Baba ve Çocuk İlişkisi ve Gelişim Alanlarına Etkisi
Baba çocuğun hayatında önemli rol modellerden biridir. Çocuklar, çocuk gelişimi açısından uygun roller üstlenen babalarını gözlemleyerek, tüm gelişim alanları açısından fayda sağlayabilirler. Buna rağmen, babalar pedagoji ve psikoloji alanında yıllardır göz ardı edilmişlerdir. Psikoloji biliminin önde gelen kuramcıları babalık konularında ya çok fazla bilgi vermemiş ya da kısaca önemi hakkında bilgi verip geçmişlerdir. Öyle ki şimdiye kadar yapılan araştırmalara bakıldığında anne-çocuk ilişkisini inceleyen birçok araştırma olduğunu görebilirsiniz. Annenin yaklaşımının çocuk gelişimine etkileri, annelerin çocuklar ile kurdukları ilişkinin, çocuğun dünyaya karşı kurduğu ilişkinin temeli olduğunu gösteren birçok araştırma mevcuttur. Araştırmalar bu ilişkinin önemini vurgulayan sonuçlar ortaya koymaktadır. Anne çocuk ilişkisinin bir bireyin yetişmesinde temel taşlardan biri olduğunu yok sayamayız. Fakat bu yoğunlaşma psikoloji ve pedagojide bir önemli bir rolün gözden kaçmasına neden olmaktadır. O da baba çocuk ilişkisi ve çocuk gelişimine etkisi. Baba-çocuk ilişkisini ve çocuk gelişimine etkilerini bulmak amacı ile yapılan araştırmalar çok azdır. Anne rolüne verilen önem baba rolünün araştırılmasını azaltmıştır. Günümüzde çocuğun yaşamında aktif olmadığı için eleştirilen babalık kavramının önceki yıllarda yeteri kadar önemsenmediği ve desteklenmediği göze çarpmaktadır.
Psikoloji ve Pedagoji anne çocuk ilişkisi üzerine odaklı iken, babalık rollerinde de toplumsal değişimler ve teknolojik gelişmeler nedeni ile değişimler yaşanmakta idi. Çünkü artık geleneksel kalabalık aileden, çekirdek aileye bir dönüşüm başlamıştı. Gelişen dünya ve ekonomik koşullar annenin de iş hayatına girmesine neden olmuştu. Anne babalar için mesai saatleri artmış, anne ve babanın işyerinde, iş yerine giderken ve dönerken geçirdiği zaman çoğalmıştı. Bu değişimler babalık rolleri üzerinde bir takım değişimlere neden oldu fakat önceki rol değişmedi yeni roller üzerine eklendi, babalık rollerine kısaca göz atacak olursak,
Evin geçiminden sorumlu baba, kilit rollerden bir tanesi. Bu rol çocuk üzerinde dolaylı bir etkiye sahip, eşinin ve çocuğunun beslenme ihtiyaçlarını sağlamakla sorumlu. Gelişen dünya çalışma hayatında annenin de daha aktif rol almasını sağlasa da, hala toplumun büyük kısmına babanın yürütmesi gereken bir rol olarak karşımıza çıkıyor.
Diğer dikkat çekici ve çocuk için dolaylı rol ise anne için duygusal destek veren rolü, babanın ev içerisinde anneye yönelik davranışlarını olumlu tutması, diğer sorumlulukları özenle yerine getirmesi, anlaşmazlıkların çıkmaması anlamına gelmektedir. Bu rol sayesinde annenin huzurlu olması ve çocuğu ile kaliteli bir ilişkisi olması hedeflenmektedir.
Daha önceki dönemlerde ise babadan ahlak bekçiliği rolü üstlenmesi istenmekte idi, evdeki otoritesini sağlayarak, sorumlu olduğu aileyi toplumun istekleri, ihtiyaçları doğrultusunda yönlendirmesi beklenmekteydi.
Yukarıda belirttiğimiz sosyal ve teknolojik gelişmeler babanın rollerine yeni roller ekleyerek eğiten/katılan rolünü daha fazla destekledi. Günümüzde ise babalık rollerine bakım veren baba rolü eklenmiştir.
