Diş Gıcırdatma (Bruksizm)
Diş Gıcırdatma (Bruksizm)
Nedir bu diş sıkma, gıcırdatma yani Bruksizm dediğimiz durum? Nelere sebep olur. Çoğu zaman aramızda konuşurken bu sözleri duyarsınız. Özellikle gece uyku sırasında yaş gözetmeksizin hemen hemen herkeste olabilen bir rahatsızlıktır. Genel tanımı halk arasındaki tabiriyle dişleri gıcırdatmaktır. Bu durumun bize ne zararı var? Nelere yol açar? Biraz bu konudan bahsetmek gerekirse.
Bruksizm(diş gıcırdatma) genellikle uyku esnasında oluşan güçlü çene hareketlerinin neden olduğu çeneleri sıkma, dişleri gıcırdatma olayıdır. Bu duruma malum ses de eşlik etmektedir. Hatta hatsalar bu sesten dolayı uykularından uyanıp durum sorgulaması yaparlar.
Bruksizmin (diş gıcırdatması) oluş nedenleri hakkında çeşitli görüşler vardır. Bazı araştırmacılar bruksizmin dişler arasındaki kapanış ilişkisinin bozulmasından kaynaklandığını, bazıları santral sinir sistemindeki bir hastalığın neden olduğunu bazı araştırmacılar da bu iki nedeni de kapsayan çok yönlü bir problem olduğunu ileri sürmektedirler.
Duygusal stresler (Herkes stresin bruksizmin nedenleri arasında en önemli faktör olduğu konusunda fikir birliği içerisindedir. Vücudumuzda stres belirtilerini ilk olarak gördüğümüz yer ağız dokularıdır. Stres bruksizmin hem oluş nedeni hem de olayın şiddetini artıran en önemli faktör olarak belirlenmiştir.) Aşırı sinirli, hassas, titiz bir yapıya sahip olmak. Malokluzyon (dişlerin diziliş ve sıralanışındaki bozukluklar) bruksizmin tetikleyicisi olurlar.
Bruksizmin etkileri
Çocuklarda patolojik belirtiler göstermediğinden dolayı, tanı koymak gerçekten zordur. Ebeveynlerin, çocuğu uyku sırasında gözlemlemeleri ya da duydukları diş gıcırdatma seslerinden rahatsız olmaları sonucu fark edilir. Bazı kişiler bu sesin, Kara tahtaya yanlışlıkla sürtülen tırnak? Sesinden daha rahatsız edici olduğunu ifade eder. Bebeklerde bruksizmin, süt dişleri karşılıklı olarak sürdükten sonra bunların temas ettirilmeye çalışılması sonucunda oluştuğu düşünülmektedir. Ayrıca, çıkan sesin bebeklerin hoşuna gidip bu alışkanlığı ilerletmesi sonucu olduğu, aynı şekilde daimi dişlere geçiş yaşı olan 5–8 yaş civarında da bu alışkanlığın, karşılıklı süren yeni dişleri temas ettirme isteğiyle arttığı bildirilmiştir.
Çocuk anneleri genellikle kliniklere korkuyla başvurular. Çocukların dişlerinin neden gıcırdattığını bilmemenin verdiği bir korkudur bu. Diş hekimleri genellikle anneyi daha fazla bilgi vererek aydınlatırlar. Genellikle çocuklardaki problem iz bırakmadan ve tedavi almadan kendiliğinden geçer ama inatçı durumlarda vardır.
Bruksizm önümüzdeki yıllarda daha fazla hasta sayısıyla ortaya çıkacak bir rahatsızlıktır. Modern dünyanın getirdiği sorunların dışa vurumu denebilecek bir rahatsızlık olduğuna şüphe yoktur. Tedavi sürecine hemen tespit edildiği anda başlanmalıdır. Başlanmazsa yukarıdaki sorunların hemen hemen hepsi kademeli olarak yaşanır. Bu gibi yıkıcı etkilerden korunmak için hemen tedavi seçenekleri ve sorun tespit edilip tedavi başlanmalıdır.
