Spora Başlarken
Spor: hobi ya da sağlık amaçlı olarak, profesyonel veya amatör olarak yapılan sportif aktivitelerdir. Spor yaralanmaları ise aktiviteler sırasında meydana gelebilen direkt ve indirekt yaralanmalar veya aşırı kullanım sonucu ortaya çıkabilmektedir.
Çoğu spor yaralanmaları küçük etkilenmelerdir ve hobi amaçlı spor yapan kişilerin günlük yaşam aktivitelerini etkileyecek düzeyde değildir.Ama sporu bir meslek olarak yapan profesyoneller açısından durum farklıdır.Çünkü mevcut yaralanma nedeniyle kısa süreli de olsa antrenmanlardan uzak kalma sporcunun temposunu ve performansını düşürecektir.Sporcu olmayan kişilerin yaralanmalarında tedavi prensibi bir an önce günlük yaşam aktivitesine kısıtlı olsa da dönmek iken profesyonellerde bu prensip bir an önce tam kapasite ile spor mesleğine dönmektir.Ayrıca sporu bir yaşam biçimi olarak benimseyen kişilerin doğru tanı,eksiksiz ve vakit kaybetmeksizin başlanan bir tedavi ile ileride tekrarlamayacak şekilde tam olarak tedavi edilmesi son derece önemlidir.
Birçok yaralanmalarda olduğu gibi spor yaralanmalarında da oluş şeklinin önemi büyüktür.Yaralanma mekanizması,gelen darbenin şiddeti,şekli,devamlılığı yanında darbe sırasında ilgili uzvun pozisyonu da önemlidir.Yani spor yaparken uygun pozisyonda duruş ve düşüş şeklinin öğrenilmeside önemlidir.
Sportif faaliyetler sırasında karşılaşılabilen kas-iskelet sistemi yaralanmalarını;kırıklar,çıkıklar,kas içi veya kas arasına kanamalar,kas yırtıkları,kiriş yaralanmaları,aşırı kullanım sendromları,stres kırıkları,bağ yaralanmaları ve cilt ciltaltı yaralanmaları olarak sayabiliriz.Yapılan sporun şekline göre bu yaralanmaların sıklığı da değişmektedir.Araştırmalar; sporcularda genellikle distorsiyon (burkulma), kontüzyon (ezilme), menisküs etkilenmeleri ve kas rüptürleri görüldüğüne işaret etmektedir. Sporcularda sık görülen yaralanmalardan biri de kasıkta uyluğun iç-üst kısmında meydana gelen ağrılardır. Bacağı içe çeken kasların aşırı gerilmesi/zorlanması sonucu kasın kasığa yapışan kirişlerinin aşırı zorlanma/gerilmesi sonucunda kopması veya kemik yapışma noktalarını zorlamasından kaynaklanır.Bazı sporcularda da yumuşak doku etkilenmeleri; ezilme, kas veya lif kopmaları, kanama, kas sertlikleri, kramplar vb, eklem yaralanmaları bağ etkilenmeleri, parmak eklem zorlanmaları, bel zorlanmaları, omuz çıkıkları gibi büyük yaralanmalar görülebilmektedir.Başka bir sporcu grubu veya aktif spor yapan insanlarda ise en çok kas ve tendon zorlanmaları, aşırı kullanım yaralanmaları görüldüğü bilinmektedir.Bunların nedeni olarak da antrenman yanlışlıkları (mesafe ve temponun ani artması), anatomik faktörler ile ayakkabı ve zemin gösterilmektedir.
Pratik ve ilk tedaviye gelince: ani meydana gelen spor yaralanmalarında ilk yapılacak müdahalelerden birisi soğuk tedavisidir. Amaç kanamayı ve şişmeyi kontrol altında tutmaktır Soğuk tedavisine yaralanmayı takiben başlanıp sonraki ilk 48-72 saat devam edilmelidir.Soğuk uygulaması 2 saatte bir, 20 dakikayı geçmemek kaydıyla buz torbaları ile uygulanabilir. Bir günde toplam uygulama süresi 2 saati (6 kere 20 dak) geçmemelidir.Eğer soğuk tedavisi derin dondurulmuş jellerle yapılıyorsa, 20 dakika yerine 15 dakika yeterlidir. Soğuk uygulanan alanda deri direkt temastan korunmalıdır.
Bir diğer yöntem fonksiyonel bandajlamadır.Doğru uygulandığında yaralanmaya sebep olan olayın etkilemediği sağlam yapıların işlevlerini değiştirmeden hasarlanmış kiriş veya kas-kiriş yapıları için uygun bir destek ve etkin bir koruma, ağrının azaltılması sağlanmış olur.Ayrıca meydana gelen kanama hacminin küçülmesine yardım eder ve büyümesini engeller.
