Belde Kanal Darlığı ve Manuel Terapi – Spinal Stenoz
Belde Kanal Darlığı ve Manuel Terapi – Spinal Stenoz
Bel ağrısı bizim toplumumuzda çok fazla görülmektedir. İnsanların yaklaşık %65-80'i hayatlarının her hangi bir döneminde en az bir kez bel ağrısı geçirirler.Özellikle ağır işlerde çalışanlar, yük kaldıranlar, masabaşı çalışanları, bankacılar, ayakta çok fazla kalanlar, öğretmenler, cerrahlar, stresli işlerde çalışanlar avukatlar gibi mesleklerde çok daha yaygındır. Öncelikle burada bel anatomisini iyi bilmek gerekir. Belimizi tanıyarak ve vücudumuzu doğru kullanarak sağlıklı bir bele sahip olabiliriz.
Vücut omurgası kemikler, diskler, bağlar, kaslar, sinirler ve eklemlerden oluşmaktadır.
Omurga ayakta dik durmayı, dengeyi ve farklı yönlerde hareket etmeyi sağlar.
Ayrıca içinden geçen omuriliği korur.
Boynumuzda 7 adet, sırtımızda göğsümüzün olduğu kısımda 12 adet, belimizde 5 adet omur kemiği vardır. Belin alt kısmında ise kuyruk sokumu yer alır. Omurga lordoz dediğimiz kavisli bir yapıdadır. Yandan bakıldığında boynumuzda ve belimizde öne doğru sırtımızda ise arkaya doğru hafif birer kavis bulunur.
Omur kemikleri arasında disk adı verilen yapılar bulunur. Diskler jel kıvamında ve içinde sıvı bulunan bir çekirdekten ve bunun etrafında anulus olarak adlandıran oldukça güçlü bir kısımdan oluşur. Diskler omurganın dayanıklılığına, hareketliliğine ve zorlamalara karşı dirençli olmasına yardım eder ve omurgaya uygulanan şok şeklindeki darbelerin emilmesine ve kuvvetin çevre dokulara dengeli bir şekilde dağılmasına hizmet eder.
Bağlar, omur ve diskleri birbirine bağlayarak bel hareketlerini kontrol eder. Aşırı öne eğilme ve dönmeler sırasında zorlanır
Kaslar, tüm omurga boyunca kemiklere yapışır. Sırtta katlar halinde kaslar vardır ve en dış katı oluşturan kas, enseden başlayarak kuyruk sokumuna kadar uzanır, boynu, sırtı ve beli kaplar. Bu nedenle bu kasla ilgili bir zorlanma ve ağrı, belden sırta, boyuna kadar yayılan ağrı olarak hissedilir.
Sinirler, omurilikten çıkarak kol ve bacaklardaki kasların hareketini ve cildin duyusunu sağlarlar. Hangi sinir baskı altında kalırsa, o sinirin çalıştırdığı kasta zayıflama, güçsüzlük ve o sinirin hissini sağladığı bölgede ağrı ve/veya uyuşukluk hissedilir
Eklemler, bel bölgesinde önde iki omur ve arasındaki diskten oluşan bir eklem ile arkada faset eklemi bulunur.
Lomber dar kanal, omuriliğin çevresini saran spinal kanalın yavaş yavaş daraldığı ve omuriliğin ve sinirlerin sıkıştığı bir hastalıktır. Bu daralma intervertebral diskin ve faset eklemlerinin dejenerasyonu sonucu oluşur. Bu durumda, intervertebral disklere binen aşırı yük nedeni ile oluşan, osteofit denilen küçük kemik çıkıntılar, spinal kanalın içerisine doğru büyüyerek omuriliğe ve sinirlere bası yapabilir. Faset eklemleri de artritik hale geldiklerinden genişlerler, bu da sinir köklerinin bulunduğu alanın daralmasına neden olur. Omurganın bağları da, özellikle ligamentum flavum (sarı ligament), yaş ilerledikçe daha sert, daha az esnek ve kalın hale gelir, bu da spinal kanalın daha da daralmasına neden olur.Tüm bu süreçler spinal kanalı daraltarak sinir kökleri ve omurilik üzerine bası ve basınç oluşturarak dar kanala bağlı belirtilerin ortaya çıkmasına neden olur.
