Kedilerde Nöbetler ve Epilepsi
Bir kedi sahibi için kedisinin çırpınarak nöbet geçirmesi çok ürkütücü bir deneyimdir.
Nörolojik hastalıklar doğaları gereği klinik yansımaları üzücü olan problemlerdir. Kedilerde görülen nörolojik semptomların sebebi birçok sağlık problemi olabilir. Bunların arasında sistemik enfeksiyonlardan zehirlenmelere kadar farklılaşan onlarca neden sayılabilir. Hastalık nedenine ve kedinin bireysel durumuna göre belirtiler ve klinik tablo değişiklikler gösterebilir. Uzun seyirli ve ufak değişiklikler ile kendini gösterebilen nörolojik bir problem bir anda agresif karaktere bürünebilir ya da duraklayabilir.
Epilepsi Nedir?
Epilepsi genel olarak nöbetlerle karakterize bir santral sinir sistemi hastalığıdır. Ani deşarjlar sonucu meydana gelen nöbetler farklı formlarda, sürelerde ve sıklıkta kendini gösterebilir. Burada önemli olan nöbetin karakterinin iyi saptanması ve bunun epilepsi ile ilişkisinin anlaşılmasıdır. Zira epilepsi ile nöbet aynı şeyler değildir. Epileptik nitelikte olmayan farklı etiyolojilerde birçok nöbet şekli mevcuttur.
Nöbet ile epilepsinin birbirinden ayrılması konuya hâkim bir veteriner hekim tarafından yapılabilir. Enfeksiyonlar, zehirlenmeler, santral sinir sistemini tutan tümörler, nöroimmunolojik problemler, kan şeker düzeyi ve hormonal sorunlar nöbetlerin altında yatan sebepler olabilir. Bazen hem bu nedenlerden biri hem de epilepsi bir arada gözlenebilir. Bu noktada tüm karar inisiyatifi veteriner hekimdedir.
Nöbet sırasında hayvanın kontrolünü kaybetmesi, olduğu yere yığılması, kollar ve bacaklarda kasılma, tüm vücudun eşlik ettiği çırpınmalar gözlemlenebilir. Bunun yanında çok daha hafif görünümler sergileyen ve hayvan sahipleri tarafından kolay fark edilemeyen epilepsi formları da mevcuttur.
Kedim epilepsi olabilir mi?
Kedinizde epilepsi hastası olma ihtimalini size düşündüren şey illaki bir nöbet olmak zorunda değildir. Kontrolünü kaybettiğini, bazen aşırı yorgun olduğunu, çok enerjik olduğu bir anda aniden durgunlaştığını gözlemliyorsanız onu hemen bir nörolojik muayeneden geçirtmelisiniz demektir. Yine kediniz bir kez nöbet geçirmişse bu doktor ziyareti için geçerli sebeptir. Birden fazla kez nöbet geçirmiş ise nöbetlerin sıklığı ve karakterinin veteriner hekime detaylıca anlatılması doğru teşhise yardımcı olacaktır.
Nöbetler generalize karakterde olup tüm vücudun sarsılması şeklinde kendini gösterebileceği gibi bölgesel olarak da ortaya çıkabilir (tek bacağın kasılması, ritmik hareketleri gibi). Alışılmış yaygın epilepsi nöbetleri hasta sahiplerinin kolayca fark edebilecekleri karakterde olduğundan çoğunlukla gözden kaçmaz. Ancak uzun süreler evde olmayan, kedisi ile çok zaman harcamayan hayvan sahipleri bazen durumun farkına varmakta gecikebilirler. Her ihtimalle, bir kez nöbet gözlemlendiğinde tekrarlaması beklenmeden müdahale esastır. Aksi halde hayvan “status”a girerek (epileptik atakların hayat tehdit eder biçimde ardı ardına meydana gelmesi hali) hayatını dahi kaybedebilir.
Teşhis nasıl gerçekleşir?
Epilepside esas problem belirtilerin fark edilmesi değil doğru teşhisin yapılmasıdır. Veteriner hekim bu yönde bilgilenmeyi isteyecektir. Size nöbetlerin şekli, süresi ve sıklığıyla ilgili sorular yöneltildiğinde eksiksiz cevap vermeye özen göstermeniz kedinizin sağlığı için gereklidir. Nöbetlerin ortaya çıkma şekli ve nöbet öncesi hayvanda meydana gelen değişiklikler gözlemlenebilmiş ise epilepsinin teşhisi ve tedavisinde önemli ipuçları elinizde demektir. Nöbet öncesi gerek hayvanda gerekse ortamdaki değişiklikler nöbetin bir dış uyaranla bağlantılı olarak ortaya çıkıp çıkmadığını saptamaya yardımcı olur. Epileptik nöbetlerde metabolik kökenli diğer nöbetlerin aksine farklı görsel ya da işitsel uyaranların nöbeti tetiklemesi durumu sıkça karşımıza çıkar. Birçok epilepsi türünde hayvanın strese maruz bırakılması, fotik uyaranlar (noktasal ya da patlayan ışık şeklinde), bazen farklı kokular ya da sesler epilepsi nöbetinin başlatıcıları olarak karşımıza çıkar.
