Kedi Tırmığı Hastalığı (Cat Scratch Disease)
Kedi Tırmalama Hastalığı (Cat Scratch Disease)
Kedi Tırmığı Hastalığı subakut bir bölgesel lenfodenit sendromudur. Hastalığın etkeni ‘Bartonella hanselae’ ve rezervuarı hayvanlardır. Hastalık genellikle kedi ile daha az oranda köpekle temas sonrası gelişmektedir.
Kedi tırmalama hastalığı lenf nodüllerinin tipik şişkinliği ile seyreden bakteriyel bir hastalıktır. Tırmalama ve ısırma sonucu oluşabilir. Kediler ile kontak halinde bulunan insanların %90’ ında ve özellikle yavru kediler ile ilişki halinde bulunan insanlarda sıklıkla gözlenir.
Dünyanın her yerinde bulunan “Bartonella hanselae” adlı bakteri tarafından bu enfeksiyon oluşabilir. Genellikle bu hastalık Sonbahar ve Kışın daha çok oluşur. Amerika’da bu hastalık yılda 22000 insanda gözlenmiş ve genellikle 21 yaş altı insanlarda daha çok gözlenmektedir. Bunun nedeni ise genellikle çocukların kedilerle daha sık oynaması ve ısırılma/tırmalamaya maruz kalmasındandır.
Pireler bu bakteriyi kediden kediye transfer edebilirler ancak pireden insana transfer hakkında herhangi bir bulgu yoktur.Bakteri önce kediye bulaşır ve hayvanların salyasında yaşar. Bartonella hanselae kedi yada yavru kedileri hasta etmez ama kedi bu bakteriyi aylarca taşıyabilir. Genellikle kedilerin %50’ si hayatlarında mutlaka bu bakteri ile karşı karşıya kaldıkları tahmin ediliyor.
Belirtiler
Çevresinde kedi olan çoğu insan mutlaka kedi tırmalama hastalığını aklına getirmelidir. Ancak bu sıklıkla mümkün değildir. Genel bir hata olarak ısırılma veya tırmıklanmadan sonra kabarma yada küçük şişkinlikler, birkaç gün içinde oluşur ama bu genellikle böcek ısırması olarak düşünülür.Bu kabarcık yada küçük şişkinlikler aşı yeri gibi gözlenir.Sıklıkla kollarda, ellerde, kafada görülebiliri. Genellikle bu lezyonlar acı verici tipte değildir.
Isırılma veya tırmalanmadan birkaç hafta sonra, bu bölgeye yakın lenf yumrusu yada yumruları hassaslaşmaya ve şişmeye başlar. Örnek olarak travmaya uğrayan bölge kolda ise dirseklerdeki ve koltuk altındaki lenf nodülleri şişmeye başlayacaktır.
Lenf nodülleri yaklaşık 1-4cm deri altında büyümeye başlayabilir. Şişmiş olan lenf yumrularından sonra deri sıcak ve kırmızı renkte olabilir. Lenf yumrusu dren edilirse irin akacaktır. Çocuklarda ve gençlerde büyümüş olan lenf yumrusu ana belirtidir. Ateş 38,3 ve üzeri, bitkinlik, iştah azalması, baş ağrısı, boğaz ağrısı, kurdeşen çıkartma belirtileri gözlemlenebilir.
Tipik olmayan bazı vakalarda aşağıdaki semptomlar gözlenebilir ancak bunlar çok az sıklıkla gözlenir. Bu vakalarda kişide karaciğer, dalak, kemiklerde yada akciğerlerde enfeksiyon, yüksek ateş ve diğer semptomlar gözlenmeden oluşabilir. Bazı insanlarda küçük, ağrılı konjuktiva, kızardık göz ve kulağın önündeki lenf nodülünün şişmesiyle karakterize “Parinaud oculoglandar sendrom” olarak bilinen göz enfeksiyonu oluşabilir.
Diğer yandan çok az sıklıkla gözlenen beyinde enfeksiyon ve nöbetler oluşabilir. Tüm bu semptomlar “kedi tırmalama hastalığı” tedavi edilince azalır.
