Karaman’da meydana gelen maden kazasından sonra birçok farklı yorum ortaya atıldı. Bunlardan biri de faciaların önüne geçmek için oluşturulan torba yasaya maden sahiplerinin kendi yararına göre yorum getirmesiydi. Neydi efendim, 8 saatten 6 saate düşürülen çalışma süresini maden sahibinin kendi çıkarı için madencilerin yemeklerini madende yemelerini istemesi. Çünkü yemeklerini yukarıda yemeleri demek boşa vakit kaybı demek idi… Hatta maden işçilerden birinin ailesi tuvalet ihtiyaçlarını da yemek yedikleri yerde giderdiklerini açıkladı. Böyle bir ortamda kendimizi çalışan bir maden işçisinin yerine koyup empati yaptığımızda durumun ne denli can sıkıcı olduğunu anlayabiliriz. Haberleri izlerken bu konuya ilişkin bir maden işçisinin açıklaması da oldukça etkileyiciydi. Maden işçisi, ilgili mühendise su sızıntısı olduğunu ve tedbir alınması gerektiğini bildirmiş ancak mühendis böyle bir baskının mümkün olmayacağını söyleyerek çalışanı dikkate almamış ve sonuç olarak bu çalışan olaylar vuku bulmadan önce can güvenliği olmadığı gerekçesi ile işinden istifa etmiş. Bu tabloya bakıldığında bir ihmalin olduğu açık. Ama bu nasıl bir ihmal ve eksiklik nerede? Buradaki eksiklik bence dinleme, anlama ve çözüm üretme konusundaki eksiklik. Patronluk anlayışının kişileri yönetme tarzının çalışanı sömürme anlayışı içinde olması. Bir ürünün ortaya koyulduğu, ortak bir sonuç için çaba gösteren bir grup insanın bulunduğu bir ortamda, sadece tek kafa bir zihniyetle yönetimin olması takdir edersiniz ki verimsizliğin anahtarıdır. Mesela bu durumu en küçük yapıda inceleyecek olursak, aile kurumuna baktığımızda anne-baba evin lideri konumundadır. Şimdi iki aile örneği çizelim; biri anne babanın çocuklarıyla iletişim ve paylaşım içinde olmadığı sadece söz hakkının anne babada olduğu bir aile… Bu ailenin çocukları nasıl bir ruhsal durum içinde olabilir? Çok düşünmeye gerek yok elbette… Öz güveni düşük, kendini değersiz hisseden ve duygularını ve isteklerini ifade edemeyen bireyler. İş hayatında, kendi kurdukları ailede eksik ve kapanık… Ya tam tersi olsa, alınacak kararlarda çocukları da söz sahibi yapmak, düşüncelerini almak ve ortak bir karar almak. Böyle bir aile daha sağlıklı görünüyor öyle değil mi? Ve bu ailelerin ürünü de ya huzur ve mutluluk oluyor ya da huzursuzluk, üzüntü ve başarısızlık oluyor.
Günümüzde eğitim sistemine baktığımızda ise, artık değişiklikleri görebiliyorsunuz, her ne kadar bu değişikliklere uymayan eski mantıkta eğitimciler olsa da, sınıfı oluşturan öğrenciler ve eğitimcinin ilişkileri, iletişimleri ve paylaşımları gelişti. Sınıfta öğrenciyi azarlayan, sınıfın diğer üyelerinin karşısında rezil etme ve “ders verme” mantığı yerini daha yapıcı bir eğitimcilik anlayışına bırakmaya başladı.
İş hayatına baktığımızda aynı tutumları “patronlar” da görüyoruz ama ne yazık ki olumsuz anlamda… “Lider” olmak ile “patron” olmak arasındaki fark burada ortaya çıkıyor işte. Lider dediğimiz yönetici tipi çalışanı dinleyen, isteklerini anlamaya çalışan, verimliliği artırmak için araştırmalar yapan ve kişisel ego tatminlerini çalışanları üzerinden çıkarmayan kişidir. Grup içinde eksiklikler yanlışlıklar, yanlış tutumlar ve başarısızlıklar olabilir. Ama mükemmeli yakalamak isteyen bir yönetici, isteklerini ve arzularını eski usul öğretmenlerin öğrencilerine uyguladığı gibi çalışanı azarlayarak, küçük düşürerek verim almayı hedefleyemez. Problem çözme becerilerine sahip olan, sorunu araştıran ve uygun yollar ve yöntemlerle çözüm arayan bir yönetici liderdir. Patronluk taslamak diye bir deyiş vardır halk arasında ki bu kişiler sevilmez ve hoş görülmez. Çalışana gülümsemek, ihtiyaçlarını dinlemek ve onu anlayarak ortak bir çözüm üretmek başarılı bir lider yapar iş sahibin. Ve böyle bir liderin başarısız olması mümkün değildir. Çünkü böyle bir ortamda çalışan huzurlu ve üretici olur.
Belki bu yazdıklarımı okuyan yöneticilerin kafasında şu soru belirebilir ve belki mümkündür de; peki ya bu durumu suiistimal eden çalışanlar olursa? O da ayrı bir yazı konusu ama tek kelimeyle özetleyecek olursak çalışan ve yöneticinin ihtiyacı olan en önemli şey “anlayış” herhalde. Anlayışlı olmak birçok güzel hasleti de kendisiyle birlikte getirecektir diye düşünüyorum.
Hepinize anlayışlı, gülümsemesi bol huzurlu bir hafta diliyorum…