Film Hakkında Kısa Bilgi
Yönetmen: Icíar Bollaín, Alicia Luna
Oyuncular: Laia Marull, Luis Tosar, Candela Pena
Orijinal adı: Te doy mis ojos
Tür: Dram
Süre: 116 dk
Yapım yılı: 2004
Özet: Çekilmez bir evlilik hayatı olan Pilar, kocasının şiddeti altında ezilmektedir. Aşık olduğu adamın öfkelenince tanınmaz hale gelmesi Pilar'ı evi terk etme noktasına kadar getirir.Pilar, oğlunu da yanına alarak kızkardeşinin evine taşınır. Ama kocası Antonio'nun kendini affettirme çabalarına başlaması uzun zaman almaz. Pilar, çevresindeki insanların onu durdurma çabalarını görmezden gelir ve kocasını affetmeye karar verir. Gözlerimi de al, anavatanı İspanya başta olmak üzere, vizyona girdiği birçok ülkede, evlilik içi şiddeti, çiftlerin gözünden ele alışıyla, adından söz ettirdi.
Kaynakça: http://www.beyazperde.com/filmler/film-55771/oyuncular/

Filmin Önemi

Aile içi şiddet ülkemizde de yaygın bir sorundur. “Gözlerimi de Al” bu güncel konuyu hem şiddet uygulayan, hem şiddetin mağduru, hem de tanık olanlar açısından ele alıyor. Bu filmin ve filmdeki karakterlerin irdelenmesi, şiddetin doğasının anlaşılması yönünde okuyuculara fikir verecektir. Film yedi başlıkla incelenecektir. Bu başlıklar;
1. Sosyal Destek Örüntüsü, Aile ve Arkadaşlar
2. İş-Eğitim-Ekonomik Durum
3. Pilar’ın Travma Sonrası Stres Belirtileri
4. Çocukları Açısından Durum
5. Fiziksel Şiddetin Süreğenliği
6. Baba-Oğul İlişkisi
7. Dikkat Çeken Bazı Ayrıntılar

Filmin Psikolojik Açıdan İrdelenmesi

1.Sosyal Destek Örüntüsü
Pilar için,
Kız kardeş: Pilar’ın kız kardeşi yaşanan durum karşısında destekleyici bir tutum sergilemektedir. Kız kardeşinin evliliğine devam etmesini istemiyor. İzleyici bu durumun sebebini fiziksel şiddetin biteceğine inanmamakla ilintilendirebilir.
Anne: Pilar’ın annesi yaşanan sorunlara şahit olmakla birlikte, durumu yok sayıyor. Bu durum basitçe, evliliğin devamından yana olma şeklinde yorumlanabilir. İrdelendiğinde toplumsal baskı, ekonomik nedenler ya da alışılagelmiş düzenin değişmesini istememe gibi sebeplerle karşılaşılabilir.
Arkadaşlar: Filmin başında Pilar çalışmayan ve arkadaşı olmayan biri iken iş bulup çalışması üzerine hayatında bazı değişiklikler oluyor. İş yerinde sonradan edinilen sosyal çevre zamanla kadında güven duygusu yaratıyor . Hatta filmin sonunda Pilar arkadaşlarından yaşadığı sorunlarla ilgili destek alabilir hale geliyor.

Antonio için,
Aile üyeleri: Antonio kendi ailesi tarafından kabul görmediğini düşünüyor. Erkek kardeşiyle çatışmalı bir ilişkisi var. Filmde herhangi bir sosyal ilişkisine değinilmiyor.

2. İş-Eğitim-Ekonomik Durum
Pilar için,
Travma sonrası gelişim** olarak nitelendirilebilecek bir iş hayatı var. İş hayatına girmesiyle yeni arkadaşlıklar edinerek sosyal destek de kazanıyor.
Antonio için,
Yaptığı işten aldığı doyum düşük, yaptığı işin değersiz ve önemsiz olduğunu, kazandığı paranın ise çok düşük olduğunu düşünüyor.

3. Pilar’ın Travma Sonrası Stres Belirtileri*
Kardeşinin evine sığındıktan sonra eşinin onu eve döndürme çabaları başlıyor. Pilar’da aşırı uyarılmışlık hali görülüyor. Aynı zamanda kaçınma davranışları da söz konusu oluyor. Pilar eşinin uyguladığı şiddetten bahsetmekten, onunla karşılaşıp konuşmaktan kaçınıyor.

