Dissosiyatif kimlik bozukluğu (Çoklu ya da Çoğul Kimlik Bozukluğu, Kimlik Bölünmesi) bütüncül zihnin bir travma nedeniyle bölünmüş olmasıdır. Bölünen her bir zihin parçası ayrı bir kimlik olarak ya direk bedeni kontrol eder ya da host kimlik’e etki eder. Host kimlik, dümenin başındaki kaptandır. Bölünmüş kimlikler (alter kimlik) de ya direk dümene geçen ya da konuşarak, akıl vererek, eleştirerek,vs. davranışların yönünü belirleyen mürettebattır.
Bu bölünmenin sebebi 11 yaş öncesi çocukluk çağında yaşanmış olan olumsuz yaşam deneyimleridir. Bunlar; dayak, çokça eleştiriye uğramış olma, ihmale maruz kalma, cinsel taciz gibi travmatik olaylardır.
Dissosiyatif kimlik bozukluğu görülen hastalarda bazı davranış örüntüleri şöyledir:
Dalıp Gitme (Hayal Kurma):
Kişinin içses konuşmaları olduğu esnada ya da hayale daldığı sırada dışarıdan görüntüsü dalıp gitmedir. Bu dalmaların süresi değişiklik gösterebilir. Bazı kişiler belli aralıklarla sıkça bir noktaya dalıp giderler. Örneğin; Bir danışanım “Geçen gün, ders çalışırken öylece hiçbir şey düşünmeden 1 saat bir noktaya baktığımı fark ettim” dedi.

Unutkanlık:
Kişinin herhangi bir zaman dilimini unutmasıdır. Örneğin: Kendisine hatırlatılmaya çalışılsa da arkadaşlarıyla yaptığı bir kahvaltıyı tamamen unutma, hiçbir karesini hatırlayamama şeklinde olabilir. Ya da izlediği bir filmden hiçbir sahne ve olay hatırlamama gibi. Bunun nedeni o sırada kişinin diğer alter kimliğinin dümene geçmiş olmasıdır.

Mod Değişikliği:
Duygu durum değişiklikleri yaşam kalitesini bozmayacak ölçüde normal olarak kabul edilir. Fakat hüzne sebep olacak birşey yokken, aniden aglama nöbetleri geçirmek, cok ufak bir olaya büyük tepkiler vermek, olmadık zamanlarda aşırı neşeli enerjik olma hali, aniden beliren cocuksu davranışlar ve bu duygu durum değişikliğini kontrol edememek alter kişilik değişikliğini düşündürebilir. Danışanlarımdan biri arkadaşlarıyla keyifli bir sohbet ortamındayken aniden kontrolsuz bir şekilde modunun düştüğünü ve ne olduğu sorulduğunda bir neden bulamadığını ama içinde tarifsiz bir hüzün olduğunu dile getirmişti. Bu hüznün bir nedene bağlı olmaması, kişinin mod değişikliğini kontrol edememesi alter yaşantısını düşündürecek özelliklerdendir.

Depresif Görünme:
Dissosiyatif bozukluğu olanlarda kronik ve ilaçlara yanıt vermeyen*depresyon*görülebilir. Kişi zaman zaman ruhen açılsa da tam mutlu olamaz, kendisini sık sık üzgün hisseder. Kişide belirgin olarak ağlama nöbetleri, öfke krizleri ve intihar düşünceleri olabilir

Söz ve davranışlarda tutarsızlık:
Bazı insanlar çokça tutarsız davranışlar sergilerler. Ve bu sebeple kötü niyetli olarak algılanabilirler. Bunun birden çok nedeni olabilir. Dissosiyatif Kimlik Bozukluğu olanlarda da tutarsız davranışlar görülebilir.
Söz ya da davranışlarını hatırlayamama nedeniyle yaptıklarını inkar ederler. Olayın hatırlatılmasına rağmen ısrarla hatırlamadıklarını söylediklerinde karşıdaki kişi için inanması zor olabilir. Hatta “işine gelmediği için hatırlamama”yla suçlanabilirler. Bu davranış onların tutarsız görünmesine neden olabilir.
Bu kişiler stressle baş etmekte zorlanırlar. Baş edemediklerinde verdikleri sözleri tutamazlar. Olaylardan ve kişilerden kaçarlar. Güvenilmez gibi gözükürler. İş yaşantıları ve romantik ilişkileri bu nedenle problemli olabilir.

Bu beş davranış örüntüsünden herhangi birinin veya bir kaçının varlığı alter yaşantısını düşündürebilir.
Dissosiyatif kimlik bozukluğunun ilaç tedavisi yoktur. Tek yararlı tedavi yöntemi*psikoterapidir. Teşhisin konması ve içdünyasında olup bitenlerin anlamlandırılması dahi yüzgüldürücü sonuçlar verir.