Özel Eğitimde Anne ve Baba Katılımı
ÖZEL EĞİTİMDE ANNE - BABA KATILIMI
Anne-baba katılımı,anne ve babaların çocuklarının eğitimine destek olmaları bağlamında ele alınır ve bu destek aile eğitimi uygulamalarıyla sağlanır. Yapılan çalışmalarda anne-babaların eğitime katılmasının, çocuklarının başarılı bir yaşama geçişinde önemli olduğu vurgulanmaktadır.Anne-baba katılımı eğitim sürecinin değerini arttırmakta, anne-babalar akademik ve sosyal programları güçlendirecek şekilde okul personeline görüş ve bilgileriyle katkıda bulunabilmektedirler. Anne-babaların çocuklarının okulda öğrendiklerini ev ortamında uygulayabilecek ve geliştirebilecek nitelikte olması, sosyal becerilerin okuldan ev ortamına genelleştirilmesini ve okuldaki amaçlara ulaşılmasını kolaylaştırmaktadır .
Ysseldyke ve Christenson (1993-1994) anne-baba katılımının sağlanmasının yararlarını şöyle sıralamaktadırlar;Anne-baba katılımı öğrencinin gelişimi ile doğrudan ilişkilidir. Anne-baba katıldığında, öğrencinin uzun dönemde akademik başarı gelişimi daha yüksek düzeye ulaşabilmekte, öğrencinin dikkati, okula yönelik tutumları, benlik tasarımı olumlu şekilde artmaktadır. Bunun yanında, anne-babalar da toplumsal olanaklardan, okuldan ve öğretmenlerden daha fazla yararlanabilmektedirler.
SERVE(1996) erken çocukluk programında ailenin geniş kapsamlı katılımı amaçlanmıştır ve Çocukların psikolojik, sosyal ve duygusal gelişimi için ev ve okul yaşamının birbirine bağlı olması gerektiği ifade edilmiştir.
Turnbull&Turnbull(1986) yaptıkları ailenin katılımına yönelik sınıf çalışmalarından belirttiklerine göre;aileler ve profesyoneller biricik bir ortaklık içine girmelidir.Bu ortaklık hem çocuk hem de aile ve profesyoneller için gereklidir. Böylece çocuğun bireysel ihtiyaçları daha iyi karşılanır ve bu aile katılımının devamlılığının sağlanması gerekir.
Çocuğun okul yaşantısında ailenin katıldığı aktiviteler;öğretmen aile toplantılarına katılmak;çocuğun eğitimine düzenli katılım,çocuğun ödevlerini denetlemek,geleneksel aktivitelere gönüllü olmak,öğretmenden çocuğunun durumu hakkında bilgi vermesini talep etmek,öğretmenle birlikte çocuğun etkisini çekebilecek sınıf aktivitelerini planlamak,çocuğun iş örneklerini,bilgi kartlarını eve getirerek incelemek,okul programlarına katılmak,aile-öğretmen görüşmelerine katılmak;öğretmenin önerdiği aktiviteleri evde uygulamak,çocuğun sınıfında gönüllü çalışmak,öğretmenden sınıf çocuğunun sınıftaki öğrenimi ile ilgili bilgi istemek,okuldaki eğitim kurulu,bölge yönetim kurulu ve diğer siyasal aktivitelere katılmaktır.
Turnbull&Turnbull(2000)’a göre BEP de ailenin katılım rolleri şunlardır;Aile organizasyon yönetimine katılmak,Profesyonellerin kararlarını uygulamak,Eğitim ve diğer aktiviteleri planlayan eğitim programcısını takip etmek,.Bireyselleştirilmiş Eğitim Programlarında gelişimin ve konuların belirlenmesine katılma,Politik katılım,Okul programının hazırlanmasında eğitimci ile ailenin eşit role sahip olma,Servisleri geliştirmektir.
