Hareketli Protezler
HAREKETLİ PROTEZLER
Hareketli Protez terimi, genellikle hastanın eksik dişlerinin yerine yapılan protezini kendisinin takıp çıkartabilmesi anlamında kullanılmaktadır. Bu tip protezler ağızda kalmış dişler yanında dişleri çevreleyen yumuşak dokulardan da destek almak zorundadır. Protez, çiğneme sırasında üzerine gelen yük sonucunda, ağızdaki yumuşak dokulara bir miktar gömülmekte, yani hareket etmektedir. "HAREKETLİ PROTEZ" terimini bu nedenle de kullanabiliriz.
Tek diş eksikliğinden (çok nadir olarak), tüm diş eksikliğine kadar yapılabilmektedirler.
TAM, TOTAL PROTEZLER:
Hiç dişi olmayan ağızlara uygulanan protez.Tam protezler genellikle akril adını verdiğimiz bir maddeden, çok nadir ve çok özel durumlarda da metal destekli olarak yapılmaktadır. Tam protezlerde porselen dişlerin kullanılması özel durumlara bağlı olarak tercih edilmektedir. Bu nedenle, kullanılacak materyale hekiminizin karar vermesi en uygun yoldur.
Total protezin kullanımı
Tam protez, hem sadece ağzınızdaki yumuşak dokulardan destek alacağından hem de psikolojik olarak doğal dişlerinizin hepsini kaybetmenin rahatsızlığından, kullanması en zor olan protez tipidir. Çiğneme, tat alma, bazı besinleri yeme zevkinden yoksun kalmanızın yanında, birde kullanma sırasında ortaya çıkacak problemler sizi rahatsız edecektir. Ancak şunu kabullenmek zorundasınız; siz artık bir tam protez hastasısınız, bundan sonra bu protezi taşıyan çene kemiklerinizi ve yumuşak dokularınızı çok iyi korumalısınız. Çenelerinizde dişleri tutan kemikler, diş kayıplarından sonra belli bir miktarda yükseklik kaybetmektedir. Bu yükseklik kaybı hayat boyu hiç durmadan devam edecektir. Kemikteki bu erimenin azalması sizin hekiminizin önerilerine uymanıza bağlıdır.
Ağzınıza ne kadar uyumlu olsa da protezinizi günün 24 saati kullanmamalısınız. Devamlı kullanım çene kemiklerinde hızlı bir erime oluşturacağından ileride başka bir protez kullanmanızı zorlaştıracaktır. Bu nedenle protezinizi günde en az 8 saat çıkartarak su dolu bir kap içerisinde (veya nemli bir havluya sararak) korumalısınız. Bu dinlenme için en uygun zaman gece uykusudur. Çünkü uyku sırasındaki istenmeyen çene hareketleri proteze ve altındaki dokulara gelen basıncın artmasına neden olabilir. Protezinizi hiçbir zaman sıcak suya koymayın. Çıkardığınız zaman koyduğunuz kabı çocukların ve ev hayvanlarının ulaşamayacağı yerlerde tutun.
Alt tam protezin tutuculuğu her zaman üst proteze oranla daha zayıftır. Alt çenede dilin kapladığı alan nedeniyle bunun tamamen önlenebilmesi olanaksızdır. Zamanla dudak, yanak ve dil kaslarınız alıştıkça protezinizin oynaması daha da azalacaktır. Protez yapıştırıcı toz veya kremleri ancak doktorunuz önerirse kullanmalısınız.
İlk takıldığında protezinizin vurması, tuhaf gelmesi, ağızda kötü bir tat olması, tükürük salınımında değişiklikler oluşturması normaldir. Bu gibi durumlarda kendiniz herhangi bir işlem uygulamadan (içerisine pamuk, kumaş koymak veya kenarlarını törpülemek gibi...) hemen doktorunuzu aramalısınız.
Daha önceden protez kullanmanız yeni protezi daha da farklı hissetmenize neden olacaktır. Bu gibi durumlarda hemen eski protezinizi kullanmaya kalkışmamalı, yeni proteze alışmak için gayret göstermelisiniz.