Tedavi
Tedavinin asıl amacı dişlerde ve çene eklemler ininde oluşabilecek kalıcı veya onarılması uzun sürebilecek zararları önlemek ve ağrıyı ortadan kaldırmaktır,
Diş hekimi tarafından uygulanan, uyku sırasında dişlerin birbirleri ile temasını engellemek amacı ile alt ve üst çene dişlerinin arasına yerleştirilerek kullanılan "gece koruyucuları", diş gıcırdatması semptomatik tedavisinde kullanılan en önemli araçtır. Ancak gece koruyucularının çoğunlukla tek başlarına yeterli olamayabilmektedir.
Bu nedenle hastalığın sergilediği tabloya göre gece koruyucularının yanında bazı ek tedavilerinde uygulanması gerekmektedir:
Günümüz insanının en önemli sorunlarından biri olan stres diş hekimliğinde birçok şekilde kendini göstermektedir. Bunlardan bir tanesi olan Bruksizm den korunmak için hastanın erken dönemde tedavi alternatiflerini mutlaka değerlendirip gereken işlemleri yaptırması gerekmektedir. Diş hekimine Bruksizm için başvuran hasta sayısı her geçen gün artış göstermektedir tedavi arayışı içindeki hastaların tedavileri çoğu zaman çok kısa sürede yapılabilmektedir. Sağlık dolu günler dileğiyle.
DİŞ HEKİMİ
ERKUT AKÇALI
Nedir bu diş sıkma, gıcırdatma yani Bruksizm dediğimiz durum? Nelere sebep olur. Çoğu zaman aramızda konuşurken bu sözleri duyarsınız. Özellikle gece uyku sırasında yaş gözetmeksizin hemen hemen herkeste olabilen bir rahatsızlıktır. Genel tanımı halk arasındaki tabiriyle dişleri gıcırdatmaktır. Bu durumun bize ne zararı var? Nelere yol açar? Biraz bu konudan bahsetmek gerekirse.
Bruksizm(diş gıcırdatma) genellikle uyku esnasında oluşan güçlü çene hareketlerinin neden olduğu çeneleri sıkma, dişleri gıcırdatma olayıdır. Bu duruma malum ses de eşlik etmektedir. Hatta hatsalar bu sesten dolayı uykularından uyanıp durum sorgulaması yaparlar.
Bruksizmin (diş gıcırdatması) oluş nedenleri hakkında çeşitli görüşler vardır. Bazı araştırmacılar bruksizmin dişler arasındaki kapanış ilişkisinin bozulmasından kaynaklandığını, bazıları santral sinir sistemindeki bir hastalığın neden olduğunu bazı araştırmacılar da bu iki nedeni de kapsayan çok yönlü bir problem olduğunu ileri sürmektedirler.
Duygusal stresler (Herkes stresin bruksizmin nedenleri arasında en önemli faktör olduğu konusunda fikir birliği içerisindedir. Vücudumuzda stres belirtilerini ilk olarak gördüğümüz yer ağız dokularıdır. Stres bruksizmin hem oluş nedeni hem de olayın şiddetini artıran en önemli faktör olarak belirlenmiştir.) Aşırı sinirli, hassas, titiz bir yapıya sahip olmak. Malokluzyon (dişlerin diziliş ve sıralanışındaki bozukluklar) bruksizmin tetikleyicisi olurlar.
Bruksizmin etkileri
- Dişlerin çiğneyici yüzünde oluşan aşınma:
- Dişlerin birbirleri ile sürtünmesi sonucunda oluşan aşınma tüm dişleri kapsayabilirse de özellikle ön dişlerde daha etkilidir. Bu durum ciddi estetik problemlere ve hastanın çiğneme fonksiyonlarına zarar verir. Hastalar soğuk sıcak hassasiyetleri ve normal nefes alma durumlarında dahi ağrı hissedebilirler.
