Sakin olun, siz de R sesini üretebilirsiniz. Eğer herhangi bir organik sorun eşlik etmiyorsa, sadece doğru teknik ve biraz da egzersizle bu sesi kazanmak mümkün.
Peki R sesini üretebilmek neden bu kadar zor geliyor?
Bu soruya verebileceğim üç farklı yanıt var sadece biri, ikisi veya üçü birden sebep olabilir.
-Çünkü dışarıdan gözlemlenmesi zor bir ses; Çocukken pek çok davranışı gözlemleyerek, taklit ederek öğrendik ancak konuşurken ağzın içini görmek ve dili nasıl konumlandıracağımızı öğrenmek mümkün olmadı. Seslerin çoğunu oyun oynayarak denemeler yaparak bulduk yine de bulması en zor seslerden biri R sesi oldu.
- Çünkü ağız içinde titreşim oluşturmak gerekiyor ve bu zor geliyor. R sesi gibi ağız içinde titreşim oluşturarak üretilebilen diğer ses Z sesi. Z sesini S gibi üreterek benzetmek mümkün ancak R’yi neye benzeterek çıkaracaksınız. Y mi? Arı’ya Ayı dediğinizde tamamen bambaşka duyuluyor.
- Çünkü dilin aldığı konumu anlamak zor. R sesi üretirken dil ucu nereye değiyor? Hiçbir yere, ne damağa ne diş arkasına nasıl konumlandıracağınızı nasıl bileceksiniz?
Bir dil konuşma terapisti tüm bu zorluklara kolay bir çözüm yolu üretebilir. Belli teknikler uygulayarak size dili nasıl konumlandıracağınızı öğretebilir. Ağız içi titreşimi sağlatarak R sesini sürekli üretmenizi sağlayabilir. Neyse ki Türkçe de R tek vuruşludur ve konuşurken RRRR şeklinde dili çevirmeniz gerekmez. Size düşen terapistinizin tavsiyelerini uygulamak, verdiği egzersizleri her gün yapmaktır. Böylece zihin bu yeni hareketi hafızaya alacak ve zamanla konuşmanıza yansıtacaktır.
Çocuğum henüz Küçük ve R'yi Söyleyememesi Normal!
Her sesin kazanım yaşı vardır, örneğin 3 yaşında bir çocuk pek çok sesi doğru üretemez ve normal sayılabilir. 4 yaşına gelen çocuk bazı sesleri üretemese de konuşması anlaşılır olmalıdır. 5 yaşına gelen bir çocuk en fazla 3-4 seste sorun yaşamalıdır, 6 yaşına geldiğinde tüm seslerin kazanılmış olması beklenir. Çünkü bir sonraki yıl ilkokula başlayarak okuma yazma öğrenmeye başlayacak ve söyleyemediği bir sesin işaret karşılığı olan harfleri öğrenmesi zorlaşacaktır. Bu nedenle herhangi bir ses için en fazla 6 yaşına kadar beklenmesi önerilir.
R Sesini Söyleyememek Beni Daha Sempatik Gösteriyor.
Bir sorunu düzeltebilmek için önce sorun olduğunu kabul etmek gerekir. Bu durumdan rahatsız değilseniz bu yazıyı zaten okumadığınızı düşünüyorum. Eğer rahatsızsanız fakat düzeltmeye karşı direnç gösteriyorsanız bu direncinizi de fark edip kendinize karşı dürüst olmanızı öneririm.
Kaç Seansta R Sesini Kazanabilirim?
Bu kişiden kişiye değişen bir süreç ancak deneyimlerime dayanarak tek seansa sesi üretmeyi genellikle başarırız. Sonraki seanslarda hece, sözcük, cümle, konuşmaya aktarma şeklinde basitten zora alıştırmalar yaparak 4-5 seansta R sesini konuşmanıza kazandırabiliriz.
Uzm. Dil ve Konuşma Terapisti
Neşe Öztürk