Özgül Fobiler, Anlamsız Korkularımız
Özgül fobi, özel bir nesne ya da durumdan çok korkma ve ondan kaçınma olarak tanımlanabilir. Duyulan aşırı korku hemen her zaman mantıklı bir korku değildir. Sözgelimi, karlı dağlarda kolaylıkla kayabilen bir kayakçı asansöre binmekten korkabilir. Erişkinler bu korkularının mantıksız olduğunu bilirler.
Özgül fobisi olanlar, korktukları durumla karşılaşmaya zorlanırlarsa bu onlarda panik duygusu yaratabilir, ancak bunun dışında panik atakları olmaz. Özgül fobi olması için duyulan korkunun kişi için birtakım zorluklara yol açması gerekir. Özgül fobi kişinin toplumsal yaşamında, işinde, gündelik yaşamında birtakım sorunlar yaşamasına neden olabilir. Kişi bunun çok mantıksız olduğunu bilmesine rağmen, bu korkudan kendisini alamaz.
Özgül fobiler sık görülen rahatsızlıklardır ve toplumun yaklaşık %10’unda görülür. Genellikle ergenlik ve erişkinlik döneminde başlarlar fakat çocukluktan beri süregelen özgül fobilerde vardır. Birden başlayabilirler ve ancak beşte biri kendiliğinden yok olur. Korkulan nesne, kaçınılması kolay bir nesne ise ve kişin günlük işlevselliğini bozmuyorsa tedavi arayışında olunmayabilir.
En sık görülen özgül fobiler şunlardır:
Hayvan Fobileri: Bunların arasında yılandan, faren, örümcekten, köpekten, arıdan ve diğer birtakım hayvanlardan korkma vardır. Bu fobiler genellikle çocuklukta başlar ve olağan korkular olarak kabul edilir. Erişkinlik yıllarında sürerse ve günlük yaşamı bozuyorsa tedavi edilmesi gerekir.
Akrofobi (Yükseklik Korkusu): Yapıların yüksek katlarında olmaktan ya da dağlarda, tepelerde ya da yüksek köprülerde olmaktan korkarlar. Bu gibi durumlarda baş dönmesi veya aşağı atlama itkisi yaşayabilirler.
Asansör Fobisi: Kişi asansörde kapalı kalacağından korkar. Asansörde bulunmaya tepki olarak panik duygusu ortaya çıkabilir, ancak başka zamanlarda kişinin panik atakları yoktur.
Uçak Fobisi: Bu korku, çoğu zaman uçağın düşeceği korkusunu kapsar. Uçak fobisi çok sık görülen bir fobidir. Toplumun yaklaşık %10’u bu yüzden hiç uçağa binemez, yaklaşık diğer bir %20’si uçaktayken büyük bir sıkıntı yaşar.
Doktor ya da diş hekimi fobisi: Bu korku, doktorun ya da diş hekiminin ağrılı birtakım işlemler yapacağı korkusuyla başlayabilir. Daha sonra doktorlarla ya da diş hekimleriyle ilgili genelleme yapılabilir.
Kan Fobisi: Kişi kan gördüğünde, iğne yapıldığı sırada ya da elinde olmadan yaralandığında duyduğu acıdan ötürü bayılabilir.
Doğal Çevre Fobileri: Sudan, ateşten ya da deprem, fırtına gibi doğa olaylarından korkmadır. Gök gürlemesi ve yıldırımdan korkmayı da kapsar. Bu tür genellikle çocukluk döneminde başlar ve tedavi edilmezse erişkinlik döneminde de devam eder.
Durumsal Fobiler: Kişinin kendisini kapana kısılmış gibi hissettiği, duyumsadığı herhangi bir duyuma tepki olarak da özgül fobi gelişebilir. Örnek olarak tüneller, toplu ulaşım araçları, anayollar, köprüler, sinema ve tiyatrolar gösterilebilir.
Hastalık Fobisi: Burada ciddi ölümcül bir hastalığa( kanser ya da kalp rahatsızlığı gibi )yakalanma korkusu vardır. Hastalık fobisinde doktorlardan sürekli bir güvence arayışında olunur ve korkulan hastalığı çağrıştıran her durumdan kaçınılmaya çalışılır. Hastalık hastalığından farklı bir durumdur, çünkü hastalık hastalığında, belirli bir hastalığa yakalanmaktan çok, belirli hastalıkları olduğuna ilişkin sarsılmaz bir inanç vardır.
