Zeytinyağı Tüketimi Niçin Gereklidir ve Tüketirken Nelere Dikkat Edilmelidir?
Akdeniz mutfağını önemli besini
Geçtiğimiz günlerde arısız bal, zehirleyen okul sütü, antibiyotikli kutu sütleri, boya maddeleri eklenmiş ekmek gibi gıdaların sağlığımızı tehdit ettiği gerçeğiyle yüzleşirken ve bu durum “ne yiyeceğimiz” konusunda endişelere yol açarken zeytinyağında da hileler yapıldığı ortaya çıkmıştı. Bunun üzerine bu yazımda zeytinyağı satın alırken ve tüketirken nelere dikkat etmemiz gerektiğine dair hatırlatmalarda bulunmak istedim.
Zeytinyağı barışın simgesi olmasının yanı sıra Akdeniz mutfağının önemli bir besini olmuştur. Hekimlikte de zeytinyağının tedavi edici özelliğinden çağlar boyunca yararlanılmıştır.Hipokrat ülserin, koleranın ve adale ağrılarının tedavisiyle yaraların iyileşmesi için zeytinyağını önermiştir.
Doğanın Akdeniz insanlarına armağanı
Zeytinyağı dış görünüş itibariyle çeşidine bağlı olarak, açık sarıdan yeşile değişen renge 20 ̊ C de 0.9 yoğunluğa sahip koyu sıvı görünümlü bir yağdır. Tadı değişik olgunluk derecesinde taze olarak toplanmış zeytinlerin tadını, kokusu yine meyvemsi kokuyu hatırlatır. 1gramı 9 kalori verir.
Zeytinyağının sağlığımızı ilgilendiren en karakteristik özelliği oleik asidi yüksek oranda barındırmasıdır. Oleik asit miktarı toplam yağ asitlerinin üçte ikisi veya daha fazlası kadardır.
Zeytinyağı, elzem yağ asidi olan linoleik asidi de gereksinimimizi karşılayabilecek düzeyde içerir. Doymuş yağ asit içeriği toplam yağ asitlerinin yüzde 14’ü kadardır.
Zeytinyağını diğer sıvı yağlardan ayıran bir başka özelliği ise yağ yapısı dışındaki bileşiminde antioksidanöğeler (tokoferoller), fenol bileşikleri, steroller (fitosterol, kampesterol),fosfolipitler, karotenoidler ve bazı aromatik öğeler içermesidir. Tokoferollerin%90’ını en aktif formdaki alfa-tokoferol (Vit E) oluşturmaktadır.
Zeytinyağı; yağ asitlerinin bileşiminin tekli doymamış oleik asit olması, birçok antioksidantı içermesi veoto-oksidasyona dirençli olması gibi açılardan dolayı sağlığımız açısından önemlidir.
Zeytinyağı kalp sağlığının dostudur.
Bütün araştırmalar, hayvansal yağ tüketimini azaltan ve zeytinyağı tüketimini yükselten Akdeniz diyeti kalp sağlığını koruyucu bir rol oynamaktadır ve izlenmesi gereken sağlıklı bir diyet olduğunu doğrulamaktadır.
Zeytinyağı, toplam ve LDL kolesterolünü düşürmek suretiyle bitkisel yağlarla aynı işlevi görmektedir. Ancak HDL kolesterolünü düşürmemektedir. Üstelik fazla tüketilen çoklu doymamış yağasitleri içeren bitkisel yağlar bağışıklık sistemini zayıflatmakta ve kanser riskini artırmaktadır.
Zeytinyağının diğer önemli özelliği kötü LDL kolesterolünün damarları tahrip etme gücünü azaltmasıdır.Çoklu doymamış yağ asitleri içeren bitkisel sıvı yağların alımının artması,serbest radikallerin oluşumunu artırır. Bunlar da LDL kolestreolünün oksidasyonunu hızlandırır.
