ÇOCUK VE YALAN
YALAN SÖYLEMEK HEM AYIP HEM GÜNAH
-Annanne, yalan söylemek ayıp, di mi?
-Tabii. Hem ayıp hem günah.
-Ben hiç yalan söylemem di mi?
-Söylemezsin güzel kızım.
-Ama bi kere sölemiştim. Ama annem bana kızdı.
-Kızar tabii. Bir daha söyleme emi çiçeğim.
-Ama annanne annem yalan sölüyo.
-Söylemez.
-Söylüyoooo annanne. Zehra teyze ‘evdeyseniz size gelcez’ dedi. Annem ona evde değiliz dedi, ama biz evdeydik. Annelerin yalan söylemesi de günah di mi annanne?
-?.........

Günlük hayatta, söyleyiverdiğimiz yalanlar çocuğun dünyasında ince ince kaydedilir. Hiç düşünmeden ve o anı kurtarmak için uydurulan bahaneler çocuğun zihninde ‘anne-babam yalan söyleyebilirler’ olarak kodlanır. Sonra çocuk da okulda öğretmenin öfkesinden ya da arkadaşının dışlamasından kendini kurtarmak için ustaca ve küçük yalanları söyleyiverir. Bunu fark eden öğretmen evi arar. ‘Oğlunuz bu gün yalan söyledi.’ der. Düşünürsünüz ve ailenizde hiç yalan konuşulmadığı kanaatine varırsınız. Gerçekten de büyük yalanlar yoktur hanede. Peki ya küçük yalanlar?

Hiç yalan söylemeyen insanoğlu yok denecek kadar azdır. Hemen hemen herkes ufak tefek yalanlar söylemiştir. Ancak küçük ve masum da olsa:
1-Çocuğun yanında yalan söylemeyin.
2-Gerçekten mecbur değilseniz yalanlara başvurmayın.
3-Varsayalım ki söylediniz ve çocuk bunu duydu. Hemen ona hatalı davrandığınızı ve pişmanlığınızı belirtin. Örneğin,‘yalan söylediğime çok üzüldüm. Yanlış yaptım. Keşke gerçekleri söyleseydim’ diyin.
4-Çocuğunuz sizi incitse ya da duymak istemediğiniz şeyleri söylese de eğer doğruları söylüyorsa asla bağırıp çağırmayın.
5-Doğru söylediği her olayda onu takdir edin. Olayın boyutu sizi üzse bile ona olayın sizi üzdüğünü, ancak doğruyu söylediğine memnun olduğunuzu belirtin.
6-Hataları ve başarısızlıkları karşısında abartılı ve çocuğu ürküten tepkiler vermeyin. Çünkü yalan söyleyerek bu tepkilerden kaçınmanın bir yolunu en kısa zamanda bulacaktır.

Çocuğunuzda yalan söylemek bir alışkanlık haline gelmişse önce kendi davranışlarınızı değerlendirin. Eğer nadiren de olsa çocuk yalanlarınıza tanık oluyorsa tepkilerinizi hemen kontrol altına alın. Sizin için onun doğru söylemesinin çok önemli olduğunu anlatın. Sınıfta arkadaşı ile kavga etmesinin ya da zayıf not almasının sizi üzeceğini fakat yalan söylemesinin daha çok üzeceğini belirtin. Eğer ona yalan söylerse ve siz de bunu başkasından duyarsanız üzüntünüzün ve kızgınlığınızın daha fazla olacağını da ekleyin. Konuşma sonunda ona sarılın ve ne olursa olsun onu çok sevdiğinizi ifade edin.

Çocuklarda davranış değişikliği 6 ay hatta 1 sene sürebilir. Çocuğunuz sizin desteklemenizle yalan söyleme davranışından mutlaka kurtulacaktır ancak bazen yine yalan söyleyebilir. Böyle durumlarda olayı facialaştırıp çocuğunuzu yerden yere vurmayın. Sadece üzüntünüzü belirtin ve bir daha tekrarlanmasını istemediğinizi söyleyin. Dürüstlüğüne tanık olduğunuzda onu övün ve sevincinizi ona sevgi sözcükleri ile gösterin. Göreceksiniz ki bir süre sonra çocuk sizin onayınızı ve elbette ki dürüst olmayı tercih edecektir.