Epstein’e göre Aile Katılım şekilleri ve aktiviteleri şunlardır;Okul Aktivitelerine Katılım(oyunlar,spor faaliyetleri,yemekler,eğlenceler,öğretmen-veli toplantıları);Öğretmenin verdiği ödevlerde çocuğa yardım etmek;Öğrenmek için çevresel yardım sağlamak (kitaplar, kurslar);Okuldan çocuğu hakkında bilgi istemek;Okulda gönüllü çalışmak(sınıf partilerinde, öğretmenin sınıf için materyal yapımında,para toplama işlerinde ,konuk konuşmacı olarak, sınıf dışı eğitim ortamlarında;Okul Komitesine Katılmak;aile komiteleri;okul-aile-öğretmen ilişkisine katılım;Sosyal acentalardan bilgi almak ve birlikte çalışmaktır (sağlık servisleri, mesleki eğitim,sosyal güvenlik,yaşamsal yardım,dinlenme imkanları).
Yapılan birçok araştırma anne-baba katılımının anne-babaların çocukları ile ilişkilerinin artmasına, kendileri ve çocukları hakkında daha olumlu tutumlar geliştirmelerine yardımcı olduğunu göstermektedir Aile Katılımının önemi çalışmalarda geniş çapta belirtilse de uygulamada zayıf kalmaktadır.Ailenin eğitime katılımı yasalarda tanımlanır fakat profesyonel yaşamda ailenin katılımının sağlanması zordur.
ANNE-BABA KATILIMININ TARİHSEL GELİŞİMİ
Özel eğitimde anne-baba katılımının gelişimine bakıldığında, yıllar önce engelli çocukların eğitiminde anne-babaların bir rolü olamayacağı, bunun bir uzmanlık işi olduğu görüşünün hakim olduğu gözlenmektedir .Ancak 1960'lı yıllardaki anne-baba ve çocuk eğitimine yönelik araştırmalar, anne-babaların çocuklarının eğitimine katılımlarının çocuklarında olumlu değişikler ortaya çıkardığını göstermiştir Özellikle 20. yy sonlarında uzmanların engelli çocukların anne-babalarına yönelik tutum ve beklentilerinde önemli değişiklikler olması, anne-babalık rolleri ve ebeveynlerin çocuklarının eğitimine çeşitli aşamalarda katılımının önemini arttırmıştır Araştırmaların, anne-baba katılımı ve desteği gereken alanlarda yoğunlaşması, uzmanların anne-babaların gereksinimlerini dikkate alması ve devlet politikalarındaki değişiklikler anne-baba katılımının geliştirilmesinde önemli rol oynamaktadır
Anne-baba katılımına yönelik ilk oluşumlar ebeveynlerin çocuklarına eğitim olanakları sağlama çabalarının sonucu olarak ortaya çıkmıştır. Aile gruplarının bu çabaları, Özel ve resmi özel eğitim kurumlarında özel eğitim programlarının geliştirilmesine ekonomik destek sağlama, Okulöncesi ve sonrası hizmetlerin yaygınlaştırılması, Öğrenci velilerine yönelik hizmetler, Toplumla birlikte yaşam merkezleri ve korumalı işyerleri kurulması, Araştırma, Uzman personel eğitimi ve Tıbbi hizmetlerin sunulması olarak sıralanmaktadır. Özel eğitimde ileri ülkelerden biri olan Amerika Birleşik Devletleri'nde anne-babaların engelli çocuklarının eğitimine katılımlarının üç aşamada gerçekleştiği gözlenmektedir. I.aşama: tıbbi model benimsendiğinden çocukla ilgili karar veren ve onu tedavi edebilecek tek uzman personel olarak hekimler görülmüştür. Bu nedenle anne-baba katılımı sınırlı gerçekleşmiştir. II.aşama:The Education All Handicapped Children Act, PL 94-142 (Public Law) anne-babaları terapist ve öğretmen olarak tanımlayarak, anne-babaların eğitime aktif olarak katılmalarının yolunu açmıştır. III.aşama:PL 99-457 sayılı yasa ile aile merkezli anne-baba katılımı benimsenmiştir. Yasalardaki bu değişmeler anne-babalara çocuklarının eğitim programlarının tüm bölümlerini kapsayacak şekilde söz sahibi olma hakkını sağlamıştır. Böylece anne-babalara çocuğunun eğitimi için planlayıcı, işbirlikçi, destekçi ve öğretici olma süreçlerinde yeni umutlar yaratılmıştır.Bütün bu gelişmelere rağmen Amerika Birleşik Devletleri'nde 1992 yılında düzenlenen Ulusal Anne-Baba Katılımı Zirvesi sonuçları anne-baba katılımının 1990'ların en önemli sorunu olduğunu göstermektedir.