Teşhis yolunda veteriner hekim öncelikle kedinizin kan analizlerini isteyecektir. Total kan sayımı, biyokimyasal profil, spesifik serolojik testler, idrar analizi gibi laboratuar incelemelerin ardından hekim CSF (beyin-omurilik sıvısı), MRI (manyetik rezonans görüntüleme) ve CT (bilgisayarlı tomografi) gibi daha özelleşmiş incelemelere ihtiyaç duyabilir. Bu ileri analizlerde amaç ensefalit ya da kafatası içinde nöbete sebep olabilecek herhangi bir lezyonu ortaya çıkarmaktır.
Beşeri hekimlikte epilepsinin teşhisinde sıklıkla kullanılan EEG veteriner hekimlikte uygulama zorlukları nedeniyle pek yer bulmamaktadır.
Tedavide nasıl bir yol izlenir?
Veteriner tıpta epilepsi tedavisinde bir altın standart mevcut değildir. Hastalığın yapısı ve seyrine göre tedavi farklı ilaçların aşamalı olarak arttırılması ya da azaltılması, başka ilaçlar ile yer değiştirmesi şeklinde uygulanmaktadır. Nöbetin kökeni epileptik değilse, bunun ayrımının ardından, etkene yönelik spesifik tedavi yapılmakta; eğer epilepsi ile seyreden bir neden varsa hem anti-epileptik terapi hem ek ilaçlar tedaviye dahil edilebilmektedir.
Epilepsi tümüyle tedavi edilebilen bir hastalık değildir. Epilepsi hastası kedi ile yaşayanlar tedavinin nöbetleri engelleyeme yönelik olduğunu ve çoğunlukla ömür boyu süreceğini unutmamalıdırlar.
Başarısız teşhis ve tedavide hasta sahibine bağlı faktörler nelerdir?
Tüm analizlerin sonunda veteriner hekim kesine yakın bir ihtimalle epilepsiyi ya da nöbetin altında yatan diğer nedenleri teşhis edecektir. Süreç uğraşlı ve görece pahalı olduğundan çoğu hasta sahibi teşhis için gereken özeni göstermemekte, kısa süre sonra ağırlaşmış ve kontrol edilmesi güçleşmiş nöbet tabloları ile tekrar kliniklere başvurmaktadırlar.
Nörolojik problemler rutin klinik uygulamanın ötesinde gerek teşhis gerekse iyileşme döneminde daha özenli yaklaşılması gereken durumlardır. İlaçların aksatılması, tedavinin aniden kesilmesi, dozlarda hekime danışmadan yapılacak düzenlemeler ve kontrollerin sıklığına uyulmaması çoğunlukla nöbetlerin tekrarlaması ve hastalığın kontrol altına alınamaması ile sonuçlanır.
Başarısız teşhis ve tedavide hekime bağlı faktörler nelerdir?
Veteriner tıp pratiğinde epilepsi ve diğer nörolojik problemler pratisyen düzeyde ele alınmakta bu nedenle yanlış teşhisler sıkça karşıya çıkabilmektedir. Hasta sahiplerinin epilepsi teşhis yöntemlerine şüphe ile bakması da bazen hekimin doğru teşhise gitmesine engel olabilmektedir.
Epilepsinin ilaçla kontrol edilemediği durumlarda cerrahiye başvurulabilir. Ancak ülkemizde veteriner nöroşirurji alanında uzman yetişmemesi bu yönde bir tedaviyi hemen hemen imkansız kılmaktadır. Yine tedavi sırasında bir takım yeşil reçeteli ilacın hasta sahiplerine önerilememesi hastalığın tam olarak kontrol altına alınmasında engel teşkil etmektedir.
Epilepsi hastası kedilerde tedavi ömür boyu veteriner hekimle sürekli ilişki içinde devam ettirilmeli, tedavide hekim tavsiyesi dışına çıkılmamalıdır. Tedavi ilkelerine uyulduğu sürece epilepsi hastası kediniz sağlıklı, mutlu ve uzun bir hayat sürecektir.