Özgül fobiler genellikle çocukluk döneminden gelen korkulardır. Kaza geçirme, doğa olayıyla karşılaşma, hastalığa yakalanma gibi örseleyici bir olaydan sonra da bir koşullanma sonucu gelişebilirler. Koşullanma, kişide sıkıntı yaratan bir durumla kaygılanma arasında bilinçdışı bir ilişki kurmak demektir.
Özgül fobiler bilişsel davranışçı terapi yöntemleriyle veya emdr( göz hareketleriyle duyarsızlaştırma ve yeniden işleme) tekniği ile kısa sürede tedavi edilebilmektedir.
Bu korkularla baş etmede kullanılabilecek nefes egzersizi nedir, nasıl yapılmalıdır?
Sağlıklı olmanın koşullarından bir tanesi de doğru nefes almaktır. Su, hava ve yiyecek yaşamın vazgeçilmez üçlüsüdür. Nefes, hava canlılar için bir nimettir. Yaşamımızı nefes almaya borçluyuz. Ve bunu iyi kullanmak gerekir. Vücudumuz için doğru nefes almak, endişeyi azaltır, bedeni rahatlatır, zihni sakinleştirir. Sıkıntımız olmadığında nefes alış verişlerimizi hissetmeyiz. Kendiliğinden gerçekleşir.Sıkıntı zamanı gerginlik artıkça nefesinizde hızlanır. Daha çok nefes alıp vermeye başlarsınız. Bu durum bizde sanki havasız kalmış ya da yeterince nefes almıyormuşuz gibi hissettirir. Nefes alış verişindeki ki hızın artması kandaki oksijen ve karbondioksit dengesini bozar. Bu durum bizim vücut sıkıntılarının artmasına, panik hissetmenize sebep olabilir.
Soluk almamız iki şekilde gerçekleşir. Karından ve göğüsten uygulanan kasların basıncıyla akciğerlerimiz havayla dolar. Bu havanın içindeki oksijenler kana karışması için belli bir süre geçirmesi gerekir. Onun için soluk vereceğimiz zaman, havayı daha yavaş dışarıya bırakmalıyız. Nefes alışımız ise bizi sıkmayacak, gerginlik vermeyecek şekilde derin olmalı. Biraz içimizde tutup yavaşça bırakmalıyız.
Genelde bayanlar nefesi göğüsten, erkekler ise karından alırlar. Nefesi önce karından belli bir dolgunluktan sonra göğse kaydırmak daha faydalı olabilir. Bunu anlamak için bir elinizi karnınızın üstüne diğerini de göğüs kafesinizin üstüne koyup nefes alış verişlerinizi takip edin.
Nefes egzersizini yaparken rahat nefes almanız için oturma pozisyonunda olmalısınız.
Tüm dikkatinizi içinizde toplayın. Nefes alış verişlerinizi dinleyin.
Nefes alıp vermek kendiliğinden olur. Adeta refleks gibi.
İçine nefesin nasıl dolduğuna dikkat et. Nefes alırken burnundan yada ağzından giren havanın içine aktığına içindeki sıcak, ılık havanın nefes yollarından nasıl dışarı çıktığına dikkat et.
İçine almış olduğun havanın temiz ve taze olduğunu, bol oksijen barındırdığını düşün. Farz et ki, taze çam ormanlarından, nehir kenarlarından, geliyor. Hatta yüksek ovalardan, tepelerden tertemiz, serin hava. Sağlıklı ve sıhhatli.
Ve içinden sıcak, kullanılmış hava dışarı çıkıyor. Çıkarken tüm yorgunlukları ve tükenmişlikleri de çıkarıyor.
Her nefes alış verişinle beraber içindeki gerginlikler dışarı çıkarken, taze ve yeni havayla doluyor. [
Vadilerin, nehir kenarlarının tertemiz, pırıl pırıl berrak havası sanki.
Adeta şırıl şırıl akan suların verdiği hava.
Günde 3-5 dk. 3 ya da 4 kez bu nefes egzersizini tekrarlamak oldukça faydalı. Kendinizi alıştırabilir ve mücadele etme potansiyelinizi artırabilirsiniz.