- Dişlerde kırılma: Dişleri sıkma ve gıcırdatma sonucunda ön dişlerin köşelerinde arka dişlerin çıkıntılı kısımlarında mikro çatlaklar oluşur. Röntgen ile saptanamayan bu çatlaklar zamanla büyüyerek dişlerin kırılmasına neden olur. Bu çatlaklar diş in alt katmanlarına uzanan büyük hatlar meydana getiriler sonuçta kırık kaçınılmaz olur.
- Dişlerde aşırı hassasiyet: Genellikle soğuğa karşı hassasiyet gelişir. Ani diş sızlamaları başlar. Ani diş sızlamaları çok rahatsız edicidir. Bir anda başlar genellikle provokedir.
- Diş etinin geriye çekilmesi ve genellikle bununla birlikte oluşan dişin boynunda diş etihizasında oluşan çentik şeklindeki aşınmalar: Bu durumun oluşmasına neden olarak ilerleyen yaşa bağlı diş eti çekilmesi ya da aşırı baskı uygulanarak yapılan diş fırçalama gösteriliyorsa da, Bruksizm hastalığının dişlerde bu gibi oluşumlara neden olduğu bilinmelidir. Bruksizmin en önemli yıkıcı hasarlarındandır.
- Dişlerde sallanma: Yıllar süren gıcırdatma sonucu dişler periodontal harabiyet nedeniyle sallanmaya başlar. Aşırı basınç dişleri saran kemik desteğinin kaybolmasına neden olur. Bu durumu telafi etmek için dişlerin kökleri hizasında ekstra kemik çıkıntıları gelişir. BU çıkıntılar ciddi estetik problemler oluşturur. Daha ileri dede yapılacak olan protezler tamamen engeldir. Protez yapımında bu çıkıntıların ikinci bir işlemle uzaklaştırılması gerekmektedir.
- Yanaklarda irritasyon (tahriş): Özellikle dişleri birbirlerine temas ettikleri kapanış çizgisi hizasında, yanağın iç kısmında çizgi ya da kabartı şeklinde fibröz bir oluşum meydana gelir. Bu oluşum nedeni ile sıklıkla "yanak ısırma" olayı ile karşılaşılır. Bu görüntü ağız içinde rahatsızlık verecek kadar büyük olabilir.
- Kas ağrısı: Özellikle şakak ve yanak bölgesindeki kasların aşırı çalışması bu bölgelerde kas ağrısına neden olur. Kas ağrıları zaman zaman çekilmez duruma gelebilir.
- Baş ağrısı: yukarıda belirtilen kas ağrısı zaman zaman baş ağrısı şeklinde kendini gösterir. Bu durumda hastanın yaşam kalitesinde ciddi azalmalar meydana gelecektir.
- Çene ekleminde ağrı: Çene eklemine aşırı yüklenilme nedeni ile eklemde ağrı, çıtırtı ve kenetlenme olabilmektedir. Çeneyi kenetleyen kişilerde, çiğneme kaslarından baş ve boyuna doğru yayılan kuvvetli ağrılar, yorgunluk, yutkunma güçlüğü gibi sorunlara da yol açıyor. Çene kilitlenmeleri sosyal hayta etkili olacak bir durumdur. Eklemden gelen sesler önceleri rahatsız etmese de daha sonraları ciddi rahtsız edici sesler olacaktır. Birçok hasta yemek sırasında seslerden rahatsız olup ortamdan uzaklaştıklarını söylemektedirler.
Çocuklarda patolojik belirtiler göstermediğinden dolayı, tanı koymak gerçekten zordur. Ebeveynlerin, çocuğu uyku sırasında gözlemlemeleri ya da duydukları diş gıcırdatma seslerinden rahatsız olmaları sonucu fark edilir. Bazı kişiler bu sesin, Kara tahtaya yanlışlıkla sürtülen tırnak? Sesinden daha rahatsız edici olduğunu ifade eder. Bebeklerde bruksizmin, süt dişleri karşılıklı olarak sürdükten sonra bunların temas ettirilmeye çalışılması sonucunda oluştuğu düşünülmektedir. Ayrıca, çıkan sesin bebeklerin hoşuna gidip bu alışkanlığı ilerletmesi sonucu olduğu, aynı şekilde daimi dişlere geçiş yaşı olan 5–8 yaş civarında da bu alışkanlığın, karşılıklı süren yeni dişleri temas ettirme isteğiyle arttığı bildirilmiştir.
