Kulak Ağrıları Tatilinizi Bozmasın
Yoğun bir çalışma temposu ardından gelen yaz mevsimi için tatil planları yapılmaya başlanıyor. Sevimsiz bir kulak ağrısı, kişiyi yolculuk sırasında uçakta, dalışta ya da serinlemek için suya girdikten sonra yakalayabilir. Zamansız gelen kulak ağrıları sizi ya da çocuğunuzu etkileyerek tatilinizi zehir edebilir. Bu yazı, yazın yaşanan kulak rahatsızlıkları ve bunları önlemenin yolları ile ilgili bilgiler vermeyi amaçlıyor.
Kulağımız kulak kepçesi, kulak kanalı, kulak zarı, orta kulak ve iç kulak yapılarından oluşur. Bunların hepsinin ayrı ayrı çeşitli hastalıkları vardır; fakat yazın ağrıya neden olan durumlar genellikle kulak kanalı veya orta kulak ile ilgilidir.
Kulak kanalı, diğer adıyla dış kulak yolu, çok ince bir deri örtüsü ile kaplıdır ve bu nedenle iltihaplanmalar sırasında genellikle çok ağrılı olur. İnfeksiyonlar sırasında şişme ile kanal daralır; böylelikle kişi kulağına dokunamaz ve hatta üzerine yatamaz hale gelir. Kulak kapandığında ise işitme de azalır. Dış kulak yolu infeksiyonu adı verilen bu durumda, genellikle kulak kanalında bulunan kulak kiri, birikintiler veya egzama-deri döküntüleri, kirli havuz ya da deniz suyu ile ıslanır. Bu sayede mikroplar burada uygun üreme ortamı bulurlar ve hastalık yaparlar. Kulağa su kaçması sonrasında yaşanılan kulak ağrılarının en sık nedeni bu durumdur. Genellikle tıkanan kulağın kaşınması ve kurcalanarak açma çabası sonrasında ağrı başlaması ile rahatsızlık verir. Tedavisi bir KBB uzmanınca, infeksiyona yol açan bakteri ya da mantarın özenle kulak kanalından temizlemesi ve etkene yönelik kulak damlası ile ilaçların verilmesi ile yapılır. Tedavi süresince, doktorun belirlediği bir süre boyunca kulağa su kaçırılmaması önerilir. Bu durumun önlenebilmesi için hijyeninden emin olunmayan havuz veya denize girmekten kaçınılması ve kulağın karıştırılmaması gerekir. Ayrıca bu duruma yatkın olanların, doktorlarının önereceği, buharlaşmayı hızlandırarak kısa sürede kulağı kurutan bazı damla veya spreyleri, sudan çıktıktan sonra kullanmaları faydalı olabilir. Kulak tıpa veya tıkaçlarının kullanımına özellikle dikkat edilmelidir. Su kaçmasına engel olarak bu tip infeksiyonları önleyebilecekleri gibi, bazen de kulak kanalına baskı ile tahrişe yol açarak veya su sızdırmaları nedeniyle de iltihaplanmayı kolaylaştırabilmektedirler. İnfeksiyon döneminde kullanılmaları durumunda, tekrara yol açmamak için, kulak tıkaçlarının iyice temizlenmeleri, kurutulmaları ve hatta yenilenmeleri gereklidir. Dış kulak yolu iltihabını sık sık yaşayan bazı hastalarımız, tatile çıkmadan bizlere uğrayarak kulak kontrollerini rutin olarak yaptırırlar. Böylelikle sonradan infeksiyonu kolaylaştırabilecek olan birikintileri kulak kanalından uzaklaştırabiliyoruz.