Belki bu roller eklenerek gitti, beklide hepsi vardı fakat dönem dönem önemleri değişti. İki durumda geçerli olabilir fakat değişmeyen bir gerçek var ki, babada çocuğun hayatında anne kadar büyük bir öneme sahip. Rollerini yerine getirmesi çocuk gelişimi açısında önemli bir süreç.
Bu konuda az yapılan araştırmalarda alınan sonuçlarda babalık kavramının çocuk üzerinde önemli etkileri olduğunu vurgulamaktadır.
AÇEV tarafından uygulanan Baba Destek Programının etki araştırması raporunda yer alan bilgilere bakacak olursak, babanın çocuk gelişimindeki önemini daha iyi kavrayabiliriz;
• Çocukların, babalarıyla yakın ve sıcak ilişkileri olduğunda psikolojik olarak daha uyumlu, okulda da daha başarılı oldukları, daha az antisosyal davranışlarda bulundukları ve yaşam boyunca akranlarıyla daha iyi ilişkiler kurdukları gözlenmiştir (Lamb, 1997; Verschueren ve Marcoen, 1999).
• Bir baba çocuklarıyla ne kadar temas halindeyse, çocuğun zekâsının, başarısının, olgun sosyal davranışlarının ve toplumsal cinsiyet basmakalıplarına dair esnekliğinin o kadar yüksek olacağını öne sürmüştür. Hem anneye, hem de babaya olan bağlanmanın sağladığı genel güvence hissinin, olumlu arkadaşlık nitelikleriyle istatistiksel düzeyde anlamlı bir ilişkisi olduğu bulunmuştur; babanın varlığı ise arkadaşlık çatışmalarını azaltmada önemli bir faktör olarak belirmiştir. (Lieberman, Doyle ve Markiewicz, 1999).
• Babanın çocukla ilgilenme derecesi, çocuklarıyla zaman geçirmesi de çocuk gelişimi üstünde etkilidir. Çeşitli araştırma babaların annelere oranla çocuklarıyla çok daha az vakit geçirdiğini ortaya koymuştur (Pleck, 1997). Amato ile Rivera (1999) çocukla geçirilen zamanın etkilerini incelemiş, 5 ila 18 yaşındaki çocukların hem okuldaki, hem de evdeki davranış sorunlarını ele almışlardır. Araştırma bulguları babanın ilgisi arttıkça çocuklarda ortaya çıkan davranış sorunlarının sayıca azaldığını göstermiştir.
• Radin (1973) tarafından yapılan bir diğer araştırma, baba davranışları ile çocukların bilişsel yetkinliği arasındaki ilişkiyi incelemiştir. Sonuçlar, babaların erkek çocuklarına yönelik davranışlarının kalitesinin, erkek çocuklarının zekâ testlerindeki performansı üzerinde büyük etkisi olduğuna işaret etmiştir. Easterbrooks ve Goldberg’ün (1984) araştırması da benzer bulgular sağlamış, babanın çocuk bakımına katılımının, çocukların bilişsel gelişimiyle ve problem çözme becerileriyle pozitif korelasyon gösterdiği bulunmuştur. Babalar, çoğunlukla annelere göre çocuğun bağımsız davranmasını, çevreyi keşfetmesini, araştırmasını daha fazla cesaretlendiren bir tutum içindedirler. Bu, çocuğun zekâsını olumlu yönde etkilemektedir. Babalar çocuklarıyla oyun oynarken ve etkileşimde bulunurlarken kendilerine özgü bir yöntem kullanmaktadırlar. Hayal kırıklıklarıyla baş etmeyi özendirmekte ve becerilerini geliştirmelerine izin vermektedirler.
• Batı kültüründe, babaların rol ve katılımına odaklanan çeşitli araştırmalar vardır. Lamb’in (1997) deyişiyle, babalar çocuklarıyla esas olarak oyun oynamayı seçmektedir. Ancak araştırmalar ne tür bir katılım tarzı seçerse seçsin, babanın çocuk bakımına katılım düzeyi ile çocuğun sağlıklı gelişimi arasında pozitif bir korelasyon olduğuna işaret etmektedir (Cabrera et al., 2000; Liebermann et al., 1999; Radin, 1973; Verschueren and Marcoren, 1999).
Daha ayrıntılı bilgi için Aylin Atmaca Koçak tarafından hazırlanan AÇEV’in Baba Destek Programı Değerlendirme Raporunu inceleyebilirsiniz.
