken kolesterol damarların daralmasına neden olur, daralan damar içerisinden geçen kan miktarında azalma ya da damarlarınızı tıkayarak hiç kan geçmemesine neden olur. Kalbi besleyen damarların tıklanmasıyla kalbe giden oksijen miktarındaki azalmayla kalp görevini yapamaz duruma gelir sonuçta kalp krizleri oluşur.

Yüksek kan kolesterolü hastalık bulguları oluşturmayabilir, bazı kişiler kan kolesterollerinin yüksek olduğundan habersizdirler. Kolesterol düzeyi yüksek olanlar, kolesterollerini düşürdüklerinde kalp krizi riskinden uzaklaşırlar. Yüksek kolesterol; gençler, orta yaşta ve yaşlı erkek ve bayanlarda kalp krizi geçirsin ya da geçirmesin olukça önemlidir.

KOLESTEROLÜN ÖNEMİ NEDİR?

Kalp ve damar hastalıkları Türkiye'de ve diğer ülkelerde ölüm ve kalıcı sakatlıklara yol açan yaygın sorunlardır. Türkiye’de 6 milyon kişide kan kolesterol düzeyi sınırda yüksek (200-239 mg/dl) ve 2 milyon kişide yüksektir (240 mg/dl). Gelişmiş ülkelerde ölüm nedenleri arasında kalp ve damar hastalıkları ilk sıradadır ve yüksek kolesterol, yüksek tansiyon, şişmanlık gibi sorunların düzeltilmesi ile bu ölümler önlenebilir veya geciktirilebilir. Bu nedenle Dünya Sağlık Örgütü kalp ve damar hastalıklarını 1 numaralı insanlık düşmanı ilan etmiştir. Kalp ve damar hastalıklarını kolaylaştıran faktörlere kardiyovasküler risk faktörleri adı verilir. Kanda kolesterol ve LDL-kolesterolün yüksek olması hasta için risktir ve kolesterol yüksekliği bir kardiyovasküler risk faktörüdür. HDL-kolesterolün düşük olması da bir risktir. Bu riske sahip hastalarda kalp krizi, felç, damar tıkanması, böbrek yetmezliği gibi hastalıkların ortaya çıkma olasılığı daha fazladır.



KOLESTEROL SEVİYENİZİN ANLAMI NEDİR?

Her 20 yaşını geçmiş erkek ve bayanların 5 yıl arayla kolesterol seviyelerini ölçtürmeleri gerekir. Bunun yanından lipoprotein profiliniz size durumunuzu gösterecektir.

Total Kolesterol
LDL (Kötü) Kolesterol damarların tıkanmasına sebep olan kolesterol türüdür.
HDL (iyi) Kolesterol damarlara biriken kolesterolün birikmesini engeller.
Trigliserid kanınızda bulunan yağın bir formudur.

Lipoprotein profiliniz size durumunuz hakkında fikir sahibi olmanızı sağlayacaktır.

Toplam Kolesterol Seviyesi
Kategori
200 mg/dL altında
İstenilen
200 – 239 mg/dL
Sınırda
240 mg/dL
Yüksek





LDL Kolesterol Seviyesi
Kategori
100 mg/dL altında
İstenilen
100 – 129 mg/dL
İstenilene yakın
130 – 159 mg/dL
Sınırda
160 – 189 mg/dL
Yüksek
190 mg/dL
Çok Yüksek







Kanda kolesterol 200 mg/dl LDL-kolesterol 130 mg/dl HDL-kolesterol 35 mg/dl ise RİSK FAZLADIR.

HDL-kolesterol yükseldikçe risk azalır. Ortalama HDL-kolesterol düzeyi kadında 55 mg/dl ve erkekte 45 mg/dl’dir.

HDL (iyi) kolesterol kalp krizinden korur, bu nedenle yüksek olması istenir. 40 mg/dL miktarı düşük bir seviyedir ve kalp krizi oluşması riski yüksektir. HDL miktarı 60 mg/dL ve daha üzerinde ise kalp krizi oluşma riski azalmaktadır.

Trigliserit kalp krizi oluşma riskini arttırmaktadır. Sınırda olan (150 – 199 mg/dL) ve üzerindeki hastalarda tedavi edilmesi gerekir.