4. Çocuk
Çocuk annesine şiddet uygulandığından şiddete tanık oluyor. Ayrıca duygusal şiddet de var. Babanın “Annen benden ayrılacağını söyledi mi, başka birisi ile görüşüyor mu?” şeklindeki sorularına maruz kalıyor.


5. Fiziksel Şiddetin Süreğenliği
Antonio bir daha fiziksel şiddet uygulamayacağına dair sözler verse de fiziksel şiddet sürüyor. Bu sırada Antonio’nun pişman olma ve şiddet uygulama döngüsü göze çarpıyor.
Pilar’ın işe başlaması ve başarılı gidişatı düşük özgüveni olan Antonio’yu rahatsız ediyor.

6. Baba-oğul ilişkisi: Antonio’nun oğluna genel olarak duygusal yakınlık göstermediği görülmektedir. Zaman zaman aldığı hediyelerle oğluyla iletişim kurmaktadır. İletişimi direkt ve katı yönergelerden ibarettir. Pilar ile ayrıldıkları zaman ise, oğluna duygusal şiddet uygulamıştır. Ayrıca aile ziyaretinden döndükleri sahnede sinirlenerek arabadan inip çocuğun gözleri önünde ve korkmasını göz önünde bulundurmadan öfke nöbeti yaşamıştır.
7. Bazı Ayrıntılar
Pilar’ın ailesine fiziksel şiddet gördüğünden bahsetmemesi: Aile içi şiddet, şiddet gören kişi için suçluluk ya da utanç kaynağı olabilir. Pilar’ın en güçlü sosyal destek kaynağı olan kardeşiyle bile durumu açıkça konuşmaması ve savunmacı bir tutum içerisinde olması utanç ya da suçluluk duygusu içerisinde hareket etmesi ile açıklanabilir.
Antonio’nun Pilar’a stalking uygulaması: Ayrılma olayından kısa bir süre sonra Antonio Pilar’ı yeniden eve dönmeye ikna çabalarına başlamıştır. Başlarda aşırı uyarılmışlık ve yoğun korku tepkileri gösteren Pilar bir süre sonra kayıtsız kalamamış ve eşiyle görüşmeye başlamıştır. İlişkilerinin en başına döndüğünü hisseden Pilar kız kardeşinin düğününün ardından eve geri dönmüştür. Stalking ile antonio’nun verdiği mesaj, Pilar’ın onun kontrolü dışında hiçbir şey yapamayacağı ve gözünün sürekli üzerinde olduğudur.
Fiziksel ve duygusal şiddet öğeleri: Antonio, Pilar’ın işinde başarılı olduğunu gördüğünde onu vücudunu sergilemekten hoşlanmakla, gereksiz işlerle uğraşmakla ve Antonio’nun işini beğenmemekle suçlamaya başlamıştır. Pilar’ın telefonuna cevap vermemesini aldatıldığına dair bir mesaj olarak almış ve eşini bu konuda da suçlamıştır. Pilar’ın iş için şehirden uzaklaşacağını öğrenmesi üzerine Pilar’ın giysilerini çıkararak onu balkona çıkarmış ve tamamen savunmasız durumda bırakmıştır. Filmin en çarpıcı sahnelerinden biri belki de budur.
İntiharla tehdit: Pilar’ın fiziksel şiddetin devam etmes üzerine ayrılmak istemesi tipik bir davranışı tetiklemiştir. Antonio Pilar’ı kendini öldürmekle tehdit etmiştir. Başlangıçta aldırış etmeyen Pilar, Antonio’nun bileklerini kesmeye başlaması üzerine onu durdurmuştur. Antonio’nun bu davranışı yaşanan olayların tüm sorumluluğunu Pilar’a yıkma ve mağdur rolünü oynama güdüsü ile açıklanabilir.

Sonuç

“Gözlerimi de Al” aile içi şiddetin süreğen bir travmatik yaşantı olduğunu gözler önüne seriyor. Aile içi şiddette çoğunlukla görülen şiddet uygulama, pişman olma ve yeniden şiddet uygulama döngüsü bu filmde de dikkat çekiyor. Aile içi şiddetin yalnızca fiziksel şiddetle sınırlı olmadığı, bunun yanında psikolojik şiddetin de yoğun olarak görülebildiği; fiziksel şiddet uygulayan erkeğin kadının toplımsal yaşamdan soyutlanması yönünde de baskı yapabildiği biliniyor.
Aile içi şiddetten tek etkilenen direkt olarak şiddete maruz kalan kadın olmuyor. Bunun yanı sıra aile, çocuklar ve sosyal çevre de şiddetten etkileniyor. Bu filmde de Pilar’ın çocuğu, ailesi ve arkadaşları şiddete tanık oluyor.
Filmin işaret ettiği bir takım toplumsal sorunlar da bulunuyor. Kültürümüzde de sıklıkla rastlanılan evliliğin “herşeye rağmen” sürmesi gerektiği düşüncesini bu filmde Pilar’ın annesinde görüyoruz. Bu düşünceye zemin oluşturabilecek çeşitli inanışlar olabilir. Pilar’ın annesi belki de, var olan düzenin bozulmasını bir tehdit olarak görmekte ve sorunu yok saymayı tercih etmektedir.
Film işlediği konunun güncelliği ve ele alınış tarzıyla çarpıcı ve aynı zamanda bilgilendirici nitelik taşımaktadır. Aşağıda metinde geçen bazı terimlerin açıklamaları verilmektedir.