Araştırma sonuçları incelendiğinde babaların yoğun olarak çocukları ile oyun faaliyetleri yaptığı dikkati çekmektedir. Babanın çocuğun gelişim sürecine her nasıl katılırsa katılsın, çocuğun akran ilişkilerine, sosyal gelişimine, zekâ düzeylerine, problem çözme becerilerine olumlu etkileri olduğu göze çarpmaktadır.
Günümüzde babaların eğiten-katılan ve bakım veren rollerine verilen önem ciddi derecede artmıştır. Diğer roller hala etkisini korusa da bu iki rol toplum tarafından desteklenmektedir. Bu konuda babalardan beklentiler yoğunlaşmakta fakat babaların bu rolleri nasıl uygulayacakları? Nelere dikkat edecekleri? Konusunda yapılan çalışmalar ve yönldirmeler çok azdır.
Babalar çocukları için “iyi şeyler” yapmak istemekte fakat bu iyi şeylerin ne olduğu konusunda somut yönlendirmelere ihtiyaç duymaktadır. Bu “iyi şeyleri” biraz somutlayacak olursak;
Unutulmamalıdır ki, bir çocuk dünyaya gelince, bir anne ve bir de baba da dünyaya gelir. Bu nedenle erkekler, babalık rolleri hakkında daha fazla bilgi almalı böylece çocuğunu daha iyi tanımalı, hazırlıklı olmalı ve bir babalık stratejisi geliştirmelidir. Bilgi ve strateji babaya sabır sağlayacaktır.
Babalar, çocuklarının okul içinde ya da okul dışındaki özel günlerine (yarışma, tiyatro, doğum günü vb.) katılmaya özen gösterebilir. Bu anlar çocuklarınızın hayatında güzel anılar olarak kalacaktır ve unutulmamalıdır ki bu günler tekrar yaşanmayacaktır.
Babaların arkadaş ortamlarında babalık rolleri üzerine sohbet etmeleri önemlidir. Başka babaların bu rolü nasıl algıladıkları, çocukları ile ilişkilerinde kullandıkları farklı yöntemleri öğrenmeleri yararlı olacaktır. Böylece bu konuda yetersiz olan eğitim eksiğini bu şekilde en aza indirilebilir. Bu yöntem çocuğunuzla ilişkinizi zenginleştirebilir, geliştirebilir.
Babanın, anne ile olan ilişkisi çocuğun gelişiminde önemli bir yere sahiptir. Anne ile sık sık çocuk yetiştirme ve tutumlar ile ilgili sohbetler edilmesi yararlı olacaktır. Böylece ortak tutumlar sergilenmesi çocuğa yaklaşım tarzınızda tutarlılığı sağlaması açısından önemlidir. Anneden baba rolünüzü değerlendirmesini, olumlu ve olumsuz yönlerinizi ifade etmesini isteyebilirsiniz. Böylece çocuğunuzu da tanıması nedeniyle, en uzman kişi olan anneden geribildirim alma fırsatı yakalanabilir. Bunun yanı sıra yukarda da belirtildiği gibi baba rollerinden bir tanesi de anne için duygusal destek veren rolü idi. Annenin babalık rollerinden beklentilerini öğrenmek babaların yönlerini tayin etmeleri açısından önemlidir. Annenin babadan beklentileri öğrenildiği takdirde bu beklentilere uygun davranışlar sergilemek annenin duygusal olarak rahatlamasına yardımcı olacak dolayısı ile çocuğun gelişimi olumlu yönde etkilenecektir.
Çocuklarınızla birebir zamanlar geçirmek onun yaşamı, kişiliği, ilgi alanları hakkında bilgi sahibi olmanızı sağlayacaktır. Bu zamanlarda yapmış olduğunuz sohbetler onun hayatı boyunca unutamayacağı anlar olacaktır. Günümüz anne babalarına “babanızın size kazandırdığı en önemli şey nedir?” diye sorduğumuzda babaları ile geçirdikleri zamanları ve manevi mirasları hatırlamaktadırlar. Baba olarak ona bıraktığınız manevi miras hiçbir zaman yok olmayacaktır.