Bulaşma
Kedi tırmalama hastalığı insandan insana bulaşmaz. Bakteri bakteriyi barındıran kedilerle yayılır. Eğer bakteri hayvanın salyasından yara yada göze temas ederse bulaşma oluşabilir. Bazen multiple vakalarda hastalık aynı ailede aynı kediden yada direkt kontak sağlamaktan dolayı oluşabilir.
Korunma
Eğer teşhis kedi tırmalama hastalığı ise evinizdeki pet’ten kurtulmak yada göndermek zorunda değilsiniz.
Öncelikle çocuklarınıza sokakta olan ve sahipsiz bulunan hayvanlardan uzak durmayı veya onlarla oynarken dikkat etmeyi öğretmelisiniz. Mutlaka evdeki veya dışarıdaki hayvanlarla oynadıktan sonra çocuklarınıza ellerini yıkamasını öğretiniz.
Eğer çocuğunuz kedi tarafından tırmalanmış ise sabun ve su ile ellerini yıkamasını sağlayınız. Kedinizin bu hastalıktan uzak tutulmasını sağlamak istiyorsanız, evde tutunuz ve pire ile transfer sağlanmaması için önlemler alınız.
Eğer ailenizden herhangi bir kişi bu hastalığa maruz kalmış ise evde bulunan petinizi sokağa atmanızı veya ondan kurtulmaya çalışmanızı gerektirmez. Bu problem hakkında veterineriniz ile konuşmanız yeterli olacaktır.
Kuluçka Dönemi
Tipik olarak 3-10 gün içerisinde kabarma ve küçük şişkinlik oluşur. 1-4 hafta sonra lenf nodülleri genellikle şişer.
İyileşme
Lezyonun oluştuğu ve bakterinin vücuda girdiği yerdeki yaranın iyileşmesi günler alabilir. Lenf nodüllerinin şişkinliği genellikle 2-4 ay içerisinde düzelir.
Profesyonel Tedavi
Çocukların geçmişi (anamnez) sonucu doktorlar bu hastalığı teşhis edebilirler. Muayene sırasında doktorunuz kedi tırmığı, ısırığına ve şişmiş olan lenf yumrularına bakacaktır. Bazı vakalarda doktorunuz teşhis için bazı testler yapabilir; deri testi, kan testi, lenf nodülünün büyümesine bağlı olarak kültür testi gibi.
Çoğu vakalarda kedi tırmalama hastalığı herhangi bir tedavi uygulanmadan iyileşebilir. Daha az sıklıkla şişmiş olan lenf çok daha büyümüş ve ağrılı olduğu durumlarda doktorunuz iğne ile lenf nodülündeki sıvıyı boşaltmayı önerebilir. Antibiyotikler bu hastalık için kullanılabilir. Eğer doktorunuz antibiyotik reçete etmiş ise çocuğunuza bu ilacı verilen gün kadar kullanınız.
Evde Tedavi
Eğer çocuğunuz bu hastalık ile karşı karşıya kalmış ise onu evin diğer fertlerinden uzak tutmak zorunda değilsiniz. Yatak istirahatı gerekli değildir ancak çocuğunuz için yararlı olabilir. Eğer çocuğunuz oyun oynamaya istekli ise şişmiş olan lenf yumrusuna dikkat ederek oyun oynatınız. Eğer lenf nodül çok ağrılı ise sıcak kompres yapabilirsiniz.
Ne Zaman Doktoru Aramalısınız?
Kedi tırmalaması yada ısırığı oluşmuş ve lenf nodülleri şişmiş ise yüksek ateş, tırmalanan yerde çok kızarıklık devam ediyorsa, ağrılı ise veya çok hasta gözüküyorsa en kısa sürede doktorunuz ile irtibat kurmalısınız.
