2007'den Bugüne 92,262 Tavsiye, 28,210 Uzman ve 19,973 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Çağımızın En Yaygın Sorunu Stres ve Stresle Başetmenin Yolları
MAKALE #8892 © Yazan Uzm.Psk.Gülüm BACANAK | Yayın Nisan 2012 | 5,725 Okuyucu
ÇAĞIMIZIN EN YAYGIN SORUNU STRES VE STRESLE BAŞETMENİN YOLLARI

Stres artık günlük yaşantımızda çokça adını duyduğumuz bir konu. Hayatın koşuşturmacası içersinde stressiz bir insan yoktur diyebiliriz. Peki stres nedir? İyi bir şey midir yoksa zararlı mıdır? Stres kendimizi tehdit altında hissettiğimizde ya da ruhsal dengemizi bozacak bir olayla karşı karşıya geldiğimizde hissettiğimiz gerginlik halidir. Bu gerginlik halinden dolayı da fiziksel ve psikolojik olarak verdiğimiz tepkilerin bütünüdür. Stres aslında normal bir tepkidir. Tehlikeyi hissettiğimizde, bu bazen gerçek bir tehlike olabildiği gibi bazen hayal ürünü de olabilir, bedenimizin kendini koruma mekanizması hızla devreye girer. Stres de aslında bedenin kendini koruma mekanizmalarından biridir.


Günlük hayatta karşımıza çıkan yaşam olayları bizde stres yaratabilir. Bu olayların her zaman olumsuz olaylar olması da gerekmez, hayatımızda değişiklere neden olacak olumlu olaylar da kişiyi strese sokabilir. İşini çıkarılmak, bir yakınını kaybetmek, boşanma, iş yerindeki rekabet, haksızlığa uğrama, baskı altında olma, vb. gibi olumsuz yaşam olayları strese neden olabilirken,yeni bir eve taşınma, terfi etme ya da evlenme gibi olumlu yaşam olayları da kişinin stres yaşamasına neden olabilir. Aslında kimin ne düzeyde stresten etkileneceği o kişinin bireysel yapısı ile ilgilidir. Herkes stresten aynı düzeyde etkilenmeyebilir ve aynı tepkileri vermeyebilir. Tabi ki yine her kişinin stresle baş etme yöntemleri de birbirinden farklıdır.


Herhangi bir tehlike algıladığında sinir sistemimiz stres hormonları olan kortizol ve adrenalin salgılar. Bu da bedende bir acil durum uyarısı oluşturur. Kalp atışları hızlanır, kaslar gerilir, tansiyon yükselir ve nefes alış veriş hızlanır. Kişinin duyuları daha hassaslaşır, odaklanma, dikkat ve enerji yükselir. Bir miktar stres kişinin daha enerjik, daha üretken ve daha başarılı olmasını sağlayabilir. Ancak kişi sürekli stresli olduğunda, bu hayat kalitesini, sağlığını, ruh halini, üretkenliğini ve diğer insanlarla olan ilişkilerini olumsuz etkiler. Her zaman her şeyin olduğu gibi, stresin de azı karar çoğu zarardır diyebiliriz.

Kişinin olması gerekenden daha fazla stres altında olduğunun bir takım belirtileri vardır. Bu belirtileri bilişsel, duygusal, fiziksel ve davranışsal belirtiler olarak gruplandırabiliriz.
Stresin bilişsel belirtileri:

· Hafıza sorunları
· Konstantrasyonda güçlük
· Olumsuz bakış açısı
· Karar vermede güçlük
· Sürekli endişeli olma
Stresin duygusal belirtileri:

· Huysuzluk
· Sinirlilik
· Gevşeyememe
· Yalnızlık ve izole olma duygusu
· Depresyon ve genel bir mutsuzluk hali
· Duygusal yüklerin altında eziliyor olma hissi
Stresin fiziksel belirtileri:

· Bedenin çeşitli bölgelerine acı ve ağrı
· Bulantı hissi
· Kabızlık
· Göğüste ağrı, kalp çarpıntısı
· Cinsel istekte azalma
· Sık sık grip olma
· Nefes daralması
Stresin davranışsal belirtileri:

· Uyku sorunları (çok az ya da çok fazla uyumak)
· Yeme sorunları ( gereğinden fazla yemek ya da iştahsızlık)
· Kendini insanlardan soyutlama
· Sorumluluklardan kaçma, işleri erteleme
· Rahatlamak için alkol, sigara ya da ilaç kullanma

Aslında stres belirtileri depresyon belirtilerine çok benzemektedir. Bu belirtiler başka psikolojik rahatsızlıklardan dolayı da ortaya çıkabileceği gibi, stres de bir çok fiziksel ve ruhsal rahatsızlığın oluşmasına zemin hazırlar. Bu belirtilerden bazıları ortaya çıktığında ve artık günlük hayatımızı etkiler hale geldiğinde bir uzmana başvurup detaylı bir muayeneden geçmek faydalı olacaktır.

