Çocukluk Döneminde Cinsel Gelişim
Doğum ile başlayan cinsel gelişim süreci içinde her birimiz bir birey olarak cinsel kimliklerim ile doğuyoruz ve var olan cinsel dürtülerimiz yaşam boyu devam ediyor. Cinsel gelişim kişinin kendi cinsi ile ilgili üreme organlarının büyüyüp gelişmesini ve bunlardan doğan sorunlarla ilgili davranış değişikliklerini kapsar. Cinsel gelişim kişiliğin diğer yönlerini de etkiler. Cinsel kimliğin oluşması ve kişinin cinsel kimliğine uygun davranmasında cinsel gelişim de önemli bir etmendir.
Cinsel gelişim süreci içimde her dönemin yaş ve gelişim düzeyine uygun olarak bir takım özellikler bulunmaktadır. Cinsel gelişim yaşam süreci içinde gene olarak 0-1.5 yaş, 15-3 yaş, 3-6 yaş, 6-12 yaş, 12-18 yaş ve 18 yaş ve sonrası şeklinde gruplanabilir.
Yaş Dönemlerine Göre Cinsellik
Yaşam dönemlerinin en önemlisi ise 0–6 yaş dönemidir. Çünkü bu yaslarda bir erişkin gibi bağımsız ve aktif olarak, merak edilen cinsel konuların çeşitli kaynaklardan araştırılıp öğrenilmesi söz konusu değildir ve edinilen bilgiler erişkin yaşa gelindiğinde cinsel tutum ve davranışların sağlıklı olması açısından belirleyicidir.
Okul öncesi dönem, çocuğun çevresini tanımaya ve kendi hakkında bilgi sahibi olmaya çalıştığı, içinde yaşadığı toplumun kültürel yapısına uygun davranış ve alışkanlıklar kazanmaya başladığı bir dönemdir. İlk çocukluk dönemi (2-6 yaş) olarak da adlandırılan bu dönemde çocuğun bedensel-hareket, zihinsel-dil ve sosyal-duygusal gelişimi de hız kazanır. Bu alanlardaki gelişimin yanısıra, çocuğun kendisi hakkında bilgi sahibi olma isteği, kendi bedenini tanımaya yönelik çabaları ve cinsel rol davranışlarını kazanmaya başlaması ilk çocukluk döneminin üzerinde durulması gereken bir yönüdür. Bu dönemde, genelde iyi birer gözlemci ve araştırmacı olan, merakını gidermek için sorular soran çocuk, benimseyeceği cinsel kimliğin, çevresi tarafından da desteklenmesini ister.
0-2 Yaş Döneminde;
— Bebek kucağa alınma ve okşanmayla bedensel teması ve bundan haz almayı öğrenmeye başlar.
— Cinsel kimlik ve cinsel rol gelişimi başlar yani bebekler, kız veya oğlan olduklarını anlamaya ve buna uygun davranmaya başlarlar.
— Kendiliğinden erkek bebeğin penisinde sertleşme ve kız bebeğin vajinasında ıslaklık olur.
— Bir yaş civarında bebeklerin çoğu cinsel organlarını keşfeder ve dokunmaktan hoşlanır.
3 yaş sonrasında, çocuğun kendi cinsiyetindeki ebeveyniyle kurduğu özdeşim, kız çocuğun anneye, erkek çocuğun babaya benzeme isteği, çocuğun kendi cinsiyetine özgü davranış ve tutumlar kazanmasında önemli bir etkendir. Çocuk ile kendi cinsiyetindeki ebeveyni arasındaki ilişkinin niteliği, kurulacak olan özdeşimi de etkilemektedir. Çocuk model aldığı anne veya babası gibi davranışlar göstermeye, giyinmeye, konuşmaya başlar ve bu davranışları kendi kişiliği ile bütünleştirir. Bu nedenle ebeveynlerin cinsel rollerine uygun tutum ve davranış sergilemeleri, olgunlaşmış bir cinsel kimliğe sahip olmaları büyük önem taşımaktadır.
3 Yaş Dönemi Cinsel Gelişim;
—Tuvalet eğitimi ile birlikte çocuk cinsel bölgenin daha fazla farkına varır.
—Kendi cinsiyetinden emindir ancak bunun kalıcı olup olmadığını bilmez.