Aynı sorun Türkiye'deki özel eğitim hizmetlerinin niteliği bağlamında da sıklıkla gündeme gelmektedir.
TÜRKİYE’DE ANNE-BABA KATILIMI
Türkiye'de anne-babalar uzun yıllar özel eğitimin dışında kalmıştır. Okul öncesi ve ilkokul programlarında okul aile işbirliğinin önemli olduğu, anne-babanın da çocuğun eğitimine katkıda bulunabileceği vurgulanmıştır (MEB, 1991a; 1991b; 1991c). Ancak, gerek yönetmeliklerde gerekse eğitim programlarında anne-baba katılımının nasıl sağlanacağı, anne-babalara ne tür hizmetlerin verileceğine açıklık getirilmemiştir (Anadolu Üniversitesi, 1992). Bu durum özel eğitim kurumlarının bir çoğunda ;Aile eğitimi hizmetlerinin yetersiz kalmasına, anne-babaların eğitim hizmetleri hakkında bilgi sahibi olamamalarına, bu hizmetlerden yeterince yararlanamamalarına yol açmıştır. Nitekim yapılan bir araştırma sonucunda anne-babaların çocuklarının okulunu yeterince tanımadıkları ve okul tarafından kendilerine verilen hizmetleri değerlendiremedikleri ortaya çıkmıştır (Sucuoğlu, 1990).Türkiye'de aile eğitimine yönelik çalışmaların yapılması ve aile eğitiminin gerekliliği kabul edildiği (MEB, 1991d) ,ancak kurumlaşmanın yaygın olmadığı,aile eğitiminin yasalarda yeterince yerini almadığı,kurumların yönetmeliklerinde aile eğitiminin nasıl, hangi amaçla, kimler tarafından yapılacağının belirtilmediği gözlenmektedir (Anadolu Üniversitesi, 1992).
Türkiye’de Yapılan Son Yasal Düzenlemeler
Özel eğitim hizmetlerine ilişkin yapılan son yasal düzenlemede (Özel Eğitim Hakkında Kanun Hükmünde Kararname, 1996) önceki yasal düzenlemelere göre aile eğitimine daha fazla yer verildiği gözlenmektedir. Bu durum aileye yönelik eğitim hizmetlerinin yaygınlaştırılmasına ve ortaya çıkabilecek olumsuzlukların önlenmesine yönelik olumlu bir adım olarak değerlendirilmektedir. Bu yasada hem özel eğitimin temel ilkeleri sıralanır hem de aşağıdaki maddelere yer verilir;"Özel eğitim hizmetleri, özel eğitim gerektiren bireyleri sosyal ve fiziksel çevrelerinden mümkün olduğu kadar ayırmadan planlanır ve yürütülür" ve "Ailenin özel eğitim sürecinin her boyutunda aktif katılımlarının sağlanması esastır" ifadeleri anne-baba katılımını teşvik etmektedir.
Aynı yasanın 6. maddesi "Erken çocukluk dönemindeki özel eğitim hizmetlerinin ailenin bilgilendirilmesi ve desteklenmesi temeline dayalı olarak evlerde ve kurumlarda sürdürülmesi" gereğini belirterek aile eğitimi hizmetlerine okul öncesi dönemde de önem verilmesi gerektiğini vurgulamaktadır.11. maddede farklı konu ve sürelerle özel eğitim gerektiren bireyler için temel yaşam becerileri kazandırmada ailelerin ve yakın çevrelerinin aktif rol almaları gereği belirtilmektedir.