Birlikte geçirdiğiniz zamanlar ayrıca çocuğun hayatındaki sorunları anlamanıza çözmesi için yönlendirmenize yardımcı olacaktır. Bu zamanları hazırlamak için rastlantısal anlar kullanabileceğiniz gibi düzenli zamanlarda planlayabilirsiniz. Örneğin, yemek masaları, hafta sonları yürüyüşleri, haftada bir, akşam sohbetleri gibi…
Çocukların eğitiminde takdir önemli bir yere sahiptir. Ailesinden takdir alan çocukların sosyal ortamlarda daha kendine güvenli, iş hayatlarında daha başarılı bireyler olduğu araştırmalarla saptanmıştır. Çocuklarınızın yaptığı olumlu şeyleri onlara ifade etmek, yaptığı işe daha fazla zaman ayırmasını ve daha özenli davranmasını sağlayacaktır. Olumlu davranışların yayılan ve bulaşan bir özelliği olduğu unutulmamalıdır. Bardağın dolu tarafına bakmak aile ilişkilerinin gelişmesini ve daha mutlu ailelerin olmasına yardımcı olacaktır.
Çocukla yakın ve karşılıklı bir ilişki kurmak önemlidir. Bu ilişki çocukla geçirilecek zamanlarda karşılanabilir. Babalar çocuklarının hayatlarında olanları dinledikleri kadar, kendi hayatlarında olanlar hakkında da çocuklarıyla konuşmalıdırlar. Çocukların, babalarının nasıl olaylar yaşadıklarını öğrenmeleri, babasının yaşadığı problemleri nasıl çözdüğünü görmeleri karşılıklı ve yakın ilişki için ihtiyaçtır. Bu sohbetler çocukların duygusal, sosyal ve zihinsel gelişimleri açısından önemlidir.
Barışın hakim olduğu, demokratik bir ev ortamı yaratılmalıdır.Bu tür ortamlar çocuklarımızın gelişimini olumlu yönde etkileyen önemli bir süreçtir.
Babalar çok yoğun iş ortamında çalışıyor ve çocuklarına az zaman ayırıyor olsa bile kendilerini bu konuda suçlu hissetmemelidirler, önemli olan çok zaman geçirmek değil, nitelikli zaman geçirmektir. Nitelikli zaman geçirmenin tanımını ise Çocuğun tüm gelişim alanlarının (zihinsel, sosyal, duygusal, bedensel) desteklendiği zamanlar olarak tanımlayabiliriz.
Unutulmamalıdır ki, babalık hiç kimse devredebileceğiniz bir şey değildir ve olumlu bir şekilde yerine getirdiğiniz takdirde ölçülemeyecek kadar güzel sonuçlar elde edebilirsiniz…
Önemini fark ettiğiniz, keyfini çıkarttığınız bir babalık dilerim…
Cem Kaya
Psikolojik Danışman
KAYNAKÇA;
Koçak, A.A., (2004). Baba Destek Programı Değerlendirme Raporu, AÇEV. www.acev.org. 05.01.2010
Yücel, C., (2008). Ben ve Bizimkiler, Doğan Kitapçılık.
Psikoloji ve Pedagoji anne çocuk ilişkisi üzerine odaklı iken, babalık rollerinde de toplumsal değişimler ve teknolojik gelişmeler nedeni ile değişimler yaşanmakta idi. Çünkü artık geleneksel kalabalık aileden, çekirdek aileye bir dönüşüm başlamıştı. Gelişen dünya ve ekonomik koşullar annenin de iş hayatına girmesine neden olmuştu. Anne babalar için mesai saatleri artmış, anne ve babanın işyerinde, iş yerine giderken ve dönerken geçirdiği zaman çoğalmıştı. Bu değişimler babalık rolleri üzerinde bir takım değişimlere neden oldu fakat önceki rol değişmedi yeni roller üzerine eklendi, babalık rollerine kısaca göz atacak olursak,
Evin geçiminden sorumlu baba, kilit rollerden bir tanesi. Bu rol çocuk üzerinde dolaylı bir etkiye sahip, eşinin ve çocuğunun beslenme ihtiyaçlarını sağlamakla sorumlu. Gelişen dünya çalışma hayatında annenin de daha aktif rol almasını sağlasa da, hala toplumun büyük kısmına babanın yürütmesi gereken bir rol olarak karşımıza çıkıyor.
