Yiyecek, sevgi ve ilginin en erken sembollerinden biridir. Anne memesinden doymak üzere dünyaya geliyoruz. Bebek ile anne arasında beslenme ihtiyacının ötesinde güven, sıcaklık ve duygusal ihtiyaçların karşılanmasını kapsayan ve yaşamın sonraki yıllarında da etkili olan ilişki örüntüsü başlar. Anne bebeğin ağlamalarını, dolayısıyla ihtiyaçlarını anlamak zorundadır. İlk ağlamada açlığın giderilmesi için bebek emzirilir. Meme emmeyle birlikte açlığın yarattığı gerginlik gider. Ancak doygunluktan bağımsız olarak emmenin yarattığı bir doyum (haz) oluşur. Daha sonraları bebek doyduğu halde parmağını emmeye, emziğini emmeye devam eder. Beslenme artık açlık duyusunun giderilmesi ve organizmanın fizyolojik ihtiyacının karşılanmasına ek olarak hazzın doyumunu da sağlar. Bu ilk dönemlerde başlayan beslenme, güven, sıcaklık, hazzın doyumu ilişkisi yıllar geçtikçe farklı örüntülerde karşımıza çıkar. Bebeği yetiştirenin tutumu da sorunla başa çıkma, kendine güven, duygusal tatminin yeterli olması ve bunların besinle ilişkilendirilmesi konusunda önem kazanmaktadır. Örneğin, doktorda uslu durduğunuz için şekerle, iyi geçen sınavların ardından fast foodla, sebze yediğiniz için tatlıyla ödüllendirilmişliğiniz vardır. Ya da elinde çikolata ile gelen baba ilgi ve sevginin anlamıdır. Tabi yetişkinler açısından bakıldığında da yiyecek olarak ödül hem ucuz hem de bulunabilmesi zahmetsizdir. Çocukluktaki bu ödüller daha sonra davranış paterni olarak yerleşmeye başlar.
Aynı zamanda stresli, kaygılı ya da depresifken yenen yiyecekler fizyolojik ve kimyasal açıdan da mutluluk hormonu olan dopamin seratonin ya da endorfin salgılanmasına yol açar. Sadece bu durum uzun sürmez ve maalesef ki bu yiyecekler problemleri çözmez. Yalnızca belirtileri maskeler.
Görüldüğü gibi beslenmek dünyaya gelir gelmez yapmaya başladığımız ve fizyolojik açıdan basit bir mekanizma gibi görülse de psikososyal açıdan oldukça karmaşık bir durumdur. Dolayısıyla da sadece açlıkla ilgisi yoktur. Bu nedenle de zayıflamak, verilen kiloları korumak zannedildiği kadar kolay değildir. Yemeğin bizdeki duygusal bağını çözmedikçe, bunun yerine sağlıklı başka bir uğraş koymadıkça yeme ile problem devam edecektir. Bu nedenle kilo verirken sadece beslenme uzmanından değil, bununla birlikte yeme bozuklukları- obezite konusunda uzman bir psikologdan da destek almak gerekmektedir.

Uzm. Klinik Psikolog
Banu Akman Şahin