Türkiye'de bu hastalıktan ziyade kedi tırmalaması tarzında olgularda aileler kuduz şüphesi duyarak harekete geçmeye çalışırlar. Bu konuda da aslında yanılma payları düşüktür. Kuduz tüm insanlığın çekindiği ve korktuğu bir hastalıktır.Bulaşma yöntemlerinden en önemlisi ısırma yoluyla oluştuğudur. Ancak bu hastalık öyle bir etki göstermiştir ki insanlar her ısırığın yanı sıra tırmalanmanın da kuduz etkenini bulaştıracağını düşünmektedir. Ama haklılar da. Ancak transferin ısırık yolundan çok daha az bir yüzde ile oluşacağıdır. Yani; eğer kuduz etkeni barındıran bir kedi yada köpek tırmalama işlemini yapmadan önce -özellikle kedilerde temizlenme için yalanmaları- temizlenip yalanırlarsa kuduz etkenini tırnaklarına bulaştırır ve bu sayede tırmalama sırasında kuduz etkenini kişiye transferini gerçekleştirir.
Özellikle bu hastalığa yakalanması muhtemel insanları yukarıda belirtilmişti. Fakat bunu Türkiye için daha derin incelersek farklı şeylere ulaşabiliriz. Öncelikle sokak kedisini eve alanlar bu konuda daha fazla risk altında olabilir. Buna evde genç, 10 yaş altı çocuklar eklenirse risk biraz daha artacaktır.
Öte yandan evine petshop gibi yerlerden alınan kedilerde riskin biraz daha az olacağını düşünülebilir. Özellikle eve yeni alınan pet shop yada sokak kedisinin yavru olduğu düşünülürse tırmalanma daha fazla ortaya çıkacaktır. Çünkü yavru olan kediler oyun oynadıkları sırada tırmalama ve ısırma hareketleri daha fazla olacaktır.
Bu konuda bilinmesi gereken her kedinin etkeni taşımadığı ancak benzer semptomlar görüldüğünde derhal hekiminize başvurulmasıdır.
Kedi Tırmığı Hastalığı subakut bir bölgesel lenfodenit sendromudur. Hastalığın etkeni ‘Bartonella hanselae’ ve rezervuarı hayvanlardır. Hastalık genellikle kedi ile daha az oranda köpekle temas sonrası gelişmektedir.
Kedi tırmalama hastalığı lenf nodüllerinin tipik şişkinliği ile seyreden bakteriyel bir hastalıktır. Tırmalama ve ısırma sonucu oluşabilir. Kediler ile kontak halinde bulunan insanların %90’ ında ve özellikle yavru kediler ile ilişki halinde bulunan insanlarda sıklıkla gözlenir.
Dünyanın her yerinde bulunan “Bartonella hanselae” adlı bakteri tarafından bu enfeksiyon oluşabilir. Genellikle bu hastalık Sonbahar ve Kışın daha çok oluşur. Amerika’da bu hastalık yılda 22000 insanda gözlenmiş ve genellikle 21 yaş altı insanlarda daha çok gözlenmektedir. Bunun nedeni ise genellikle çocukların kedilerle daha sık oynaması ve ısırılma/tırmalamaya maruz kalmasındandır.
Pireler bu bakteriyi kediden kediye transfer edebilirler ancak pireden insana transfer hakkında herhangi bir bulgu yoktur.Bakteri önce kediye bulaşır ve hayvanların salyasında yaşar. Bartonella hanselae kedi yada yavru kedileri hasta etmez ama kedi bu bakteriyi aylarca taşıyabilir. Genellikle kedilerin %50’ si hayatlarında mutlaka bu bakteri ile karşı karşıya kaldıkları tahmin ediliyor.
Belirtiler
Çevresinde kedi olan çoğu insan mutlaka kedi tırmalama hastalığını aklına getirmelidir. Ancak bu sıklıkla mümkün değildir. Genel bir hata olarak ısırılma veya tırmıklanmadan sonra kabarma yada küçük şişkinlikler, birkaç gün içinde oluşur ama bu genellikle böcek ısırması olarak düşünülür.Bu kabarcık yada küçük şişkinlikler aşı yeri gibi gözlenir.Sıklıkla kollarda, ellerde, kafada görülebiliri. Genellikle bu lezyonlar acı verici tipte değildir.