Uçak yolculuğu veya dalışlar sırasında, yani irtifa değişikliklerinde de kulak ağrısı yaşanabilir. Uçak kalkarken veya iniş sırasında, bazen tıkanma, bazen hafif bir sızı ve bazen de batıcı-şiddetli ağrı şeklinde belirti verir. Genellikle kısa süre sonra ağrı ve tıkanıklık düzelir, ancak birkaç gün hatta bazen haftalar boyunca devam ettiği de olabilir. Bu tip orta kulak ve kulak zarı ağrılarının nedeni kulağın basınç eşitlemesinde bozukluk olmasıdır. Normalde yutkunma sırasında kulaklarda duyulan çıtırtı sesi, burun-geniz-östaki kanalı yoluyla orta kulağa hava girip çıkmasına bağlıdır. Bu sistemin düzgün çalışmadığı durumlarda kişide kulak ağrısı ve kulak tıkanıklığı olabilir. Diğer bir deyişle bu tip kulak sorunlarının nedeni genellikle burun tıkanıklığıdır. Bunu kolayca burnunuzu baş ve işaret parmağınızla sıkıştırdıktan sonra yutkunarak deneyimleyebilirsiniz. Bu şekilde kulakta oluşan vakum ve tıkanıklık hissi, sağlıklı kişilerde burun açıkken tekrar yutkunulduğunda normale döner. Eğer burun tıkanıklığı varsa, irtifa değişikliklerinde değişen dış atmosfer basıncına kulak uyum sağlayamayabilir, kulak zarı gerilir ve ağrı oluşur. En basitinden nezle, grip veya sinüzit gibi hastalıklar sırasında bile uçuş yapılırken ya da dalış yapılırken risk yükselir. Basit üst solunum yolu infeksiyonlarının tıbbi tedavisi çoğu kez uçak yolculuğu sırasında oluşabilecek kulak ağrılarını önler, fakat infeksiyon varlığında kesinlikle dalış yapılmamalıdır. Eğer her seferinde kulak ağrıları yaşanıyorsa, burun boşluğu ve sinüslerle ilgili bir sorun veya östaki borusunun düzgün çalışmasını engelleyen bir hastalık olabileceği akla gelir. Burun tıkanıklığının genellikle uzun süreden beri varolduğu bu hastalarda deviasyon adı verilen burun içi kıkırdak-kemik eğrilikleri, konka şişmesi dediğimiz burun eti şişmeleri, sinüzit, alerjik nezle ve çocuklarda geniz eti gibi pek çok hastalıkla karşılaşabiliyoruz. Bu hastalıkların tümünü rutin olarak yaptığımız endoskopik muayenede günümüzde artık doğrudan görerek belirleyebiliyoruz. Ciddi anatomik bozukluklar dışındaki durumlarda, belirli bir süre uygulanan burun açıcı tedavi etkili olabilir. Basit durumlarda irtifa değişikliği sırasında ciklet çiğnemek, yutkunmak, su yudumlamak veya burnu kapatıp kulaklara hava göndermek (valsalva) fayda edebilir. Bazen doktor önerisiyle kısa etkili burun açıcı sprey veya damlalar sadece bu döneme mahsus verilebilir. Fakat belirtiler her sefer tekrarlıyorsa, tedaviye rağmen yanıt alınamıyorsa ya da endoskopik muayenede tıkayıcı belirgin anatomik bir sorun varsa bunların kalıcı tedavisini de planlamak gereklidir. İrtifa değişikliklerinde yaşanan kulak ağrıları ihmal edilmemelidir. Basit kulak zarı kanamalarından, geçici işitme azlığının görüldüğü orta kulakta sıvı birikmelerine (efüzyonlu otit) ve hatta işitme azlığının bazen kalıcı olduğu kulak zarı yırtılmaları ile iç kulak tipi işitme kayıplarına kadar değişen çeşitli komplikasyonlar görülebilir.