Stres kişilerde çok farklı hasarlara neden olabilir. Stresin kişiye ne düzeyde zarar vereceği, o kişinin kendi limitleriyle alakalıdır. Her insanın bir stres eşiği vardır. Herkesin zorluklara dayanma gücü farklıdır. Strese ne kadar dayanabileceğimiz belli koşullara bağlıdır. Diğer insanlarla olan ilişkilerimizin kalitesi, hayata genel bakış açımız ve stresli bir yaşam tarzıyla ne düzeyde baş edebileceğimiz strese dayanma kapasitemizi belirler.
Kişinin strese ne düzeyde dayanabileceğini belirleyen etkenler şunlardır:

Yakın çevre desteği:
Stresten korunmada eş, dost, yakın çevrenin desteği çok önemlidir. Eğer kişinin diğer insanlarla sıcak, samimi ve içten bir iletişim biçimi varsa bu onu stresten koruyacaktır. Kişi kendini çevresinden ne kadar soyutlarsa, strese de o kadar yatkın hale gelir.

Kişideki kontrol duygusu:
Eğer kişi kendine güveniyorsa ve olayların kontrolünün kendi elinde olduğuna inanıyorsa, stresle baş etmesi de daha kolay olacaktır. Olayların kendi kontrolleri dışında geliştiğini düşünen kişiler strese de daha meyilli olurlar.

Kişinin hayata bakış açısı:
Stresle baş edebilen kişiler genellikle hayata karşı olumlu bir bakış açısına sahiptirler. Zorluklarla mücadele etmekten çekinmezler, mizah anlayışları güçlüdür ve değişimi hayatın bir parçası olarak görürler. Her şeye olumsuz tarafından bakmaya alışmış ve balarına gelen olumsuzlukları çaresizlikle kabullenen kişiler stresle baş etmede zayıf kalırlar.

Kişinin kendi duygularıyla başetme becerisi:
Eğer kişi kendi duygularını nasıl kontrol edeceği, kendini nasıl gevşetip rahatlatacağını bilmiyorsa, strese de daha yatkın demektir. Kişinin stresle baş edebilmek için, duygularını dengeli bir hale getirmeyi ve kendini rahatlamayı öğrenmesi faydalı olacaktır.

Kişin strese karşı bilgi ve hazırlık düzeyi:
Kişi stres yaratan durumlarla ilgili ne kadar fazla bilgi sahibi olursa, örneğin o durumun ne kadar süreceği ya da ne umut etmesi gerektiği, stresle baş etmesi de o kadar kolaylaşacaktır.

Stresten kurtulmanın çok zor olduğunu düşünüyor olabilirsiniz. Çünkü stres yaratan olayların çoğu kontrol edemeyeceğimiz ya da değiştiremeyeceğimiz şeyler gibi görünebilir. Oysa ki stresi yenmek için tahmin ettiğimizden daha fazla güce sahibiz. Hayatın ve düşüncelerimizin kontrolünü elimize almak stresle baş etmenin en önemli anahtarlarıdır.

Stresle baş etmek sorumluluk almayı gerektirir: düşüncelerin, duyguların, yakın çevrenin ve sorunları ele alış biçimimizin sorumluluğunu almak. Amaç, işe, ilişkilere, rahatlamaya ve eğlenmeye dengeli bir şekilde vakit ayırılan bir yaşam tarzına kavuşmaktır.
Stresle baş etmek için ilk önce kişinin hayatındaki stres kaynaklarını belirlemesi gereklidir. Bu aslında göründüğü kadar kolay bir şey değildir. Çünkü stresin gerçek kaynağı çoğu zaman açıkça görünür biçimde olmayabilir ve bunu fark edip kaynağı otaya çıkarmak için kişinin kendi duygu, düşünce ve davranışlarını gözden geçirmesi gereklidir. Stresin gerçek kaynağını ortaya çıkarmak için kişinin alışkanlıklarına, tutumlarına ve davranışlarına daha bir yakından bakması faydalı olacaktır. Kişi şu soruları kendine sorarak işe başlayabilir:

