Menepoz' da Takip Tedavisi

Hormon replasman tedavisi (HRT) nedir?

• Kadında eksilen hormonları menopoz öncesi dönemdeki seviyeye getirmek amaçlı bir tedavi
• 2002 ve 2004 yıllarında sonlandırılan WHI çalışması sonuçlarına göre kronik hastalıkların önlenmesi amacıyla hangi yaşta olursa olsun kadınlarda uzun süreli (5 yıl ve üstünde) HRT önerilmemektedir.
Hormon replasman tedavisine ne zaman başlanmalıdır?
• Perimenopoz geçiş döneminde oral kontraseptif (OKS) ve
• ardından menopoz sonrası HRT uygulaması
• kalp hastalıklarından korunmada ve zihin fonksiyonlarında daha etkili olabilir
• HRT’nin menopozun ilk yıllarında yoğun görülen ateş basmaları ve
• vajende kuruluk şikayetleri için
• 2-3 senelik kullanımı önerilmektedir.
Hormon replasman tedavisinin yan etkileri nelerdir?
• Bulantı, su tutulumu, göğüslerde gerginlik, kilo alma ve vajinal akıntı
• Önceden migreni olan kadınlarda baş ağrısı yakınması artabilir
• Progestin ile dengelenmemiş östrojen tedavilerinde rahim kanseri riski artar

Hormon replasman tedavisinin sakıncalı olduğu durumlar nelerdir?

• Rahim kanseri,
• Meme kanseri,
• Kan pıhtılaşma problemleri,
• Aktif safra kesesi ve karaciğer hastalıkları
• Önceden geçirilmiş karaciğer ve safra kesesi hastalıkları ile şeker hastası olan kadınlar hormon replasman tedavisi sırasında yakın takip edilmelidir.
Hormon tedavisinin muhtemel fayda / zararları

Faydaları:

• Uykusuzluk azalır
• İyi kolesterol yükselir
• Konsantrasyon ve hafıza düzelir
• Vaginal kuruluk geçer
• Sıcak basmaları azalır
• Katarakt oluşumu azalır.
• Bagırsak kanseri azalır

Zararları:

• Kan pıhtıllaşması artar
• Safra kesesi hast. artar
• Bazı kadınlarda meme kanseri artışı
Hormon kullanmadan tedavi
• Egzersiz
Aerobik egzersizler, hafif ağırlık çalışmaları osteoporoz, kalp damar hastalıkları ve menopoz semptomlarını azaltmak için faydalı
• Diyet
Meyva ve sebze ağırlıklı
• Vaginal ürünler
Östrojenli kremler, kayganlaştırıcı kremler
• Bitkisel tedavi
Fitoöstrojenden zengin
• Çin tıbbı
Akupuncture
Meme muayenesi;
• Mamografi
40 yaş > 2 yılda bir
50 yaş > her yıl

Menopozun vücut ağırlığı üzerindeki etkisi nedir?

• Geçen her on yıl ile birlikte kalori ihtiyacı %2-8 azalır.
• Yapılan düzenli egzersiz fazla kilo alınmasını önler.
• Yaş ilerledikçe vücuttaki yağ yüzdesi artar ve kas kitlesi azalır.
• Düşük yağlı diyet ve düzenli egzersiz ideal kilonuzu korumanızı sağlar
Cildimin genç görünmesini nasıl sağlayabilirim?
• Cildinizin direk güneş ışığına maruz kalmasından kaçının
• Saat 10:00-14:00 arasında gölgede veya içerde olun
• Cilt koruyucu faktörü en az 15 olan kremler kullanın
• Sigara ciltte yaşlanmayı ve özellikle ağız etrafındaki kırışıkları arttırır.
• Egzersiz, dolaşımı ve cilt beslenmesini olumlu yönde etkiler
• Vitamin A ve E içeren ve sebzelerden zengin dengeli bir diyet ve bol su cildinizi besleyerek yumuşatır.
• Uygun temizleyici ve nemlendiriciler ile düzenli bir bakım
Menopoz döneminde korunmam gerekir mi?
• 50 yaş < 2 yıl
• 50 yaş> 1 yıl korunma tavsiye edilir.
Sonuç;
• Menopoz öncesi ;
– 35 günden daha fazla süre adet olmuyorsan DR. DANIŞ!
– Şİkayetlerin başlıyorsa, DR. Danış