Çocuk anneleri genellikle kliniklere korkuyla başvurular. Çocukların dişlerinin neden gıcırdattığını bilmemenin verdiği bir korkudur bu. Diş hekimleri genellikle anneyi daha fazla bilgi vererek aydınlatırlar. Genellikle çocuklardaki problem iz bırakmadan ve tedavi almadan kendiliğinden geçer ama inatçı durumlarda vardır.
Bruksizm önümüzdeki yıllarda daha fazla hasta sayısıyla ortaya çıkacak bir rahatsızlıktır. Modern dünyanın getirdiği sorunların dışa vurumu denebilecek bir rahatsızlık olduğuna şüphe yoktur. Tedavi sürecine hemen tespit edildiği anda başlanmalıdır. Başlanmazsa yukarıdaki sorunların hemen hemen hepsi kademeli olarak yaşanır. Bu gibi yıkıcı etkilerden korunmak için hemen tedavi seçenekleri ve sorun tespit edilip tedavi başlanmalıdır.
Tedavi
Tedavinin asıl amacı dişlerde ve çene eklemler ininde oluşabilecek kalıcı veya onarılması uzun sürebilecek zararları önlemek ve ağrıyı ortadan kaldırmaktır,
Diş hekimi tarafından uygulanan, uyku sırasında dişlerin birbirleri ile temasını engellemek amacı ile alt ve üst çene dişlerinin arasına yerleştirilerek kullanılan "gece koruyucuları", diş gıcırdatması semptomatik tedavisinde kullanılan en önemli araçtır. Ancak gece koruyucularının çoğunlukla tek başlarına yeterli olamayabilmektedir.
Bu nedenle hastalığın sergilediği tabloya göre gece koruyucularının yanında bazı ek tedavilerinde uygulanması gerekmektedir:
- Stres terapisi. Bu tedavi için bir psikolog ya da psikiyatri sten destek alınması gerekmektedir. Bu destek erişkin hastalar için olacağı gibi çocuklar içinde olabilmektedir.
- Rahat uyumayı sağlayıcı önlemler, bu kapsama da ise hastanın uyuduğu bölgedeki ortam şartlarının düzenlenmesi ilkesi ön plandadır.
- Kas gevşetici ilaç uygulaması, Bu tedavi kapsamında gerekirse KBB uzmanlarından da destek alınarak tedavi planlaması yapılabilir.
- Hatalı yapılmış diş dolgusu ve kaplamaların yenilenmesi. Sık rastlana sebeplerden olmasa da genellikle yapılan hatalı restorasyonlar gıcırdatma işlemine sebep olmaktadır. Hatta bazı hastalar alışkanlık yaparak protezlerde ya da dolgulardaki yüksek kısımlar üzerinden gıcırdatma yapıyorlardır. Bu alışkanlık daha sonra vazgeçilemez hale gelebilmektedir.
- Eksik olan dişlerin yerine koyulabilmesi için protez uygulamaları. Eksik olan diş bölgelerinin tamamlanması gerekmektedir.
Günümüz insanının en önemli sorunlarından biri olan stres diş hekimliğinde birçok şekilde kendini göstermektedir. Bunlardan bir tanesi olan Bruksizm den korunmak için hastanın erken dönemde tedavi alternatiflerini mutlaka değerlendirip gereken işlemleri yaptırması gerekmektedir. Diş hekimine Bruksizm için başvuran hasta sayısı her geçen gün artış göstermektedir tedavi arayışı içindeki hastaların tedavileri çoğu zaman çok kısa sürede yapılabilmektedir. Sağlık dolu günler dileğiyle.
DİŞ HEKİMİ
ERKUT AKÇALI
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Diş Gıcırdatma (Bruksizm)" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Dt.Erkut AKÇALI'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Dt.Erkut AKÇALI'nın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin 
Yazan Uzman
|
| Makale Kütüphanemizden | ||||
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