Isırılma veya tırmalanmadan birkaç hafta sonra, bu bölgeye yakın lenf yumrusu yada yumruları hassaslaşmaya ve şişmeye başlar. Örnek olarak travmaya uğrayan bölge kolda ise dirseklerdeki ve koltuk altındaki lenf nodülleri şişmeye başlayacaktır.
Lenf nodülleri yaklaşık 1-4cm deri altında büyümeye başlayabilir. Şişmiş olan lenf yumrularından sonra deri sıcak ve kırmızı renkte olabilir. Lenf yumrusu dren edilirse irin akacaktır. Çocuklarda ve gençlerde büyümüş olan lenf yumrusu ana belirtidir. Ateş 38,3 ve üzeri, bitkinlik, iştah azalması, baş ağrısı, boğaz ağrısı, kurdeşen çıkartma belirtileri gözlemlenebilir.
Tipik olmayan bazı vakalarda aşağıdaki semptomlar gözlenebilir ancak bunlar çok az sıklıkla gözlenir. Bu vakalarda kişide karaciğer, dalak, kemiklerde yada akciğerlerde enfeksiyon, yüksek ateş ve diğer semptomlar gözlenmeden oluşabilir. Bazı insanlarda küçük, ağrılı konjuktiva, kızardık göz ve kulağın önündeki lenf nodülünün şişmesiyle karakterize “Parinaud oculoglandar sendrom” olarak bilinen göz enfeksiyonu oluşabilir.
Diğer yandan çok az sıklıkla gözlenen beyinde enfeksiyon ve nöbetler oluşabilir. Tüm bu semptomlar “kedi tırmalama hastalığı” tedavi edilince azalır.
Bulaşma
Kedi tırmalama hastalığı insandan insana bulaşmaz. Bakteri bakteriyi barındıran kedilerle yayılır. Eğer bakteri hayvanın salyasından yara yada göze temas ederse bulaşma oluşabilir. Bazen multiple vakalarda hastalık aynı ailede aynı kediden yada direkt kontak sağlamaktan dolayı oluşabilir.
Korunma
Eğer teşhis kedi tırmalama hastalığı ise evinizdeki pet’ten kurtulmak yada göndermek zorunda değilsiniz.
Öncelikle çocuklarınıza sokakta olan ve sahipsiz bulunan hayvanlardan uzak durmayı veya onlarla oynarken dikkat etmeyi öğretmelisiniz. Mutlaka evdeki veya dışarıdaki hayvanlarla oynadıktan sonra çocuklarınıza ellerini yıkamasını öğretiniz.
Eğer çocuğunuz kedi tarafından tırmalanmış ise sabun ve su ile ellerini yıkamasını sağlayınız. Kedinizin bu hastalıktan uzak tutulmasını sağlamak istiyorsanız, evde tutunuz ve pire ile transfer sağlanmaması için önlemler alınız.
Eğer ailenizden herhangi bir kişi bu hastalığa maruz kalmış ise evde bulunan petinizi sokağa atmanızı veya ondan kurtulmaya çalışmanızı gerektirmez. Bu problem hakkında veterineriniz ile konuşmanız yeterli olacaktır.
Kuluçka Dönemi
Tipik olarak 3-10 gün içerisinde kabarma ve küçük şişkinlik oluşur. 1-4 hafta sonra lenf nodülleri genellikle şişer.
İyileşme
Lezyonun oluştuğu ve bakterinin vücuda girdiği yerdeki yaranın iyileşmesi günler alabilir. Lenf nodüllerinin şişkinliği genellikle 2-4 ay içerisinde düzelir.
Profesyonel Tedavi
Çocukların geçmişi (anamnez) sonucu doktorlar bu hastalığı teşhis edebilirler. Muayene sırasında doktorunuz kedi tırmığı, ısırığına ve şişmiş olan lenf yumrularına bakacaktır. Bazı vakalarda doktorunuz teşhis için bazı testler yapabilir; deri testi, kan testi, lenf nodülünün büyümesine bağlı olarak kültür testi gibi.
