2007'den Bugüne 92,262 Tavsiye, 28,210 Uzman ve 19,973 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Çocuklar ve Gördükleri Korkulu Rüyalar
MAKALE #9279 © Yazan Uzm.Burcu KARAKAŞ | Yayın Temmuz 2012 | 98,539 Okuyucu ÇOK OKUNUYOR
Freud’un “bilinçaltına açılan kral yolu” olarak tanımladığı rüyalar uyku döngüsünün doğal bir parçasıdır. Düzenli uyku sırasında her yaştan insan rüya görür. Yeni doğan bebeklerin de uykusunun herhangi bir anında rüya gördükleri düşünülür ancak gördükleri rüyayı algılayıp anlatamadıkları için gerçekten rüya görüp görmediklerini ya da ne gördüklerini tam olarak bilenemez.

İki yaşından küçük çocukların ifade edici dil gelişimleri yeterli olmadığı için gördükleri rüyaları anlatamazlar. Çocuklar ancak dört-beş yaşına geldiklerinde (rüya-hayal-gerçek arasındaki farkı algılayabilecek bilişsel olgunluğa eriştiklerinde) gördükleri rüyaları anlatabilirler.

Piaget çocukların rüyalarını anlama ve anlamlandırmada üç aşamadan geçtiklerini ifade eder. Birinci aşama, çocuğun beş-altı yaşlarına denk gelir. Bu yaş döneminde çocuk, rüyayı kendi dışında oluşan ve gelişen bir olay olarak görür. İkinci aşama, çocuğun Yedi-sekiz yaşlarına denk gelir. Bu dönemde çocuk rüyaların kendi içinde olduğunu ancak dışsal bir kaynaktan geldiğini düşünür. Üçüncü aşama, çocuğun sekiz-dokuz yaşlarına denk gelir. Bu dönemde çocuk, rüyanın içsel bir başlangıcı olduğunu, kendi düşünce, duygu ve fikirlerinin bir ürünü olduğunu anlayabilir.

Çocukların Gördüğü Rüyaların İçeriği

Çocukların gördüğü rüyalar başlangıçta bir eylem, karmaşıklık, hikâye akışı ve çok sayıda karakter içermeyen hareketsiz figürlerden oluşan basit bir yapıdadır. Çocuk büyüdükçe olgunlaşan duygu, düşüncelerinin etkisiyle daha karmaşık rüyalar görmeye başlar. Beş-altı yaşındaki çocuklar kendilerinin daha etkin rollerde olduğu, günlük yaşam aktivitelerinin ve aile bireylerinin yer aldığı rüyalar görürler. Altı-on iki yaş grubundaki çocukların gördükleri rüyalar, okul öncesi çocuklardan farklı olarak okul, arkadaşlık ve komşuluk ilişkileri gibi sosyal ilişkileri de içerir. Daha önceki dönemlerde görülmeyen, hikâye akışı ve çok sayıda karakter rüyaya girer. Ergenlik döneminde görülen rüyalar ise daha iyi organize olmuş ve yetişkin rüyalarına yakın hale gelmiştir. Bu dönemde, sosyal, zihinsel ve bedensel yapının gelişmesi rüyaların yapısını da etkiler. Ergenlik döneminde sosyal ilişkiler yaşamın hiçbir döneminde olmadığı kadar önemlidir. Bu nedenle ergenlerin rüyalarında sık sık sosyal ilişkiler görülür. Rüyalarda görülen aile bireyleri azalırken akran ilişkileri artar. Bu dönemde kızlarla erkekler fizyolojik özelikleri ve cinsel kimlik rolleri açısından farklılaşsalar da gördükleri rüyalar arasında çok büyük fark görülmez.

Çocukluk Döneminde Görülen Korkulu Rüyalar

Hemen hemen bütün çocuklar, özellikle stres yaşamasına neden olan duygusal ya da fiziksel bir olay yaşadıklarında korkulu rüya görür. Yapılan bir araştırmaya göre; erken çocukluk dönemindeki çocukların %13,5’i en azından haftada bir kez kabus gördüğü, 5-8 yaş arasındaki çocukların %28’inin, 9-11 yaş arasındaki çocukların %23’ünün, 12-14 yaş arasındaki çocukların %10’unun korkulu rüya gördükleri tespit edilmiştir.
Çocukların gördükleri korku rüyalar değerlendirilirken, çocuğun içinde bulunduğu gelişim aşamaları da dikkate alınmalıdır. Örneğin 4 yaş döneminde çocuklarla yaşanabilecek en karakteristik sorun gece uyanmaları ve gece korkularıdır. Bu normal bir gelimsel süreçtir. Hayal gücü ve bilişsel becerileri gelişen çocuk rüya görmeye, uykudan korkarak uyanmaya başlayabilir. Çocuklarda korkulu rüyaların en yoğun görüldüğü yaşların beş ile yedi yaş arasında oldukları döneme denk geldiği tespit edilmiştir. Bu dönemin gelişimsel özelliklerine bakıldığında; çocukların evden ayrılarak okula başladıkları, evin dışında birçok sosyal aktiviteye katılarak bireyselleşmeye başladıkları bir dönem olduğu görülmektedir. Çocuğun yaşı büyüdükçe çevresi üzerinde daha fazla kontrolü olduğunu fark eder böylelikle korkulu rüya görme sıklığı azalır.