PARSİYEL, BÖLÜMLÜ PROTEZLER
Kısmi diş eksikliğinde eksilen dişlerin yerini doldurmak amacıyla metal gövdeli ve mevcut dişlere metal kroşeler (kancalar) veya özel hassas tutucular yardımıyla tutunan, eksik dişleriniz yerine yapay hazır dişlerin yerleştirildiği, hasta tarafından takılıp çıkartılabilen protezlerdir.
Kullandığınız parsiyel protez, ağzınızda kalan kendi dişlerinizin yer değiştirmesini önler. Doğal dişler arasında boşluklar oluştuğunda, yandaki ve karşıdaki dişler bu boşluğa doğru hareket ederler. Yer değiştiren dişlerin hem temizlenmeleri daha güçtür, hem de üzerlerine istenmeyen yükler gelmektedir. Bu nedenlerle çürük, diş eti hastalığı ve bu dişlerin kaybolma riski artmaktadır. Protez kullanımı ile çiğneme ve konuşma daha rahat olacaktır. Diş eksikliği sonucunda tek taraf kullanılarak çiğneme yapılırsa, devamlı kullanılan taraftaki dişlerde ve diş etlerinde problemler oluşacaktır.
-Diş pozisyonları konuşmada da önemlidir. Protez ile onarılan diş eksiklikleri, konuşma rahatlığı sağlayacaktır.
-Bozulan estetik görünümünüzün düzeltilmesi için de eksik dişlerinizin muhakkak protez ile onarılması gerekir. Çünkü dişler dudak ve yanakları destekleyerek yüz görünümünü etkilemektedir.
İMPLANT DESTEKLİ HAREKETLİ PROTEZLER
Günümüzde diş implantları, tartışmasız olarak doğal dişlere en iyi alternatiftir. Geleneksel köprü ve protezlere göre daha iyi konuşma ve çiğneme fonksiyonu sağlarken, yüzünüzde doğal bir görünümü de beraberinde getirir.
İmplantlar, diş kökü şeklinde titanyumdan hazırlanmış, çene kemiğine küçük bir operasyon ile yerleştirilen suni diş kökleridir.
Titanyum doku dostu bir malzemedir. Kemik ile özel bir bağ oluşturarak yerleştirildiği yere, hücresel olarak tutunur. Bu tutunma tamamlandığında (2-6 ay) üst yapı dediğimiz protezi hazırlama işlemine geçilir. Günümüzde implantlar tartışmasız olarak doğal dişe en iyi alternatiftir.
Tam dişsizlik olgularının tedavisinde sabit ve hareketli implant üstü uygulaması yapılabilmektedir. Uygulanan implant sayısı protez tipinin belirlenmesinde ana faktörlerden birisidir. Genellikle iki veya dört adet implant kullanılarak implant destekli hareketli protezler yapılmaktadır. Dişsiz bireylerde implant destekli sabit protez uygulamaları hasta açısından kullanım kolaylığı vermektedir ve hastaya psikolojik olarak destek ve özgüven vermektedir.
Alt çenedeki tüm dişlerini kaybetmiş ve protez taşıyan hastalar: Bu hastalar protezin hareketine bağlı olarak sürekli ağrıdan (vuruk) ve iyi çiğneyememekten şikayetçidirler. Bu şikayet zaman içinde proteze destek olan kemik dokunun erimesi ile daha da artar hale gelir. Bu tip hastalarda implant tedavisi, yukarıdaki tüm şikayetleri ortadan kaldırdığı gibi kemiğin erimesini de durdurmaktadır. Daha az gıda birikimine neden olmaktadır.
Üst çenedeki tüm dişlerini kaybetmiş ve protez taşıyan hastalar: Üst protezler alt çene protezlerine oranla daha stabil olsalar da protezin damağı kapatan tasarımı tat alma duygusunu azaltıp mide bulantısına neden olabilmektedir.