—Diğer çocuklara kız veya oğlan oluşlarına yani cinsel kimliğine göre farklı davranmaya ve onların davranışını kabul etmeye başlar.
—Cinsel organlar ve bedensel fonksiyonlar için kelimeler öğrenir. Bu dönemde çocuğa cinsel organların doğru terimlerle tanıtılması gerekir. İdeal olanı tıbbi terimlerin (vajina ve penis) öğretilmesidir. Anne-baba ve bakıcıların cinsel organlara lakaplar takması, mastürbasyona karşı olumsuz tavır takınması doğru değildir.
—Bedensel temas, öpülüp sevilmeye duyulan ihtiyaç devam eder.
4 Yaş Dönemi Cinsel Gelişim;
—Bebeklerin nereden ve nasıl geldiklerine dair sorular sormaya başlar. Üreme bu yaştaki çocukların anlaması için çok karmaşık bir süreçtir. Bu nedenle bebeklerin nasıl olduğuna dair bilgiler defalarca tekrarlanmalıdır.
—Akranları ve oyuncaklar aracılığı ile cinselliği anlamaya çalışır."Doktorculuk" ve "Evcilik" oynayarak kadın ve erkek vücutları arasındaki farklılıkları öğrenmek için çabalar.
—Başkalarının tuvalette ne yaptığını merak eder. Yetişkinlerin argo konuşmalarını taklit eder.
—Hangi davranışların sosyal olarak kabul edilebilir olduğunu anlamaya başlar. Toplum içinde ve özel mekânlarda nasıl davranılması gerektiğini kavrar.
—Özellikle erkek çocuklarda cinsel bölge duyumu artmıştır ve çoğunlukla da üzgün olduklarında cinsel organlarını tutarlar.
5 Yaş Dönemi Cinsel Gelişim;
—Bebeklerin nasıl oluştuklarından ziyade nasıl doğduklarıyla ilgilidirler. Arkadaşlarından cinsellikle ilgili doğru olmayan bilgiler edinebilirler. Böyle bir durumda anne-babanın çocukları ile cinselliği açıkça tartışıp konuşması ve doğru bilgiler vermesi uygundur.
—Giyinirken veya banyoda yanlarında kimsenin bulunmasını istemezler.
—Cinsiyetler arası farklılıklara karşı daha duyarlı olmaya başlarlar. Kendi cinsiyetinden çocuklarla arkadaş olma eğilimi gösterirler ve kadın/erkek rollerine olan ilgileri giderek artar.
—Cinsel oyunlara ve mastürbasyona devam eder.
—Açık-saçık, müstehcen kelimeler kullanmaya başlar.
—Daha az olmakla birlikte bedensel temasa ihtiyaç duyar.
—Vücuduna sahip çıkmayı ve kendisine uygunsuz biçimde dokunulduğunda "hayır" diyebilir.
Okul yıllarını kapsayan çocukluk döneminde de çocuğun sergilediği birtakım gelişimsel özellik bulunmaktadır. Yeni bir dönem olan okul yaşamında çocuk okumaya yeni bilgiler öğrenmesi aracılığıyla yeni deneyimler yaşamaya başlayacaktır.
-Bu dönemde okul öncesi dönemde var olan çocukların kendi bedenlerini keşfetmeye çalıştıkları, meraklı ve sorgulayıcı davranarak ailelerine sürekli soru sordukları sürecin aksine cinsel ilgileri ve yönelişleri yatışmış olup, bunların yerine yeni ilgiler, uğraşlar (okul, oyun, spor, arkadaşlık gibi) geçmiştir.
-Bu dönemde çocuklar kendi cinslerinden çocuklar ile oynama ve yakınlık kurma eğilimindedir. Hatta bazen erkek ve kızlar arasında düşmanlığa yakın bir ilişki olur ve iki cins arasındaki sınırlar net çizilir.
-Okul çağındaki çocuklar arasında cinsel meraklar ve oyunlar görülebilir.
-Çocukluk döneminin sonlarına doğru çocuklarda başlamak üzere olan ergenlik dönemi ile ilgili bilgilendirmede bulunmak önemlidir. Bu dönemde anne ve babanın çocuğa bedeninde meydana gelebilecek değişiklikler vb. konularda bilgi vermeye hazır ve istekli olduklarını göstermeleri, çocuğun cinsel gelişimi açısından yararlı olacaktır; çünkü yaşayacağı deneyimler ile ilgili önceden bilgilendirilen çocuğun değişikliklere uyum sağlaması daha kolay olacaktır.