Geçici atelleme(destek) ciddi bir travma sonucu meydana gelen kırıklarda kullanılır.Ekstremite düzgün pozisyonda atellenerek haraketsiz hale getirilir ve yükseğe kaldırılır.Çıkıklarda ise ilgili bölgeye hemen soğuk uygulama yapılır ve ilgili uzuv istirahata alınır.Her iki durumda da sporcunun veya spor yapan kişinin acilen sağlık merkezine nakli sağlanır.Gerekli tedaviler yapıldıktan sonra;sporcunun veya spor yapan kişinin aktif normal hayatına dönmesi için uygun egzersiz ve rehabilitasyon programları yapılmalı ve uygulanmalıdır.Tüm insanlarımıza ömür boyu sağlıklı, mutlu ve başarılı,yaralanma olmadan veya en az zararla spor hayatı dilerim. Saygılarımla…
Prof.Dr.Mahmut MUTLU
Çoğu spor yaralanmaları küçük etkilenmelerdir ve hobi amaçlı spor yapan kişilerin günlük yaşam aktivitelerini etkileyecek düzeyde değildir.Ama sporu bir meslek olarak yapan profesyoneller açısından durum farklıdır.Çünkü mevcut yaralanma nedeniyle kısa süreli de olsa antrenmanlardan uzak kalma sporcunun temposunu ve performansını düşürecektir.Sporcu olmayan kişilerin yaralanmalarında tedavi prensibi bir an önce günlük yaşam aktivitesine kısıtlı olsa da dönmek iken profesyonellerde bu prensip bir an önce tam kapasite ile spor mesleğine dönmektir.Ayrıca sporu bir yaşam biçimi olarak benimseyen kişilerin doğru tanı,eksiksiz ve vakit kaybetmeksizin başlanan bir tedavi ile ileride tekrarlamayacak şekilde tam olarak tedavi edilmesi son derece önemlidir.
Birçok yaralanmalarda olduğu gibi spor yaralanmalarında da oluş şeklinin önemi büyüktür.Yaralanma mekanizması,gelen darbenin şiddeti,şekli,devamlılığı yanında darbe sırasında ilgili uzvun pozisyonu da önemlidir.Yani spor yaparken uygun pozisyonda duruş ve düşüş şeklinin öğrenilmeside önemlidir.
Sportif faaliyetler sırasında karşılaşılabilen kas-iskelet sistemi yaralanmalarını;kırıklar,çıkıklar,kas içi veya kas arasına kanamalar,kas yırtıkları,kiriş yaralanmaları,aşırı kullanım sendromları,stres kırıkları,bağ yaralanmaları ve cilt ciltaltı yaralanmaları olarak sayabiliriz.Yapılan sporun şekline göre bu yaralanmaların sıklığı da değişmektedir.Araştırmalar; sporcularda genellikle distorsiyon (burkulma), kontüzyon (ezilme), menisküs etkilenmeleri ve kas rüptürleri görüldüğüne işaret etmektedir. Sporcularda sık görülen yaralanmalardan biri de kasıkta uyluğun iç-üst kısmında meydana gelen ağrılardır. Bacağı içe çeken kasların aşırı gerilmesi/zorlanması sonucu kasın kasığa yapışan kirişlerinin aşırı zorlanma/gerilmesi sonucunda kopması veya kemik yapışma noktalarını zorlamasından kaynaklanır.Bazı sporcularda da yumuşak doku etkilenmeleri; ezilme, kas veya lif kopmaları, kanama, kas sertlikleri, kramplar vb, eklem yaralanmaları bağ etkilenmeleri, parmak eklem zorlanmaları, bel zorlanmaları, omuz çıkıkları gibi büyük yaralanmalar görülebilmektedir.Başka bir sporcu grubu veya aktif spor yapan insanlarda ise en çok kas ve tendon zorlanmaları, aşırı kullanım yaralanmaları görüldüğü bilinmektedir.Bunların nedeni olarak da antrenman yanlışlıkları (mesafe ve temponun ani artması), anatomik faktörler ile ayakkabı ve zemin gösterilmektedir.
Pratik ve ilk tedaviye gelince: ani meydana gelen spor yaralanmalarında ilk yapılacak müdahalelerden birisi soğuk tedavisidir. Amaç kanamayı ve şişmeyi kontrol altında tutmaktır Soğuk tedavisine yaralanmayı takiben başlanıp sonraki ilk 48-72 saat devam edilmelidir.Soğuk uygulaması 2 saatte bir, 20 dakikayı geçmemek kaydıyla buz torbaları ile uygulanabilir. Bir günde toplam uygulama süresi 2 saati (6 kere 20 dak) geçmemelidir.Eğer soğuk tedavisi derin dondurulmuş jellerle yapılıyorsa, 20 dakika yerine 15 dakika yeterlidir. Soğuk uygulanan alanda deri direkt temastan korunmalıdır.
Bir diğer yöntem fonksiyonel bandajlamadır.Doğru uygulandığında yaralanmaya sebep olan olayın etkilemediği sağlam yapıların işlevlerini değiştirmeden hasarlanmış kiriş veya kas-kiriş yapıları için uygun bir destek ve etkin bir koruma, ağrının azaltılması sağlanmış olur.Ayrıca meydana gelen kanama hacminin küçülmesine yardım eder ve büyümesini engeller.
Geçici atelleme(destek) ciddi bir travma sonucu meydana gelen kırıklarda kullanılır.Ekstremite düzgün pozisyonda atellenerek haraketsiz hale getirilir ve yükseğe kaldırılır.Çıkıklarda ise ilgili bölgeye hemen soğuk uygulama yapılır ve ilgili uzuv istirahata alınır.Her iki durumda da sporcunun veya spor yapan kişinin acilen sağlık merkezine nakli sağlanır.Gerekli tedaviler yapıldıktan sonra;sporcunun veya spor yapan kişinin aktif normal hayatına dönmesi için uygun egzersiz ve rehabilitasyon programları yapılmalı ve uygulanmalıdır.Tüm insanlarımıza ömür boyu sağlıklı, mutlu ve başarılı,yaralanma olmadan veya en az zararla spor hayatı dilerim. Saygılarımla…
Prof.Dr.Mahmut MUTLU
Beğenin 
Yazan Uzman
|
| Makale Kütüphanemizden | ||||
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