Diğer dikkat çekici ve çocuk için dolaylı rol ise anne için duygusal destek veren rolü, babanın ev içerisinde anneye yönelik davranışlarını olumlu tutması, diğer sorumlulukları özenle yerine getirmesi, anlaşmazlıkların çıkmaması anlamına gelmektedir. Bu rol sayesinde annenin huzurlu olması ve çocuğu ile kaliteli bir ilişkisi olması hedeflenmektedir.
Daha önceki dönemlerde ise babadan ahlak bekçiliği rolü üstlenmesi istenmekte idi, evdeki otoritesini sağlayarak, sorumlu olduğu aileyi toplumun istekleri, ihtiyaçları doğrultusunda yönlendirmesi beklenmekteydi.
Yukarıda belirttiğimiz sosyal ve teknolojik gelişmeler babanın rollerine yeni roller ekleyerek eğiten/katılan rolünü daha fazla destekledi. Günümüzde ise babalık rollerine bakım veren baba rolü eklenmiştir.
Belki bu roller eklenerek gitti, beklide hepsi vardı fakat dönem dönem önemleri değişti. İki durumda geçerli olabilir fakat değişmeyen bir gerçek var ki, babada çocuğun hayatında anne kadar büyük bir öneme sahip. Rollerini yerine getirmesi çocuk gelişimi açısında önemli bir süreç.
Bu konuda az yapılan araştırmalarda alınan sonuçlarda babalık kavramının çocuk üzerinde önemli etkileri olduğunu vurgulamaktadır.
AÇEV tarafından uygulanan Baba Destek Programının etki araştırması raporunda yer alan bilgilere bakacak olursak, babanın çocuk gelişimindeki önemini daha iyi kavrayabiliriz;
• Çocukların, babalarıyla yakın ve sıcak ilişkileri olduğunda psikolojik olarak daha uyumlu, okulda da daha başarılı oldukları, daha az antisosyal davranışlarda bulundukları ve yaşam boyunca akranlarıyla daha iyi ilişkiler kurdukları gözlenmiştir (Lamb, 1997; Verschueren ve Marcoen, 1999).
• Bir baba çocuklarıyla ne kadar temas halindeyse, çocuğun zekâsının, başarısının, olgun sosyal davranışlarının ve toplumsal cinsiyet basmakalıplarına dair esnekliğinin o kadar yüksek olacağını öne sürmüştür. Hem anneye, hem de babaya olan bağlanmanın sağladığı genel güvence hissinin, olumlu arkadaşlık nitelikleriyle istatistiksel düzeyde anlamlı bir ilişkisi olduğu bulunmuştur; babanın varlığı ise arkadaşlık çatışmalarını azaltmada önemli bir faktör olarak belirmiştir. (Lieberman, Doyle ve Markiewicz, 1999).
• Babanın çocukla ilgilenme derecesi, çocuklarıyla zaman geçirmesi de çocuk gelişimi üstünde etkilidir. Çeşitli araştırma babaların annelere oranla çocuklarıyla çok daha az vakit geçirdiğini ortaya koymuştur (Pleck, 1997). Amato ile Rivera (1999) çocukla geçirilen zamanın etkilerini incelemiş, 5 ila 18 yaşındaki çocukların hem okuldaki, hem de evdeki davranış sorunlarını ele almışlardır. Araştırma bulguları babanın ilgisi arttıkça çocuklarda ortaya çıkan davranış sorunlarının sayıca azaldığını göstermiştir.
• Radin (1973) tarafından yapılan bir diğer araştırma, baba davranışları ile çocukların bilişsel yetkinliği arasındaki ilişkiyi incelemiştir. Sonuçlar, babaların erkek çocuklarına yönelik davranışlarının kalitesinin, erkek çocuklarının zekâ testlerindeki performansı üzerinde büyük etkisi olduğuna işaret etmiştir. Easterbrooks ve Goldberg’ün (1984) araştırması da benzer bulgular sağlamış, babanın çocuk bakımına katılımının, çocukların bilişsel gelişimiyle ve problem çözme becerileriyle pozitif korelasyon gösterdiği bulunmuştur. Babalar, çoğunlukla annelere göre çocuğun bağımsız davranmasını, çevreyi keşfetmesini, araştırmasını daha fazla cesaretlendiren bir tutum içindedirler. Bu, çocuğun zekâsını olumlu yönde etkilemektedir. Babalar çocuklarıyla oyun oynarken ve etkileşimde bulunurlarken kendilerine özgü bir yöntem kullanmaktadırlar. Hayal kırıklıklarıyla baş etmeyi özendirmekte ve becerilerini geliştirmelerine izin vermektedirler.