Cinsel Eğitimde Anne Baba Tutumları;
Çocukluk döneminde çocukların cinsel gelişimi ile ilgili olarak ebeveynlerin de yaklaşımları büyük önem taşımaktadır. Bu dönemde çocuğun kendi cinsiyetimden olan ebeveyn ile iletişimi güçlenir. Bu nedenle kendi cinsinden olan ebeveynin çocuğa yakın, anlayışlı, dinleyici yaklaşması, cinsel kimliğe ilişkin toplumsal roller anlamında model olması gerekir.
Anne Babaların Dikkat Etmesi Gerekenler
1. Çocuğunuz soru sorduğunda cevap verin."Büyüdüğünde sana söylerim" veya "sen nereden duyuyorsun böyle şeyleri " diyerek onu engellemeyin. Çocuğunuz bir daha sormayabilir ve güvenilir olmayan kaynaklardan yanlış şeyler öğrenebilir. Çocuğunuza soru sorması nedeniyle memnun olduğunuzu belli edin ve "Bu soruyu bana sorduğun için teşekkür ederim."diyerek onu ödüllendirin.
2. Çocuğunuz soru soracak kadar büyükse, doğru yanıtları ve doğru sözcükleri öğrenecek kadar da büyüktür. Çocuğun ne sorduğunu anladığınızdan emin olduktan sonra doğrudan sorulan soruya yanıt verin.
3. Soruyu sorulduğu zaman yanıtlayın. Eğer çocuğunuz soru sorduğunda cevap veremeyeceğiniz bir konumda iseniz, örneğin kalabalık bir markette iseniz ''Bunu evde konuşalım.'' ya da ''Bunu daha sonra konuşalım.'' diyerek cevap vermeyi kısa bir süre için erteleyebilirsiniz.
4. Bilgilendirirken yaşına uygun resim ve kitaplar kullanınız.
5. Bazen çocuğunuzun sorduğu soruyu bilemeyebilirsiniz. Bu durumda en doğru tutum "Bunun cevabını bilmiyorum. En kısa zamanda öğrenip seni bilgilendireceğim."demektir.
Cinsel gelişim süreci içimde her dönemin yaş ve gelişim düzeyine uygun olarak bir takım özellikler bulunmaktadır. Cinsel gelişim yaşam süreci içinde gene olarak 0-1.5 yaş, 15-3 yaş, 3-6 yaş, 6-12 yaş, 12-18 yaş ve 18 yaş ve sonrası şeklinde gruplanabilir.
Yaş Dönemlerine Göre Cinsellik
Yaşam dönemlerinin en önemlisi ise 0–6 yaş dönemidir. Çünkü bu yaslarda bir erişkin gibi bağımsız ve aktif olarak, merak edilen cinsel konuların çeşitli kaynaklardan araştırılıp öğrenilmesi söz konusu değildir ve edinilen bilgiler erişkin yaşa gelindiğinde cinsel tutum ve davranışların sağlıklı olması açısından belirleyicidir.
Okul öncesi dönem, çocuğun çevresini tanımaya ve kendi hakkında bilgi sahibi olmaya çalıştığı, içinde yaşadığı toplumun kültürel yapısına uygun davranış ve alışkanlıklar kazanmaya başladığı bir dönemdir. İlk çocukluk dönemi (2-6 yaş) olarak da adlandırılan bu dönemde çocuğun bedensel-hareket, zihinsel-dil ve sosyal-duygusal gelişimi de hız kazanır. Bu alanlardaki gelişimin yanısıra, çocuğun kendisi hakkında bilgi sahibi olma isteği, kendi bedenini tanımaya yönelik çabaları ve cinsel rol davranışlarını kazanmaya başlaması ilk çocukluk döneminin üzerinde durulması gereken bir yönüdür. Bu dönemde, genelde iyi birer gözlemci ve araştırmacı olan, merakını gidermek için sorular soran çocuk, benimseyeceği cinsel kimliğin, çevresi tarafından da desteklenmesini ister.
0-2 Yaş Döneminde;
— Bebek kucağa alınma ve okşanmayla bedensel teması ve bundan haz almayı öğrenmeye başlar.