Bunlar dışında orta kulak iltihaplanmaları da şiddetli kulak ağrısı nedenidir. Bu hastalıkta beraberinde kulak tıkanıklığı ve genellikle burun tıkanıklığı da vardır. Bu durum sıklıkla bir üst solunum yolu infeksiyonu ile beraber veya sonrasında, mikropların kulağı etkilemesi nedeniyle oluşur. Çocuklarda olan kulak ağrılarında öncelikle bu durum akla gelmelidir. Fakat orta kulak iltihabı, hastalanmalar yaz aylarında azaldığı için, diğer mevsimlere göre daha az görülür. Tedavisi ve takibi eğer hasta çocuksa kulak burun boğaz veya çocuk hastalıkları uzmanı, erişkinse kulak burun boğaz uzmanı hekimlerce yapılmalıdır.
Kulak zarının önceden beri delinmiş olduğu kronik orta kulak iltihabı olan hastalarda da, kulağa su kaçırılması ile sorunlar yaşanabilir. Normalde kulak zarı ile dış ortamdan ayrılan orta kulak boşluğuna dışarıdan deniz ya da havuz suyu girdiğinde iltihaplanma sık yaşanılan bir durumdur. Tıp dilinde “kronik otit” dediğimiz bu koşulda da kişide kulak ağrısı, tıkanma ve genellikle iltihaplı kulak akıntısı olur. Bu tip iltihaplanmalar kulağın, yine bir kulak burun boğaz uzmanı tarafından temizlenmesini ve uygun tedavi önerilerini gerektirir. Bu hastaların kulaklarını sudan korumaları çok önemlidir. Fakat aslında daha da önemlisi, esas sorun olan kulak zarı delinmelerini, kulak mikrocerrahisi operasyonları ile tedavi ettirmeleri gereklidir.
Kulakta sıvı birikimi nedeniyle kulak tüpü takılmış olan çocukların da aynı nedenle kulağa su kaçırmamaları gerekir. Kulak tüpü çok küçük, bunun deliği de 1mm kadar olmasına karşın, suya dalındığında veya su sıçratıldığında buradan orta kulağa su kaçabilir ve iltihaplanmaya neden olabilir. Kulak tüpleri 3 ay ila 1 sene arasındaki bir zamanda kendiliğinden atılırlar. Bu zaman süresince 2 ayda bir düzenli takipleri yapılmalı ve kulak sudan korunmalıdır. Tüm önlemlere karşın kulak iltihaplanmışsa, mutlaka tüpü takan doktoruna haber verilmeli ve gerekli tedavisi başlanması için bulunulan bölgede bir kulak burun boğaz uzmanına başvurulmalıdır.
Kulak kaynaklı olmayan fakat ağrısı kulağa yansıyan başka hastalıklar da vardır. Kulak ağrısı şeklinde belirti veren, boğaz-bademcik infeksiyonları, diş çürükleri ve iltihaplanmaları, tükürük bezi iltihaplanmaları ve çene eklemi rahatsızlıklarına burada kısaca değinmek gerekir. Farenjit veya bademcik iltihabında ağrı sıklıkla yutkunma sırasında kulak bölgesinde hissedilebilir. Beraberinde genellikle ateş ve kırgınlık gibi belirtiler bulunur. Ağızda bilinen bir çürük varlığındaki diş ağrısı da kulakta hissedilebilir. Çene sıkma veya zorlanması varlığında ve özellikle çiğneme sırasında ağrı oluyorsa, bunun çene eklemi kaynaklı olabileceği akla gelmelidir. Nadir de olsa bazen çocuklarda kulak çevresinde ağrı ve kulak önünde bulunan yanak tükürük bezinde (parotis bezi) şişme varsa bunun kabakulak olabileceği unutulmamalıdır. Erişkinlerdeki tükürük bezi şişmeleri ise genellikle iltihabi durumlar veya tükürük taşları ile ilişkili olabilir. Bunlarda da ağrı kulakta hissedilebilir.
Sonuç olarak kulak ağrısına ve tıkanıklığına yol açan pek çok farklı hastalık vardır. Bu hastalıklardan bazıları ciddi olabilir ve hemen tedavi başlanmasını gerektirebilir. Bu nedenle kulak ağrısı yaşayanların, vakit kaybedilmeden öncelikle bir kulak burun boğaz uzmanının görüşünü almaları doğru olur.