Temel yağ asidi tekli doymamış yağ asidi oleik asit olan zeytinyağının oksidasyona duyarlılığı azdır.Dolayısıyla LDL kolesterolünün oksidasyonunda rolü önemsizdir.
Yine yapılan araştırmalarda az yağlı diyet, HDL kolesterolünü indirmiş trigliseridleri yükseltmiştir.
Bu sonuçlar kan lipidleri arasındaki dengeyi zeytinyağının az yağlı diyetten daha iyi ve sağlıklı biçimde koruduğunu göstermektedir. Sonuçta zeytinyağı, koroner kalp hastalıklarının oluşmasına neden olan yüksek kolesterol, yüksek LDL, düşük HDL ve doymuş ve çoklu doymamış bitkisel yağların oksidasyonuyla serbest radikallerin damarlarda oluşturduğu pıhtılarla savaşan başlıca yağdır.
Zeytinyağı, aynı zamanda tansiyonun kontrol altında tutulmasında ve sindirim için gerekli olan salgıları da olumlu yönde etkiler. Safra kesesinin kolesterolden temizlenmesine yardımcı olur. Ayrıca kabızlığı önleyerek bağırsakların daha iyi çalışmasını sağlar. Ayrıca kan şekerinin kontrol edilmesine de katkıda bulunur. Zeytinyağındaki E vitamini içeriğinde tokoferollerin ve polifenollerin antioksidan etkiye sahip olması kanserden korunmada ve yaşlanmayı geciktirmede olumlu rol oynar.
Türk mutfağı dışında dünyanın hiçbir mutfağında “Zeytinyağlılar” diye anılan yemek grubu yoktur.
Ülkemizde yıllık kişi başına 1-2 kg zeytinyağı tüketiliyor olmasına rağmen geleneksel yemek kültürümüz içinde zeytinyağının her zaman özel yeri olmuştur. Türk mutfağı dışında dünyanın hiçbir mutfağında “Zeytinyağlılar” diye anılan yemek grubu yoktur.
Diğer bütün sıvı yağlar ancak rafine edildikten sonra yemeklik yağ olarak kullanılabilmelerine rağmen zeytinyağı, doğal haliyle de kullanılabilen, direkt zeytin meyvesinden elde edilen tek yağdır.
Zeytinyağı, çiğ olarak da, yemek pişirirken de, kızartma yaparken de kullanılabilen bir sıvı yağ türüdür. Yaygın kanının aksine zeytinyağı, her türlü yemekte, kızartmalarda,böreklerde ve kek yapımında başarıyla kullanılır. İ.Ö. 350 tarihinden beri yemekleri kızartırken dahi zeytinyağı kullanıldığını şair Archestratus'un yemek tarifinden biliyoruz.
Zeytinyağının, ısıtıldığında yararlı özelliklerini kaybettiği sanısı tümüyle yanlıştır. Buna ek olarak her ne kadar sağlıklı mutfakta kızartmalara yer vermiyor olsak da zeytinyağının dumanlanma noktası yani ısıtılan yağda sağlığa zararlı öğelerin oluştuğu ısı 210º C' dir.Bu da, azami kızartma ısısı olan 180º C'nin oldukça üstündedir. Dolayısıyla zeytinyağı kızartmalara da uygun özelliktedir.
Zeytinyağını satın alırken ve tüketirken şunlara dikkat etmelisiniz.
1. “marka ”ürünleri satın almayı tercih ediniz. Yemeklere rivyera, salatalara sızma tiplerini tercih edebilirsiniz.
2. Uygun koşullarda saklandığında en az 2 yıl dayandığından, yıllık gereksinimiz kadarını, bir seferde varsa zeytinyağı üreten yakınlarınız veya tanıdıklarınızdan alın. Yoksa güvenilir üretici bulmaya çalışın.
3. Köy pazarlarında, karayolları kenarlarında “organik”, “sızma” adı altında plastik şişelere doldurulmuş kaynağı belirsiz yağlara şüpheyle yaklaşınız.