— Cinsel kimlik ve cinsel rol gelişimi başlar yani bebekler, kız veya oğlan olduklarını anlamaya ve buna uygun davranmaya başlarlar.
— Kendiliğinden erkek bebeğin penisinde sertleşme ve kız bebeğin vajinasında ıslaklık olur.
— Bir yaş civarında bebeklerin çoğu cinsel organlarını keşfeder ve dokunmaktan hoşlanır.
3 yaş sonrasında, çocuğun kendi cinsiyetindeki ebeveyniyle kurduğu özdeşim, kız çocuğun anneye, erkek çocuğun babaya benzeme isteği, çocuğun kendi cinsiyetine özgü davranış ve tutumlar kazanmasında önemli bir etkendir. Çocuk ile kendi cinsiyetindeki ebeveyni arasındaki ilişkinin niteliği, kurulacak olan özdeşimi de etkilemektedir. Çocuk model aldığı anne veya babası gibi davranışlar göstermeye, giyinmeye, konuşmaya başlar ve bu davranışları kendi kişiliği ile bütünleştirir. Bu nedenle ebeveynlerin cinsel rollerine uygun tutum ve davranış sergilemeleri, olgunlaşmış bir cinsel kimliğe sahip olmaları büyük önem taşımaktadır.
3 Yaş Dönemi Cinsel Gelişim;
—Tuvalet eğitimi ile birlikte çocuk cinsel bölgenin daha fazla farkına varır.
—Kendi cinsiyetinden emindir ancak bunun kalıcı olup olmadığını bilmez.
—Diğer çocuklara kız veya oğlan oluşlarına yani cinsel kimliğine göre farklı davranmaya ve onların davranışını kabul etmeye başlar.
—Cinsel organlar ve bedensel fonksiyonlar için kelimeler öğrenir. Bu dönemde çocuğa cinsel organların doğru terimlerle tanıtılması gerekir. İdeal olanı tıbbi terimlerin (vajina ve penis) öğretilmesidir. Anne-baba ve bakıcıların cinsel organlara lakaplar takması, mastürbasyona karşı olumsuz tavır takınması doğru değildir.
—Bedensel temas, öpülüp sevilmeye duyulan ihtiyaç devam eder.
4 Yaş Dönemi Cinsel Gelişim;
—Bebeklerin nereden ve nasıl geldiklerine dair sorular sormaya başlar. Üreme bu yaştaki çocukların anlaması için çok karmaşık bir süreçtir. Bu nedenle bebeklerin nasıl olduğuna dair bilgiler defalarca tekrarlanmalıdır.
—Akranları ve oyuncaklar aracılığı ile cinselliği anlamaya çalışır."Doktorculuk" ve "Evcilik" oynayarak kadın ve erkek vücutları arasındaki farklılıkları öğrenmek için çabalar.
—Başkalarının tuvalette ne yaptığını merak eder. Yetişkinlerin argo konuşmalarını taklit eder.
—Hangi davranışların sosyal olarak kabul edilebilir olduğunu anlamaya başlar. Toplum içinde ve özel mekânlarda nasıl davranılması gerektiğini kavrar.
—Özellikle erkek çocuklarda cinsel bölge duyumu artmıştır ve çoğunlukla da üzgün olduklarında cinsel organlarını tutarlar.
5 Yaş Dönemi Cinsel Gelişim;
—Bebeklerin nasıl oluştuklarından ziyade nasıl doğduklarıyla ilgilidirler. Arkadaşlarından cinsellikle ilgili doğru olmayan bilgiler edinebilirler. Böyle bir durumda anne-babanın çocukları ile cinselliği açıkça tartışıp konuşması ve doğru bilgiler vermesi uygundur.
—Giyinirken veya banyoda yanlarında kimsenin bulunmasını istemezler.
—Cinsiyetler arası farklılıklara karşı daha duyarlı olmaya başlarlar. Kendi cinsiyetinden çocuklarla arkadaş olma eğilimi gösterirler ve kadın/erkek rollerine olan ilgileri giderek artar.
—Cinsel oyunlara ve mastürbasyona devam eder.
—Açık-saçık, müstehcen kelimeler kullanmaya başlar.
—Daha az olmakla birlikte bedensel temasa ihtiyaç duyar.