Kulağımız kulak kepçesi, kulak kanalı, kulak zarı, orta kulak ve iç kulak yapılarından oluşur. Bunların hepsinin ayrı ayrı çeşitli hastalıkları vardır; fakat yazın ağrıya neden olan durumlar genellikle kulak kanalı veya orta kulak ile ilgilidir.
Kulak kanalı, diğer adıyla dış kulak yolu, çok ince bir deri örtüsü ile kaplıdır ve bu nedenle iltihaplanmalar sırasında genellikle çok ağrılı olur. İnfeksiyonlar sırasında şişme ile kanal daralır; böylelikle kişi kulağına dokunamaz ve hatta üzerine yatamaz hale gelir. Kulak kapandığında ise işitme de azalır. Dış kulak yolu infeksiyonu adı verilen bu durumda, genellikle kulak kanalında bulunan kulak kiri, birikintiler veya egzama-deri döküntüleri, kirli havuz ya da deniz suyu ile ıslanır. Bu sayede mikroplar burada uygun üreme ortamı bulurlar ve hastalık yaparlar. Kulağa su kaçması sonrasında yaşanılan kulak ağrılarının en sık nedeni bu durumdur. Genellikle tıkanan kulağın kaşınması ve kurcalanarak açma çabası sonrasında ağrı başlaması ile rahatsızlık verir. Tedavisi bir KBB uzmanınca, infeksiyona yol açan bakteri ya da mantarın özenle kulak kanalından temizlemesi ve etkene yönelik kulak damlası ile ilaçların verilmesi ile yapılır. Tedavi süresince, doktorun belirlediği bir süre boyunca kulağa su kaçırılmaması önerilir. Bu durumun önlenebilmesi için hijyeninden emin olunmayan havuz veya denize girmekten kaçınılması ve kulağın karıştırılmaması gerekir. Ayrıca bu duruma yatkın olanların, doktorlarının önereceği, buharlaşmayı hızlandırarak kısa sürede kulağı kurutan bazı damla veya spreyleri, sudan çıktıktan sonra kullanmaları faydalı olabilir. Kulak tıpa veya tıkaçlarının kullanımına özellikle dikkat edilmelidir. Su kaçmasına engel olarak bu tip infeksiyonları önleyebilecekleri gibi, bazen de kulak kanalına baskı ile tahrişe yol açarak veya su sızdırmaları nedeniyle de iltihaplanmayı kolaylaştırabilmektedirler. İnfeksiyon döneminde kullanılmaları durumunda, tekrara yol açmamak için, kulak tıkaçlarının iyice temizlenmeleri, kurutulmaları ve hatta yenilenmeleri gereklidir. Dış kulak yolu iltihabını sık sık yaşayan bazı hastalarımız, tatile çıkmadan bizlere uğrayarak kulak kontrollerini rutin olarak yaptırırlar. Böylelikle sonradan infeksiyonu kolaylaştırabilecek olan birikintileri kulak kanalından uzaklaştırabiliyoruz.