KOLESTEROL SEVİYESİNİ ETKİLEYENLER


Diyet:Yediğiniz doymuş yağlar ve kolesterolü yüksek besinler kan kolesterol seviyenizi yükseltirler. Doymuş yağlar kan kolesterolünüzün yükselmesinin temel sebebiyken, bir diğer sorumlu ise kolesteroldür. Diyetinizle doymuş yağları ve kolesterol miktarını düzenlerseniz kan kolesterolünüzün düşmesine yardımcı olursunuz.

Ağırlık: Fazla kilolu olmak kap hastalıkları oluşum riskini arttırır. Fazla kilolar yüksek kolesterole eğilimi arttırır. Normal kilonuza gelmeniz kan kolesterolünüzün düşmesine yardımcı olur.

Fiziksel Aktivite: Düzenli yapılan fiziksel aktivite LDL (kötü) kolesterolün düşmesine, HDL (iyi) kolesterolü yükselmesine yardımcı olur. Günde yapılan 30 dakikalık fiziksel aktivite kilo ve kolesterol kontrolünde size yardımcı olur.

Kolesterol seviyesinde etkili olan ve sizin müdahale edemeyeceğiniz etmenlerde vardır.

Yaş ve Cinsiyet: Erkekler ve bayanlar yaşlandıkça kan kolesterol düzeyleri yükselir. Bayanlarda menopoz öncesinde erkeklere göre düşük olan kolesterol düzeyleri menapoz sonrasında yükselir.

Genetik: Ailesel kökeninizden gelen genler nedeniyle de kan kolesterol düzeyiniz yüksek olabilir.

LİPİD DIŞINDAKİ DİĞER FAKTÖRLER


Kalp hastalıklarının oluşmasında yüksek kan kolesterolü dışında oluşmasına neden olan kontrol altına alınabilir yada alınmaz olarak gruplayabileceğimiz faktörler vardır.

Kontrol altına alınabilir faktörler;

qHipertansiyon
qSigara içmek
qTrombojenik Homostaz durumu
qŞeker hastalığı
qŞişmanlık
qFiziksel aktivitesizlik
qDiyet

Kontrol altına alınamayan faktörler;

qYaş
qCinsiyet
qAilesel öykü

Bazı faktörler yüksek LDL kolesterolü hastalarda birçok etmen kullanılarak düzenlenebilir nitelikte iken hastanın yaşı, cinsiyeti ve ailesinde kalp hastalığı olması etkilenmektedir.

İlk hedef hastaların lipit dışındaki düzenlenebilir risk faktörleri düzenlenir. Sigara içen bireyin sigarayı bırakması, tansiyonun ilaç ve diyetle kontrol altına alınması, şişman hastaların zayıflaması, fiziksel aktivitenin arttırılması gibi önlemlerle riskler azaltılabilir.


Hipertansiyon:

Büyük kan basıncının 14’den, küçük kan basıncının ise 9’dan büyük olması olarak tanımlanır. Yapılan araştırmalar sonucunda yüksek kan basıncı kalp hastalıklarının oluşması için bir risk faktörü olarak bulunmuştur.

Kolesterol düzenleme programının bir parçası olan LDL kolesterolüyle birlikte kan basıncının düzenlenmesi önemlidir.

Sigara:

Sigara kalp hastalıklarına neden olmaktadır. Yapılan birçok araştırma sonucunda iyi kolesterolünün düşmesine kötü kolesterolün vücuda daha çok zarar verebilecek yapılara dönüştürmektedir.

Şeker Hastalığı:

Kan glikoz seviyesinin 126 mg/dL’nin üzerinde olması olarak tanımlanır. Yüksek kan şekeri kalp hastalıkları için yüksek risk oluşturur. Şeker hastası kalp hastalarının ölüm oranı şeker hastası olmayanlardan daha yüksektir.

Şeker hastalarında kan glikoz seviyesinin sıkı takibiyle; şeker hastalığından kaynaklı böbrekler ve gözde görülen bazı hastalıkların oluşması engellenebilir.

Uluslar Arası Kolesterol Eğitim Planı (NCEP) tarafından Şeker hastalığı kalp hastalıklarının oluşumunda etkili ana sebeplerden biri olarak sayılmaktadır.