—Vücuduna sahip çıkmayı ve kendisine uygunsuz biçimde dokunulduğunda "hayır" diyebilir.
Okul yıllarını kapsayan çocukluk döneminde de çocuğun sergilediği birtakım gelişimsel özellik bulunmaktadır. Yeni bir dönem olan okul yaşamında çocuk okumaya yeni bilgiler öğrenmesi aracılığıyla yeni deneyimler yaşamaya başlayacaktır.
-Bu dönemde okul öncesi dönemde var olan çocukların kendi bedenlerini keşfetmeye çalıştıkları, meraklı ve sorgulayıcı davranarak ailelerine sürekli soru sordukları sürecin aksine cinsel ilgileri ve yönelişleri yatışmış olup, bunların yerine yeni ilgiler, uğraşlar (okul, oyun, spor, arkadaşlık gibi) geçmiştir.
-Bu dönemde çocuklar kendi cinslerinden çocuklar ile oynama ve yakınlık kurma eğilimindedir. Hatta bazen erkek ve kızlar arasında düşmanlığa yakın bir ilişki olur ve iki cins arasındaki sınırlar net çizilir.
-Okul çağındaki çocuklar arasında cinsel meraklar ve oyunlar görülebilir.
-Çocukluk döneminin sonlarına doğru çocuklarda başlamak üzere olan ergenlik dönemi ile ilgili bilgilendirmede bulunmak önemlidir. Bu dönemde anne ve babanın çocuğa bedeninde meydana gelebilecek değişiklikler vb. konularda bilgi vermeye hazır ve istekli olduklarını göstermeleri, çocuğun cinsel gelişimi açısından yararlı olacaktır; çünkü yaşayacağı deneyimler ile ilgili önceden bilgilendirilen çocuğun değişikliklere uyum sağlaması daha kolay olacaktır.
Cinsel Eğitimde Anne Baba Tutumları;
Çocukluk döneminde çocukların cinsel gelişimi ile ilgili olarak ebeveynlerin de yaklaşımları büyük önem taşımaktadır. Bu dönemde çocuğun kendi cinsiyetimden olan ebeveyn ile iletişimi güçlenir. Bu nedenle kendi cinsinden olan ebeveynin çocuğa yakın, anlayışlı, dinleyici yaklaşması, cinsel kimliğe ilişkin toplumsal roller anlamında model olması gerekir.
Anne Babaların Dikkat Etmesi Gerekenler
1. Çocuğunuz soru sorduğunda cevap verin."Büyüdüğünde sana söylerim" veya "sen nereden duyuyorsun böyle şeyleri " diyerek onu engellemeyin. Çocuğunuz bir daha sormayabilir ve güvenilir olmayan kaynaklardan yanlış şeyler öğrenebilir. Çocuğunuza soru sorması nedeniyle memnun olduğunuzu belli edin ve "Bu soruyu bana sorduğun için teşekkür ederim."diyerek onu ödüllendirin.
2. Çocuğunuz soru soracak kadar büyükse, doğru yanıtları ve doğru sözcükleri öğrenecek kadar da büyüktür. Çocuğun ne sorduğunu anladığınızdan emin olduktan sonra doğrudan sorulan soruya yanıt verin.
3. Soruyu sorulduğu zaman yanıtlayın. Eğer çocuğunuz soru sorduğunda cevap veremeyeceğiniz bir konumda iseniz, örneğin kalabalık bir markette iseniz ''Bunu evde konuşalım.'' ya da ''Bunu daha sonra konuşalım.'' diyerek cevap vermeyi kısa bir süre için erteleyebilirsiniz.
4. Bilgilendirirken yaşına uygun resim ve kitaplar kullanınız.
5. Bazen çocuğunuzun sorduğu soruyu bilemeyebilirsiniz. Bu durumda en doğru tutum "Bunun cevabını bilmiyorum. En kısa zamanda öğrenip seni bilgilendireceğim."demektir.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Çocukluk Döneminde Cinsel Gelişim" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Elvin AKI'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Elvin AKI'nın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
3 Beğeni 
Yazan Uzman
|
cinsel gelişim, çocukta cinsellik, çocukta cinsel gelişim, 2 yaşında cinsellik, 3 yaşında cinsellik, 4 yaşında cinsellik, 5 yaşında cinsellik, okul çağında cinsellik, çocukta cinsel merak
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