Erken çocukluk döneminde çocukların gördükleri kabuslar yetişkin tarafından önemsenmelidir. Çünkü korkunun nedeni anlaşılmadığında çocukluk döneminde başlayan kabuslar ergenlik ve yetişkinlik döneminde de etkisini gösterebilmektedir. Görülen korkulu rüyaların ne kadar süre ile devam ettiğinin takip edilmesi, kabusların nedenlerinin araştırılması ve erken müdahale edilmesi bu nedenle önemlidir.
Rüyalar korku verici olduklarında bile yaşamdaki kaygı verici durumlarla baş etme ve rahatlama konusunda bir işlevi vardır. Jung’a göre rüyanın en önemli fonksiyonlarından birisinin de dengeleyici (balancing) olması olarak tanımlar. Denge insanın biyolojik yapısı için de önemlidir. Hemeostatik denge bozulduğunda organizmada ihtiyaç ortaya çıkar. Dengenin yeniden kurulması için ihtiyacın giderilmesi gerekir. Ona göre bilinç ve bilinçdışı arasındaki denge bozulduğunda rüyalar kanalıyla dengesizlik bireye hissettirilerek tekrar kurulur.

Örneğin; yapılan araştırmalar, aile bireylerinden birinin kaybını yaşayan çocukların kayıp yaşamayan çocuklara göre daha sık korkulu rüya gördüklerini ortaya koymuştur. Daha sık korkulu rüya görmek bu durumdaki çocukların yaşadıkları bu olumsuz yas yaşantısını atlatmak için gösterdikleri çabanın da göstergesidir.


Anne-Babalar Neler Yapmalı?


Anne-babalar çocuklarının rüyaları aracılığı ile çocuklarının bir sıkıntıları olduğunu anlayabilir ve bu duruma erken müdahale edebiliriler. Çocukların kendilerinin bile farkına varmadığı ya da konuşmak istemedikleri, içsel çatışma yaşadıkları durumları rüyaları ile açığa çıkarabilirler. Anne-babaların özellikle korkulu rüya gördüklerinde çocuklarına yapabilecekleri yardımlar şu şekilde özetlenebilir:

Rüyalarını Anlatması İçin Yönlendirin

Korkulu rüyadan uyanan çocuğunuzun yanına gidin, ona sarılarak sakinleşmesini sağlayın, yanında olduğunuzu, güvende olduğunu söyleyerek çocuğunuzu rahatlatın. Sakinleşen çocuğunuzu anlayışlı ve samimi bir şeklide rüyasını anlatması için yönlendirin. Çocuğunuzun rüyasında onu korkutan şeyle (nesne ya da kişi) nasıl başa çıktığını anlatmasını isteyin. Onu korkutan şey karşısında yaptığı eylemleri övün ve “Bu olay ile çok iyi başa çıkmışsın” diyerek çocuğunuzu yüreklendirin. Bu davranış, ona rüya üzerinde kontrol gücü olduğunu hissettirir.

Duygularını Göz Ardı Etmeyin

Çocuğunuzun duygusunun(korku, endişe vb) anladığınızı belli edin. “Bu sadece bir rüya” diyerek çocuğun önemsenmemesi doğru bir yaklaşım değildir. Çocuğunuza rüyasında korktuğu şeyden aslında korkmasına gerek olmadığını gösteren kanıtlar sunun. Örneğin, sizi kaybettiğini görmüşse yanında olduğunuzu söyleyin ya da bir canavarın kendisini ısırdığını görmüşse bak ısırık izi yok şeklinde somut kanıt göstererek çocuğunuzun rahatlamasını sağlayın.

Korkuyu Azaltacak Nitelikte Öneriler Verin

Çocuğunuzla rüyasındaki zor durum karşısında yapabilecekleri hakkında konuşulup çeşitli çözüm önerileri getirebilirisiniz. Örneğin; rüyasında bir canavar gören ve ondan korkan çocuğunuza canavarla tekrar karşılaştığında “canavar spreyi” sıkarak onu kendisinden uzaklaştırabileceğini söyleyerek kendisini koruyabileceği önerisinde bulunabilirsiniz.

Çocuğunuzun sakinleşmesini ve rahatlamasını sağladıktan sonra tekrar uykuya dönmesi için çocuğunuzu yönlendirmelisiniz. Çocuğunuzun gördüğü korkulu rüyaların sıklığı ve içeriği konusunda duyarlı olmalısınız. Düzenli olarak tekrarlayan korkulu rüyalar travma işareti olabilir ya da tanı konulması gereken fiziksel bir durumdan kaynaklanıyor olabilir. Böyle olduğunu düşündüğünüzde bir uzman desteği almanızda fayda var. Alacağınız erken destek ile çocukluk dönemi kabuslarının ileride daha da yoğunlaşmasına ya da psikopatolojik sorunlar şeklide kendisini göstermesine önemli ölçüde engel olabilirsiniz.
Güzel rüyalar görmeniz dileği ile...

Burcu KARAKAŞ

Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Uzmanı
Aile Danışmanı



Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Çocuklar ve Gördükleri Korkulu Rüyalar" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Uzm.Burcu KARAKAŞ'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Uzm.Burcu KARAKAŞ'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     41 Beğeni    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Yazan Uzman
Burcu KARAKAŞ Fotoğraf
Uzm.Burcu KARAKAŞ
İzmir (Online hizmet de veriyor)
Uzman Çocuk Gelişimi Ve Eğitimcisi
TavsiyeEdiyorum.com Üyesi31 kez tavsiye edildi
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Uzm.Burcu KARAKAŞ'ın Makaleleri
► Uyku ve Rüyalar Psk.Tuğba DEMİRÖZ
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,973 uzman makalesi arasında 'Çocuklar ve Gördükleri Korkulu Rüyalar' başlığıyla benzeşen toplam 25 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
► Çocuklar ve Korkuları Şubat 2021
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


16:17
Top