Sınav Kaygısıda Neymiş Ya Hu?
Yüksek Öğretime Geçiş(YGS) sınavı için geri sayım çoktan başladı.
Geri sayım için kimi web sitelerinde veya akıllı telefonda uygulaması bile var, her gün, her dakika, hatta her bir saniyeyi geriye doğru sayıyor. 16 gün, 15 saat, 13 dakika, 20 saniye… Ne kadar heyecan verici değil mi?
Emin olun sınava girecek olan öğrenciler için bu durum çokta farklı değil. Daha doğrusu kimine göre heyecan verici, kimine göre kaygı verici, kiminin umurunda bile değil yani kaygısız. Heyecanlı! Kaygılı! Kaygısız! Bunu bu şekilde üç gruba ayırmak mümkün diye düşünüyorum; Heyecanlanan kişi ‘’A’’ olsun, kaygılanan kişi ‘’B’’ olsun, umurunda olmaya kişi ‘’C’’ olsun.
Gelelim geri sayım mevzusuna; neden geri sayıyoruz? Veya sayıyorlar? Bunun naçizane birkaç farklı cevabı olabilir; ders çalışma düzeni sağlamak için, hedef belirlemek için ya da ecelini beklemek için vs. gibi mantıklı veya mantıksız birçok cevap.
Peki bu cevapların A,B,C kişisi için ne önemi var?
‘’A’’ kişisi heyecanlanan kişi demiştik; bu tip kişiler geri geri saydıkça çalışma azmi artan kişilerdir. Yani geri saymanın faydalı olduğu tipler. Bu kişilerde her insanda beklediğimiz normal kaygı düzeyi vardır ve öğrenmeyi tetikler.
‘’B’’ kişisi kaygılanan kişi demiştik ki bu kişiler bu hafta ki konumuzu içeriyor. İşte geri saymanın en yanlış olduğu kişilik örüntüsü.
Bu kişilerde sınav zamanı yaklaştıkça sınavın sonucunu felaketleştirme, olumsuz değerlendirilme korkusu, sınava ilişkin bilgiyi sınava yansıtamayacağına güvensizlik ve bu sınavda bilgisinin değil, kişiliğinin değerlendirildiği düşüncesi ön plana çıkıyor. Böyle düşününen bireyler haliyle, öğrenilen bilgiyi sınav sırasında etkili bir biçimde kullanamıyorlar ve bu da sınav başarının düşmesine yol açıyor. Başarının düşmesi ise yoğun kaygı durumunu!
Peki sınav sırasında ‘’B’’ kişisinde ne gibi belirtiler oluyor?
Öncelikle olarak had safhada kaygı meydana geliyor. Daha sonra fiziksel belirtiler sahaya çıkıyor; terleme, ellerde titreme, tuvalet ihtiyacı vs. (tabi sınav kaygısı yaşayan bireylerde hepsi her zaman olacak diye bir kaide yok.) Daha sonra ise soruları anlama güçlüğü, bilgiyi hatırlama ve organize etmede güçlük yaşanabiliyor. Sonuç olarak ‘’B’’ kişisinde gerçek anlamda performans düşmesi meydana geliyor.
Eğer ki bu kişiler psikoterapiye gider ve bu problemle baş etme gücünü kazanırsa ‘’A’’ kişisinde olduğu gibi sınava girmek onun için sadece heyecan verici bir durum haline gelir ve yaşadığı ‘’normal kaygı’’ -yani her insanda olmasını beklediğimiz sağlıklı kaygı- öğrenmesini güçlendirir ve hemen ardından başarı kendini gösterir.
‘’C’’ kişisi umurunda olmayan yani kaygısız kişi demiştik; sınav onlar için sadece YGS den ibaret. Kaygı yok denecek kadar az. Aileler bu kişilerin geleceğini düzenlemek için onları biraz daha kaygılandıracak şeyler bulmalılar. Çünkü yapılan bilimsel araştırmalar gösteriyor ki sağlıklı düzeyde yaşanan kaygı öğrenmeyi tetikliyor. Zaten kaygılanmak insanın doğasında olan bir duygudur ve yaşam mücadelesi için olması gereken temel duygulardandır.
Öğrenci kardeşlerim; geri sayım başladı ve siz bu yazıyı okurken sınava 2-3 dakika daha yaklaştınız. 16 gün, 15 saat, 11 dakika, 7 saniye… Ama durun! Kaygılanmayın, heyecanlanın! Çünkü bu sınav sizin kişiliğinizi değil, bilginizi ölçüyor.