Darlık, omuriliğin veya kauda ekuina'nın (omuriliğin en alt ucu) bulunduğu merkezi bölümde (santral darlık), sinir köklerinin santral kanalı terk ettiği bölümde (yan reses darlığı) veya sinir köklerinin kanal dışına çıktığı yer olan yan foramende ( foraminal darlık ) olabilir. Bu hastalık primer, sekonder ve kombine dar spinal kanal olmak üzere 3 alt gruba ayrılır. Primer (birincil) dar kanal genellikle doğuştan omurganın yapısal anomalileri veya doğum sonrası gelişimsel iskelet deformitelerine bağlı ortaya çıkar. Doğuştan dar spinal kanalı olan hastaların omurgaların pedikülleri kısa ve faset eklemleri içe dönük olması bu hastalığın oluşumunda önemli bir nedendir. Ayrıca, bu hastalarda spinal kanalın sagittal çapının 10 mm altında olduğu, gelişimsel dar kanalı olan hastaların ise, spinal kanal çapının normal olmasına rağmen, laminaların kalın, fasetlerin ve ligamenlerin hipertrofik, posterior longitudinal ligamenin kireçlemesi gibi nedenlerden dolayı, omurga kanalı çapı daralmaktadır.
Doğuştan omurga kanal darlığı en sık akondroplazi gibi iskelet sistemi hastalıklarında görülürken, sonradan dar kanal görülenlerde, ligamen kalınlaşması, disk dejenerasyonu ve artiküler spondilolizis nedeniyle ortaya çıkmaktadır. Edinsel dar kanalın en sık nedeni ise dejeneratif spondilozisdir.
Spinal stenoz her zaman belirti vermeyebilir. Çalışmalar hiçbir belirtisi olmayan fakat ciddi spinal stenozu olan birçok insan olduğunu ortaya koymuştur. Eğer varsa belirtiler; sırt ya da bacaklarda ağrı, uyuşukluk ve kramptır. Bacaklarda kuvvetsizlik meydana gelebilir. Nadiren mesane ve/veya bağırsak problemlerine neden olabilir. Yakınmalar uzun süre ayakta kalma ve yürümeyle artabilir. Belirtiler devamlı ya da nöbetler biçiminde gelip geçen şekilde olabilir. Sınırlı bir süre yürüdükten sonra bacaklarda güçsüzlük ve uyuşma nedeniyle durma ve çömelme gereği duyulabilir. Yürüme mesafesi giderek azalabilir.. İdrar kaçırma özellikle bel ağrısı ile birlikte olduğu zaman dikkat edilmesi gereken bir bulgudur. Tanının gecikmesinin en önemli nedeni istirahatte bel ağrısı olmaz. Hastanın sadece yol yürümekle ağrı artışı olur ve kişi oturup biraz dinlendikten sonra aynen hiç ağrısı yokmuş gibi yola devam eder. Fakat yıllar ilerledikçe ağrısız yol yürüyebilme mesafesi azalır.. Omurilik Kanal Darlığı tedavi seçenekleri çeşitlidir.
Manuel terapi el ile uygulanan özel teknikler içeren değerlendirme ve fizyoterapi yöntemidir. manuel terapi sadece alanında eğitim almış uzman hekim ve fizyoterapistlerce uygulanır.
Manuel Terapi,vücut fonksiyonlarının, özellikle de kas ve eklem sisteminde meydana gelen dengesizliklerin tamamen elle manuel terapist tarafından giderilmesidir
Hiçbir cihaza veya makinaya ihtiyaç yoktur. Aynı zamanda diagnostik amaçlı da kullanIlmaktadir. Bu teknikleri uygulayan kişiye de manuel terapist denmektedİr. Manuel terapiyi uygulayan kişinin artrokinematik, anatomİ, kas-iskelet sistemİ rahatsızlıklarını ve manuel fizyoterepi tekniklerini bilmesi şarttır.
Eklemlerde, omurgada, konnektif dokuda ve kaslardaki kısıtlılıkları, ağrıyı ve fonksiyon kaybını tedavi etmek için el ile vücuda uygulanan mobilizasyon/ maniplasyon(eklemler), yumuşak doku vb. tekniklerinin tamamıdır.