Özellikle 18. madde ile "Özel eğitim okullarında açılan yaygın eğitim programlarına katılan özel eğitim gerektiren bireyler ile söz konusu okulların aile eğitimi programlarına katılanlarda öğrencilerin birinci derecede yakınlarının eğitimleri süresince iaşe ve ibateleri Bakanlıkça karşılanır" denerek ailenin ekonomik güçlükler nedeniyle aile eğitimi hizmetlerinden yararlanamaması engeli de ortadan kalkmaktadır.
Bu yasal durum çerçevesinde Türkiye'de ailelere verilecek eğitim hizmetlerinin ailelerin gereksinimleri de göz önüne alınarak yaygınlaşacağı umulmaktadır. Özellikle Türkiye'de anne-babaların eğitilerek çocuklarının eğitiminde aktif katılımcılar olarak yetiştirilmelerine yönelik araştırmaların bulunması, yasal düzenlemelerin bir an önce yaşama geçirilmesi açısından özel eğitimcileri ve anne-babaları cesaretlendirmektedir. Ancak bu konuda yine öncelikle anne-babaların gereksinimlerinden hareket etmenin daha doğru olacağı düşünülmektedir.
Araştırmalar İncelendiğinde Engelli çocuğa sahip anne-babaların eğitime katılımlarını arttıracak ihtiyaçlar şunlardır;BEP’e nasıl katılabileceğine dair okulun bilgi vermesi,BEP toplantılarının düzenlenmesi,çocuk bakımı hakkında bilgi verici toplantıların düzenlenmesi , aynı dili kullanan profesyonellerle çalışmak,okul yönetimi ile ilişki kurulması,çocuğun engeline yönelik aileye bilgi verilmesi,çocuğun sosyal servislerden nasıl yararlanacağına dair bilgi verilmesi,engelli çocukla nasıl çalışılacağına dair aile eğitiminin verilmesi,farklı etnik gruba dahil olan ailelere çocuklarının eğitimine dair bilgi verilmesi,aile çocukla çalışırken kullanacağı materyaller hakkında bilginin verilmesi
Engelli çocuğa sahip anne-babaların eğitime katılımlarını arttıracak ihtiyaçlara yönelik eğitim;Video görüntüleri,bilgi içeren kitapçıklar,broşürler ve aile merkezleri(bilgi ve materyal temin edecek merkezler) ile sağlanır.
Engelli çocuğa sahip anne-babaların eğitim gereksinimlerine yönelik araştırmalar incelendiğinde, Anne-baba gereksinimlerinin daha çok "bilgi gereksinimi" boyutunda yoğunlaştığı görülmektedir.
Türkiye'de yapılan iki araştırmada da hem anne hem de babalar tarafından en fazla gereksinim belirtilen maddelerden birinin "çocuğuma bazı becerileri nasıl öğreteceğim konusunda daha fazla bilgiye gereksinim duyuyorum" maddesi olduğu gözlenmiştir (Evcimen, 1997; Sucuoğlu, 1994).
Akkök (1984), ailelerin davranışsal yaklaşıma dayalı aile rehberliği programına katılmalarının, öğretilebilir düzeydeki çocukların özbakım becerilerinin geliştirilmesine katkısı ve bu programın anne-babaların çocuklarına karşı tutumlarına etkisini belirlemek amacıyla bir araştırma desenlemiştir. Akkök yaptığı çalışmada, Haftalık toplantılar düzenlemiş, toplantılarda ailelere özbakım becerilerinin öğretimine ilişkin bilgiler vermiş,ev ziyaretleri ve telefon görüşmeleri ile iletişimi sürdürmüştür. Çalışma sonunda, aile rehberliği uygulamalarının, öğretilebilir çocukların özbakım becerilerinin gelişimine katkısı olduğunu ve özbakım becerileri açısından deneme grubundaki çocukların kontrol grubundaki çocuklara göre daha ileri düzeyde olduklarını bulmuştur.