• Menopoz sonrası;
Şikayet olsun olmasın DR.Danış !
Meme muyanesi ve mamografi
USG ile rahim iç kalınlık ve yumurtalık takibi
Kan biokimyasal değerleri izlemi

İnfertilite (Kısırlık) Tedavisi

Tedavi ,araştırma safhasında bulunan nedene bağlı olarak ,yumurtlamayı sağlamak için hormon uygulanmasından , cerrahi müdahaleye veya tüp bebek gibi yardımcı üreme tekniklerine kadar değişebilir.

Yumurtlama problemleri

Kısırlık nedeniyle doktora başvuran kadınların yaklaşık % 20’sinde yumurtlama problemi vardır. Kadın üreme fonksiyonları, bazı hormon bezleri tarafından salgılanan hormonlarla kontrol edilir. Bu bezlerden beyin sapında bulunan iki tanesi FSH ve LH hormonları yumurtlamanın oluşmasında temel rol oynarlar.

Bu bezlerdeki hormon salınımındaki bozukluklar yumurtlama problemlerine yol açarlar. Bu durumda yumurtlama çeşitli ilaçlarla (Klomifen,Puregon) uyarılmalıdır. Yumurta gelişimi kandaki hormon seviyeleri ve ultrasonla takip edilerek, yumurtlama için uygun zaman tayin edilir. Bazı durumlarda yumurtanın çatlaması, çeşitli ilaçlarla (Profazi, Pregnyl) sağlanabilir. Döllenme için en uygun zaman böylece belirlendikten sonra çifte ilişki önerilebileceği gibi halk arasında aşılama diye anılan, spermlerin yıkanma sonrası rahim içine yerleştirilmesinden ibaret olan inseminasyon da yapılabilir.

İntra uterin İnseminasyon (AŞILAMA) tedavisi

İnseminasyon daha çok,kadında rahim ağzına ait problemlerde , erkekte sperm sayısında ve hareketliliğinde hafif bozuklukların bulunduğu durumlarda veya çifte ait hiçbir problemin bulunamadığı ,açıklanamayan kısırlık durumlarında uygulanmaktadır.

İnseminasyon için, erkekten alınan sperm sıvısı laboratuar koşullarında çeşitli yıkama işlemlerine tabi tutularak , sperm hücreleri çok az bir sıvı içinde konsantre edilmekte böylece sayı hareketlilik oranı artırılmaktadır. Daha sonra bu sıvı ince bir kateter yardımı ile rahim ağzından geçirilerek doğrudan rahmin içine verilmektedir.

Bu tedavi rahim ağzından salgılanan mukusun, spermin rahim içine geçişini engellediği durumlarda en iyi sonucu vermektedir. İnseminasyon ayrıca nedeni açıklanamamış kısırlık olgularında ve hafif erkek kısırlığı olgularında da kullanılmaktadır. En yüksek gebelik oranlarının ilk üç uygulamada olduğu ,altı uygulamadan sonra gebelik şansının çok düşük olduğu gösterilmiştir. Uygun koşullarda yapılmış üç inseminasyon sonrası yardımcı üreme tekniklerine geçilmesi düşünülebilir. Özellikle nedeni açıklanamayan kısırlık olgularında çiftlerin yaklaşık yüzde 25'inde tüp bebek uygulanmasında spermden veya yumurtadan kaynaklanan bir döllenme bozukluğu görülmektedir.

