2007'den Bugüne 92,260 Tavsiye, 28,210 Uzman ve 19,973 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Süt, Dondurma ve Sağlık
MAKALE #8673 © Yazan Prof.Dr.Dyt.Murat BAŞ | Yayın Mart 2012 | 5,469 Okuyucu
Biz uzmanlar her zaman 3 beyazdan (un-şeker-tuz) uzak durun derken, hergün mutlaka tüketmelisiniz dediğimiz nadir beyazlardan biri, doğa harikası olan süttür. Kalsiyumun en iyi kaynağı olan süt, kemik ve dişlerin sağlıklı olması için olmazsa olmaz yiyeceklerimizden biridir.

Günlük kalsiyum ihtiyacının karşılanabilmesi için gerekli olan süt ve süt ürünleri miktarı en az 3 PORSİYON olmalıdır. 1-3 yaşları arasında günlük olarak gerekli kalsiyum miktarı 500 mg civarındadır. Bu miktarı karşılayabilmek için bu yaş grubu çocukların günde en az, 2 çay bardağı kadar süt, 2 çay bardağı kadar yoğurt ve yaklaşık bir kibrit kutusu büyüklüğünde peynir tüketmesi gereklidir. Kalsiyum ihtiyacının 800 mg düzeyine çıktığı 4-8 yaş grubu çocuklarda bu porsiyonlara ilave olarak 2 çay bardağı daha süt gerekmektedir. Yine 9-18 yaş grubunda 1300 mg çıkan günlük kalsiyum ihtiyacı içinde süt ve süt grubu yiyeceklerin porsiyon miktarları aynı şekildedir. Çünkü bu 4-8 ve 9-18 yaş gruplarında çocuklar süt grubunda eksik kalan kalsiyum ihtiyaçlarını sebze ve diğer yiyeceklerden de karşılayacaklardır.

Çocuklar çikolatalı süt içmeli mi ?

Aslında, her şeyin sade olanı en iyi olanıdır mantığı süt içinde geçerlidir. Zorunlu kalınmadıkça, yani çocuğunuz sade olarak sütü, kesinlikle içmiyorsa öncelikle çilek ve muz aroması ilave edilmiş sütleri denemelisiniz. Çikolatalı sütlerde, kafein mevcuttur. Kafein, çocuklarda hiperaktif davranışlara neden olabileceği gibi, dişlerde yapısal kayıplara neden olabilmektedir. Bu nedenlerden dolayı çikolatalı sütler, çocuğunuz içim en son tercih olmalıdır. Aynı şekilde içerisine nescafe ya da kahve ilave edilmiş sütlerde de benzer etkiler oluşmaktadır.

Kemik gelişimi ve süt tüketimi


Bebeklik, çocukluk ve ergenlik döneminde kemik yoğunluğu ve gelişimi, yetişkinliğe göre hızla artar. Büyüme, tüm organ sistemlerinde meydana gelir, fakat iskeletin büyümesi çok daha belirgindir. İskeletin bu gelişiminde, kalsiyum büyük önem taşımaktadır. Kemik yoğunluğu yıllar itibariyle erkeklerde, kadınlardan daha çok artar. Fakat kadınlardaki kemik kaybı, erkeklerden daha hızlı ve daha fazla oranlarda meydana gelir. 20-25 yaşlarında kemik yoğunluğu en üst seviyeye ulaşmaktadır. Sonraki artış çok az düzeylerdedir ve bu yaklaşık 35 yaşına kadar devam eder. Doğumda 28 g olan kalsiyum miktarı, yetişkinlikte 1.2 kg düzeyine ulaşır. Bu oran kadınlarda erkeklerden daha azdır. Sonraki 10 yıl içerisinde kemik dokusu ve kalsiyum kayıpları başlar ve kadınlarda menapoz sonrasında bu çok daha da hızlanır. Bu nedenle özellikle menapoz sonrasında kadınlarda kemik eğilmeleri ve kemiklerde kırılma gibi ciddi problemlerin oluşumu meydana gelebilir. Buradan anlaşılacağı gibi, kalsiyumun en zengin kaynağı olan süt ve sütten yapılmış ürünlerin tüketimi, bebeklik, çocukluk ve ergenlik döneminde yeterli oranlarda olmalıdır ki; özellikle kadınlarda menapoz sonrasında herhangi bir problem yaşanmasın.

Pastörize ve UHT sütler


Pastörize sütün anlamı, sütün ısı uygulaması ile zararlı mikroplardan arındırılmış olmasıdır. Sütlerin pastörize edilmesinin amacı, sağlığımız açısından zararlı olan mikropları yok etmek ve sütün raf ömrünü uzatmaktır. UHT sütler ise; pastörize sütlere göre daha yüksek ısı uygulamasıyla elde edilir. Aradaki fark hem zararlı hem de zararsız mikropların yok edilmiş olmasıdır. UHT sütler, oda sıcaklığında bile 3 ay süresince saklanabilme özeliğine sahiptir.