Ozan Ezgi Berberoğlu
Veteriner Hekim
Nörolojik hastalıklar doğaları gereği klinik yansımaları üzücü olan problemlerdir. Kedilerde görülen nörolojik semptomların sebebi birçok sağlık problemi olabilir. Bunların arasında sistemik enfeksiyonlardan zehirlenmelere kadar farklılaşan onlarca neden sayılabilir. Hastalık nedenine ve kedinin bireysel durumuna göre belirtiler ve klinik tablo değişiklikler gösterebilir. Uzun seyirli ve ufak değişiklikler ile kendini gösterebilen nörolojik bir problem bir anda agresif karaktere bürünebilir ya da duraklayabilir.
Epilepsi Nedir?
Epilepsi genel olarak nöbetlerle karakterize bir santral sinir sistemi hastalığıdır. Ani deşarjlar sonucu meydana gelen nöbetler farklı formlarda, sürelerde ve sıklıkta kendini gösterebilir. Burada önemli olan nöbetin karakterinin iyi saptanması ve bunun epilepsi ile ilişkisinin anlaşılmasıdır. Zira epilepsi ile nöbet aynı şeyler değildir. Epileptik nitelikte olmayan farklı etiyolojilerde birçok nöbet şekli mevcuttur.
Nöbet ile epilepsinin birbirinden ayrılması konuya hâkim bir veteriner hekim tarafından yapılabilir. Enfeksiyonlar, zehirlenmeler, santral sinir sistemini tutan tümörler, nöroimmunolojik problemler, kan şeker düzeyi ve hormonal sorunlar nöbetlerin altında yatan sebepler olabilir. Bazen hem bu nedenlerden biri hem de epilepsi bir arada gözlenebilir. Bu noktada tüm karar inisiyatifi veteriner hekimdedir.
Nöbet sırasında hayvanın kontrolünü kaybetmesi, olduğu yere yığılması, kollar ve bacaklarda kasılma, tüm vücudun eşlik ettiği çırpınmalar gözlemlenebilir. Bunun yanında çok daha hafif görünümler sergileyen ve hayvan sahipleri tarafından kolay fark edilemeyen epilepsi formları da mevcuttur.
Kedim epilepsi olabilir mi?
Kedinizde epilepsi hastası olma ihtimalini size düşündüren şey illaki bir nöbet olmak zorunda değildir. Kontrolünü kaybettiğini, bazen aşırı yorgun olduğunu, çok enerjik olduğu bir anda aniden durgunlaştığını gözlemliyorsanız onu hemen bir nörolojik muayeneden geçirtmelisiniz demektir. Yine kediniz bir kez nöbet geçirmişse bu doktor ziyareti için geçerli sebeptir. Birden fazla kez nöbet geçirmiş ise nöbetlerin sıklığı ve karakterinin veteriner hekime detaylıca anlatılması doğru teşhise yardımcı olacaktır.
Nöbetler generalize karakterde olup tüm vücudun sarsılması şeklinde kendini gösterebileceği gibi bölgesel olarak da ortaya çıkabilir (tek bacağın kasılması, ritmik hareketleri gibi). Alışılmış yaygın epilepsi nöbetleri hasta sahiplerinin kolayca fark edebilecekleri karakterde olduğundan çoğunlukla gözden kaçmaz. Ancak uzun süreler evde olmayan, kedisi ile çok zaman harcamayan hayvan sahipleri bazen durumun farkına varmakta gecikebilirler. Her ihtimalle, bir kez nöbet gözlemlendiğinde tekrarlaması beklenmeden müdahale esastır. Aksi halde hayvan “status”a girerek (epileptik atakların hayat tehdit eder biçimde ardı ardına meydana gelmesi hali) hayatını dahi kaybedebilir.
Teşhis nasıl gerçekleşir?
Epilepside esas problem belirtilerin fark edilmesi değil doğru teşhisin yapılmasıdır. Veteriner hekim bu yönde bilgilenmeyi isteyecektir. Size nöbetlerin şekli, süresi ve sıklığıyla ilgili sorular yöneltildiğinde eksiksiz cevap vermeye özen göstermeniz kedinizin sağlığı için gereklidir. Nöbetlerin ortaya çıkma şekli ve nöbet öncesi hayvanda meydana gelen değişiklikler gözlemlenebilmiş ise epilepsinin teşhisi ve tedavisinde önemli ipuçları elinizde demektir. Nöbet öncesi gerek hayvanda gerekse ortamdaki değişiklikler nöbetin bir dış uyaranla bağlantılı olarak ortaya çıkıp çıkmadığını saptamaya yardımcı olur. Epileptik nöbetlerde metabolik kökenli diğer nöbetlerin aksine farklı görsel ya da işitsel uyaranların nöbeti tetiklemesi durumu sıkça karşımıza çıkar. Birçok epilepsi türünde hayvanın strese maruz bırakılması, fotik uyaranlar (noktasal ya da patlayan ışık şeklinde), bazen farklı kokular ya da sesler epilepsi nöbetinin başlatıcıları olarak karşımıza çıkar.
