MADDE BAĞIMLILIĞI- DRUG ADDICTION












KAFEİN VE NİKOTİN





Kahve, çay ve çikolatada yer alır. Ağrıyı azaltmaya yardımcı olarak bazı ilaçların içinde yer alır.

Dünyada kullanılan en yaygın psikoaktif maddedir.




Çeşitli maddelerdeki kafein miktararı;








Kafeinin Farmakokinetiği







Oral alımda hızla emilir. 30 dakika içinde kan tepe noktasına ulaşır.

%10 kadarı değişmeden atılır.






Kafein Yoksunluğu









Son alımdan 18-19 saat sonra baş ağrısı ile başlar. Halsizlik yapar. İlk iki gün içinde yakınmalar en şiddetlidir. 5-6 gün içinde semptomlar azalır.


Psikolojik bağımlılık da yapar.

Tolerans 2 ay içerisinde kullanılmazsa kaybolur.






Kafeinin Etkileri







200 mg kafein uykuyu bozabilir.

500 mg gibi yüksek doz beyni etkiler , kalp ve solunum hızı artar.

Kalpte ritim bozukluğu olabilir.

Bazal metabolizma %10 artar, fiziksel iş gücü artar, yorgunluk azalır.

İştahı azaltmaktan çok, yeme ataklarını arttırarak kilo aldırabilir.


Günde 300 mg fiziksel bağımlılığa yol açar.


10 gr üzerinde ölüme yol açabilir. Sonuçta solunum yetmezliği ve ölüm olabiir.








Kafeinin Psikolojik Etkisi







Zihinsel becerilerde artma

Atletik becerilerde artma

Algı performansında artma

Uykuya dalma süresinde uzama, toplam uyku süresinde kısalma

Öznel deneyim, tedirginlik yada enerjik olma, kendine güvende artma ve iş yapma isteğinde artma şekli olalabilir.






Kafeinin Olumsuz Etkileri
















Kalp hastalıkları üzerinde etkisi ile ilgili farklı sonuçlar içeren çalışmalar bulunmaktadır.




Kanserojen etkiye sahip olmakla beraber kanserojen maddelerin etkisini arttırdığı düşünülmektedir. Böbrek, mesane, testis, meme kanseri ve fibrokistik meme hastalığı ile ilişki gösteren çalışmalar vardır.

Postmenopozal kadınlarda günde 300mg üzerinde alındığında, kemikten kalsiyum kaybetme hızını arttırdığı gösterilmiştir.






Kafeinizm





Kulakta çınlama

Gözde şimşek çakması

Hafif deliryum

Hafif ısı artışı

6 ölüm bildirilmiştir.(6-8gr)






Nikotin





Tobacco(tütün) bitkisi: Nicotiana tabacum

Birkaç saat tolerans oluşması için yeterlidir






Sigara Dumanının Etkileri





Dumanda karbonmonoksit vb. toksik gazlar bulunur.

CO hemoglobine bağlanarak, oksijen taşıma kapasitesini %15 azaltır. Bu kalp ve dolaşım sisteminde olumsuz bir etkiye yol açar.

Hidrojen siyanid, nitrojen oksit gibi zehirli gazlar sigara dumanı çekildiğinde öksürme ve bronş kanallarında daralmaya yol açar. Kronik Tıkayıcı Akciğer Hastalıklarına yol açar.






Katranın Etkileri





Sigara dumanında bulunan katran kanserojendir. Sigaranın yanan ucundaki dumanda bu maddelerin oranı daha da yüksektir.






Sigaranın Psikolojik Etkileri





Olumsuz duygularda azalma(gerginlik, öfke, korku, utanç vs.)

Stress altında duygusal iniş –çıkışları azaltma



AİDS ve UYUŞTURUCU








AİDS






A - ACQUİRED : Edinsel

I - IMMUNE : İmmün

D - DEFICIENCY : Yetmezlik

S - SYNDROME : Sendromu






HIV






H – HUMAN : İnsan

I - IMMUNO-DEFİCİENCY : Immün-Yetmezlik

V – Virus : Virüsü






AIDS/HIV EPİDEMİYOLOJİSİ







Tanımlandığı 1980’li yılların başlarında: Homoseksüel erkeklerin hastalığı olarak bilinirken

1990’lı yıllarından beri bulaşma yolları:

En sık heteroseksüel cinsel temas

İkinci sıklıkta damar içi madde kullananların ortak paylaştığı enjektör

%9 – 10 oranında homoseksüel cinsel temas






AIDS/HIV EPİDEMİYOLOJİSİ





(Aralık 2003-Dünya Sağlık Örgütü)

Dünyada 46 milyon HIV/AIDS’li kişi yaşamakta

Epideminin başından beri 30.8 milyon kişi hayatını kaybetmiş

Günde 14.000 dakikada 10 yeni vaka eklenmektedir.

Koruma ve tedavi gibi konularda gerekli adımlar atılmaz ise HIV/AIDS’ten ölenlerin sayısı 2020 yılına kadar hastalığın en yaygın olduğu 45 ülkede 68 milyona ulaşacağı tahmin edilmektedir.