Alt ya da üst çenede dişlerinin bir kısmını kaybetmiş hastalar: Bu hastaların şikayeti kancalarla tutunan protezin çirkin görüntüsü, ya da köprü yapılabilmesi için sağlam dişlerini kestirme zorunluluğu olarak sayılabilir.
Hareketli bölümlü ve tam protezlerin temizliği ve bakımı
• Protezlerinizi her yemekten sonra çıkararak iç ve dış yüzeylerini sabun kullanarak temizleyiniz. Mutlaka diş fırçası ve sabunla protezlerinizi temizleyin.
• Diş macunu protezinizin dış yüzeyindeki cilasının kaybolmasına sebep olmaktadır. Cilası kaybolan protezlerde mikroorganizmaların tutulması için ortam sağlayarak temizliğini güçleştirecektir.
• Protez temizliğinde, farklı amaçlar için üretilen her türlü tmizlik maddelerini çamaşır suyu, bulaşık ve çamaşır deterjanları...vs kullanmayınız bu maddeler protezin yapısını bozmaktadır.
• Protezlerinizi çıkartıp temizledikten sonra ağız içindeki dişsiz alanları yumuşak bir fırçası veya gazlı bez ile temizleyiniz. Bölümlü protez kullanan hastalarda mutlaka dişler ayrı olarak fırçalanmalıdır.
• Protezlerinizi çıkardığınızda mutlaka su dolu bir kap içerisinde saklayınız
• Diş hekimlerinizin kontrolü altında olmadan siz veya bir başkası aşındırma, ilave tamir gibi işlemler kesinlikle yapmayınız.
• Proteziniz takıldıktan sonra 1 hafta içinde mutlaka hekim tarafından ilk kontrol yapılmalıdır.Diğer kontroller 6 ayda bir, bu mümkün değilse yılda bir defa muhakkak yapılmalıdır.
Hareketli Protez terimi, genellikle hastanın eksik dişlerinin yerine yapılan protezini kendisinin takıp çıkartabilmesi anlamında kullanılmaktadır. Bu tip protezler ağızda kalmış dişler yanında dişleri çevreleyen yumuşak dokulardan da destek almak zorundadır. Protez, çiğneme sırasında üzerine gelen yük sonucunda, ağızdaki yumuşak dokulara bir miktar gömülmekte, yani hareket etmektedir. "HAREKETLİ PROTEZ" terimini bu nedenle de kullanabiliriz.
Tek diş eksikliğinden (çok nadir olarak), tüm diş eksikliğine kadar yapılabilmektedirler.
TAM, TOTAL PROTEZLER:
Hiç dişi olmayan ağızlara uygulanan protez.Tam protezler genellikle akril adını verdiğimiz bir maddeden, çok nadir ve çok özel durumlarda da metal destekli olarak yapılmaktadır. Tam protezlerde porselen dişlerin kullanılması özel durumlara bağlı olarak tercih edilmektedir. Bu nedenle, kullanılacak materyale hekiminizin karar vermesi en uygun yoldur.
Total protezin kullanımı
Tam protez, hem sadece ağzınızdaki yumuşak dokulardan destek alacağından hem de psikolojik olarak doğal dişlerinizin hepsini kaybetmenin rahatsızlığından, kullanması en zor olan protez tipidir. Çiğneme, tat alma, bazı besinleri yeme zevkinden yoksun kalmanızın yanında, birde kullanma sırasında ortaya çıkacak problemler sizi rahatsız edecektir. Ancak şunu kabullenmek zorundasınız; siz artık bir tam protez hastasısınız, bundan sonra bu protezi taşıyan çene kemiklerinizi ve yumuşak dokularınızı çok iyi korumalısınız. Çenelerinizde dişleri tutan kemikler, diş kayıplarından sonra belli bir miktarda yükseklik kaybetmektedir. Bu yükseklik kaybı hayat boyu hiç durmadan devam edecektir. Kemikteki bu erimenin azalması sizin hekiminizin önerilerine uymanıza bağlıdır.