4. “bölgesel işaretleme” yapılmış zeytinyağlarını seçin. Marmara bölgesi, Ayvalık yöresinin yağları açık sarı, ince kıvamlıdır.Meyve kokusu azdır. Akhisar’dan güneye doğru inildikçe yağın meyve kokusu belirginleşir, daha koyu sarı renginde ve daha kıvamlı olur.
5. Satın aldığınız zeytinyağını, hava almayacak bir biçimde, doğrudan güneş ışığı görmeyen, serin bir yerde muhafaza ediniz. Direkt güneş ışığı, zeytinyağının tadında acılaşmaya yol açar. 14-15 derecelik ortamlar, ısı açısından zeytinyağının saklanması için ideal ortamlardır.
6. Zeytinyağı soğukta kaldığında ya da buzdolabına konulduğunda renk değiştirebilir ve hatta donabilir. Donan zeytinyağı oda sıcaklığında tekrar sıvı hale gelir. Bu durum yağın rengini değiştirse bile tadında da, içeriğinde de herhangi bir bozulmaya neden olmaz.
7. Plastik ve metal kaplarda değil cam, porselen ya da çelik kaplarda saklayın.
8. Yararlıdır diyerek aşırı tüketiminden kaçının. 1 tatlı kaşığı zeytinyağının45 kalori verdiğini göz önünde bulundurarak yaklaşık 1 kg sebze yemeğine 2yemek kaşığı kadar koyunuz.
Yaşam kalitenizi düşürmeden sağlıklı bir yaşam için toplam yağ ve doymuş yağ tüketiminizi azaltırken zeytinyağı miktarını tahıl, sebze ve meyvelerle birlikte yeterince arttırmanız her zaman daha yararlı olacaktır.
Geçtiğimiz günlerde arısız bal, zehirleyen okul sütü, antibiyotikli kutu sütleri, boya maddeleri eklenmiş ekmek gibi gıdaların sağlığımızı tehdit ettiği gerçeğiyle yüzleşirken ve bu durum “ne yiyeceğimiz” konusunda endişelere yol açarken zeytinyağında da hileler yapıldığı ortaya çıkmıştı. Bunun üzerine bu yazımda zeytinyağı satın alırken ve tüketirken nelere dikkat etmemiz gerektiğine dair hatırlatmalarda bulunmak istedim.
Zeytinyağı barışın simgesi olmasının yanı sıra Akdeniz mutfağının önemli bir besini olmuştur. Hekimlikte de zeytinyağının tedavi edici özelliğinden çağlar boyunca yararlanılmıştır.Hipokrat ülserin, koleranın ve adale ağrılarının tedavisiyle yaraların iyileşmesi için zeytinyağını önermiştir.
Doğanın Akdeniz insanlarına armağanı
Zeytinyağı dış görünüş itibariyle çeşidine bağlı olarak, açık sarıdan yeşile değişen renge 20 ̊ C de 0.9 yoğunluğa sahip koyu sıvı görünümlü bir yağdır. Tadı değişik olgunluk derecesinde taze olarak toplanmış zeytinlerin tadını, kokusu yine meyvemsi kokuyu hatırlatır. 1gramı 9 kalori verir.
Zeytinyağının sağlığımızı ilgilendiren en karakteristik özelliği oleik asidi yüksek oranda barındırmasıdır. Oleik asit miktarı toplam yağ asitlerinin üçte ikisi veya daha fazlası kadardır.
Zeytinyağı, elzem yağ asidi olan linoleik asidi de gereksinimimizi karşılayabilecek düzeyde içerir. Doymuş yağ asit içeriği toplam yağ asitlerinin yüzde 14’ü kadardır.
Zeytinyağını diğer sıvı yağlardan ayıran bir başka özelliği ise yağ yapısı dışındaki bileşiminde antioksidanöğeler (tokoferoller), fenol bileşikleri, steroller (fitosterol, kampesterol),fosfolipitler, karotenoidler ve bazı aromatik öğeler içermesidir. Tokoferollerin%90’ını en aktif formdaki alfa-tokoferol (Vit E) oluşturmaktadır.