Mobilizasyon: Eklemlerdeki fizyolojik veya yardımcı hareketleri kullanarak, kontrollü, osilatör veya sabitlenmiş bir kuvvetle mobiliteyi arttırarak ağrı azaltmak için kullanılan bir yöntemdir. Hasta hareketi durdurabilir.
Maniplasyon: Anestezi altında yapılabildirği gibi bir ekleme yüksek hızda kısa amplütütlü uygulanan ve de eklemin anatomik hareket sınırının ötesine geçmeyen yöntemdir. Hasta harekete engel olamaz. Genellikle ‘’klik ‘’ sesi alınır.
Yumuşak doku teknikleri: Yumuşak dokuya elle uygulanan değişik masaj teknikleridir. Derin Stroking Masajı, Friksiyon Masajı, Skar Doku Mobilizasyonu Vb.
Bel fıtığında da uygulanan manuel terapi kanal darlıklarında da rahatlıkla uygulanabilir. Buradaki amaç kanal darlığına yol açan etkileri ortadan kaldırmaya çalışmaktır. Gövde fleksiyonu spinal kanalı genişletir.Gövde ekstansiyonu ise spinal kanalı daha da darlaştıracağı için ağrıyı artırır. Omurgayı pozisyonlamak, omurlar arasında traksiyonu sağlayacak mobilizasyonlar ve manipülasyonlarla kanal genişliğini koruyabilir yapılar üstündeki yükleri alarak hastayı rahatlatabiliriz. Bunun yanında lomber lordoz seviyesini ve açısını azaltarak da kanalı genişletebiliriz. Bazı kasları kuvvetlendirerek ya da germe egzersizleri ile boyları uzatarak da lordoz seviyesini azaltarak kanalın daralmasını engelleyebiliriz.Kullanacağamız bantlamalarla da kanalın genişliğini koruyabilir omurgayı destekleyebiliriz.
Bel ağrısı bizim toplumumuzda çok fazla görülmektedir. İnsanların yaklaşık %65-80'i hayatlarının her hangi bir döneminde en az bir kez bel ağrısı geçirirler.Özellikle ağır işlerde çalışanlar, yük kaldıranlar, masabaşı çalışanları, bankacılar, ayakta çok fazla kalanlar, öğretmenler, cerrahlar, stresli işlerde çalışanlar avukatlar gibi mesleklerde çok daha yaygındır. Öncelikle burada bel anatomisini iyi bilmek gerekir. Belimizi tanıyarak ve vücudumuzu doğru kullanarak sağlıklı bir bele sahip olabiliriz.
Vücut omurgası kemikler, diskler, bağlar, kaslar, sinirler ve eklemlerden oluşmaktadır.
Omurga ayakta dik durmayı, dengeyi ve farklı yönlerde hareket etmeyi sağlar.
Ayrıca içinden geçen omuriliği korur.
Boynumuzda 7 adet, sırtımızda göğsümüzün olduğu kısımda 12 adet, belimizde 5 adet omur kemiği vardır. Belin alt kısmında ise kuyruk sokumu yer alır. Omurga lordoz dediğimiz kavisli bir yapıdadır. Yandan bakıldığında boynumuzda ve belimizde öne doğru sırtımızda ise arkaya doğru hafif birer kavis bulunur.
Omur kemikleri arasında disk adı verilen yapılar bulunur. Diskler jel kıvamında ve içinde sıvı bulunan bir çekirdekten ve bunun etrafında anulus olarak adlandıran oldukça güçlü bir kısımdan oluşur. Diskler omurganın dayanıklılığına, hareketliliğine ve zorlamalara karşı dirençli olmasına yardım eder ve omurgaya uygulanan şok şeklindeki darbelerin emilmesine ve kuvvetin çevre dokulara dengeli bir şekilde dağılmasına hizmet eder.