Unutmayın ki; piayasada yer alan ve pastörize veya UHT işlemine tabi tutularak paketlenen hiçbir sütte katkı maddesi yoktur. Oysa; kapı sütü dediğimiz, sokak satıcılarından alınan sütlerde sağlığı tehlikeye sokabilecek birçok zararlı mikrobun bulunması olasıdır. Eğer mutlaka kapı sütü kullanılacaksa, sütün kabardıktan sonra, 10 dakika süresince kaynatılması gereklidir.

Sütün sindiriminde problem yaşanıyorsa !

Bazı bireylerde, sütün sindiriminde zorluk yaşanır. Bunun nedeni, sütün içerisinde bulunan bir karbonhidrat çeşidini (laktoz), vücutta parçalamaya yarayan kimyasal bir maddenin (enzim-laktaz) yetersizliğidir. Fakat, az miktarlarda içilen sütü, vücut rahatlıkla tolere edebilmektedir. Bu nedenle, bir seferde 1 su bardağı süt içmek yerine, aralıklarla yarımşar bardak süt içmek sindirimin daha kolay olmasını sağlayacaktır. Aynı zamanda, piyasa içerisine laktaz enzimi eklenmiş ve sindirimi kolay olan sütleri bulmak da kolaydır. Eğer sütün sindiriminde her koşulda rahatsızlık yaşıyorsanız bu tür sütleri rahatlıkla tercih edebilirsiniz.

Sadece kalsiyum kaynağı değil

Süt ve süt grubu diğer besinler, sadece kalsiyum için iyi bir kaynak olmanın ötesinde, birçok hastalık oluşumunda riskin azalmasında da etkindir. Özellikle yağı azaltılmış, yani düşük yağlı sütlerin tüketimi ile kan basıncının normal seviyelerde olması arasında olumlu bir ilişki söz konusudur. Hipertansiyon, kalp-damar hastalıkları ve böbrek yetmezliği oluşumu için risk yaratan bir rahatsızlıktır. Yapılan çalışmaların sonucunda, süt ve süt grubu besinlerin (yağı azaltılmış) hipertansiyonu olan bireylerde kan basıncını azalttığını ortaya koymaktadır. Aynı şekilde, süt ve süt grubu besinlerin özellikle meme ve barsak kanseri riskini azalttığı belirtilmektedir. Süt ve süt grubu besinlerin menapoz sonrası ve yaşlılık döneminde kemiklerde meydana gelebilecek bozuklukları önlediği en iyi bilinen gerçeklerden biridir.

Sonuç olarak; süt ve süt grubu besinlerin sağlığa olan katkısı tartışılmazdır. Bu nedenle özellikle bebeklik, çocukluk ve ergenlik döneminde günde en az 3 porsiyon olacak şekilde bu grubun tüketimi, ileriki yaşlarda sağlıklı bir neslin oluşumuna önemli katkı sağlayacaktır.

Dondurma


Yaz aylarının gelişi çocuklardaki dondurma hevesini kabartmaya başladı bile. Sadece çocuklar mı ? Sanırım hayır. Yaz aylarının vazgeçilmez lezzeti ve birçok tatlıdan daha masum dondurma. Buz gibi sütlü, çikolatalı, çilekli... Sanıldığı gibi sadece lezzeti ve ferahlatıcı özelliği ile değil, kolay sindirilebilmesi ve sahip olduğu besin değeri nedeniyle de vazgeçilmez lezzetler arasında yer aldı dondurma.


Dondurmanın en güzel yanı küçük yaşlardan itibaren çocukların keyifle yiyebileceği bir ürün olmasıdır. Dondurma; içerdiği protein, karbonhidrat ve yağın yanında; A, C, D, E ve B grubu vitaminleriyle kalsiyum, fosfor, magnezyum, sodyum, potasyum, demir ve çinko gibi minerallerden zengin bir tatlıdır. Bu nedenle birçok tatlıya göre dondurma son derece besleyici özelliklere sahiptir. Aslında, diğer tatlılara bakıldığında kalori içeriği son derece düşüktür. Eşit miktarlarda (100 gr) baklava 427 kalori, sütlü çikolata 537 kalori enerji içerirken, kremalı dondurma yaklaşık 188 kalori ve meyveli dondurmalar 132 kaloridir. Ancak bu hergün külahlarca dondurma yenilebilir anlamına gelmiyor. Sonuçta dondurmanın getirdiği enerji, özellikle şişman çocuklarda enerji alımını arrtıracaktır. Bu nedenle hafif şişman ve şişman çocuklara haftada 2 kez dondurma yedirilmesi yerinde olur. Zayıf çocuklarda ise; dondurmanın verdiği enerji ve kalsiyum günlük beslenmeye destek olarak düşünülebilir.

Çocuğumun ya da benim boğazı ağrırsa ?