Uçak yolculuğu veya dalışlar sırasında, yani irtifa değişikliklerinde de kulak ağrısı yaşanabilir. Uçak kalkarken veya iniş sırasında, bazen tıkanma, bazen hafif bir sızı ve bazen de batıcı-şiddetli ağrı şeklinde belirti verir. Genellikle kısa süre sonra ağrı ve tıkanıklık düzelir, ancak birkaç gün hatta bazen haftalar boyunca devam ettiği de olabilir. Bu tip orta kulak ve kulak zarı ağrılarının nedeni kulağın basınç eşitlemesinde bozukluk olmasıdır. Normalde yutkunma sırasında kulaklarda duyulan çıtırtı sesi, burun-geniz-östaki kanalı yoluyla orta kulağa hava girip çıkmasına bağlıdır. Bu sistemin düzgün çalışmadığı durumlarda kişide kulak ağrısı ve kulak tıkanıklığı olabilir. Diğer bir deyişle bu tip kulak sorunlarının nedeni genellikle burun tıkanıklığıdır. Bunu kolayca burnunuzu baş ve işaret parmağınızla sıkıştırdıktan sonra yutkunarak deneyimleyebilirsiniz. Bu şekilde kulakta oluşan vakum ve tıkanıklık hissi, sağlıklı kişilerde burun açıkken tekrar yutkunulduğunda normale döner. Eğer burun tıkanıklığı varsa, irtifa değişikliklerinde değişen dış atmosfer basıncına kulak uyum sağlayamayabilir, kulak zarı gerilir ve ağrı oluşur. En basitinden nezle, grip veya sinüzit gibi hastalıklar sırasında bile uçuş yapılırken ya da dalış yapılırken risk yükselir. Basit üst solunum yolu infeksiyonlarının tıbbi tedavisi çoğu kez uçak yolculuğu sırasında oluşabilecek kulak ağrılarını önler, fakat infeksiyon varlığında kesinlikle dalış yapılmamalıdır. Eğer her seferinde kulak ağrıları yaşanıyorsa, burun boşluğu ve sinüslerle ilgili bir sorun veya östaki borusunun düzgün çalışmasını engelleyen bir hastalık olabileceği akla gelir. Burun tıkanıklığının genellikle uzun süreden beri varolduğu bu hastalarda deviasyon adı verilen burun içi kıkırdak-kemik eğrilikleri, konka şişmesi dediğimiz burun eti şişmeleri, sinüzit, alerjik nezle ve çocuklarda geniz eti gibi pek çok hastalıkla karşılaşabiliyoruz. Bu hastalıkların tümünü rutin olarak yaptığımız endoskopik muayenede günümüzde artık doğrudan görerek belirleyebiliyoruz. Ciddi anatomik bozukluklar dışındaki durumlarda, belirli bir süre uygulanan burun açıcı tedavi etkili olabilir. Basit durumlarda irtifa değişikliği sırasında ciklet çiğnemek, yutkunmak, su yudumlamak veya burnu kapatıp kulaklara hava göndermek (valsalva) fayda edebilir. Bazen doktor önerisiyle kısa etkili burun açıcı sprey veya damlalar sadece bu döneme mahsus verilebilir. Fakat belirtiler her sefer tekrarlıyorsa, tedaviye rağmen yanıt alınamıyorsa ya da endoskopik muayenede tıkayıcı belirgin anatomik bir sorun varsa bunların kalıcı tedavisini de planlamak gereklidir. İrtifa değişikliklerinde yaşanan kulak ağrıları ihmal edilmemelidir. Basit kulak zarı kanamalarından, geçici işitme azlığının görüldüğü orta kulakta sıvı birikmelerine (efüzyonlu otit) ve hatta işitme azlığının bazen kalıcı olduğu kulak zarı yırtılmaları ile iç kulak tipi işitme kayıplarına kadar değişen çeşitli komplikasyonlar görülebilir.
Bunlar dışında orta kulak iltihaplanmaları da şiddetli kulak ağrısı nedenidir. Bu hastalıkta beraberinde kulak tıkanıklığı ve genellikle burun tıkanıklığı da vardır. Bu durum sıklıkla bir üst solunum yolu infeksiyonu ile beraber veya sonrasında, mikropların kulağı etkilemesi nedeniyle oluşur. Çocuklarda olan kulak ağrılarında öncelikle bu durum akla gelmelidir. Fakat orta kulak iltihabı, hastalanmalar yaz aylarında azaldığı için, diğer mevsimlere göre daha az görülür. Tedavisi ve takibi eğer hasta çocuksa kulak burun boğaz veya çocuk hastalıkları uzmanı, erişkinse kulak burun boğaz uzmanı hekimlerce yapılmalıdır.