Teşhis yolunda veteriner hekim öncelikle kedinizin kan analizlerini isteyecektir. Total kan sayımı, biyokimyasal profil, spesifik serolojik testler, idrar analizi gibi laboratuar incelemelerin ardından hekim CSF (beyin-omurilik sıvısı), MRI (manyetik rezonans görüntüleme) ve CT (bilgisayarlı tomografi) gibi daha özelleşmiş incelemelere ihtiyaç duyabilir. Bu ileri analizlerde amaç ensefalit ya da kafatası içinde nöbete sebep olabilecek herhangi bir lezyonu ortaya çıkarmaktır.
Beşeri hekimlikte epilepsinin teşhisinde sıklıkla kullanılan EEG veteriner hekimlikte uygulama zorlukları nedeniyle pek yer bulmamaktadır.
Tedavide nasıl bir yol izlenir?
Veteriner tıpta epilepsi tedavisinde bir altın standart mevcut değildir. Hastalığın yapısı ve seyrine göre tedavi farklı ilaçların aşamalı olarak arttırılması ya da azaltılması, başka ilaçlar ile yer değiştirmesi şeklinde uygulanmaktadır. Nöbetin kökeni epileptik değilse, bunun ayrımının ardından, etkene yönelik spesifik tedavi yapılmakta; eğer epilepsi ile seyreden bir neden varsa hem anti-epileptik terapi hem ek ilaçlar tedaviye dahil edilebilmektedir.
Epilepsi tümüyle tedavi edilebilen bir hastalık değildir. Epilepsi hastası kedi ile yaşayanlar tedavinin nöbetleri engelleyeme yönelik olduğunu ve çoğunlukla ömür boyu süreceğini unutmamalıdırlar.
Başarısız teşhis ve tedavide hasta sahibine bağlı faktörler nelerdir?
Tüm analizlerin sonunda veteriner hekim kesine yakın bir ihtimalle epilepsiyi ya da nöbetin altında yatan diğer nedenleri teşhis edecektir. Süreç uğraşlı ve görece pahalı olduğundan çoğu hasta sahibi teşhis için gereken özeni göstermemekte, kısa süre sonra ağırlaşmış ve kontrol edilmesi güçleşmiş nöbet tabloları ile tekrar kliniklere başvurmaktadırlar.
Nörolojik problemler rutin klinik uygulamanın ötesinde gerek teşhis gerekse iyileşme döneminde daha özenli yaklaşılması gereken durumlardır. İlaçların aksatılması, tedavinin aniden kesilmesi, dozlarda hekime danışmadan yapılacak düzenlemeler ve kontrollerin sıklığına uyulmaması çoğunlukla nöbetlerin tekrarlaması ve hastalığın kontrol altına alınamaması ile sonuçlanır.
Başarısız teşhis ve tedavide hekime bağlı faktörler nelerdir?
Veteriner tıp pratiğinde epilepsi ve diğer nörolojik problemler pratisyen düzeyde ele alınmakta bu nedenle yanlış teşhisler sıkça karşıya çıkabilmektedir. Hasta sahiplerinin epilepsi teşhis yöntemlerine şüphe ile bakması da bazen hekimin doğru teşhise gitmesine engel olabilmektedir.
Epilepsinin ilaçla kontrol edilemediği durumlarda cerrahiye başvurulabilir. Ancak ülkemizde veteriner nöroşirurji alanında uzman yetişmemesi bu yönde bir tedaviyi hemen hemen imkansız kılmaktadır. Yine tedavi sırasında bir takım yeşil reçeteli ilacın hasta sahiplerine önerilememesi hastalığın tam olarak kontrol altına alınmasında engel teşkil etmektedir.
Epilepsi hastası kedilerde tedavi ömür boyu veteriner hekimle sürekli ilişki içinde devam ettirilmeli, tedavide hekim tavsiyesi dışına çıkılmamalıdır. Tedavi ilkelerine uyulduğu sürece epilepsi hastası kediniz sağlıklı, mutlu ve uzun bir hayat sürecektir.
Ozan Ezgi Berberoğlu
Veteriner Hekim
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Kedilerde Nöbetler ve Epilepsi" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Vet.Hek.Ozan Ezgi BERBEROĞLU'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Vet.Hek.Ozan Ezgi BERBEROĞLU'nun izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
8 Beğeni 
Yazan Uzman
|
kedide epilepsi, kedilerde epilepsi, kedilerde nöroloji, kedi nöbet, kedilerde nöbet, kedilerde sara, kedinin nöbet geçirmesi
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
