Geçmiş yaşamımızda bizi rahatsız eden olumsuz anı ağlarımız mevcuttur. Tecavüz, deprem, şiddet gibi durumlar bunlardan sadece birkaçı... Fakat unutmamamız gereken şey artık geçmişimizde yaşadıklarımız tercihimiz olmaktan çıkıyor. Bizler günde 20.000’e yakın anı(an) kaydediyoruz. Bu anıların bir kısmı olumlu, bir kısmı nötr ve bir kısmı ise olumsuz anılardan oluşmaktadır. Olumlu ve nötr anılar bilgi işlem sürecinden geçerek hafızaya gönderilirler. Fakat olumsuz anılar üzerinden yıllar geçse bile etkisini sürdürmekte ve gündelik yaşamamızı işlevsiz kılabilmektedir. Psikoterapi esnasında ise beynimizin sağ ve sol yarım küreleri uyarılarak (çift yönlü uyarım), işlem sürecinin tamamlanmasını sağlar. Olumsuz anı işlendikçe diğer anı ağlarındaki yeri alması ve depolanması sağlanıyor. Bu sürecin sonunda artık kişi olumsuz anılardan rahatsız olmuyor ve anıya yeni ve sağlıklı bir şekilde bakmaya başlıyor.
Emdr nasıl geliştirildi?
Emdr’yi açıklamadan önce travma konusuna değinmekte fayda var. Travma, günlük yaşantımızda sık kullanılan kelimeler arasına girmeye başlarken, sadece stres düzeyini arttıran olaylara verdiğimiz ad olabilmekte; buna karşın, günlük rutini bozan, ani ve beklenmedik bir şekilde gelişen, dehşet, kaygı ve panik yaratan, kişinin anlamlandırma süreçlerini bozan olaylar, travmatik yaşantılar olarak tanımlanabilmektedir. Yaşanmış bir trafik kazası, bir doğal afet (deprem, sel, vb.), taciz, daha zorlayıcı bir yaşantı, on beş yıllık evlilikte atılmış ilk tokat travmaya örnek oluşturabilmektedir.
Emdr (Eye movement desensitization reprocessing), Türkçe açılımı ile Göz Hareketleri ile Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme, 1987 yılında Amerikalı psikolog Francine Shapiro tarafından keşfedilen, kısa süreli ve güçlü bir psikoterapi yaklaşımıdır. Shapiro, EMDR’nin işleyişini ve etkinliğini açıklamak adına “Bilgi İşleme Teorisi” adını verdiği bir teori ortaya çıkarmıştır. Bu sistem, psikolojik rahatsızlıkların çoğunun, travmatik veya rahatsız edici olumsuz yaşam deneyimlerinin uyumsuz kodlanmasından veya eksik işlenmesinden kaynaklandığını varsaymaktadır. EMDR terapisinde sekiz aşamalı, üç yönlü (geçmiş, şimdi, gelecek) bir protokol uygulanarak normal bilgi işleme sürecinin başlamasını kolaylaştırmaktadır. Kişinin yaşamış olduğu olumsuz ve rahatsız edici yaşantılar, göz hareketleri ile duyarsızlaştırılır ve yeniden işlenir, bu sayede kişinin anıları farklı bir perspektiften değerlendirmesi sağlanır.

Emdr hangi sorunların tedavisinde etkilidir?
• Travma sonrası stres bozuklukları
• Kaygı bozuklukları
• Depresyon
• Kompleks Travma
• Fobiler
• Yas
• Özgüven Problemleri
• Yeme Bozuklukları
• Performans Kaygısı
• Öfke ve Stres Yönetimi
• Panik Bozukluğu

• Disosiyasyon

• Psikosomatik Rahatsızlıklar
• Bağımlılıklar

• Cinsel ve/veya Fiziksel Taciz

• Beden Algısı Bozuklukları

• Migren ve Fantom Ağrı


EMDR’nin etkinliği kanıtlandı mı?
EMDR birçok psikolojik rahatsızlığın semptomlarını sağaltımında etkili olduğu araştırmalarla görülmüştür. Aynı zamanda EMDR uluslararası sağlık ve devlet kurumları tarafından da etkili bulunmaktadır. Bunlardan bazıları:
• Dünya Sağlık Teşkilatı (WHO, World Health Organization)
• Amerikan Psikiyatri Birliği (American Psychiatric Association)
• Uluslararası Travmatik Stres Çalışmaları Birliği (International Society for Traumatic Stress Studies)
• Amerika Savaş Gazileri Bakanlığı (U.S. Department of Veterans Affairs)
• Amerika Savunma Bakanlığı (U. S. Department of Defense)
• Birleşik Krallık Sağlık Bakanlığı (United Kingdom Department of Health)
• Ulusal İsrail Akıl Sağlığı Kurulu (Israeli National Council for Mental Health)

Sizler de geçmişin yaralarından kurtulmak ve yaşamınızı daha işlevsel kılmak istiyorsanız EMDR’yi deneyimleyebilirsiniz...

Kaynakça: The EMDR Institute (Uluslararası EMDR Enstitüsü), DBE (Davranış Bilimleri Enstitüsü) ve EMDR-TR Derneği
Key words: Psikoterapi, Emdr, travma

Uzm. Klinik Psikolog Sertaç ÇETİNKAYA