Zeytinyağı; yağ asitlerinin bileşiminin tekli doymamış oleik asit olması, birçok antioksidantı içermesi veoto-oksidasyona dirençli olması gibi açılardan dolayı sağlığımız açısından önemlidir.
Zeytinyağı kalp sağlığının dostudur.
Bütün araştırmalar, hayvansal yağ tüketimini azaltan ve zeytinyağı tüketimini yükselten Akdeniz diyeti kalp sağlığını koruyucu bir rol oynamaktadır ve izlenmesi gereken sağlıklı bir diyet olduğunu doğrulamaktadır.
Zeytinyağı, toplam ve LDL kolesterolünü düşürmek suretiyle bitkisel yağlarla aynı işlevi görmektedir. Ancak HDL kolesterolünü düşürmemektedir. Üstelik fazla tüketilen çoklu doymamış yağasitleri içeren bitkisel yağlar bağışıklık sistemini zayıflatmakta ve kanser riskini artırmaktadır.
Zeytinyağının diğer önemli özelliği kötü LDL kolesterolünün damarları tahrip etme gücünü azaltmasıdır.Çoklu doymamış yağ asitleri içeren bitkisel sıvı yağların alımının artması,serbest radikallerin oluşumunu artırır. Bunlar da LDL kolestreolünün oksidasyonunu hızlandırır.
Temel yağ asidi tekli doymamış yağ asidi oleik asit olan zeytinyağının oksidasyona duyarlılığı azdır.Dolayısıyla LDL kolesterolünün oksidasyonunda rolü önemsizdir.
Yine yapılan araştırmalarda az yağlı diyet, HDL kolesterolünü indirmiş trigliseridleri yükseltmiştir.
Bu sonuçlar kan lipidleri arasındaki dengeyi zeytinyağının az yağlı diyetten daha iyi ve sağlıklı biçimde koruduğunu göstermektedir. Sonuçta zeytinyağı, koroner kalp hastalıklarının oluşmasına neden olan yüksek kolesterol, yüksek LDL, düşük HDL ve doymuş ve çoklu doymamış bitkisel yağların oksidasyonuyla serbest radikallerin damarlarda oluşturduğu pıhtılarla savaşan başlıca yağdır.
Zeytinyağı, aynı zamanda tansiyonun kontrol altında tutulmasında ve sindirim için gerekli olan salgıları da olumlu yönde etkiler. Safra kesesinin kolesterolden temizlenmesine yardımcı olur. Ayrıca kabızlığı önleyerek bağırsakların daha iyi çalışmasını sağlar. Ayrıca kan şekerinin kontrol edilmesine de katkıda bulunur. Zeytinyağındaki E vitamini içeriğinde tokoferollerin ve polifenollerin antioksidan etkiye sahip olması kanserden korunmada ve yaşlanmayı geciktirmede olumlu rol oynar.
Türk mutfağı dışında dünyanın hiçbir mutfağında “Zeytinyağlılar” diye anılan yemek grubu yoktur.
Ülkemizde yıllık kişi başına 1-2 kg zeytinyağı tüketiliyor olmasına rağmen geleneksel yemek kültürümüz içinde zeytinyağının her zaman özel yeri olmuştur. Türk mutfağı dışında dünyanın hiçbir mutfağında “Zeytinyağlılar” diye anılan yemek grubu yoktur.
Diğer bütün sıvı yağlar ancak rafine edildikten sonra yemeklik yağ olarak kullanılabilmelerine rağmen zeytinyağı, doğal haliyle de kullanılabilen, direkt zeytin meyvesinden elde edilen tek yağdır.