Ağzınıza ne kadar uyumlu olsa da protezinizi günün 24 saati kullanmamalısınız. Devamlı kullanım çene kemiklerinde hızlı bir erime oluşturacağından ileride başka bir protez kullanmanızı zorlaştıracaktır. Bu nedenle protezinizi günde en az 8 saat çıkartarak su dolu bir kap içerisinde (veya nemli bir havluya sararak) korumalısınız. Bu dinlenme için en uygun zaman gece uykusudur. Çünkü uyku sırasındaki istenmeyen çene hareketleri proteze ve altındaki dokulara gelen basıncın artmasına neden olabilir. Protezinizi hiçbir zaman sıcak suya koymayın. Çıkardığınız zaman koyduğunuz kabı çocukların ve ev hayvanlarının ulaşamayacağı yerlerde tutun.
Alt tam protezin tutuculuğu her zaman üst proteze oranla daha zayıftır. Alt çenede dilin kapladığı alan nedeniyle bunun tamamen önlenebilmesi olanaksızdır. Zamanla dudak, yanak ve dil kaslarınız alıştıkça protezinizin oynaması daha da azalacaktır. Protez yapıştırıcı toz veya kremleri ancak doktorunuz önerirse kullanmalısınız.
İlk takıldığında protezinizin vurması, tuhaf gelmesi, ağızda kötü bir tat olması, tükürük salınımında değişiklikler oluşturması normaldir. Bu gibi durumlarda kendiniz herhangi bir işlem uygulamadan (içerisine pamuk, kumaş koymak veya kenarlarını törpülemek gibi...) hemen doktorunuzu aramalısınız.
Daha önceden protez kullanmanız yeni protezi daha da farklı hissetmenize neden olacaktır. Bu gibi durumlarda hemen eski protezinizi kullanmaya kalkışmamalı, yeni proteze alışmak için gayret göstermelisiniz.
PARSİYEL, BÖLÜMLÜ PROTEZLER
Kısmi diş eksikliğinde eksilen dişlerin yerini doldurmak amacıyla metal gövdeli ve mevcut dişlere metal kroşeler (kancalar) veya özel hassas tutucular yardımıyla tutunan, eksik dişleriniz yerine yapay hazır dişlerin yerleştirildiği, hasta tarafından takılıp çıkartılabilen protezlerdir.
Kullandığınız parsiyel protez, ağzınızda kalan kendi dişlerinizin yer değiştirmesini önler. Doğal dişler arasında boşluklar oluştuğunda, yandaki ve karşıdaki dişler bu boşluğa doğru hareket ederler. Yer değiştiren dişlerin hem temizlenmeleri daha güçtür, hem de üzerlerine istenmeyen yükler gelmektedir. Bu nedenlerle çürük, diş eti hastalığı ve bu dişlerin kaybolma riski artmaktadır. Protez kullanımı ile çiğneme ve konuşma daha rahat olacaktır. Diş eksikliği sonucunda tek taraf kullanılarak çiğneme yapılırsa, devamlı kullanılan taraftaki dişlerde ve diş etlerinde problemler oluşacaktır.
-Diş pozisyonları konuşmada da önemlidir. Protez ile onarılan diş eksiklikleri, konuşma rahatlığı sağlayacaktır.
-Bozulan estetik görünümünüzün düzeltilmesi için de eksik dişlerinizin muhakkak protez ile onarılması gerekir. Çünkü dişler dudak ve yanakları destekleyerek yüz görünümünü etkilemektedir.
İMPLANT DESTEKLİ HAREKETLİ PROTEZLER
Günümüzde diş implantları, tartışmasız olarak doğal dişlere en iyi alternatiftir. Geleneksel köprü ve protezlere göre daha iyi konuşma ve çiğneme fonksiyonu sağlarken, yüzünüzde doğal bir görünümü de beraberinde getirir.
İmplantlar, diş kökü şeklinde titanyumdan hazırlanmış, çene kemiğine küçük bir operasyon ile yerleştirilen suni diş kökleridir.