Özgül fobisi olanlar, korktukları durumla karşılaşmaya zorlanırlarsa bu onlarda panik duygusu yaratabilir, ancak bunun dışında panik atakları olmaz. Özgül fobi olması için duyulan korkunun kişi için birtakım zorluklara yol açması gerekir. Özgül fobi kişinin toplumsal yaşamında, işinde, gündelik yaşamında birtakım sorunlar yaşamasına neden olabilir. Kişi bunun çok mantıksız olduğunu bilmesine rağmen, bu korkudan kendisini alamaz.
Özgül fobiler sık görülen rahatsızlıklardır ve toplumun yaklaşık %10’unda görülür. Genellikle ergenlik ve erişkinlik döneminde başlarlar fakat çocukluktan beri süregelen özgül fobilerde vardır. Birden başlayabilirler ve ancak beşte biri kendiliğinden yok olur. Korkulan nesne, kaçınılması kolay bir nesne ise ve kişin günlük işlevselliğini bozmuyorsa tedavi arayışında olunmayabilir.
En sık görülen özgül fobiler şunlardır:
Hayvan Fobileri: Bunların arasında yılandan, faren, örümcekten, köpekten, arıdan ve diğer birtakım hayvanlardan korkma vardır. Bu fobiler genellikle çocuklukta başlar ve olağan korkular olarak kabul edilir. Erişkinlik yıllarında sürerse ve günlük yaşamı bozuyorsa tedavi edilmesi gerekir.
Akrofobi (Yükseklik Korkusu): Yapıların yüksek katlarında olmaktan ya da dağlarda, tepelerde ya da yüksek köprülerde olmaktan korkarlar. Bu gibi durumlarda baş dönmesi veya aşağı atlama itkisi yaşayabilirler.
Asansör Fobisi: Kişi asansörde kapalı kalacağından korkar. Asansörde bulunmaya tepki olarak panik duygusu ortaya çıkabilir, ancak başka zamanlarda kişinin panik atakları yoktur.
Uçak Fobisi: Bu korku, çoğu zaman uçağın düşeceği korkusunu kapsar. Uçak fobisi çok sık görülen bir fobidir. Toplumun yaklaşık %10’u bu yüzden hiç uçağa binemez, yaklaşık diğer bir %20’si uçaktayken büyük bir sıkıntı yaşar.
Doktor ya da diş hekimi fobisi: Bu korku, doktorun ya da diş hekiminin ağrılı birtakım işlemler yapacağı korkusuyla başlayabilir. Daha sonra doktorlarla ya da diş hekimleriyle ilgili genelleme yapılabilir.
Kan Fobisi: Kişi kan gördüğünde, iğne yapıldığı sırada ya da elinde olmadan yaralandığında duyduğu acıdan ötürü bayılabilir.
Doğal Çevre Fobileri: Sudan, ateşten ya da deprem, fırtına gibi doğa olaylarından korkmadır. Gök gürlemesi ve yıldırımdan korkmayı da kapsar. Bu tür genellikle çocukluk döneminde başlar ve tedavi edilmezse erişkinlik döneminde de devam eder.
Durumsal Fobiler: Kişinin kendisini kapana kısılmış gibi hissettiği, duyumsadığı herhangi bir duyuma tepki olarak da özgül fobi gelişebilir. Örnek olarak tüneller, toplu ulaşım araçları, anayollar, köprüler, sinema ve tiyatrolar gösterilebilir.
Hastalık Fobisi: Burada ciddi ölümcül bir hastalığa( kanser ya da kalp rahatsızlığı gibi )yakalanma korkusu vardır. Hastalık fobisinde doktorlardan sürekli bir güvence arayışında olunur ve korkulan hastalığı çağrıştıran her durumdan kaçınılmaya çalışılır. Hastalık hastalığından farklı bir durumdur, çünkü hastalık hastalığında, belirli bir hastalığa yakalanmaktan çok, belirli hastalıkları olduğuna ilişkin sarsılmaz bir inanç vardır.
Özgül fobiler genellikle çocukluk döneminden gelen korkulardır. Kaza geçirme, doğa olayıyla karşılaşma, hastalığa yakalanma gibi örseleyici bir olaydan sonra da bir koşullanma sonucu gelişebilirler. Koşullanma, kişide sıkıntı yaratan bir durumla kaygılanma arasında bilinçdışı bir ilişki kurmak demektir.