· Stres geçici bir durum mudur yoksa sürekli yaşadığım bir durum mu?
· Stres benim ev ve iş hayatımın ayrılmaz bir parçası mı yoksa kişiliğimin bir özelliği midir?
· Yaşadığım stresten dolayı kimi suçluyorum? Kendimi mi yoksa başka insanları ve olayları mı?
Kişi stresi yaratmakta ve sürdürmedeki kendi sorumluluğunu kabul edene kadar, stres kontrolünü de öğrenmesi mümkün olmayacaktır.

Stres günlüğü tutun


Stres yaratan durum, olay ve kişiler hakkında bir günlük tutmak kişinin hayatındaki stres kaynaklarını belirlemesi ve onlarla baş etmek için ne gibi yöntemler kullandığını görebilmesi için faydalı bir yoldur. Kişi günlüğüne;
· Strese neyin yol açtığını ( eğer nedenin ne olduğundan emin değilse tahminini )
· Fiziksel ve duygusal olarak ne hissettiğini
· Buna nasıl tepki verdiğini
· Kendini iyi hissetmek için ne yaptığını yazabilir.

Stresle başetme teknikleri

1. Gereksiz stresten kaçının

Hayatta bütün stres verici olay ve kişilerden kaçınmak mümkün değildir. Zaten stres yönetimin temelinde sorumluluk almanın öneminden bahsetmiştik. O yüzden bütün stres kaynaklarından kaçınmak hem mümkün olmaz, hem de sağlıklı bir davranış değildir. Ancak bizde stres yarattığını fark etmediğimiz birçok olay ve durum olabilir, bunların farkıına varıp hayatımızdan uzaklaştırmamız mümkündür.

· Hayır demeyi öğrenin - Çoğumuz çeşitli nedenlerden dolayı çevremizdekilere ‘’hayır’’ diyemeyiz. İnsanları reddetmeyi bilmediğimizde de özellikle iş hayatında birçok gereksiz iş yükünün ve sorumluluğun altına girebiliriz. Bu da stres yaratan temel faktörlerden biridir. Hayır demeyi öğrendiğimizde kaldırabileceğimizden fazla yükün altına girmemiş oluruz ve stresten de uzak durabiliriz.
  • Sizi strese sokan insanlardan uzak durun Eğer hayatınızda stres yaratan insanlar varsa ve onları hayatınızdan çıkaramıyorsanız, onlarla birlikte geçirdiğiniz zamanı yavaş yavaş azaltabilirsiniz.
  • Çevrenizi yeniden düzenleyinEv, iş ve aile çevrenizde sizi strese sokan koşulları yeniden düzenleyin. Televizyonda sizi strese sokan programları izlemeyin, trafik stresiniz varsa alternatif yollar ya da yöntemler araştırın, vb.
  • Tartışma yaratabilecek konulardan uzak durun- Siyaset ve din ytartışmaları en çok stres yaratan konulardandır. Eğer aynı kişilerle sürekli aynı konuları tartışıyor ve bir yere varamıyorsanız, bu konulardan vazgeçin ve sohbet edecek daha keyifli konular bulun.
  • Günlük hayatınızı iyi planlayın- Plansızlık ve programsızlık da kişiyi strese sokabilir. Günlük planlamayı doğru bir şekilde yapmak stresi azaltacaktır. Günlük ya da haftalık yapılması gerekenlerin listesini yapın ve yapılanların üzerini çizin.
2. Durumu değiştirin