AIDS/HIV EPİDEMİYOLOJİSİ





(Aralık 2003-Dünya Sağlık Örgütü)

Vakaların %95’inden fazlası gelişmekte olan ülkelerde, bunun %89’u da Sahra-altı Afrika, Güney ve Güney-Doğu Asya’dadır.

SSCB’nin parçalanmasıyla Doğu Avrupa ülkeleri ve Rusya’da süratle yayıldığı görülmektedir.

AIDS/HIV EPİDEMİYOLOJİSİ

(Aralık 2003-Dünya Sağlık Örgütü)

Dünya nüfüsunun 1/5’inin yaşadığı Çin’de, özellikle damar içi uyuşturucu madde kullananlar arasında HIV pozitiflik oranı kısa sürede yükselerek %70’lere ulaşmış

Kuzey Amerika ve Avrupa ülkelerinde 1994 yılından beri her yıl yeni vaka sayıları bir önceki yıldan fazla değil.

Hindistan, Afrika, Tayland gibi ekonomik seviyeleri düşük Asya ülkelerinde vaka sayıları katlanarak artmaktadır.






AIDS/HIV EPİDEMİYOLOJİSİ







TÜRKİYE (




Aralık 2003,T.C. Sağlık Bakanlığı)




Türkiye’de ilk olarak 1985 yılında bir hasta ve bir taşıyıcıda görüldü.

En çok İstanbul, Ankara ve İzmir’de

AIDS’ li sayısı : 2003 yılında 1712

En sık 20-49 yaş arasında

Erkek : % 68.6

Kadın: % 31.4




AIDS/HIV EPİDEMİYOLOJİSİ



TÜRKİYE (










Aralık 2003,T.C. Sağlık Bakanlığı)




Türkiye’deki bulaşma yollarına göre AIDS/HIV vakaları :

Heteroseksüel cinsel temas: %50.60

Homoseksüel cinsel temas: % 7.90

Damar içi madde bağımlıları: %6.10

Transfüzyon alanlar: %2.40

Anneden bebeğe geçiş: %1.50

Hemofili hastaları: %0.50

Bilinmeyen: %30.60






ABD’de 1981-2001





AIDS VAKALARI








HIV BULAŞMASI



Bulaşıcı olanlar:

Kan(adet kanı dahil)

Semen(meni)

Vajinal Salgılar

Anne Sütü

Kan içeren diğer vücut sıvıları

Beyin ve omuriliği çevreleyen sıvı

Eklem çevresindeki sıvı

Fetüsü çevreleyen sıvı






HIV BULAŞMASI



Bulaşıcı Olmayanlar:

Tükürük

Gözyaşı

Ter

Dışkı

İdrar






AİDS Bulaşma Riski Olmayan Davranışlar







1. Kuru Öpücük : Şu ana kadar öpüşme yoluyla AIDS bulaşmış bir hastanın kaydına rastlanmamıştır.

2. Mastürbasyon

3. Korumalı Oral Seks: Latex prezervatif kullanılarak yapılan oral seks

4. Dokunma: HIV sağlam deriden geçmez

Aynı oda, büro, sınıfta bulunma, aynı havayı soluma

Kucaklaşma, tokalaşma, okşama, öksürük, aksırık, ter, gözyaşı, tükürük

Yiyecek, içecek, çatal, kaşık, tabak, telefon

Tuvalet, duş, su, yüzme havuzu, deniz, sauna, hamam

5. Sivrisinek , böcek sokması ve hayvanlarla temasla






AİDS Bulaşma Riski Çok Olan Aktiviteler







Prezervatifsiz Anal, Vajinal, Oral Sex

Çok eşli yaşam sürdürmek

Eşcinsel ilişkide bulunmak

Damar yoluyla uyuşturucu madde kullanmak.

AİDS mikrobunu taşıyan annelerin doğum yapması

AİDS yönünden test edilmemiş kan ve kan ürünlerinin kullanımı

AİDS mikrobu taşıyan cerrahi aletler ve akapunktur iğneleri ile tedavi yapılması

AİDS mikrobu taşıyan dövme aleteriyle vücuda dövme yapılması










HIV’İN BULAŞMASINI ÖNLEME





Cinsel ilişkilerde prezervatif kullanılmalıdır.

Kan ve kan ürünleri naklinde, test edilmemiş kan asla kullanılmamalı

Kesici-delici aletler ortak kullanılmamalı

Ortak kulanılması zorunlu olanlar, kuralına uygun olarak streril edilmelidir.

Anne adayına, bebeğe zarar verebilecek HIV ve diğer bulaşıcı hastalıklar açısından testler yapılmalıdır.






TANI





Erişkinlerde: En az iki farklı merkezde ELİSA testi ile Anti-HIV pozitif çıkan kişilerde, Western Blot testi tanı koydurucudur.

Çocuklarda : İki yaşın altındaki çocuklarda anneden geçen antikorlar nedeniyle enfeksiyon tanısı zordur. Bu gruba DNA PCR ve virüs kültürü gibi direk HIV tespit metotları uygulanmalıdır.