Sucuoğlu, Kanık, Küçüker (1994) öğretilebilir çocukların ailelerine yönelik olarak Özel Eğitimde Anne-Baba Programları adlı örnek çalışmalarında davranışçı yaklaşımı esas alan yapılandırılmış anne baba eğitimi programı hazırlamışlardır. Program anne-baba rehberliği el kitabı (Akkök ve Sucuoğlu, 1990) ve bu kitabın video kaseti ile desteklenmiştir. Uygulamaya zihin engelli çocuğa sahip anne babalar katılmıştır. Program grup çalışması şeklinde yürütülmüştür. Sonuç olarak anne babaların birbirleriyle etkileşime girerek deneyimlerini ve anlatılan konularla ilgili bilgilerini paylaştıkları, çalışmaya katılan babaların annelerden ayrı olarak gruplaştıkları, deneyimlerini birbirlerine aktardıkları gözlenmiştir. Sonuçta anne babaların programdan hoşlandıkları, yararlandıkları ve kazandıkları bilgileri günlük yaşama uyguladıklarının verdikleri geri bildirimlerden anlaşıldığı belirtilmektedir Özen, Arzu. Gelişimsel yetersizliği olan çocukların annelerine eğitim uzmanlarıyla çalışırken gerekli olan etkili iletişim becerilerinin kazandırılması / Eskişehir : Anadolu Üniversitesi, 1999. Tez (doktora) Bu araştırmanın amacı, gelişimsel yetersizliği olan çocuk annelerine sağlanan, çocuklarının davranış ya da öğrenme sorunları için bir eğitim uzmanıyla ilk kez görüşürken gerekli etkili iletişim becerilerinin öğretimi uygulamasının etkililiğini belirlemektedir.Araştırmada; çocukla yaşanan sorunu ortaya koyma, sorunu çözmeye yönelik öneri geliştirme ve görüşmeyi sonuçlandırma olmak üzere üç etkili iletişim davranışı; bu davranışların her biri için ise beşer beceri belirlenmiştir.Sonuçlar hazırlanan öğretim materyallerinin, gelişimsel yetersizliğe sahip çocuk annelerine, ilk kez bir eğitim uzmanıyla görüşürken gerekli etkili iletişim davranışlarının öğretilmesinde etkili olduğunu göstermektedir.
Özcan, Nihal. Zihin özürlü çocuklara tuvalet becerisi öğretimine yönelik aile eğitimi programının etkililiği / Eskişehir : Anadolu Üniversitesi, 2004. Tez (yüksek lisans) . Zihin Özürlü Çocuklara Tuvalet Becerisi Öğretimine Yönelik Aile Eğitimi Programını tamamlayan annelerin gerçekleştirdiği tuvalet becerisi öğretimi çalışmalarının, zihin özürlü çocuklarının tuvalet becerisini öğrenmedeki etkisinin belirlemek amaçlanmıştır.Zihin Özürlü Çocuklara Tuvalet Becerisi Öğretimine Yönelik Aile Eğtimi Programı her biri yaklaşık bu buçuk saat süren iki toplantıdan ve telefon görüşmelerinden oluşmaktadır. Bu süreçte Zihin Özürlü Çocuklara Tuvalet Beçerisi Öğretimi El Kitabı temel kaynak olarak kullanılrnıştır. Araştırma sonuçları, Zihin Özürlü Çocuklara Tuvalet Becerisi Öğretimine Yönelik Aile Eğitimi Programını tamamlayan annelerin, program doğrultusunda yaptığı tuvalet becerisi öğtetimi çalışmaları sonucunda, zihin özürlü çocuklarının tuvalet becerisini bağımsız düzeyde öğrendikleri, izleme sürecinde de benzer performans gösterdikleri bulunmuştur.Özellikle annelerin çocuklarının gelişimine katkıda bulunabilmek için eğitime, bilgiye ve beceriye duydukları gereksinim anne-babaların çocuklarına öğretici olarak yetiştirilmelerini amaçlayan aile eğitimi programlarının geliştirilmesiyle giderilebilecektir.