Yumurtlama yokluğu, ilaçlara yanıt vermediği bazı durumlarda yumurtalık yetmezliğine bağlı olabilir. Tedavisi olmayan bu durumda tek çözüm, ülkemizde uygulanmasına izin verilmeyen ancak kuzey kıbrıs türk cumhuriyetinde yasal olan yumurta veya embriyo bağışıdır.

Yardımcı üreme teknikleri

Erkek ve kadın üreme hücrelerinin doğal yollardan bir araya gelemediği durumlarda daha ileri tekniklere başvurmak gerekmektedir. Bu tekniklerin çoğunda kadının yumurtaları ultrason kontrolünde bir iğne ile emilerek vücut dışına alınmaktadır. Bu amaçla çeşitli ilaçlarla aynı anda birçok yumurtanın gelişmesi sağlanmakta ve uygun koşullarda 20'den fazla yumurta hücresi elde edilebilmektedir. Sperm elde edilmesi ise çoğu zaman çok daha kolaydır ancak menisinde sperm bulunmayan erkeklerde spermleri yumurtalık kanalından veya doğrudan yumurtalıklardan elde etmek için cerrahi işlemlere gerek duyulmaktadır

Tüp Bebek - ICSI MİKROENJEKSİYON

Tüp bebek ,İntrasitoplazmik sperm enjeksiyonu (ICSI) olarak da adlandırılan mikroenjeksiyon işleminde seçilen tek bir sperm hücresi bir yumurtanın içine enjekte edilir. Bu işlemden önce çeşitli kimyasallar kullanılarak yumurtanın etrafındaki hücreler temizlenir. Mikroenjeksiyon işlemi özel mikroskoplara takılan mikropipetler yardımı ile gerçekleştirilir. 1992 yılından beri uygulanmakta olan ICSI işlemi ile döllenme oranları %80–90’lara ulaşmıştır.

MİKROENJEKSİYON TEDAVİSİ

Ağır erkek infertilitesi vakaları;

Menide az sayıda spermi olan,

Sperm hareketliliği az olan,

Normal yapıdaki spermi az olan,

Normal sayıda spermi olmasına rağmen spermlerin yumurtayı dölleyemediği durumlarda,

Mikroenjeksiyon tedavisi uygulanır.

Azospermi vakaları;

Bu yöntem ile menisinde hiç spermi olmayan erkeklerden MESA ve TESE işlemleri ile elde edilen spermler, eşlerinden alınan yumurtalara enjekte edilerek bu çiftlerin sağlıklı çocuk sahibi olabilmeleri mümkün olur.

Amniyosentez

(Bebeğin suyunun alınması)
· 35 yaş üzeri gebeliklerde,
· İkili veya üçlü testleri riskli çıkmış gebelere,
· Ultrasonografide anomali şüphesi oluşanlarda yapılan bir incelemedir.
Amniyosentez ne zaman yapılır?
Bu işlem gebeliğin 16-18 haftalar arasında yapılabilir.

Amniyosentez nasıl yapılır?

Önce ultrasonla her zamanki gibi bir inceleme yapılarak işlem için en uygun nokta seçilir. Annenin karın cildindeki bu noktaya çok ince bir iğne ile lokal anestetik yapılır. Bazen ikinci bir iğne ile bir miktar lokal anestetik biraz daha derine doğru yapılabilir. Daha sonra özel bir iğne uyuşturulmuş olan yolda ultrasonda izlenerek gebelik kesesi içerisine ilerletilir. Amniyosentez sırasında iğne rahim duvarından doğrudan bebeğin içinde yüzdüğü sıvı içine girer. İşlem sadece birkaç dakika sürer.

Sonuç ne zaman çıkar?

İlk sonuç genellikle PCR/FISH yöntemi ile 2-3 gün içinde alınabilir. Kesin sonuç ise 15 –20 gün sonra elimizde olur.

İşlemin riski nedir ?

Amniyosentezin düşüğe yol açma riski yaklaşık % 0.5 dir.

Opr.Dr. Haldun CANOVA