Dondurma yemekle boğaz enfeksiyonları arasında direkt bir ilişki olduğuna dair bilimsel çalışmalar yoktur. Bilinen şudur ki; soğuk bir gıdanın tüketiminden sonra ağız içinde meydana gelen sıcaklık azalması nedeniyle, boğazda bulunabilecek bakteriler vücudun direncinde azalmaya neden olabilirler. Ancak dondurma yemenin üst solunum yolu enfeksiyonu yapacağı yönünde bir endişeye bürünmek çok da doğru değil. Çocuklarda astım ya da allerjik bir rahatsızlık olmadığı sürece dondurma yemenin bir sakıncası yoktur. Eskiden gelen bir alışkanlık olarak dondurma sonrası ılık su içmesinin sebebi, soğuyan ağız içinin biraz olsun ısıtılması olabilir mi acaba ?


Dondurma güvenli mi ?


Çabuk bozulan besinlerden biri olan süt ve süt ürünleri pastörize edilmiş sütten üretildiği sürece genellikle güvenli besinlerdir. Hijyenik şartlarda üretilmiş bir dondurma solunum ve sindirim organlarını olumsuz yönde etkilemez. Ancak hijyenik olmayan sağlıksız koşullarda hazırlanmış, sevkiyatı yapılmış ya da saklanmış dondurmalar ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir. Özellikle hijyenik olmayan dondurmalar Brucella ve Salmonella adı verilen bakteriler açısından risk taşıyabilirler. Bu nedenle dondurma alırken paketlenmiş olanlarını tercih etmekde yarar vardır. Ancak güvenilir yerlerden alınacak hiçbir dondurmanın risk yaratması söz konusu olmayacaktır.


Dondurma kalsiyum kaynağı mıdır ?


Büyeme ve gelişme çağındaki çocuklarda; yeterli enerji ve prote alımının yanısıra, günlük kalsiyum alımının yeterli düzeyde olması kemik gelişimi ve sağlığı için son derece önemlidir. Çocuklarda günlük kalsiyum gereksinmesi yaklaşık 1200 mg civarındadır. Genel olarak kalsiyum kaynakları süt, ve yoğurt, peynir gibi süt ürünleridir. Sütün 100 gramında (1 çay bardağı) 120 mg, peynirin 100 gramında 600 mg civarında kalsiyum varken, sütlü dondurmanın 100 gramında yaklaşık 80 mg kalsiyum bulunmaktadır. Değerlere bakıldığında dondurmanın bir kalsiyum kaynağı olarak önerilmiyeceği, ancak kalsiyum alımına destek olabileceği açıkça görülmektedir. Buradaki püf nokta şudur ki; bu sadece sütlü dondurma için geçerlidir. Çünkü meyveli dondurmalarda kalsiyum miktarı (100 gram için) 40-50 mg civarına düşmektedir. Sonuçta dondurma bir kalsiyum kaynağı olarak önerilemiyecek olsada, yaz aylarında süt alımı azalan çocuklarda alternatif bir kalsiyum kaynağı olarak sunulması, çocuklara sağlıklı bir keyif verecektir.


Sonuç olarak, yediden yetmişe herkesin beğenisini kazanmış olan dondurma; yeterli ve dengeli beslenmenin bir parçası olarak beslenme alışkanlığımızın bir parçası olmayı haketmiş, serin bir mutluluktur. Aşırı miktarlarda olmamak ve çocuklar için sütlü olanları tercih edilmek koşuluyla yaz ayları boyunca çocuklara dondurma keyfinin yaşatılmasında hiçbir sakınca yoktur. Anne ve babalar olarak, yaz ayları diyet ayları diye düşünmeyi bırakarak, haftada bir kez bir külah dondurmanın tadını ve mutluluğunu sizde yakalayın.
Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Süt, Dondurma ve Sağlık" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Prof.Dr.Dyt.Murat BAŞ'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Prof.Dr.Dyt.Murat BAŞ'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     Beğenin    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Prof.Dr.Dyt.Murat BAŞ'ın Makaleleri
► Dondurma Dyt.Merve TIĞLI
► Çocukluğumuzun Lezzeti: Dondurma Dyt.Simge KURALAY
► Çay ve Sağlık Dyt.Yunus Emre UZUN
► İlk Dileğim Sağlık... Dyt.Ayşe GÜRBİLEK
► Ceviz ve Sağlık Dyt.Serpil TARMAN
► Balık ve Sağlık Dyt.Diğdem AKÇA
► Kolestrol ve Sağlık Dyt.Dilan DALGIÇ
► Damacanalar ve Sağlık Dyt.Nilay KEÇECİ
► Beslenme ve Sağlık Dyt.İlkay AKBABA
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,973 uzman makalesi arasında 'Süt, Dondurma ve Sağlık' başlığıyla benzeşen toplam 63 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
► Besinlerden Gelen Sağlık Ağustos 2012
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


23:38
Top