Panik atağı; nefes almada güçlük, kalp çarpıntısı, göğüs ağrısı, boğulma hissi, mide bulantısı, baş dönmesi, terleme, titreme, aşırı kaygı, korku ve korkunç bir şey olacakmış hissi ile ortaya çıkan, ani ve açıklanamayan belirtiler nöbeti olarak tanımlayabiliriz. Panik bozukluğun yaşam boyu görülme sıklığı: erkeklerde % 2, kadınlarda % 5 tir.
Genellikle erken yetişkinlik döneminde başlamakta ve stresli bir yaşam olayından sonra ortaya çıkmaktadır. (Pollard, Pollard ve Corn; 1989). Panik bozukluk açık alanlara tek başına çıkabilme yada çıkamama durumuna göre Agrofobili ve agrofobisiz olarak adlandırılmaktadır.
Kaygı bozukluğu tanısı almış olan hastaların % 80’ inden fazlası panik nöbetleri de geçirmektedir. Ancak panik bozukluk tanısı almamaktadır. Tek nöbet bu durum için yeterli değildir. Panik bozukluk ve major depresyon birlikte görülebilmektedir.
Panik bozukluğun nedenleri;
Ley, 1987; Panik atakların hipervantilasyona (aşırı soluk alıp vermeye) bağlı olduğunu ileri sürmektedir. Hiperventilasyon; otonomik sinir sistemini harekete geçirebilir. Fazla oksijen solumak insan bedenindeki oksijen dengesini bozar ve kişi yoğun oksijen aldığı için boğuluyormuş hissi yaşar ve panik duygusunu deneyimler.
Bir başka kuramcılar Goldstein ve Chambles, 1978; Panik bozukluğu, kişilerin korkudan korkması ile ilişkilendirmişlerdir. Panik bozuklukta, kişi bedenindeki fizyolojik duyumlarını yanlış yorumlar ve toplum içinde kontrolü kaybedeceklerini düşünür ve panik atak yaşar.
Sanderson, Rapee ve Barloş (1989); panik bozuklukta kontrolün önemi üzerinde durmuşlardır. İki grupla çalışma yapmışlardır. Birine panik atak geçirdiğin ortama bir düğme ile karbondioksit salınımı yapabileceği söylenir, gerçekte böyle bir durum yoktur ama düğme vardır. Diğer gruba ise böyle bir kontrolün olabileceği söylenmez. Kontrol elinde olan grubun % 20 si panik atak deneyimler iken, kontrol elinde olmayanların % 80 i panik atak geçirir.
Panik bozukluğunun tedavisi;
Panik bozukluk tedavisinde; öncelikli olarak kişiler hakkında bilgi toplanır. Bilgi içerisinde kişilerin, panik atak öncesinde ve esnasındaki düşünceleri, bedensel tepkileri ve davranışları öğrenilir. Hangi ortamlarda panik atağı deneyimledikleri ve hangi ortamlardan kaçındıkları, yaşamındaki travmaları hakkında bilgi edinilir. Yaşam hikayesi ve aile öyküsü alınır.
Tedavide; travmalar ortadan kaldırılır. Panik atak öncesinde ve esnasında zihnine gelen olumsuz düşüncelerini değiştirme süreçleri üzerinde çalışılır. Stres kaynakları ile baş edebileceği beceriler kazandırılır. Kişilerarası ilişkilerde zorlanan kişilere, ilişki yönetimi ve atılganlık eğitimi içeriğindeki beceriler kazandırılır. Kişilerin panik atak geçirdiği ortamlardan kaçınması engellenerek, bu ortamlarla maruz bırakılması sağlanır. Bu çalışmanın öncesinde; bu ortamlara alışması amacıyla; sistematik duyarsızlaştırma yada hipnotik drama sahneleri ile bu deneyimleri zihnine yerleştirmesi sağlanır. Ayrıca, panik atak esnasında bedensel duyumlarını eski haline getirmesi amacıyla kendilerine gevşeme ve nefes egzersizleri öğretilir.