DEPRESYONDA GEÇMİŞİN OLUMSUZ ETKİSİ

Merve hanım 36 yaşında, yönetici bir bayandı. Benimle olan ilk buluşmasında, kendini giderek daha fazla mutsuz hissettiğini ve kontrolünü yitirmeye başladığını söyledi. Depresyonunun son altı ay içinde daha da kötüye gittiğini belirtti. Daha önce 18 ve 25 yaşlarında iki ciddi depresyon yaşadığı için ve her iki rahatsızlık döneminde de intihar girişiminde bulunduğundan şu anki durumu onu korkutuyordu. Gözleri yaşlarla dolu olarak tişörtünün kolunu yukarı çekti ve bana daha önceki intihar girişimlerinden kalan kesik izlerini gösterdi.
Merve hanım, 6 ile 13 yaşlarında babasından fiziksel şiddet görmüştü. 14 yaşında iken anne babası boşanmıştı. Bu dönemde kendisi hakkında olumsuz düşünmeye başlamıştı. “Babamın o şekilde beni incitmesi için kötü bir insan olmalıyım diye düşündüm. Bana olanları anlayacaklarından korktuğum için diğer çocuklara yakınlaşmaktan çekiniyordum. Yetişkinlerden de bana zarar vereceklerini düşündüğüm için korkuyordum.”
Kendine olan güvensizliğine bakılınca, ilk erkek arkadaşı Taner bey’le evlenmiş ve bir kız, bir erkek çocukları olmuştur. Taner bey’le olan evliliği sekiz sene sürmüştü. Eşi sinirlerine hakim olamayan, dayağa başvuran bir beydi. Anne ve babası bu evliliğe karşı çıkmışlardı, boşanınca da kızlarını suçlamışlardı. Boşanmanın ardından 6 ay boyunca depresyonda olmasına rağmen, Merve hanım yaşamının bu ümitsiz evresinden daha güçlü olarak çıkmayı başarmış. Çocuklarına eski eşinin yardımı olmadan daha iyi bakabileceğine karar vermiş. Çalışmaya başlamış ve komşularının da yardımıyla çocuklarına bakmaya başlamış. Çocuklarına karşı sevgi dolu ve onlarla gurur duyan bir anne olmuş.
Terapiye geldiğinde Merve h anım, bir firmada yönetici asistanı olarak çalışmaktaydı. Çalışan bir anne olarak gösterdiği başarıya rağmen, kendini acımasızca eleştirmekteydi. İlk görüşmede, ellerine bakarak çok az göz teması kurarak iletişimde bulundu. Alçak, cansız bir sesle konuşuyor ve hiç gülümsemiyordu. Seans sırasında zaman zaman özellikle geleceğinin ne kadar kasvetli olacağından ve kendinin ne kadar değersiz bir kişi olduğundan bahsederken gözleri doldu. “Giderek kendimi daha fazla öldürmeyi düşünmeye başladım. İmanım olmasaydı çoktan bunu yapmıştım. Bazen ölümün benim için tek çıkar yol olduğunu sanıyorum. Bu çok aptalca bir fikir ama gene de bunu düşünmekten kendimi alamıyorum.”
Hayatı ve ona neyin bu kadar acı çektirdiği hakkındaki sorulara Merve hanım “Tüm gün süren yoğun bir mutsuzluk” diye cevap verdi. Son dört ay içinde, depresyonu kötüleştikçe giderek daha uzun süre çalışmakta ve işine dikkatini vermekte güçlük çekmekteydi. İş yerindeki müdürü tarafından çalışma hızı, işinin kalitesi ve içeriği hakkında iki sözlü, bir de yazılı uyarı almıştı. Kendini giderek daha fazla yorgun ve daha az istekli hissediyordu. Merve hanım sadece evde yanlız kalmak istiyordu. Telefonlara cevap vermiyor, aile bireyleri ya da arkadaşlarıyla konuşmak istemiyordu. Çocukları için yemek hazırlıyor ve daha sonra uyuyana kadar televizyon izlediği odaya kapanıyordu.
Merve hanım’a gereken psikolojik testler yapıldıktan sonra kurumun psikiyatristinden bir randevu aldım. İlaç tedavisine acilen başlandı ve psikoterapiler yoğun bir şekilde devam etti. Şu an danışanım kendini daha iyi hissetmeye başladı ve iş yerindeki sorunlarını halletti.
Depresyon, insanın yaşama istek ve zevkinin kaybolduğu, kişinin kendini derin bir keder içinde hissettiği, geleceğe ilişkin kötümser, karamsar düşünceler, geçmişe ilişkin yoğun pişmanlık, suçluluk duygu ve düşüncelerinin taşındığı, bazen ölüm düşüncesinin olduğu, uyku, iştah ile ilgili fizyolojik bozuklukların olduğu bir hastalıktır. Ayrıca depresyonda dünyaya karşı ilginin azalması ve kaybı, diğer insanlara yatırım yapma veya bağlanma kapasitesinin kaybolması; kendini ayıplama, kınama, kendine serzenişte bulunma, sitem etme ve kendini aşağılama, hor görme gibi duygularla bir arada olan ciddi benlik saygısı ve kendilik değeri düşmesi saptanır.
Freud’a göre depresyon, kişinin aynı anda sevdiği ve nefret ettiği bir yakınına duyduğu öfke ve kızgınlık gibi duygularını ona yöneltemeyip kendisine yöneltmesine bağlıdır. Zıt duygular arasındaki çelişki, depresyonda oldukça sık görülür. Bu çelişkili duyguların, depresyondaki insanın çocukluk dönemlerindeki hayal kırıklıkları ve engellenme duyguları ile ilişkili olduğu düşünülmektedir. Bu duygular, onu yetişkinlik yaşamında da etkilemeye devam etmektedir.