Çoğu vakalarda kedi tırmalama hastalığı herhangi bir tedavi uygulanmadan iyileşebilir. Daha az sıklıkla şişmiş olan lenf çok daha büyümüş ve ağrılı olduğu durumlarda doktorunuz iğne ile lenf nodülündeki sıvıyı boşaltmayı önerebilir. Antibiyotikler bu hastalık için kullanılabilir. Eğer doktorunuz antibiyotik reçete etmiş ise çocuğunuza bu ilacı verilen gün kadar kullanınız.
Evde Tedavi
Eğer çocuğunuz bu hastalık ile karşı karşıya kalmış ise onu evin diğer fertlerinden uzak tutmak zorunda değilsiniz. Yatak istirahatı gerekli değildir ancak çocuğunuz için yararlı olabilir. Eğer çocuğunuz oyun oynamaya istekli ise şişmiş olan lenf yumrusuna dikkat ederek oyun oynatınız. Eğer lenf nodül çok ağrılı ise sıcak kompres yapabilirsiniz.
Ne Zaman Doktoru Aramalısınız?
Kedi tırmalaması yada ısırığı oluşmuş ve lenf nodülleri şişmiş ise yüksek ateş, tırmalanan yerde çok kızarıklık devam ediyorsa, ağrılı ise veya çok hasta gözüküyorsa en kısa sürede doktorunuz ile irtibat kurmalısınız.
Türkiye'de bu hastalıktan ziyade kedi tırmalaması tarzında olgularda aileler kuduz şüphesi duyarak harekete geçmeye çalışırlar. Bu konuda da aslında yanılma payları düşüktür. Kuduz tüm insanlığın çekindiği ve korktuğu bir hastalıktır.Bulaşma yöntemlerinden en önemlisi ısırma yoluyla oluştuğudur. Ancak bu hastalık öyle bir etki göstermiştir ki insanlar her ısırığın yanı sıra tırmalanmanın da kuduz etkenini bulaştıracağını düşünmektedir. Ama haklılar da. Ancak transferin ısırık yolundan çok daha az bir yüzde ile oluşacağıdır. Yani; eğer kuduz etkeni barındıran bir kedi yada köpek tırmalama işlemini yapmadan önce -özellikle kedilerde temizlenme için yalanmaları- temizlenip yalanırlarsa kuduz etkenini tırnaklarına bulaştırır ve bu sayede tırmalama sırasında kuduz etkenini kişiye transferini gerçekleştirir.
Özellikle bu hastalığa yakalanması muhtemel insanları yukarıda belirtilmişti. Fakat bunu Türkiye için daha derin incelersek farklı şeylere ulaşabiliriz. Öncelikle sokak kedisini eve alanlar bu konuda daha fazla risk altında olabilir. Buna evde genç, 10 yaş altı çocuklar eklenirse risk biraz daha artacaktır.
Öte yandan evine petshop gibi yerlerden alınan kedilerde riskin biraz daha az olacağını düşünülebilir. Özellikle eve yeni alınan pet shop yada sokak kedisinin yavru olduğu düşünülürse tırmalanma daha fazla ortaya çıkacaktır. Çünkü yavru olan kediler oyun oynadıkları sırada tırmalama ve ısırma hareketleri daha fazla olacaktır.
Bu konuda bilinmesi gereken her kedinin etkeni taşımadığı ancak benzer semptomlar görüldüğünde derhal hekiminize başvurulmasıdır.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Kedi Tırmığı Hastalığı (Cat Scratch Disease)" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Vet.Hek.Koray MUSLUER'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Vet.Hek.Koray MUSLUER'in izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
3 Beğeni 
Yazan Uzman
|
kedi tırmalama hastalığı, kedi tırmığı hastalığı, kedi tırmığı, cat scratch disease, cat scratch hastalığı, cat scratch, bartonella hanselae, kediden geçen hastalık, kediden geçen hastalıklar
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