Bağlar, omur ve diskleri birbirine bağlayarak bel hareketlerini kontrol eder. Aşırı öne eğilme ve dönmeler sırasında zorlanır
Kaslar, tüm omurga boyunca kemiklere yapışır. Sırtta katlar halinde kaslar vardır ve en dış katı oluşturan kas, enseden başlayarak kuyruk sokumuna kadar uzanır, boynu, sırtı ve beli kaplar. Bu nedenle bu kasla ilgili bir zorlanma ve ağrı, belden sırta, boyuna kadar yayılan ağrı olarak hissedilir.
Sinirler, omurilikten çıkarak kol ve bacaklardaki kasların hareketini ve cildin duyusunu sağlarlar. Hangi sinir baskı altında kalırsa, o sinirin çalıştırdığı kasta zayıflama, güçsüzlük ve o sinirin hissini sağladığı bölgede ağrı ve/veya uyuşukluk hissedilir
Eklemler, bel bölgesinde önde iki omur ve arasındaki diskten oluşan bir eklem ile arkada faset eklemi bulunur.
Lomber dar kanal, omuriliğin çevresini saran spinal kanalın yavaş yavaş daraldığı ve omuriliğin ve sinirlerin sıkıştığı bir hastalıktır. Bu daralma intervertebral diskin ve faset eklemlerinin dejenerasyonu sonucu oluşur. Bu durumda, intervertebral disklere binen aşırı yük nedeni ile oluşan, osteofit denilen küçük kemik çıkıntılar, spinal kanalın içerisine doğru büyüyerek omuriliğe ve sinirlere bası yapabilir. Faset eklemleri de artritik hale geldiklerinden genişlerler, bu da sinir köklerinin bulunduğu alanın daralmasına neden olur. Omurganın bağları da, özellikle ligamentum flavum (sarı ligament), yaş ilerledikçe daha sert, daha az esnek ve kalın hale gelir, bu da spinal kanalın daha da daralmasına neden olur.Tüm bu süreçler spinal kanalı daraltarak sinir kökleri ve omurilik üzerine bası ve basınç oluşturarak dar kanala bağlı belirtilerin ortaya çıkmasına neden olur.
Darlık, omuriliğin veya kauda ekuina'nın (omuriliğin en alt ucu) bulunduğu merkezi bölümde (santral darlık), sinir köklerinin santral kanalı terk ettiği bölümde (yan reses darlığı) veya sinir köklerinin kanal dışına çıktığı yer olan yan foramende ( foraminal darlık ) olabilir. Bu hastalık primer, sekonder ve kombine dar spinal kanal olmak üzere 3 alt gruba ayrılır. Primer (birincil) dar kanal genellikle doğuştan omurganın yapısal anomalileri veya doğum sonrası gelişimsel iskelet deformitelerine bağlı ortaya çıkar. Doğuştan dar spinal kanalı olan hastaların omurgaların pedikülleri kısa ve faset eklemleri içe dönük olması bu hastalığın oluşumunda önemli bir nedendir. Ayrıca, bu hastalarda spinal kanalın sagittal çapının 10 mm altında olduğu, gelişimsel dar kanalı olan hastaların ise, spinal kanal çapının normal olmasına rağmen, laminaların kalın, fasetlerin ve ligamenlerin hipertrofik, posterior longitudinal ligamenin kireçlemesi gibi nedenlerden dolayı, omurga kanalı çapı daralmaktadır.
Doğuştan omurga kanal darlığı en sık akondroplazi gibi iskelet sistemi hastalıklarında görülürken, sonradan dar kanal görülenlerde, ligamen kalınlaşması, disk dejenerasyonu ve artiküler spondilolizis nedeniyle ortaya çıkmaktadır. Edinsel dar kanalın en sık nedeni ise dejeneratif spondilozisdir.