• Batı kültüründe, babaların rol ve katılımına odaklanan çeşitli araştırmalar vardır. Lamb’in (1997) deyişiyle, babalar çocuklarıyla esas olarak oyun oynamayı seçmektedir. Ancak araştırmalar ne tür bir katılım tarzı seçerse seçsin, babanın çocuk bakımına katılım düzeyi ile çocuğun sağlıklı gelişimi arasında pozitif bir korelasyon olduğuna işaret etmektedir (Cabrera et al., 2000; Liebermann et al., 1999; Radin, 1973; Verschueren and Marcoren, 1999).
Daha ayrıntılı bilgi için Aylin Atmaca Koçak tarafından hazırlanan AÇEV’in Baba Destek Programı Değerlendirme Raporunu inceleyebilirsiniz.
Araştırma sonuçları incelendiğinde babaların yoğun olarak çocukları ile oyun faaliyetleri yaptığı dikkati çekmektedir. Babanın çocuğun gelişim sürecine her nasıl katılırsa katılsın, çocuğun akran ilişkilerine, sosyal gelişimine, zekâ düzeylerine, problem çözme becerilerine olumlu etkileri olduğu göze çarpmaktadır.
Günümüzde babaların eğiten-katılan ve bakım veren rollerine verilen önem ciddi derecede artmıştır. Diğer roller hala etkisini korusa da bu iki rol toplum tarafından desteklenmektedir. Bu konuda babalardan beklentiler yoğunlaşmakta fakat babaların bu rolleri nasıl uygulayacakları? Nelere dikkat edecekleri? Konusunda yapılan çalışmalar ve yönldirmeler çok azdır.
Babalar çocukları için “iyi şeyler” yapmak istemekte fakat bu iyi şeylerin ne olduğu konusunda somut yönlendirmelere ihtiyaç duymaktadır. Bu “iyi şeyleri” biraz somutlayacak olursak;
Unutulmamalıdır ki, bir çocuk dünyaya gelince, bir anne ve bir de baba da dünyaya gelir. Bu nedenle erkekler, babalık rolleri hakkında daha fazla bilgi almalı böylece çocuğunu daha iyi tanımalı, hazırlıklı olmalı ve bir babalık stratejisi geliştirmelidir. Bilgi ve strateji babaya sabır sağlayacaktır.
Babalar, çocuklarının okul içinde ya da okul dışındaki özel günlerine (yarışma, tiyatro, doğum günü vb.) katılmaya özen gösterebilir. Bu anlar çocuklarınızın hayatında güzel anılar olarak kalacaktır ve unutulmamalıdır ki bu günler tekrar yaşanmayacaktır.
Babaların arkadaş ortamlarında babalık rolleri üzerine sohbet etmeleri önemlidir. Başka babaların bu rolü nasıl algıladıkları, çocukları ile ilişkilerinde kullandıkları farklı yöntemleri öğrenmeleri yararlı olacaktır. Böylece bu konuda yetersiz olan eğitim eksiğini bu şekilde en aza indirilebilir. Bu yöntem çocuğunuzla ilişkinizi zenginleştirebilir, geliştirebilir.
Babanın, anne ile olan ilişkisi çocuğun gelişiminde önemli bir yere sahiptir. Anne ile sık sık çocuk yetiştirme ve tutumlar ile ilgili sohbetler edilmesi yararlı olacaktır. Böylece ortak tutumlar sergilenmesi çocuğa yaklaşım tarzınızda tutarlılığı sağlaması açısından önemlidir. Anneden baba rolünüzü değerlendirmesini, olumlu ve olumsuz yönlerinizi ifade etmesini isteyebilirsiniz. Böylece çocuğunuzu da tanıması nedeniyle, en uzman kişi olan anneden geribildirim alma fırsatı yakalanabilir. Bunun yanı sıra yukarda da belirtildiği gibi baba rollerinden bir tanesi de anne için duygusal destek veren rolü idi. Annenin babalık rollerinden beklentilerini öğrenmek babaların yönlerini tayin etmeleri açısından önemlidir. Annenin babadan beklentileri öğrenildiği takdirde bu beklentilere uygun davranışlar sergilemek annenin duygusal olarak rahatlamasına yardımcı olacak dolayısı ile çocuğun gelişimi olumlu yönde etkilenecektir.