*Travma Sonrası Stres Belirtileri Nelerdir?

1. Travmatik olayın aşağıdaki yollarla yeniden yaşantılaması
• olayın, elde olmadan tekrar tekrar anımsanan sıkıntı veren anıları; bunların arasında düşlemler, düşünceler ya da algılar vardır (Küçük çocuklar travmanın kendisini ya da değişik yönlerini konu alan oyunları tekrar tekrar oynayabilirler).
• olayı, sık sık, sıkıntı veren bir biçimde rüyada görme (Çocuklar içeriğini tam anlamaksızın korkunç rüyalar görebilirler).
• travmatik olay sanki yeniden oluyormuş gibi davranma ya da hissetme
• travmatik olayın bir yönünü çağrıştıran ya da andıran iç ya da dış olaylarla karşılaşma üzerine yoğun bir psikolojik sıkıntı duyma
• travmatik olayı anımsatan şeylerde fizyolojik tepki gösterme

2. Travmaya eşlik etmiş olan uyaranlardan kaçınma ve genel tepki gösterme düzeyinde azalma (travmadan önce olmayan)
• travmaya eşlik etmiş olan düşünce, duygu ya da konuşmalardan kaçınma çabaları
• travma ile ilgili anıları uyandıran yer, durum ve koşuldan uzak durma
• travmanın önemli bir yönünü anımsayamama
• önemli etkinliklere karşı ilginin ya da bunlara katılımın belirgin olarak azalması
• insanlardan uzaklaşma ya da insanlara yabancılaştığı duyguları
• duygulanımda kısıtlılık
• bir geleceği kalmadığı duygusunu taşıma (örn. Bir mesleği, evliliği, çocukları ya da olağan bir yaşam süresi olacağı beklentisi içinde olmama)

3. Artmış Uyarılmışlık Semptomları
• uykuya dalmakta ya da uykuyu sürdürmekte güçlük
• huzursuz ve öfkeli olma
• dikkati toplamada güçlük
• gerginlik, tetikte olma ve her an diken üstünde hissetme
• aşırı irkilme tepkisi gösterme

**Travma Sonrası Gelişim Ne Demektir?

Travma sonrası gelişim, insanların travma yaşantılarının ardından deneyimleyebildikleri olumlu değişikliklere işaret eder ve üç alanda incelenir. Bunlardan birincisi, insanların ilişkilerinin bir şekilde iyileşmesidir. Örneğin insanlar travmatik yaşantıların ardından artık alie ve arkadaşlarına daha fazla değer verdiklerini, onlara karşı daha fazla şefkat ve fedakarlık duyduklarını söyleyebilirler. İkincisi, insanların kendilerine bakışları olumlu yönde değişebilir. Örneğin, kişi travmadan sonra kendisinde daha fazla güç ve dayanıklılık hissettiğini söyleyebilir, bu da sınırlılıklarını ve incinebilirliklerini daha kolay kabul etmesini sağlayabilir. Travma sonrası gelişimin görülebileceği üçüncü ve son alan ise yaşam felsefesidir. Memnun olunan ya da şikayetçi olunan konuların tekrar gözden geçirilmesi buna örnek olabilir.


1. Weathers, F.W., Keane, T.M. (2008). Posttrumatic Growth. Reyes, G., Elhai, J.D., Ford, J.D. (Edt.) The encyclopedia of Psychological Trauma içinde. (s.481). New Jersey: John Wiley & Sons.
2. Hacıoğlu, M., Aker, T., Kutlar, T., Yaman, M. (2002). Deprem Tipi Travma Sonrasında Gelişen Travma Sonrası Stres Bozukluğu Belirtileri Alt Tipleri. 15(1): 4-1. Düşünen Adam.