Zeytinyağı, çiğ olarak da, yemek pişirirken de, kızartma yaparken de kullanılabilen bir sıvı yağ türüdür. Yaygın kanının aksine zeytinyağı, her türlü yemekte, kızartmalarda,böreklerde ve kek yapımında başarıyla kullanılır. İ.Ö. 350 tarihinden beri yemekleri kızartırken dahi zeytinyağı kullanıldığını şair Archestratus'un yemek tarifinden biliyoruz.
Zeytinyağının, ısıtıldığında yararlı özelliklerini kaybettiği sanısı tümüyle yanlıştır. Buna ek olarak her ne kadar sağlıklı mutfakta kızartmalara yer vermiyor olsak da zeytinyağının dumanlanma noktası yani ısıtılan yağda sağlığa zararlı öğelerin oluştuğu ısı 210º C' dir.Bu da, azami kızartma ısısı olan 180º C'nin oldukça üstündedir. Dolayısıyla zeytinyağı kızartmalara da uygun özelliktedir.
Zeytinyağını satın alırken ve tüketirken şunlara dikkat etmelisiniz.
1. “marka ”ürünleri satın almayı tercih ediniz. Yemeklere rivyera, salatalara sızma tiplerini tercih edebilirsiniz.
2. Uygun koşullarda saklandığında en az 2 yıl dayandığından, yıllık gereksinimiz kadarını, bir seferde varsa zeytinyağı üreten yakınlarınız veya tanıdıklarınızdan alın. Yoksa güvenilir üretici bulmaya çalışın.
3. Köy pazarlarında, karayolları kenarlarında “organik”, “sızma” adı altında plastik şişelere doldurulmuş kaynağı belirsiz yağlara şüpheyle yaklaşınız.
4. “bölgesel işaretleme” yapılmış zeytinyağlarını seçin. Marmara bölgesi, Ayvalık yöresinin yağları açık sarı, ince kıvamlıdır.Meyve kokusu azdır. Akhisar’dan güneye doğru inildikçe yağın meyve kokusu belirginleşir, daha koyu sarı renginde ve daha kıvamlı olur.
5. Satın aldığınız zeytinyağını, hava almayacak bir biçimde, doğrudan güneş ışığı görmeyen, serin bir yerde muhafaza ediniz. Direkt güneş ışığı, zeytinyağının tadında acılaşmaya yol açar. 14-15 derecelik ortamlar, ısı açısından zeytinyağının saklanması için ideal ortamlardır.
6. Zeytinyağı soğukta kaldığında ya da buzdolabına konulduğunda renk değiştirebilir ve hatta donabilir. Donan zeytinyağı oda sıcaklığında tekrar sıvı hale gelir. Bu durum yağın rengini değiştirse bile tadında da, içeriğinde de herhangi bir bozulmaya neden olmaz.
7. Plastik ve metal kaplarda değil cam, porselen ya da çelik kaplarda saklayın.
8. Yararlıdır diyerek aşırı tüketiminden kaçının. 1 tatlı kaşığı zeytinyağının45 kalori verdiğini göz önünde bulundurarak yaklaşık 1 kg sebze yemeğine 2yemek kaşığı kadar koyunuz.
Yaşam kalitenizi düşürmeden sağlıklı bir yaşam için toplam yağ ve doymuş yağ tüketiminizi azaltırken zeytinyağı miktarını tahıl, sebze ve meyvelerle birlikte yeterince arttırmanız her zaman daha yararlı olacaktır.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Zeytinyağı Tüketimi Niçin Gereklidir ve Tüketirken Nelere Dikkat Edilmelidir?" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Dyt.Selma Önelge GÜR'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Dyt.Selma Önelge GÜR'ün izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin 
Yazan Uzman
|
zeytinyağı, zeytinyağlılar, sızma, rivyera, yemeklik yağ, zeytinyağlı yemek grubu, zeytinyağı kültürü, zeytinyağının yararları, zeytinyağının faydaları, zeytinyağı tüketimi, zeytinyağının önemi, akdeniz mutfağında zeytinyağı, türk mutfağında zeytinyağı
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