Özgül fobiler bilişsel davranışçı terapi yöntemleriyle veya emdr( göz hareketleriyle duyarsızlaştırma ve yeniden işleme) tekniği ile kısa sürede tedavi edilebilmektedir.
Bu korkularla baş etmede kullanılabilecek nefes egzersizi nedir, nasıl yapılmalıdır?
Sağlıklı olmanın koşullarından bir tanesi de doğru nefes almaktır. Su, hava ve yiyecek yaşamın vazgeçilmez üçlüsüdür. Nefes, hava canlılar için bir nimettir. Yaşamımızı nefes almaya borçluyuz. Ve bunu iyi kullanmak gerekir. Vücudumuz için doğru nefes almak, endişeyi azaltır, bedeni rahatlatır, zihni sakinleştirir. Sıkıntımız olmadığında nefes alış verişlerimizi hissetmeyiz. Kendiliğinden gerçekleşir.Sıkıntı zamanı gerginlik artıkça nefesinizde hızlanır. Daha çok nefes alıp vermeye başlarsınız. Bu durum bizde sanki havasız kalmış ya da yeterince nefes almıyormuşuz gibi hissettirir. Nefes alış verişindeki ki hızın artması kandaki oksijen ve karbondioksit dengesini bozar. Bu durum bizim vücut sıkıntılarının artmasına, panik hissetmenize sebep olabilir.
Soluk almamız iki şekilde gerçekleşir. Karından ve göğüsten uygulanan kasların basıncıyla akciğerlerimiz havayla dolar. Bu havanın içindeki oksijenler kana karışması için belli bir süre geçirmesi gerekir. Onun için soluk vereceğimiz zaman, havayı daha yavaş dışarıya bırakmalıyız. Nefes alışımız ise bizi sıkmayacak, gerginlik vermeyecek şekilde derin olmalı. Biraz içimizde tutup yavaşça bırakmalıyız.
Genelde bayanlar nefesi göğüsten, erkekler ise karından alırlar. Nefesi önce karından belli bir dolgunluktan sonra göğse kaydırmak daha faydalı olabilir. Bunu anlamak için bir elinizi karnınızın üstüne diğerini de göğüs kafesinizin üstüne koyup nefes alış verişlerinizi takip edin.
Nefes egzersizini yaparken rahat nefes almanız için oturma pozisyonunda olmalısınız.
Tüm dikkatinizi içinizde toplayın. Nefes alış verişlerinizi dinleyin.
Nefes alıp vermek kendiliğinden olur. Adeta refleks gibi.
İçine nefesin nasıl dolduğuna dikkat et. Nefes alırken burnundan yada ağzından giren havanın içine aktığına içindeki sıcak, ılık havanın nefes yollarından nasıl dışarı çıktığına dikkat et.
İçine almış olduğun havanın temiz ve taze olduğunu, bol oksijen barındırdığını düşün. Farz et ki, taze çam ormanlarından, nehir kenarlarından, geliyor. Hatta yüksek ovalardan, tepelerden tertemiz, serin hava. Sağlıklı ve sıhhatli.
Ve içinden sıcak, kullanılmış hava dışarı çıkıyor. Çıkarken tüm yorgunlukları ve tükenmişlikleri de çıkarıyor.
Her nefes alış verişinle beraber içindeki gerginlikler dışarı çıkarken, taze ve yeni havayla doluyor. [
Vadilerin, nehir kenarlarının tertemiz, pırıl pırıl berrak havası sanki.
Adeta şırıl şırıl akan suların verdiği hava.
Günde 3-5 dk. 3 ya da 4 kez bu nefes egzersizini tekrarlamak oldukça faydalı. Kendinizi alıştırabilir ve mücadele etme potansiyelinizi artırabilirsiniz.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Özgül Fobiler, Anlamsız Korkularımız" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Dnş.Serkan YILDIRIM'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Dnş.Serkan YILDIRIM'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin 
Yazan Uzman
|
| Makale Kütüphanemizden | ||||
|
fobi, fobiler, korku, korkular, anlamsız korku, anlamsız korkular, özgül fobi, özgül fobiler, özgül fobi nedir
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