Şişmanlık:

Amerika da 97 milyon yetişkin şişman ya da olması gerekenden daha çok kilosu bulunmakta. Yapılan araştırmalarda şişmanlıkla kalp hastalıklarının oluşumuna katkı sağlamaktadır. Karın bölgesindeki yağlanma kalp hastalıklarının oluşum riskini arttırmaktadır. Karın bölgesindeki yağlanma kadınlarda 88 cm, erkeklerde 102 cm’den fazla olmasıyla tanımlanır.
Vücut ağırlığı 80 kg, boyu 1.70 m olan bir kişide;

BKİ=80/1.70x1.70=27’dir.



Beden ağırlığı(kg)
Beden kitle indeksi =
Boy(m) X Boy(m)



Beden kitle indeksi
Kategori
<18.5
Zayıf
18.5 – 24.9
Normal
25 - 29.9
Fazla kilolu
30 - 39.9
Şişman
40 >
Aşırı Şişman







Hareketsizlik:

Hareketsizlilik kalp hastalıklarının oluşumu için risk faktörlerinden biridir. Düzeli yapılan fiziksel aktivite kötü kolesterolün düşmesine, iyi kolesterolün yükselmesine, insülin direncini arttırarak şeker hastalığının oluşumunu azalmasına, kan basıncının düşmesine yardımcı olur.

Düzenli fiziksel aktiviteyle alınan kalorinin harcanması sonucunda şişmanlığın oluşmaması, insülin direncinin artması, kan basıncının düşmesi gibi pek çok karmaşık metabolizmalarla kalp hastalıklarının oluşumunu engeller.

Beslenme:

Yapılan çalışmalar yenen yiyeceklerle de kalp hastalıkları oluşum riski azaltılabilir. Yenen besinlerin içerisindeki yüksek oranda doymuş yağ içeren besinler, kolesterolü yüksek hayvansal besinler, yüksek miktarda tuz içeren besinlerle beslenenlerde kalp hastalıkları oluşum riski fazladır.

Bu riski azaltmak için bol miktarda sebze, meyve ve doğal tam tahıldan yapılmış besinlerle beslenen, doymuş yağ miktarı düşük, doymamış yağ miktarı yüksek orandan antioksidan öğeler, folik asit, b vitaminleri ve dengeli diyet tüketilebilir.



Yaş ve Cinsiyet:

LDL kolesterolü yüksek yaşlı bireylerin kalp hastalıkları oluşum riski daha yüksektir. LDL kolesterolünün yükselmesiyle damar çeperinde biriken plak yaşın ilerlemesiyle zaman içerisinde birikimi artar ve kalp hastalıklarının oluşum riski artar. Yaş faktörü kalp hastalıkları yönünden değiştirilemeyen bir risk faktörüdür.

Hiç kimse cinsiyetini seçemez, erkekler kadınlara göre 10-15 yıl daha hızlı oluşum gösterir. Erkeklerde 45 yaş ve üzeri, kadınlarda 65 yaş ve üzerinde kalp hastalıkları oluşum riski yüksektir. Bayanlarda menapoz sonrasında bazı kadınlarda kötü kolesterolün yükselmesiyle kalp hastalıkları oluşum riski artmaktadır.

Ailesel Hikaye:

Ailesinde yakın akrabalarında erken dönem kalp hastalıkları olan kişilerde kalp hastalığı oluşumu 12 kat riski daha yüksektir.

Bazı risk faktörleri genetik kontrollü olabilir. Ailesel genetiğinde; kan basıncı, lipit profilleri, şişmanlık kaynaklı kalp hastalığı oluşabilir.
Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Yüksek Kolesterol Hakkında Bilmeniz Gerekenler" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Dyt.Gökmen GÖK'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Dyt.Gökmen GÖK'ün izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     2 Beğeni    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Dyt.Gökmen GÖK'ün Makaleleri
► Yüksek Kolesterol Efsanesi Dyt.Yüksel Turan TAŞDEMİR
► Kolesterol Hakkında Bilmediklerimiz Dr.Dyt.Aylin HASBAY BÜYÜKKARAGÖZ
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,973 uzman makalesi arasında 'Yüksek Kolesterol Hakkında Bilmeniz Gerekenler' başlığıyla benzeşen toplam 74 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
► Mısır Şurubu Şubat 2008
► Posa ve Sağlığımız Şubat 2008
► Lightlar Ne Kadar Light Şubat 2008
► Orac Diyeti Şubat 2008
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


18:39
Top