Nitekim anne-baba eğitimine yönelik birçok araştırmada uygun eğitim olanakları sunulduğunda anne-babaların çocuklarının eğitimine etkin olarak katılabilecekleri ve birçok beceriyi çocuklarına öğretebileceklerine ilişkin bulgulara rastlanılmaktadır.
AİLE EĞİTİM PROGRAMLARI
- Öğretmen eğitim programları
- Aile eğitim programları
Harvard Aile Araştırmaları Projesi (1994) 58 tane öğretmen eğitim programında eğitime ailelerin dahil edildiğini bulmuşlardır. Eğitimde aile ile öğretmen arasındaki ilişkinin güçlü olması gerektiğini belirtmişlerdir. Ailelerin çocuklarını evde eğitiminin ve ailelerin sınıfta gönüllü olmalarının çocuklarının eğitimi için gerekli olduğu bu çalışmada vurgulanmıştır.
A)Aile Katılımını içeren Öğretmen Eğitim Programları
Florida A&M Üniversitesi Öğretmen Eğitim Programı
Freshman İletişim Şekilleri,Aile Yapıları ve Uygulamaları,Farklı Popülasyonların öğretilmesi,Eğitimde Aile ve Topluluk İlişkileri başlıklı kurslardan oluşur.Bu programı takip eden kurslarda aile katılımını arttırmak için bilgi verilir. Bunlar;Çocuk Gelişimi: ailenin, kültürün,toplumun çocuğun gelişimine etkisi;Özel gereksinimili çocuk için biyomedikal yayınlar:bebeğin ihtiyacı olacak ilaçlar ve diğer risk faktörleri;Özel gereksinimli çocukta erken teşhis:yasalar,araştırmalar ve çocuğun gidebileceği servisler hakkında bilgiler;Aile ile iletişim kurma şekillerinin öğretilmesi
Görüşme Workshop’u Güney Caroline Üniversitesi
Pamela j. Winston
Erken eğitim döneminde aile odaklı görüşme tekniklerini içeren bir workshoptur.8 saatlik bir çalışmadır.Bu çalışmanın sonunda ailenin ihtiyaçları belirlenir ve öğretmen bu doğruda eğitim programını düzenler.
Uzun Süren Aile Partnerliği Güney Caroline Üniversitesi
Pamela j. Winston
Özel eğitim ve sağlık bölümü öğrencilerinin bir yıl boyunca ailelerin evine giderek sağlık işlerinde,terapi seanslarında, yasalar hakkında ve diğer aktiviteleri planlamada ailelere supervisorluk ederler.
İletişim Kayıtları Egzersizi
Turnbull&Turnbull(1986)
Meslektaşlar bir araya gelerek önemli bir konu ya da bir problem hakkında 10/20dk tartışırlar ve bu konuşma teybe kaydedilir.Konuşma sırasında supervisor,bir ya da iki özel iletişim stilini uygular.Teyp kaydı tekrar dinlenerek olumlu ve olumsuz katılımlar tespit edilerek uygun iletişim modeli üzerinde çalışılır.
Katılımcıların Düşünceleri
Sounthwest Missouri State University -Peggy Pearl
Aile katılımı dersini alan öğrencilere ders ile birlikte her hafta aileler ile ortak çalışma yaptırılır.Öğrencilerden her hafta ders ve uygulama hakkında rapor yazmaları istenir.Aileler hakkında nasıl çalışılacağına dair supervizyon verilir.
B) Aile Eğitim Programları
Aile Eğitimi İçin Video Çekimi- sam Houston State University-Texas
Öğretmenler sınıfta eğitim aktiviteleri düzenlerler ve bu dersleri videoya kayıt ederler.Aileler çağırılır ve video görüntüleri seyrettirilir.Aileye çocuğunun performansı ve eğitim programı hakkında bilgi verilir.Bu doğrultuda ev ödevleri verilir.Böylece okul ve aile iletişimi sağlanmış olur.