Eğer stres veren durumdan kaçınamıyorsak, onu değiştirmeye çalışabiliriz. Öncelikle stres yaratan bu durumu değiştirmek için ne yapabileceğimizi düşünmemiz gereklidir, bunu yaparken iletişim biçimimizi ya da günlük yaşantımızdaki bir takım alışkanlıklarımızı değiştirmemiz gerekebilir.
  • Duygularınızı ifade edin – Eğer sizi rahatsız eden bir durum ya da kişi varsa, uygun bir şekilde iletim kurum duygularınızı ve düşüncelerinizi ifade edebilirsiniz. Eğer duygularınızı dile getirmezseniz, hiçbirşey değişmez ve stres kaynakları aynı kalır.
  • Uzlaşmaya açık olun – Birinden bir davranışını değiştirmesini istediğinizde, siz de aynısını yapmak için istekli olun.
  • Daha girişken olun- Sorunları çözmek için daha istekli ve ısrarcı olun, sorumluluk alın.
  • Zamanınızı doğru yönetin – Zamanı doğru yönetememek strese yol açar.Zaman yönetimini iyi yapamadığımızda sürekli bir yerlere yetişmek zorunda kalırız ve bu da strese yol açar. İyi bir zaman planlaması stresi azalatacaktır.
3. Stres kaynağına uyum sağlamaya çalışın

Eğer stres yaşamanıza neden ola durum ya da olayları değiştiremiyorsanız, kendinizi değiştirin. Beklenti ve tutumlarınızı değiştirerek stres verici durumlara uyum sağlamayı öğrenebilirsiniz.

  • Sorunları yeniden çerçevelendirin – Stres yaratan olay ve durumlara daha olumlu bir bakış açısıyla yaklaşmaya çalışın. Örneğin, trafik sıkışıklığından şikayet etmek yerine, bunu durup, radyoda en sevdiğimiz şarkıları dinlemek gibi hoşunuza gidecek bir şey yapmak için bir fırsat olarak görmeye çalışın.
  • Olaylara daha geniş bir açıdan bakmaya çalışın – Stres yaratan durumu düşünün. Bunun sizin için uzun vadede ne kadar önemli olduğunu kendinize sorun. Bir ay sonra ya da bir yıl sorunra bu sorunu dert edecek misiniz? Bu kadar sorun etmeye gerçekten değer mi? Eğer cevabınız hayırsa, zamanınızı ve enerjinizi başka şeylere harcayın.
  • Standarlarınızı yeniden düzenleyin – Mükemmeliyetçilik de en çok stres yaratan durumlardan biridir. Her şeyin kusursuz olmasına çalışmak kişiyi strese sokar. Kendiniz ve başkaları için daha mantıklı standartlar belirlemeye çalışın ve mükemmeli aramaktan vazgeçin.
  • Olumluya odaklanın – Kendinizi stresli hissettiğinizde bir dakika durun ve hayatınızda kendinizle gurur duyduğunuz olumlu yönlerinize odaklanın.
4. Değiştiremeyeceğiniz şeyleri kabullenin

5. Eğlenmek ve gevşemek için kendinize zaman ayırın


· Kendinize bir boş zaman aktivitesi bulun


· Her gün en az bir tane keyifli bir aktivite yapmaya çalışın


· Sevdiklerinizle vakit geçirin


6. Sağlıklı bir yaşam tarzı oluşturmaya çalışın


· Sağlıklı beslenin


· Düzenli egzersiz yapın


· Kafeini azaltın


· Uykunuza özen gösterin


· Alkol ve sigaradan uzak durun


Stres modern yaşamın hayatımıza kattığı kavramlardan biri ve yaşam içersinde stresi yaşamamak neredeyse mümkün değil. Ancak bakış açımızı ve tutumlarımızı değiştirerek, stresi tamamen ortadan kaldıramasak bile bizde yarattığı olumsuz etkilerle baş etmemiz mümkündür.


Yararlanılan kaynak: www.helpguide.org

Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Çağımızın En Yaygın Sorunu Stres ve Stresle Başetmenin Yolları" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Uzm.Psk.Gülüm BACANAK'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Uzm.Psk.Gülüm BACANAK'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     1 Beğeni    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Uzm.Psk.Gülüm BACANAK'ın Makaleleri
► Stresle Başetmenin Yolları Psk.Özlem ATAOĞLU
► Çağımızın Sorunu Ertelemek Psk.Melis TUNCAY NEÇARE
► Stres ve Stresle Baş Edebilme Dr.Psk.Dnş.H.Hüseyin DOĞAN
► Stres ve Stresle Başetme Psk.Bayram ŞİMŞEK
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,973 uzman makalesi arasında 'Çağımızın En Yaygın Sorunu Stres ve Stresle Başetmenin Yolları' başlığıyla benzeşen toplam 27 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
► Evlilikte Cinsel Sorunlar Şubat 2016
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


14:05
Top