Spinal stenoz her zaman belirti vermeyebilir. Çalışmalar hiçbir belirtisi olmayan fakat ciddi spinal stenozu olan birçok insan olduğunu ortaya koymuştur. Eğer varsa belirtiler; sırt ya da bacaklarda ağrı, uyuşukluk ve kramptır. Bacaklarda kuvvetsizlik meydana gelebilir. Nadiren mesane ve/veya bağırsak problemlerine neden olabilir. Yakınmalar uzun süre ayakta kalma ve yürümeyle artabilir. Belirtiler devamlı ya da nöbetler biçiminde gelip geçen şekilde olabilir. Sınırlı bir süre yürüdükten sonra bacaklarda güçsüzlük ve uyuşma nedeniyle durma ve çömelme gereği duyulabilir. Yürüme mesafesi giderek azalabilir.. İdrar kaçırma özellikle bel ağrısı ile birlikte olduğu zaman dikkat edilmesi gereken bir bulgudur. Tanının gecikmesinin en önemli nedeni istirahatte bel ağrısı olmaz. Hastanın sadece yol yürümekle ağrı artışı olur ve kişi oturup biraz dinlendikten sonra aynen hiç ağrısı yokmuş gibi yola devam eder. Fakat yıllar ilerledikçe ağrısız yol yürüyebilme mesafesi azalır.. Omurilik Kanal Darlığı tedavi seçenekleri çeşitlidir.
Manuel terapi el ile uygulanan özel teknikler içeren değerlendirme ve fizyoterapi yöntemidir. manuel terapi sadece alanında eğitim almış uzman hekim ve fizyoterapistlerce uygulanır.
Manuel Terapi,vücut fonksiyonlarının, özellikle de kas ve eklem sisteminde meydana gelen dengesizliklerin tamamen elle manuel terapist tarafından giderilmesidir
Hiçbir cihaza veya makinaya ihtiyaç yoktur. Aynı zamanda diagnostik amaçlı da kullanIlmaktadir. Bu teknikleri uygulayan kişiye de manuel terapist denmektedİr. Manuel terapiyi uygulayan kişinin artrokinematik, anatomİ, kas-iskelet sistemİ rahatsızlıklarını ve manuel fizyoterepi tekniklerini bilmesi şarttır.
Eklemlerde, omurgada, konnektif dokuda ve kaslardaki kısıtlılıkları, ağrıyı ve fonksiyon kaybını tedavi etmek için el ile vücuda uygulanan mobilizasyon/ maniplasyon(eklemler), yumuşak doku vb. tekniklerinin tamamıdır.
Mobilizasyon: Eklemlerdeki fizyolojik veya yardımcı hareketleri kullanarak, kontrollü, osilatör veya sabitlenmiş bir kuvvetle mobiliteyi arttırarak ağrı azaltmak için kullanılan bir yöntemdir. Hasta hareketi durdurabilir.
Maniplasyon: Anestezi altında yapılabildirği gibi bir ekleme yüksek hızda kısa amplütütlü uygulanan ve de eklemin anatomik hareket sınırının ötesine geçmeyen yöntemdir. Hasta harekete engel olamaz. Genellikle ‘’klik ‘’ sesi alınır.
Yumuşak doku teknikleri: Yumuşak dokuya elle uygulanan değişik masaj teknikleridir. Derin Stroking Masajı, Friksiyon Masajı, Skar Doku Mobilizasyonu Vb.
Bel fıtığında da uygulanan manuel terapi kanal darlıklarında da rahatlıkla uygulanabilir. Buradaki amaç kanal darlığına yol açan etkileri ortadan kaldırmaya çalışmaktır. Gövde fleksiyonu spinal kanalı genişletir.Gövde ekstansiyonu ise spinal kanalı daha da darlaştıracağı için ağrıyı artırır. Omurgayı pozisyonlamak, omurlar arasında traksiyonu sağlayacak mobilizasyonlar ve manipülasyonlarla kanal genişliğini koruyabilir yapılar üstündeki yükleri alarak hastayı rahatlatabiliriz. Bunun yanında lomber lordoz seviyesini ve açısını azaltarak da kanalı genişletebiliriz. Bazı kasları kuvvetlendirerek ya da germe egzersizleri ile boyları uzatarak da lordoz seviyesini azaltarak kanalın daralmasını engelleyebiliriz.Kullanacağamız bantlamalarla da kanalın genişliğini koruyabilir omurgayı destekleyebiliriz.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Belde Kanal Darlığı ve Manuel Terapi – Spinal Stenoz" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Fzt.Teoman GÜNDÜZ'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Fzt.Teoman GÜNDÜZ'ün izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
17 Beğeni 
Yazan Uzman
|
| Makale Kütüphanemizden |
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