Çocuklarınızla birebir zamanlar geçirmek onun yaşamı, kişiliği, ilgi alanları hakkında bilgi sahibi olmanızı sağlayacaktır. Bu zamanlarda yapmış olduğunuz sohbetler onun hayatı boyunca unutamayacağı anlar olacaktır. Günümüz anne babalarına “babanızın size kazandırdığı en önemli şey nedir?” diye sorduğumuzda babaları ile geçirdikleri zamanları ve manevi mirasları hatırlamaktadırlar. Baba olarak ona bıraktığınız manevi miras hiçbir zaman yok olmayacaktır.
Birlikte geçirdiğiniz zamanlar ayrıca çocuğun hayatındaki sorunları anlamanıza çözmesi için yönlendirmenize yardımcı olacaktır. Bu zamanları hazırlamak için rastlantısal anlar kullanabileceğiniz gibi düzenli zamanlarda planlayabilirsiniz. Örneğin, yemek masaları, hafta sonları yürüyüşleri, haftada bir, akşam sohbetleri gibi…
Çocukların eğitiminde takdir önemli bir yere sahiptir. Ailesinden takdir alan çocukların sosyal ortamlarda daha kendine güvenli, iş hayatlarında daha başarılı bireyler olduğu araştırmalarla saptanmıştır. Çocuklarınızın yaptığı olumlu şeyleri onlara ifade etmek, yaptığı işe daha fazla zaman ayırmasını ve daha özenli davranmasını sağlayacaktır. Olumlu davranışların yayılan ve bulaşan bir özelliği olduğu unutulmamalıdır. Bardağın dolu tarafına bakmak aile ilişkilerinin gelişmesini ve daha mutlu ailelerin olmasına yardımcı olacaktır.
Çocukla yakın ve karşılıklı bir ilişki kurmak önemlidir. Bu ilişki çocukla geçirilecek zamanlarda karşılanabilir. Babalar çocuklarının hayatlarında olanları dinledikleri kadar, kendi hayatlarında olanlar hakkında da çocuklarıyla konuşmalıdırlar. Çocukların, babalarının nasıl olaylar yaşadıklarını öğrenmeleri, babasının yaşadığı problemleri nasıl çözdüğünü görmeleri karşılıklı ve yakın ilişki için ihtiyaçtır. Bu sohbetler çocukların duygusal, sosyal ve zihinsel gelişimleri açısından önemlidir.
Barışın hakim olduğu, demokratik bir ev ortamı yaratılmalıdır.Bu tür ortamlar çocuklarımızın gelişimini olumlu yönde etkileyen önemli bir süreçtir.
Babalar çok yoğun iş ortamında çalışıyor ve çocuklarına az zaman ayırıyor olsa bile kendilerini bu konuda suçlu hissetmemelidirler, önemli olan çok zaman geçirmek değil, nitelikli zaman geçirmektir. Nitelikli zaman geçirmenin tanımını ise Çocuğun tüm gelişim alanlarının (zihinsel, sosyal, duygusal, bedensel) desteklendiği zamanlar olarak tanımlayabiliriz.
Unutulmamalıdır ki, babalık hiç kimse devredebileceğiniz bir şey değildir ve olumlu bir şekilde yerine getirdiğiniz takdirde ölçülemeyecek kadar güzel sonuçlar elde edebilirsiniz…
Önemini fark ettiğiniz, keyfini çıkarttığınız bir babalık dilerim…
Cem Kaya
Psikolojik Danışman
KAYNAKÇA;
Koçak, A.A., (2004). Baba Destek Programı Değerlendirme Raporu, AÇEV. www.acev.org. 05.01.2010
Yücel, C., (2008). Ben ve Bizimkiler, Doğan Kitapçılık.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Baba ve Çocuk İlişkisi ve Gelişim Alanlarına Etkisi" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Cem KAYA'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Cem KAYA'nın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
30 Beğeni 
Yazan Uzman
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