Kulak zarının önceden beri delinmiş olduğu kronik orta kulak iltihabı olan hastalarda da, kulağa su kaçırılması ile sorunlar yaşanabilir. Normalde kulak zarı ile dış ortamdan ayrılan orta kulak boşluğuna dışarıdan deniz ya da havuz suyu girdiğinde iltihaplanma sık yaşanılan bir durumdur. Tıp dilinde “kronik otit” dediğimiz bu koşulda da kişide kulak ağrısı, tıkanma ve genellikle iltihaplı kulak akıntısı olur. Bu tip iltihaplanmalar kulağın, yine bir kulak burun boğaz uzmanı tarafından temizlenmesini ve uygun tedavi önerilerini gerektirir. Bu hastaların kulaklarını sudan korumaları çok önemlidir. Fakat aslında daha da önemlisi, esas sorun olan kulak zarı delinmelerini, kulak mikrocerrahisi operasyonları ile tedavi ettirmeleri gereklidir.
Kulakta sıvı birikimi nedeniyle kulak tüpü takılmış olan çocukların da aynı nedenle kulağa su kaçırmamaları gerekir. Kulak tüpü çok küçük, bunun deliği de 1mm kadar olmasına karşın, suya dalındığında veya su sıçratıldığında buradan orta kulağa su kaçabilir ve iltihaplanmaya neden olabilir. Kulak tüpleri 3 ay ila 1 sene arasındaki bir zamanda kendiliğinden atılırlar. Bu zaman süresince 2 ayda bir düzenli takipleri yapılmalı ve kulak sudan korunmalıdır. Tüm önlemlere karşın kulak iltihaplanmışsa, mutlaka tüpü takan doktoruna haber verilmeli ve gerekli tedavisi başlanması için bulunulan bölgede bir kulak burun boğaz uzmanına başvurulmalıdır.
Kulak kaynaklı olmayan fakat ağrısı kulağa yansıyan başka hastalıklar da vardır. Kulak ağrısı şeklinde belirti veren, boğaz-bademcik infeksiyonları, diş çürükleri ve iltihaplanmaları, tükürük bezi iltihaplanmaları ve çene eklemi rahatsızlıklarına burada kısaca değinmek gerekir. Farenjit veya bademcik iltihabında ağrı sıklıkla yutkunma sırasında kulak bölgesinde hissedilebilir. Beraberinde genellikle ateş ve kırgınlık gibi belirtiler bulunur. Ağızda bilinen bir çürük varlığındaki diş ağrısı da kulakta hissedilebilir. Çene sıkma veya zorlanması varlığında ve özellikle çiğneme sırasında ağrı oluyorsa, bunun çene eklemi kaynaklı olabileceği akla gelmelidir. Nadir de olsa bazen çocuklarda kulak çevresinde ağrı ve kulak önünde bulunan yanak tükürük bezinde (parotis bezi) şişme varsa bunun kabakulak olabileceği unutulmamalıdır. Erişkinlerdeki tükürük bezi şişmeleri ise genellikle iltihabi durumlar veya tükürük taşları ile ilişkili olabilir. Bunlarda da ağrı kulakta hissedilebilir.
Sonuç olarak kulak ağrısına ve tıkanıklığına yol açan pek çok farklı hastalık vardır. Bu hastalıklardan bazıları ciddi olabilir ve hemen tedavi başlanmasını gerektirebilir. Bu nedenle kulak ağrısı yaşayanların, vakit kaybedilmeden öncelikle bir kulak burun boğaz uzmanının görüşünü almaları doğru olur.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Kulak Ağrıları Tatilinizi Bozmasın" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Op.Dr.Atilla ŞENGÖR'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Op.Dr.Atilla ŞENGÖR'ün izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin 
Yazan Uzman
|
kulak ağrısı, dış kulak yolu infeksiyonu, kulak kiri, orta kulak iltihabı, kulak iltihaplanması, kulak tıkanması, kulak tıkanıklığı
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