Titanyum doku dostu bir malzemedir. Kemik ile özel bir bağ oluşturarak yerleştirildiği yere, hücresel olarak tutunur. Bu tutunma tamamlandığında (2-6 ay) üst yapı dediğimiz protezi hazırlama işlemine geçilir. Günümüzde implantlar tartışmasız olarak doğal dişe en iyi alternatiftir.
Tam dişsizlik olgularının tedavisinde sabit ve hareketli implant üstü uygulaması yapılabilmektedir. Uygulanan implant sayısı protez tipinin belirlenmesinde ana faktörlerden birisidir. Genellikle iki veya dört adet implant kullanılarak implant destekli hareketli protezler yapılmaktadır. Dişsiz bireylerde implant destekli sabit protez uygulamaları hasta açısından kullanım kolaylığı vermektedir ve hastaya psikolojik olarak destek ve özgüven vermektedir.
Alt çenedeki tüm dişlerini kaybetmiş ve protez taşıyan hastalar: Bu hastalar protezin hareketine bağlı olarak sürekli ağrıdan (vuruk) ve iyi çiğneyememekten şikayetçidirler. Bu şikayet zaman içinde proteze destek olan kemik dokunun erimesi ile daha da artar hale gelir. Bu tip hastalarda implant tedavisi, yukarıdaki tüm şikayetleri ortadan kaldırdığı gibi kemiğin erimesini de durdurmaktadır. Daha az gıda birikimine neden olmaktadır.
Üst çenedeki tüm dişlerini kaybetmiş ve protez taşıyan hastalar: Üst protezler alt çene protezlerine oranla daha stabil olsalar da protezin damağı kapatan tasarımı tat alma duygusunu azaltıp mide bulantısına neden olabilmektedir.
Alt ya da üst çenede dişlerinin bir kısmını kaybetmiş hastalar: Bu hastaların şikayeti kancalarla tutunan protezin çirkin görüntüsü, ya da köprü yapılabilmesi için sağlam dişlerini kestirme zorunluluğu olarak sayılabilir.
Hareketli bölümlü ve tam protezlerin temizliği ve bakımı
• Protezlerinizi her yemekten sonra çıkararak iç ve dış yüzeylerini sabun kullanarak temizleyiniz. Mutlaka diş fırçası ve sabunla protezlerinizi temizleyin.
• Diş macunu protezinizin dış yüzeyindeki cilasının kaybolmasına sebep olmaktadır. Cilası kaybolan protezlerde mikroorganizmaların tutulması için ortam sağlayarak temizliğini güçleştirecektir.
• Protez temizliğinde, farklı amaçlar için üretilen her türlü tmizlik maddelerini çamaşır suyu, bulaşık ve çamaşır deterjanları...vs kullanmayınız bu maddeler protezin yapısını bozmaktadır.
• Protezlerinizi çıkartıp temizledikten sonra ağız içindeki dişsiz alanları yumuşak bir fırçası veya gazlı bez ile temizleyiniz. Bölümlü protez kullanan hastalarda mutlaka dişler ayrı olarak fırçalanmalıdır.
• Protezlerinizi çıkardığınızda mutlaka su dolu bir kap içerisinde saklayınız
• Diş hekimlerinizin kontrolü altında olmadan siz veya bir başkası aşındırma, ilave tamir gibi işlemler kesinlikle yapmayınız.
• Proteziniz takıldıktan sonra 1 hafta içinde mutlaka hekim tarafından ilk kontrol yapılmalıdır.Diğer kontroller 6 ayda bir, bu mümkün değilse yılda bir defa muhakkak yapılmalıdır.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Hareketli Protezler" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Dr.Dt. Mehmet Mustafa ÖZARSLAN'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Dr.Dt. Mehmet Mustafa ÖZARSLAN'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
1 Beğeni 
Yazan Uzman
|
| Makale Kütüphanemizden | ||||
|
total protez, dişsiz ağza protez, implant, overdenture, hareketli protez, hareketli protezler, hareketli diş protezi, parsiyel protez, bölümlü protez
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