Aile Sınıf Çalışması Sounthwest Missouri State University
Peggy Pearl
Aile merkezlerinde ailelerden oluşan bir sınıf oluşturulur.Çalışma en az 20 saat sürer.Aileyi şiddetten koruma,küfürden koruma programıdır.
Aileler İçin Aile Liderliği-U.S Departman of Education
Jennifer Balen
10 okul faaliyetine ailelerin katılımını sağlamak için öğretmenler ailerle görüşür.Ailelerin katılımları ve ihtiyaçları doğrultusunda ders programı aile ile birlikte hazırlanır.
Aile Servisinde Aile İşbirliği Çalışması University of Wisconsin Madison
Aileler profesyonellerle birlikte çalışır.Aktiviteler planlarlar ve materyal üretirler.
Arkadaşça Öğretmen Aile Görüşmesi
Aileler ile öğretmenlerin görüşebileceği internet sitesi oluşturur ve herkes düşüncelerini, yorumlarını yazabilir.
KAYNAKLAR
- Cavkaytar,A.”Özel Eğitimde Anne-Baba Katılımı”,Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi Cilt 9,Sayı1-2,Güz 1999,ss,97-106
- M.E.B. (1991a). Eğitilebilir Çocuklar İş Okulu Programı. Milli EğitimYayınevi, Ankara.
- M.E.B. (1991b). Öğretilebilir Çocuklar Okulu Programı. Milli Eğitim Yayınevi, Ankara.
- M.E.B. (1991c). Eğitilebilir Çocuklar İlkokul Programı. Milli Eğitim Yayınevi, Ankara.
- Özel Eğitim Hakkında Kanun Hükmünde Kararname, Karar Sayısı: KHK/573, Resmi Gazete 23911: 6 Haziran 1997.
- Özen, Arzu. (1999)Gelişimsel yetersizliği olan çocukların annelerine eğitim uzmanlarıyla çalışırken gerekli olan etkili iletişim becerilerinin kazandırılması ,Tez (doktora) Anadolu Üniversitesi,
- Özcan, Nihal(2004) Zihin özürlü çocuklara tuvalet becerisi öğretimine yönelik aile eğitimi programının etkililiği ,Eskişehir : Anadolu Üniversitesi,Tez (yüksek lisans) -.
- The Education All Handicapped Children Act PL 94-142 (Public Law)
- Gajar,A.(2002)”a Comparison of American Indian and Non-Amirican Indian Parental Involvement in the IEP Process:Perceived Needs for Involvement and Training” Pennsylvania State Unv.
- Gilbert,S.(1994)”Parental and Professional Agreement in the Assessment of Children with Disabilities”;Auburn Unv.
- IDEA 1997;”Let’s Make It Work Preliminary Analysis:The Law and Regulations”;Council for Exceptional Children(CEC)
- Improving Family Involvement in Speacial Education(2001);Council for Excepsion Children
- Seltzer,T.(1998),”a New IDEA:Parent’s Guide to the Changes in Special Education Law for Children with Disabilities”; Bazelon Center for Mental Health Law,Washington:DC
- SERVE (Sounteastern Regional Vision for Education);”a Call to Action:Family Involvement as a Critical Component of Teacher Education Programs.
- “Structured Interview Guidess for Ohio’s Jouits Grant Needs Assessment”(1993);Ohio State Dept. Of Education
- “Parent and Family Involvement in Education” (2003) U.S. Department of Education Institule of Education Sciences;
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Özel Eğitimde Anne ve Baba Katılımı" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Dr.Psk.Müge KİREMİTÇİ'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Dr.Psk.Müge KİREMİTÇİ'nin izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin 
Yazan Uzman
|
| Makale Kütüphanemizden | ||||
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
